Augustus was een zomermaand om door een ringetje te halen. Er werden diverse dagrecords gebroken, waarbij we te maken kregen met twee hittegolven. En dat alles bij elkaar leverde een zeer warme maand op. Daarnaast was het zeer droog en het bijzondere hierbij was dat het in De Bilt de natste 17e augustus ooit werd. Tenslotte was het de op één na zonnigste augustus ooit waargenomen.
TEMPERATUUR
Augustus was met een gemiddelde etmaaltemperatuur van 20,0°C tegen normaal 17,9°C in De Bilt, de op twee na warmste augustusmaand sinds 1901. Alleen in 2020 (20,4°C) en 1997 (20,5°C) verliep augustus nog warmer. De gemiddelde temperatuur kwam overdag uit op 25,9°C en dat is al drie graden hoger dan normaal en in de nacht werd het met 13,1°C gemiddeld maar 0,6 graden hoger dan normaal. We hebben het dus vooral te danken aan de hoge maximumtemperaturen dat de laatste zomermaand zo warm is geworden. Dat zien we ook in het midden van Brabant. Daar kwam het etmaalgemiddelde in Gilze-Rijen uit op 20,8°C en in Berkel-Enschot op 21,4°C. Bij dat laatste station werd het overdag gemiddeld 28,0°C (normaal 24,4°C) en dat is een nieuw record en in de nachten was het gemiddeld 14,8°C (normaal 13,8°C). Elke dag werd het daar minstens een graad of 22 en dat is sinds tenminste 1998 nog nooit gebeurd. Op meerdere stations in het zuiden was het zelfs de warmste augustus sinds het begin van de waarnemingen.
We begonnen meteen al zomers met tropische temperaturen in Tilburg op 2 en 3 augustus. De nachten waren ook zeer warm, waarbij de temperatuur in Twenthe in de nacht naar 4 augustus niet verder zakte dan 21,1°C, Hupsel had 20,5°C en ook in Arcen werd met 20,2°C een tropennacht geregistreerd. In de voorgaand nacht was het in Wijk aan Zee ook zeer warm met 19,5°C. Vanaf de 5e dook het kwik een paar dagen onder de 25 graden. Het was duidelijk minder warm en vooral ook ’s nachts. Op 6 augustus werd in Twenthe met 5,5°C dan ook de laagste minimumtemperatuur van de maand gemeten. Aan de grond was het gewoon koud. In Eelde zakte het kwik op tien centimeter hoogte tot 1,2°C, Hupsel had 1,5°C, Twenthe 1,7°C en Woensdrecht 1,8°C. En als je dan aan het kamperen bent in je tent was het een koud begin van de dag. In de daarop volgende nacht was het opnieuw fris: 6,0°C in Eelde en 6,3°C in Hupsel en aan de grond 2,0°C in Eelde en 2,6°C in Twenthe. Dat het zou koud kon worden had te maken met de heldere nachten en dat we nog in een noordelijke stroming zaten. Maar dat veranderde toen de wind verder draaide naar noordoost en later tot oost en een heet luchtkanon op ons werd afgevuurd die een hittegolf zou produceren. Deze begon in Berkel-Enschot op 7 augustus en duurde tot en met 16 augustus. Het was daar de 31e sinds de oprichting ervan in 1998. Een hogedrukgebied trok naar het Oostzeegebied en later naar Scandinavië, waardoor de stroming zuidoostelijk werd. Het werd snel warmer met een landelijke hittegolf in De Bilt tot gevolg (van 9 tot en met 16 augustus) met van 10 tot en met 14 augustus alleen maar tropische dagen. Sinds 1901 was het de 30e landelijke hittegolf. Voor 14 augustus werd het in De Bilt met 32,2°C de warmste ooit waargenomen, waardoor het record uit 1973 met 28,7°C werd verpulverd. Ook landelijk ging het record eraan en wel door negen weerstations. Gilze-Rijen is nu koploper met een temperatuur van 33,4°C (vorige dagrecord was 32,5°C uit 1975 in Hoek van Holland). In Lauwersoog werd zelfs een tropennacht geregistreerd. Daar daalde het kwik in de nacht van 14 op 15 augustus niet verder dan tot 20,6°C.
