Weerspreuk 16-22 september 2022

 

Ludmilla (16 september), het vrome kind,

blaast vaak een forse wind.

 

Als in september de spinnen vlijtig kruipen,

dan gaan ze aan een strenge winter ruiken.

Weekendweersverwachting: 17-18 september

 De herfst op volle toeren 

Het was toch nog even zomerweer deze week. Op maandag en dinsdag liep de temperatuur namelijk op naar de zomerse waarde van 25 graden. Vanaf woensdag klopte echter de herfst aan de deur en deze ging wagenwijd open. Het regende al in de nacht en pas op het einde van de middag werd het droog. Opvallend is dat het alleen in Zeeland, Brabant en Limburg de neerslag naar beneden kwam. Boven de lijn Amsterdam-Twenthe bleef het droog. De regenmeters werden goed gevuld met 28 mm in het Limburgse Ell, 22 mm in het Zeeuws Westdorpe en 19 mm in het Brabantse Woensdrecht. In onze regio werd 15 mm afgetapt, waardoor er in totaal deze maand al 66 mm is gevallen. En dat is precies wat er normaal gesproken over de hele maand moet vallen, maar we zitten pas halverwege september. Met die regen zakte de temperatuur bijna tien graden met de dag ervoor en kwam in Tilburg en Berkel-Enschot uit op 16 graden. Voor zo’n lage temperatuur moeten we helemaal terug naar het einde van de lente toen 30 mei naar de 16,6°C ging. Deze donderdag viel reuze mee, maar de plaatselijke verschillen waren groot. Zo kreeg Tilburg te maken met een fikse bui rond het middaguur en in de loop van de middag, terwijl het in Berkel-Enschot beperkt bleef tot enkele druppels. De komende uren blijft het droog, maar dat gaat in de nacht veranderen. Vanuit het noordwesten komt een trein met buien op ons af die in de ochtend en middag overtrekken en heftiger worden. Onweer en windstoten zijn dan ook niet uitgesloten. En dat is nog niet alles, want in de loop van vrijdag neemt de wind flink toe. Compleet herfst dus. Oorzaak is een enorme depressie boven de Oostzee en een hogedrukgebied bij Ierland. Daar tussenin wordt vanuit het noorden koude lucht aangevoerd, waardoor de atmosfeer onstabiel wordt. De temperaturen gaan dan ook nog iets verder naar beneden tot een graad of 15 en in combinatie met die wind zal het fris aanvoelen. 

In het weekeinde draait de herfstcarrousel gewoon door. Zaterdag lijkt mee te vallen met enkele buien in de middag. In de ochtend is het nog droog en zijn er wat opklaringen. Bij dit alles blijft het hard waaien en met 15 graden is het koud voor de tijd van het jaar. En dat geldt ook voor de zondag als het een graad of 16 zal worden. Dan is het wel erg nat, waarbij van tijd tot tijd buien ons een bezoek brengen en daarbij neemt de wind zelfs nog iets meer toe. Dat komt omdat er op zondag een nieuwe depressie ontstaat boven het noorden van Duitsland en deze wakkert de noordwestenwind nog meer aan. 

Na het weekeinde schuift de depressie verder op naar het oosten, waardoor een hogedrukgebied boven de Britse Eilanden wat dichterbij kan komen. Maandag is dan een overgangsdag. Buien en opklaringen wisselen elkaar af en de temperatuur begint met 17 graden nu langzaam te stijgen. Vanaf dinsdag is het droog en komen we steeds meer onder invloed van het hogedrukgebied. We krijgen nog eerst te maken met een grijze dinsdag, maar daarna zien we steeds meer de zon. De temperatuur loopt verder op tot zo’n 20 graden op het einde van de week. 

Prettig weekend!

Weersverwachting deze week: 12-16 september

 Koeler en nat, behalve op maandag 

Na een uniek begin van september, met in de eerste zeven dagen alleen maar zomerse temperaturen van minstens 25 graden in onze regio, kwam er eindelijk de afkoeling die deze keer even doorzette. De daling van de temperatuur ging vanaf maandag tot en met gisteren elke dag gepaard met regen- en onweersbuien. En zo’n lange reeks van onweersdagen achtereen hebben we sinds tenminste 1998 nog nooit meegemaakt. Met dat onweer kwam ook de neerslag. Tot en met gisteren is er in zes dagen tijd in Berkel-Enschot al 50 mm gevallen en dat is meer dan juli (16 mm) en augustus (15 mm) bij elkaar! Het zegt wel iets over de droogte die we de afgelopen periode hebben meegemaakt. Nu zijn de bordjes verhangen en hebben depressies de regie overgenomen van hogedrukgebieden. De meeste neerslag rondom Tilburg viel op de 8e toen in totaal 21 mm werd opgevangen, maar op andere plaatsten kwam het bakken naar beneden. Zo viel op 6 september 27 mm in Voorschoten, op de 7e 25 mm in Hoogeveen en op de 8e zelfs 42 mm op Terschelling en 41 mm in Leeuwaren. En toen kwam gisteren, de zaterdag, die de hele dag gepaard ging met een optocht van buien waarvan enkele gepaard gingen met onweer. Vooral in Zeeland gingen de hemelsluizen open. In Middelburg viel 72 mm, Kerkwerve en Stavenisse hadden ieder 58 mm, ’s Heerenhoek 57 en tenslotte kreeg Kapellebrug nog 56 mm in de regenmeter. En dat is bijna de hele maandsom die dus in een dag is gevallen. Met al die regen kon het ook niet meer zo warm worden. Toen afgelopen vrijdag de temperatuur in Berkel-Enschot op 19,8°C bleef steken kwam er een einde aan een reeks van 81 warme dagen achter elkaar van minstens 20 graden. In het Limburgse Arcen werden 99 van zulke dagen geteld omdat daar de 20 graden al op 2 juni begon. Daarmee werd het oude landelijke record vermorzeld, want dat stond op 65 dagen waargenomen in 2003 (23 juni-26 augustus) ook in Arcen. Wauw! 

Na alle neerslag en het geweld in de atmosfeer zijn we op deze zondag tot rust gekomen. De dag begon met dichte mist en dat kwam omdat de wind volledig wegviel en de luchtvochtigheid door alle nattigheid van de afgelopen dagen heel hoog was. In de loop van de ochtend brandde de zon alle nevel en mist weg. Tegelijk zien we stapelwolken ontstaan, maar het blijft droog bij een aangename 22 graden. En omdat er vrijwel geen wind staat zal het warm en ook wat benauwd aanvoelen. We bevinden ons namelijk tussen twee depressies in, waardoor het rustig weer is. Morgen hebben we ook nog zo’n dag en kan het kwik oplopen tot een zomerse 25 graden. Op dinsdag zien we een depressie liggen voor de kust van Portugal en één boven Noorwegen. Deze smelten zich in de loop van de dag samen tot één grote depressie. Dinsdag is dan ook een grijze dag, waaruit al wat druppels kunnen vallen, maar veel stelt het niet voor. Met 23 graden wordt het wel wat minder warm. Vanaf woensdag zijn we helemaal in de ban van de depressie waar allemaal neerslaggebieden omheen draaien. Het wordt dan ook een komen en gaan van buien. De temperatuur gaat nog verder achteruit van 22 op de woensdag tot 16 graden op de vrijdag. Pas in het weekeinde zien we dat een hogedrukgebied boven Ierland de aanval inzet op de depressie. Het wordt dat steeds minder wisselvallig, vooral op zondag. Maar met een noordwestelijke stroming houden we wel de frisse temperatuur van een graad of 16. 

Prettige week!

Weerspreuk van de week: 9-15 september

 

Regen en buien op Gormoon (9 september),

oktober wordt een demoon.

 

Als het in september nog dondert,

ligt de sneeuw met Kerstmis hoog.

Weekendweersverwachting: 10-11 september

 Twee totaal verschillende dagen 

Met een temperatuur van vandaag van 22,7°C in Berkel-Enschot kwam er een einde aan een unieke reeks van de eerste week van september met alleen maar zomerse dagen van minstens 25 graden. En dat is nog nooit eerder gebeurd. De hoogste temperatuur werd afgelopen maandag gemeten toen het 33,2°C werd en dat zal ook de hoogste kwikstand van deze maand worden, want de tropische waarden van 30 graden zien we niet meer terug in de vooruitzichten. Alhoewel je het natuurlijk nooit moet uitsluiten bij het tegenwoordige weer. De afkoeling van deze week werd vanaf dinsdag ingezet en dat ging niet allemaal zonder slag of stoot. Regen- en onweersbuien kwamen het land binnen en deze liet soms veel neerslag achter. Op maandagavond arriveerde al twee onweerscomplexen onze regio. Daarbij werden in totaal 62 donderslagen geregistreerd en volop bliksem. De neerslag viel met 4 mm rondom Tilburg wat tegen, maar in Gilze-Rijen viel 20 mm en in Westdorpe en Rotterdam ieder 24 mm. De dinsdag was een prima dag en overdag bleef het droog. Pas tegen middernacht kregen we te maken met een nieuwe onweerszone, maar deze ging vrijwel geheel langs ons heen. Met vier donderslagen was het wel bekeken, maar langs het Haringvliet was sprake van zwaar onweer met 100 ontladingen per minuut. Niet normaal! En toen kwam de neerslag in die nacht en deze was opnieuw plaatselijk. Tilburg kreeg 6 mm in de regenmeter, Berkel-Enschot 10, Chaam 35 en Sprang-Capelle ving 37 mm op. Vervolgens kwam er op deze donderdag nog meer neerslag naar beneden. In de afgelopen nacht en vroege ochtend regende het lange tijd en deze trok naar het noorden weg waar het verder intensiveerde. Rondom Tilburg viel 8 mm, maar Leeuwarden tapte 41 mm af, Terschelling 42, Noordbergum 49 en in Grou kwam zelfs 66 mm in de regenmeter terecht. En we zijn er nog niet. Want aan het begin van deze avond kwamen opnieuw buien Brabant binnen. Deze gingen gepaard met onweer en in Breda zat daar ook hagel bij. Rond 20:00 uur was het rustig, maar in de komende uren komen opnieuw buien vanuit België onze regio binnen die in de nacht aanhouden. Oorzaak zijn storingen die deel uitmaken van een depressie bij Ierland dat opschuift naar de Britse Eilanden en vervolgens naar de Noordzee. 

Op vrijdagochtend is het nog even droog, maar in de loop van de dag leven de buien weer op die vergezeld kunnen gaan van een klap onweer. Warmer dan een graad of 19 zal het niet worden. En dat zou voor het eerst zijn sinds 19 juni. Omdat er ook nog eens een stevige wind staat, kracht 4 tot 5, zal het behoorlijk fris aanvoelen en is een jas geen overbodige luxe. Op zaterdag komt de depressie boven Friesland te liggen en daar omheen draaien allemaal neerslaggebieden. Het is dan een komen en gaan van buien waar ook onweer bij kan zitten en daarbij wordt het zo’n 20 graden. Op zondag lost de depressie op en valt de wind vrijwel weg. Door al die buien is de luchtvochtigheid erg hoog en kan er nevel en mist ontstaan waar de zondag mee van start gaat. In de middag lost deze op en wisselen zon en wolken elkaar af. Het blijft droog en dat bij een aangename 22 graden. 

Na het weekeinde zien we een nieuwe depressie liggen voor de kust van Frankrijk. De wind draait hierdoor naar het zuidoosten, waarmee warme en droge lucht onze kant op komt. We krijgen op maandag dan te maken met veel zonneschijn afgewisseld met wat hoge sluierwolken. Temperatuur loopt op naar de zomerse waarde van 26 graden. Die waarde zien we ook nog de op dinsdag en kan het zelfs nog iets warmer worden. Vervolgens gaat de Franse depressie aan de wandel en koerst onze kant op. In de loop van dinsdag neemt de bewolking toe en in de avond gaat het regenen. Op woensdag trekt de depressie van west naar oost over Brabant en dat betekent perioden met regen, waarbij zo’n 20 mm kan vallen. Temperaturen zakken dan terug tot een graad of 21.Op donderdag verdwijnt de depressie en maakt de weg vrij voor een nieuwe die boven de Britse Eilanden komt te liggen. De wind draait naar het noorden, waardoor het wat frisser wordt maar ook wisselvalliger.    

Prettig weekend!

Augustus 2022: zeer warm, zeer droog en extreem zonnig

Augustus was een zomermaand om door een ringetje te halen. Er werden diverse dagrecords gebroken, waarbij we te maken kregen met twee hittegolven. En dat alles bij elkaar leverde een zeer warme maand op. Daarnaast was het zeer droog en het bijzondere hierbij was dat het in De Bilt de natste 17e augustus ooit werd. Tenslotte was het de op één na zonnigste augustus ooit waargenomen. 

TEMPERATUUR

Augustus was met een gemiddelde etmaaltemperatuur van 20,0°C tegen normaal 17,9°C in De Bilt, de op twee na warmste augustusmaand sinds 1901. Alleen in 2020 (20,4°C) en 1997 (20,5°C) verliep augustus nog warmer. De gemiddelde temperatuur kwam overdag uit op 25,9°C en dat is al drie graden hoger dan normaal en in de nacht werd het met 13,1°C gemiddeld maar 0,6 graden hoger dan normaal. We hebben het dus vooral te danken aan de hoge maximumtemperaturen dat de laatste zomermaand zo warm is geworden. Dat zien we ook in het midden van Brabant. Daar kwam het etmaalgemiddelde in Gilze-Rijen uit op 20,8°C en in Berkel-Enschot op 21,4°C. Bij dat laatste station werd het overdag gemiddeld 28,0°C (normaal 24,4°C) en dat is een nieuw record en in de nachten was het gemiddeld 14,8°C (normaal 13,8°C). Elke dag werd het daar minstens een graad of 22 en dat is sinds tenminste 1998 nog nooit gebeurd. Op meerdere stations in het zuiden was het zelfs de warmste augustus sinds het begin van de waarnemingen. 

We begonnen meteen al zomers met tropische temperaturen in Tilburg op 2 en 3 augustus. De nachten waren ook zeer warm, waarbij de temperatuur in Twenthe in de nacht naar 4 augustus niet verder zakte dan 21,1°C, Hupsel had 20,5°C en ook in Arcen werd met 20,2°C een tropennacht geregistreerd. In de voorgaand nacht was het in Wijk aan Zee ook zeer warm met 19,5°C. Vanaf de 5e dook het kwik een paar dagen onder de 25 graden. Het was duidelijk minder warm en vooral ook ’s nachts. Op 6 augustus werd in Twenthe met 5,5°C dan ook de laagste minimumtemperatuur van de maand gemeten. Aan de grond was het gewoon koud. In Eelde zakte het kwik op tien centimeter hoogte tot 1,2°C, Hupsel had 1,5°C, Twenthe 1,7°C en Woensdrecht 1,8°C. En als je dan aan het kamperen bent in je tent was het een koud begin van de dag. In de daarop volgende nacht was het opnieuw fris: 6,0°C in Eelde en 6,3°C in Hupsel en aan de grond 2,0°C in Eelde en 2,6°C in Twenthe. Dat het zou koud kon worden had te maken met de heldere nachten en dat we nog in een noordelijke stroming zaten. Maar dat veranderde toen de wind verder draaide naar noordoost en later tot oost en een heet luchtkanon op ons werd afgevuurd die een hittegolf zou produceren. Deze begon in Berkel-Enschot op 7 augustus en duurde tot en met 16 augustus. Het was daar de 31^e sinds de oprichting ervan in 1998. Een hogedrukgebied trok naar het Oostzeegebied en later naar Scandinavië, waardoor de stroming zuidoostelijk werd. Het werd snel warmer met een landelijke hittegolf in De Bilt tot gevolg (van 9 tot en met 16 augustus) met van 10 tot en met 14 augustus alleen maar tropische dagen. Sinds 1901 was het de 30^e landelijke hittegolf. Voor 14 augustus werd het in De Bilt met 32,2°C de warmste ooit waargenomen, waardoor het record uit 1973 met 28,7°C werd verpulverd. Ook landelijk ging het record eraan en wel door negen weerstations. Gilze-Rijen is nu koploper met een temperatuur van 33,4°C (vorige dagrecord was 32,5°C uit 1975 in Hoek van Holland). In Lauwersoog werd zelfs een tropennacht geregistreerd. Daar daalde het kwik in de nacht van 14 op 15 augustus niet verder dan tot 20,6°C. 

De 17e was een dag om bij te komen. De temperaturen ging bijna met tien graden naar beneden tot 21 á 22 graden. Alleen Hupsel en Twenthe haalden nog de zomerse waarde van 25 graden. Hierdoor bleef de hittegolf in Hupsel voortduren en eindigde pas na 18 dagen. Net niet genoeg voor een plek in de top-3 langste regionale hittegolven ooit gemeten. De dagen erna herstelde het weer zich tot 22 augustus, want toen kregen we te maken met een tweede hittegolf. Deze was echter niet landelijk, maar regionaal. Zoals in Tilburg en Berkel-Enschot die maar vijf dagen duurde (21-25 augustus). In de afgelopen tien jaar hebben ze in die regio er al 17 achter de rug gehad, vanaf 2012 zelfs elk jaar en vanaf 2018 zijn het minstens twee in het jaar. Alleen vorig jaar bleef het bij één hittegolf. Trekken we deze lijn door dan zullen de hittegolven de komende jaren alleen maar toenemen bij zeer hoge temperaturen van 33 tot 35 graden. Het werd vrijwel overal tropisch warm. Dit leverde op 24 augustus zelfs een nieuw dagrecord op. In Arcen zagen ze op de thermometer 33,5°C staan, waardoor het record uit 2016 met 33,3°C uit Westdorpe naar de tweede plaats werd verdreven. Maar het was niet de hoogste temperatuur van deze maand. Deze werd een dag later geregistreerd met 34,2°C op de 25e in Gilze-Rijen. In Berkel-Enschot werd het met 35,2°C nog iets warmer, maar dat komt door het stadseffect. Nog nooit is het ergens in ons land op 25 augustus op een KNMI-station, zoals Gilze-Rijen, zo warm geweest en dat betekent dus wederom een nieuw dagrecord. Het vorige record voor deze dag stond op 34,1°C waargenomen in Volkel in 1997. In De Bilt steeg het kwik tot 32,6°C en daarmee was het officieel de warmste 25 augustus ooit gemeten. Daarmee ging het record uit 2019 met 31,3°C uit de weerboeken. In de laatste zes dagen nam de warmte af en kregen we temperaturen van 24 tot 26 graden. De nachten werden ook fris met op de 28e een kwikstand van 6,9°C in Eelde, 7,1°C in Hupsel en 7,2°C in Deelen. Opnieuw was het bibberen geblazen op 10 cm hoogte, want daar zakte de temperatuur naar 2,1°C in Twenthe en 2,6°C in Eelde. De daarop volgend nacht daalde de temperatuur op normale waarnemingshoogte nog verder tot 6,3°C in Hupsel en 6,6°C in Twenthe. 

In De Bilt verliepen alle augustusdagen warm met minstens 20 graden en dat is nog nooit eerder gebeurd sinds 1901. Opnieuw werd dus een record geboren. In 1911, 1975, 1991 en 2000 werd alleen nog op 30 dagen de grens van 20 graden bereikt. Normaal hoeven dat overigens maar 24 warme dagen te zijn. Op 15 dagen steeg het kwik deze maand over de 25 graden (normaal 8), waarvan er zeven de grens van 30 graden haalden tegen normaal maar twee tropische dagen. In het oosten en zuidoosten konden regionaal 22 á 23 zomerse en 11 tropische dagen worden genoteerd. Dat gebeurde onder andere in Tilburg en Berkel-Enschot. Daar werd in Midden-Brabant zelfs een record gebroken. Het aantal zomerse dagen van 25 graden kwam namelijk uit op 23; het vorige record is uit 2015 en 2020 toen er 19 van zulke dagen werden geteld. Tenslotte werd het record van het aantal tropische dagen in augustus geëvenaard met 11, net als in 2020. Het aantal mooiweerdagen kwam uit op maar liefst 16 tegen 7 normaal. Alleen in 1975, 1995 en 1947 lag dit aantal hoger met respectievelijk 18, 19 en 21 mooiweerdagen. Op een mooiweerdag is het droog, schijnt de zon meer dan de helft van de tijd en is het warmer dan normaal. 

NEERSLAG

Met een landelijk gemiddelde van 23 mm neerslag tegen normaal 83 mm, kunnen we spreken van een zeer droge augustusmaand. Sinds het begin van de landelijke neerslagmetingen in ons land in 1870 verliep de maand augustus 10 keer nog droger (9 keer na 1900), waarvan 2 keer deze eeuw (2003 en 2013). Het droogst was het in 1899 en 1911 met 14,6 mm gemiddeld over het land. De neerslag die er in deze oogstmaand viel was ook nog eens over het land verdeeld. De meeste neerslag viel in Elburg met 86 mm, gevolgd door Wijster (62) en Hollandscheveld met 57 mm. In het zuiden en oosten viel niet meer dan 10 millimeter. Zo kregen Steenwijk, Heumen en Lelystad maar 6 mm in de regenmeter en Mook en Vught ieder 8. Berkel-Enschot ving nog 15 mm op en daarbij was de 19e de natste dag met 7 mm. In totaal viel op 3 dagen daar meer dan één millimeter. Naast regen werd op twee dagen ook onweer geregistreerd (17 en 19 augustus) en op twee dagen mist en dat vond plaats op 18 en 20 augustus. 

De maand begon met volle regenmeters in het noorden waar in totaal zo’n 25 mm naar beneden kwam. Verder viel er maar op weinig dagen neerslag en meestal ging het om lokale buien. Zo viel op 15 augustus in Delft 47 mm, met wateroverlast als gevolg. Een dag later trokken zware buien over de kuststrook in het westen met plaatselijk 30 tot 40 mm. De enige dag met op grote schaal neerslag was op de 17e. Toen trokken in de nacht en ochtend stevige regen- en onweersbuien over het westen en in de middag waren vooral het noorden, midden en oosten aan de beurt. In De Bilt viel op die dag 42,8 mm en daarmee werd het officieel de natste 17 augustus ooit waargenomen sinds 1901. Het vorige record bij het KNMI in De Bilt stond op 20,7 mm afgetapt in 1985. Op andere plaatsen kwam het ook met bakken eruit: Callantsoog had 60 mm, Alkmaar 62, Loenen aan de Vecht 66 en Vinkeveen kreeg 68 mm in de regenmeter. Daarnaast was er ook sprake van wolkbreuken, zoals in Zeeland. Daar viel bij het ochtendgloren in een uur tijd zo’n 50 mm. Ook op 19 augustus viel lokaal meer dan 40 mm, maar dit was weer zeer lokaal. De rest van de maand bleef het zo goed als droog. 

Op de laatste dag van de maand augustus komt het landelijk neerslagtekort uit op 297 mm. Sinds 1901 was dit tekort aan het eind van augustus alleen groter in 1921 (300 mm) en in 1976 (361 mm). Het droogst is het in het oosten, zuiden en de westelijke kustgebieden, vooral Zeeland. Daar is het tekort lokaal ruim 350 mm. 

ZONNESCHIJN

De maand was met landelijk gemiddeld 289 uur zon (normaal 205 uur) de op één na zonnigste augustus sinds het begin van de waarnemingen. Alleen augustus 1947 was met 307 uur nog zonniger. Het is daarmee al de 7e maand op rij waarin de zon vaker heeft geschenen dan gebruikelijk. De minste zonuren werden in Maastricht (Beek) geregistreerd met 265 uur, gevolgd door Deelen met 269 zonuren. Het zonnigst daarentegen was het aan de kustgebieden. Zo kregen Den Helder (De Kooy) en het Groningse Lauwersoog ieder 312 zonuren en Vlissingen en Wilhelminadorp respectievelijk 306 en 304 uren zonneschijn. In Midden-Brabant kwam Gilze-Rijen tot 276 zonuren en in Berkel-Enschot werden 281 zonuren gemeten tegen normaal 199 uur (periode 1998-2020). De eerste helft van de maand was het zeer zonnig, waarbij in Tilburg al 157 zonuren werden waargenomen. In de tweede helft was dat wat minder en leverde zelfs nog twee sombere dagen op. Zo was de dag van 17 augustus in Berkel-Enschot zelfs zonloos en op de 26e scheen de zon maar een kwartier. Maar daar tegenover stonden wel 13 zeer zonnige dagen, waarbij de zon minstens tien uur scheen. En zoveel zeer zonnige dagen hebben we in augustus nog nooit gehad. Normaal hoeven we voor deze zomermaand maar op vijf van zulke dagen te rekenen.