De 17e was een dag om bij te komen. De temperaturen ging bijna met tien graden naar beneden tot 21 á 22 graden. Alleen Hupsel en Twenthe haalden nog de zomerse waarde van 25 graden. Hierdoor bleef de hittegolf in Hupsel voortduren en eindigde pas na 18 dagen. Net niet genoeg voor een plek in de top-3 langste regionale hittegolven ooit gemeten. De dagen erna herstelde het weer zich tot 22 augustus, want toen kregen we te maken met een tweede hittegolf. Deze was echter niet landelijk, maar regionaal. Zoals in Tilburg en Berkel-Enschot die maar vijf dagen duurde (21-25 augustus). In de afgelopen tien jaar hebben ze in die regio er al 17 achter de rug gehad, vanaf 2012 zelfs elk jaar en vanaf 2018 zijn het minstens twee in het jaar. Alleen vorig jaar bleef het bij één hittegolf. Trekken we deze lijn door dan zullen de hittegolven de komende jaren alleen maar toenemen bij zeer hoge temperaturen van 33 tot 35 graden. Het werd vrijwel overal tropisch warm. Dit leverde op 24 augustus zelfs een nieuw dagrecord op. In Arcen zagen ze op de thermometer 33,5°C staan, waardoor het record uit 2016 met 33,3°C uit Westdorpe naar de tweede plaats werd verdreven. Maar het was niet de hoogste temperatuur van deze maand. Deze werd een dag later geregistreerd met 34,2°C op de 25e in Gilze-Rijen. In Berkel-Enschot werd het met 35,2°C nog iets warmer, maar dat komt door het stadseffect. Nog nooit is het ergens in ons land op 25 augustus op een KNMI-station, zoals Gilze-Rijen, zo warm geweest en dat betekent dus wederom een nieuw dagrecord. Het vorige record voor deze dag stond op 34,1°C waargenomen in Volkel in 1997. In De Bilt steeg het kwik tot 32,6°C en daarmee was het officieel de warmste 25 augustus ooit gemeten. Daarmee ging het record uit 2019 met 31,3°C uit de weerboeken. In de laatste zes dagen nam de warmte af en kregen we temperaturen van 24 tot 26 graden. De nachten werden ook fris met op de 28e een kwikstand van 6,9°C in Eelde, 7,1°C in Hupsel en 7,2°C in Deelen. Opnieuw was het bibberen geblazen op 10 cm hoogte, want daar zakte de temperatuur naar 2,1°C in Twenthe en 2,6°C in Eelde. De daarop volgend nacht daalde de temperatuur op normale waarnemingshoogte nog verder tot 6,3°C in Hupsel en 6,6°C in Twenthe.
In De Bilt verliepen alle augustusdagen warm met minstens 20 graden en dat is nog nooit eerder gebeurd sinds 1901. Opnieuw werd dus een record geboren. In 1911, 1975, 1991 en 2000 werd alleen nog op 30 dagen de grens van 20 graden bereikt. Normaal hoeven dat overigens maar 24 warme dagen te zijn. Op 15 dagen steeg het kwik deze maand over de 25 graden (normaal 8), waarvan er zeven de grens van 30 graden haalden tegen normaal maar twee tropische dagen. In het oosten en zuidoosten konden regionaal 22 á 23 zomerse en 11 tropische dagen worden genoteerd. Dat gebeurde onder andere in Tilburg en Berkel-Enschot. Daar werd in Midden-Brabant zelfs een record gebroken. Het aantal zomerse dagen van 25 graden kwam namelijk uit op 23; het vorige record is uit 2015 en 2020 toen er 19 van zulke dagen werden geteld. Tenslotte werd het record van het aantal tropische dagen in augustus geëvenaard met 11, net als in 2020. Het aantal mooiweerdagen kwam uit op maar liefst 16 tegen 7 normaal. Alleen in 1975, 1995 en 1947 lag dit aantal hoger met respectievelijk 18, 19 en 21 mooiweerdagen. Op een mooiweerdag is het droog, schijnt de zon meer dan de helft van de tijd en is het warmer dan normaal.
NEERSLAG
Met een landelijk gemiddelde van 23 mm neerslag tegen normaal 83 mm, kunnen we spreken van een zeer droge augustusmaand. Sinds het begin van de landelijke neerslagmetingen in ons land in 1870 verliep de maand augustus 10 keer nog droger (9 keer na 1900), waarvan 2 keer deze eeuw (2003 en 2013). Het droogst was het in 1899 en 1911 met 14,6 mm gemiddeld over het land. De neerslag die er in deze oogstmaand viel was ook nog eens over het land verdeeld. De meeste neerslag viel in Elburg met 86 mm, gevolgd door Wijster (62) en Hollandscheveld met 57 mm. In het zuiden en oosten viel niet meer dan 10 millimeter. Zo kregen Steenwijk, Heumen en Lelystad maar 6 mm in de regenmeter en Mook en Vught ieder 8. Berkel-Enschot ving nog 15 mm op en daarbij was de 19e de natste dag met 7 mm. In totaal viel op 3 dagen daar meer dan één millimeter. Naast regen werd op twee dagen ook onweer geregistreerd (17 en 19 augustus) en op twee dagen mist en dat vond plaats op 18 en 20 augustus.
De maand begon met volle regenmeters in het noorden waar in totaal zo’n 25 mm naar beneden kwam. Verder viel er maar op weinig dagen neerslag en meestal ging het om lokale buien. Zo viel op 15 augustus in Delft 47 mm, met wateroverlast als gevolg. Een dag later trokken zware buien over de kuststrook in het westen met plaatselijk 30 tot 40 mm. De enige dag met op grote schaal neerslag was op de 17e. Toen trokken in de nacht en ochtend stevige regen- en onweersbuien over het westen en in de middag waren vooral het noorden, midden en oosten aan de beurt. In De Bilt viel op die dag 42,8 mm en daarmee werd het officieel de natste 17 augustus ooit waargenomen sinds 1901. Het vorige record bij het KNMI in De Bilt stond op 20,7 mm afgetapt in 1985. Op andere plaatsen kwam het ook met bakken eruit: Callantsoog had 60 mm, Alkmaar 62, Loenen aan de Vecht 66 en Vinkeveen kreeg 68 mm in de regenmeter. Daarnaast was er ook sprake van wolkbreuken, zoals in Zeeland. Daar viel bij het ochtendgloren in een uur tijd zo’n 50 mm. Ook op 19 augustus viel lokaal meer dan 40 mm, maar dit was weer zeer lokaal. De rest van de maand bleef het zo goed als droog.
Op de laatste dag van de maand augustus komt het landelijk neerslagtekort uit op 297 mm. Sinds 1901 was dit tekort aan het eind van augustus alleen groter in 1921 (300 mm) en in 1976 (361 mm). Het droogst is het in het oosten, zuiden en de westelijke kustgebieden, vooral Zeeland. Daar is het tekort lokaal ruim 350 mm.
ZONNESCHIJN
De
maand was met landelijk gemiddeld 289 uur zon (normaal 205 uur) de op één na
zonnigste augustus sinds het begin van de waarnemingen. Alleen augustus 1947
was met 307 uur nog zonniger. Het is daarmee al de 7e maand op rij waarin de
zon vaker heeft geschenen dan gebruikelijk. De minste zonuren werden in
Maastricht (Beek) geregistreerd met 265 uur, gevolgd door Deelen met 269
zonuren. Het zonnigst daarentegen was het aan de kustgebieden. Zo kregen Den
Helder (De Kooy) en het Groningse Lauwersoog ieder 312 zonuren en Vlissingen en
Wilhelminadorp respectievelijk 306 en 304 uren zonneschijn. In Midden-Brabant
kwam Gilze-Rijen tot 276 zonuren en in Berkel-Enschot werden 281 zonuren
gemeten tegen normaal 199 uur (periode 1998-2020). De eerste helft van de maand
was het zeer zonnig, waarbij in Tilburg al 157 zonuren werden waargenomen. In
de tweede helft was dat wat minder en leverde zelfs nog twee sombere dagen op.
Zo was de dag van 17 augustus in Berkel-Enschot zelfs zonloos en op de 26e
scheen de zon maar een kwartier. Maar daar tegenover stonden wel 13 zeer
zonnige dagen, waarbij de zon minstens tien uur scheen. En zoveel zeer zonnige
dagen hebben we in augustus nog nooit gehad. Normaal hoeven we voor deze
zomermaand maar op vijf van zulke dagen te rekenen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten