Onstuimig weekeinde 

Deze week is de stormbal gehesen. Afgelopen woensdag kregen we storm Dudley om onze oren, morgen zal het storm Eunice zijn en wellicht dat maandag storm Franklin nog even langskomt. Kortom, we zitten midden in een onstuimige periode die heel veel lijkt op twee jaar geleden toen we in februari ook vier stormen voor onze kiezen kregen. Dat vond plaats op 9 februari (storm Ciara) en daarna 11, 16 (storm Dennis) en 23 februari, waarbij die laatste de boeken is ingegaan als de Carnavalsstorm. Toen IJmuiden gisteravond een uur lang windkracht 9 had kwam storm Dudley aan land en was het de derde storm van dit jaar. Want op 31 januari kwam Corrie op bezoek en op 6 februari stormde het in Vlissingen. Tevens is het de vierde winterstorm van dit seizoen die op 1 december begon. Met die storm van gisteravond werden windstoten gemeten tot 112 km/uur op Vlieland en 108 km/uur in Vlissingen. In onze regio bleef het beperkt tot 77 km/uur, maar dat is nog wel kracht 9. Losgevlogen gevelplaten en omgevallen bomen waren het gevolg. Op Vlieland en in Vlissingen bleef het ook afgelopen nacht nog stormen met windstoten die opliepen tot opnieuw 112 km/uur op Vlieland. Maar het Groningse Lauwersoog zag een schuiver voorbij komen van 115 km/uur. Na het natuurgeweld werd het in de loop van deze donderdag rustiger. De wind nam af en we kregen een mooie dag voorgeschoteld met veel zonneschijn. In de middag was er wat meer bewolking en liep de temperatuur op naar 13,3°C in Berkel-Enschot. Gisteren werd het daar al 13,7°C en in Westdorpe en Woensdrecht werd zelfs de 14 graden aangetikt. De storm bracht dus ook zeer zachte lucht mee. 

Op dit moment zitten we tussen twee stormdepressies in en is het wachten op de volgende: storm Eunice. En dat wordt er een die de weerboeken in zal gaan als een zware storm, kracht 10, en misschien zelfs zeer zware storm, kracht 11. Maar dat is nog niet alles want de windstoten zullen oplopen tot meer dan 150 km/uur in het Waddengebied. In Brabant ligt dat op zo’n 110 km/uur en dat is bijna orkaankracht (118 km/u). Het KNMI heeft daarom nu al code oranje afgeven, maar dat zal zeker in bepaalde gebieden code rood worden oftewel een Weeralarm. Voordat we met die wind te maken krijgen volgt eerst perioden met regen en dat zal vannacht al plaatsvinden. De vrijdag begint daar ook mee en dan is de temperatuur gezakt naar een graad of 7. In de middag verschijnen er opklaringen en loopt het kwik op naar opnieuw zo’n 13 graden. Ondertussen is het al behoorlijk gaan waaien. In de loop van de ochtend nam de wind al toe en zal steeds krachtiger worden, waarbij het begin van de avond het hoogtepunt zal worden. De vierde storm van 2022 is dan ons land binnengeblazen en kan in de avond uitgroeien tot een zware tot zeer zware storm met zeer zware windstoten. Let op de weerberichten, want het kan wel eens gaan spoken. 

Pas in de nacht naar zaterdag neemt de wind langzaam in kracht af doordat storm Eunice snel doorstoomt naar de Oostzee waar het zaterdag aankomt. Maar daar omheen draaien allemaal neerslagzones die ons dit weekeinde gaan passeren en daarbij blijft het ook nog eens stevig waaien. Op zaterdag krijgen we een mix van opklaringen en buien en loopt de temperatuur op naar een graad of 9. Maar door de vrij krachtige wind zal het als een graad of 5 aanvoelen. Dan de zondag die ook niet veel te bieden heeft, want het is grijs en het regent. Tevens trekt de wind verder aan en zal het opnieuw als 5 graden voelen ondanks dat de thermometer een graad of 10 zal aanwijzen. Deze keer is een stormdepressie (Franklin) bij IJsland de oorzaak die botst met een hogedrukgebied boven de Azoren. Boven de Britse Eilanden gaat het dan stormen en wij krijgen daar een staartje van. Vervolgens trekt die depressie via de Noordzee naar Denemarken en kan op de Waddeneilanden op maandag voor een storm zorgen. Maandag wordt dan ook een zeer onstuimige dag met buien en windstoten. En omdat deze gevuld is met koude lucht zal het erg koud aanvoelen tot mogelijk rond het vriespunt! Je krijgt dan even het gevoel dat het winter is. Maar dat zal niet de dagen erna zijn, want de temperaturen lopen op tot 11 graden op de dinsdag. De wind neemt eindelijk af, doordat we onder invloed komen van een hogedrukgebied boven Frankrijk. En daar zullen we vooral op woensdag van profiteren die er stralend uit zal zien met veel zonneschijn. Vanaf donderdag proberen depressies het hogedrukgebied te verdrijven wat gepaard gaat met buien en lagere temperaturen. 

 Prettig weekend!

Valentijnsweer (14 februari)

Valentijnsdag (14 februari) wordt gevierd door mensen uit Europa, de Verenigde Staten en Japan. Op deze dag worden liefdesverklaringen, zonder afzender in de vorm van kaarten, bloemen of doosjes bonbons verstuurd. Op Valentijnsdag is het symbool van de dag natuurlijk het hart. Ook de kleuren rood en roze zijn typische valentijnskleuren. Opmerkelijk: in Duitsland is 14 februari een onheilsdag. Het is de geboortedag van Judas, de verrader van Christus. Valentijnsdag gaat bij onze oosterburen dus voor de meeste mensen ongemerkt voorbij. 

De oorsprong van deze dag der liefde is volgens velen te vinden bij priester Valentinus. Hij leefde in de 3e eeuw na Christus in Rome. Hij verzorgde bejaarden, zieken en armen, gaf mensen wijze raad en zegende Christelijke huwelijken in. Dat laatste was echter een strafbaar feit in die tijd! Toen hij de blinde pleegdochter van Asterius (stadhouder van Rome) genas, bekeerde deze zich tot het Christendom en liet alle gevangen Christenen vrij. Dit was de druppel die de emmer deed overlopen voor keizer Claudius II. Op 14 februari 270 werd Valentinus gemarteld en onthoofd. Later werd hij door de kerk heilig verklaard en 14 februari werd een feestdag, die vooral in het Victoriaanse Engeland bijzonder populair was. Openlijke liefdesuitingen waren in deze preutse tijd uit den boze. Op 14 februari konden huwbare jongens en meisjes hun geliefden echter ongestraft verrassen met (anonieme) cadeautjes, brieven en gedichten. Engelse immigranten importeerden deze traditie in Amerika, waar het al snel uitgroeide tot een populaire (en commercieel uitgebuite) feestdag. Ook in Nederland wint Valentijnsdag de laatste jaren terrein. 

TEMPERATUUR

Of het weer ook altijd rooskleurig is op de 14e kunnen we niet altijd zeggen. Het is tenslotte wintertijd en dat betekent meestal koud weer. De laagste temperatuur bij het KNMI werd gemeten in 1929 toen het in De Bilt -18,9°C werd. Daarnaast was het nog kouder in Winterswijk met -21,5°C, Sittard -21,4°C en zelfs in Brabant was het ijskoud met in Gemert -20,7°C. Ook bibberen was het in 1969 toen in Wageningen -19,6°C werd afgelezen op de thermometer. Voor het gevoel kan het eveneens ijzig zijn en dat merkte de carnavalsvierders in 1994 toen op maandag 14 februari een gevoelstemperatuur werd geregistreerd van -17 graden. Maar vorig jaar mocht er ook wezen die ijskoud van start ging met alleen in Volkel, Heino, Twenthe, Hupsel, Hoogeveen en Nieuw Beerta strenge vorst met -12,3°C in Heino als laagste temperatuur. 

Maar februari heeft ook zijn zachte dagen en dat merkten we in 1961 toen op de 14e in Maastricht 18,8°C en in Eindhoven 17,5°C werd waargenomen; in 1998 werd het in Oost-Maarland iets minder zacht met 17,5°C en in Berkel-Enschot 16,8°C. In De Bilt zou het de warmste Valentijnsdag worden sinds 1901 met 15,2°C. Tenslotte was de zonnigste Valentijn in ons land te vinden in 1994 en 2021 toen in De Bilt de zon 9 uur scheen. Dat deed het ook in 2009 in Vlissingen, in 2018 in het hele oosten van het land en in 2019 in opnieuw Vlissingen en Gilze-Rijen en Wilhelminadorp. Vorig jaar was het opnieuw zeer zonnig met 9 zonuren in Lelystad, De Bilt, Volkel, Hoogeveen en Twenthe. 

NEERSLAG

De natste Valentijn ooit sinds 1901 was die van 2016. Heino noteerde 19 mm, Lelystad, Deelen en Schiphol ieder 16, Marknesse en De Bilt hadden ieder 15 mm opgevangen. Het vorige record was die van 2007 toen op 14 februari in Vlissingen 14 mm werd afgetapt. Opvallend is dat vanaf 2017 er in Berkel-Enschot geen druppel meer is gevallen. De laatste keer was dus 2016 toen 13,0 mm werd afgetapt; de natste 14e februari ooit daar sinds tenminste 1998. Op de tweede plaats staat 2007 met 12,5 mm. 

SNEEUW

Ook sneeuw mag op Valentijnsdag niet ontbreken en het meest opvallende was de extreme sneeuwval van 1979 ruim 40 jaar geleden. De vorst viel toen met grof geweld in, waarna er ten noorden van de lijn Amsterdam-Zwolle veel sneeuw viel. Het gevolg was dat het verkeer vast liep, waarbij de hoofdstad van Nederland tijdelijk onbereikbaar was. Het noorden van ons land raakten enkele dagen ingesneeuwd door o.a. sneeuwduinen van 3 tot 7 meter in Groningen, waarbij er ook nog eens windvlagen waren van 100 km per uur. Vorig jaar was het helemaal wit van de sneeuw die een week eerder al was gevallen. Op de 7e ontstond een sneeuwdek van 11 cm en groeide een dag later naar 12 cm. Uiteindelijk bleef op Valentijnsdag 2021 nog 8 cm over als sneeuwdek. 

ELFSTEDENTOCHT

Om het winterbeeld rond deze tijd compleet te maken werd op Valentijnsdag 1956 een heuse Elfstedentocht verreden. Het was een ijskoude Tocht der Tochten waarbij vele mensen bevroren ledenmaten hadden die overigens gewonnen werd door Jeen van den Berg nadat de eerste vijf deelnemers werden gediskwalificeerd. 

2002-2006

In 2002 was het in Berkel-Enschot een onbewolkte en zonnige 14e februari, waarbij de temperatuur uitkwam op 6,2°C. Een jaar later was het een stuk kouder, waarbij de dag begon met matige vorst (-5,4°C) en in de middag liep het kwik op tot slechts 3,6°C. Het was wel een schitterende winterdag, want wolken zagen we niet en dus scheen de zon volop. In 2004 daarentegen was het alleen maar bewolking wat de klok sloeg, maar het was wel een stuk zachter met ruim 10 graden. Het bleef overal droog. Dit in tegenstelling tot 2005, waarbij Valentijnsdag guur van start ging met enkele pittige winterse buien die vergezeld gingen met hagel die in de vroege morgen nog lang bleef liggen. Rond 09.00 uur werd zelfs een regenboog waargenomen in Berkel-Enschot. Na de middag werd het overal droog en was het half tot zwaar bewolkt. Daarbij liep de temperatuur nog op naar een graad of 5 met ruim vier uur zon. In 2006 was het erg somber, waarbij het vrijwel overal bewolkt was. Op veel plaatsen begon de dag met mist die overging in laaghangende bewolking waaruit wat lichte motregen viel. Pas na de middag brak de zon nog even door en liep het kwik nog op naar bijna 10 graden. 

2007-2012

Een jaar later viel deze romantische dag letterlijk in het water. De gehele dag regende het en over het hele land viel meer dan 10 millimeter. Pas in de avond werd het droog. Door al die bewolking werd het in de middag niet warmer dan een graad of 7. De regen was wel de voorbode voor het zachte weer wat daarna kwam, want op 15, 16 en 17 februari 2007 werd het namelijk 12 tot 13 graden. Ook in 2008 was het grijs, maar droog. De zon was de grote afwezige, waarbij de temperatuur nog opliep naar zo´n 4 graden. Heel anders dan een jaar later toen er volop zonneschijn was met ruim 8 uur zon in Berkel-Enschot. Het kwik liep nog op naar 5 graden, waarbij het in de ochtend nog -4 graden was. In 2010 was het een winterse Valentijn. Van tijd tot tijd viel er sneeuw en de temperatuur kwam de gehele dag niet boven het vriespunt uit. In de middag werd het maximaal -0,3°C, een ijsdag dus. Neerslag in de vorm van regen of buien bij een graad of 8 werd waargenomen in 2011 en daarbij kregen we de zon voor het tweede achtereenvolgende jaar niet te zien op deze Valentijnsdag. Ook in 2012 zagen we geen zonneschijn en was het een grijze dag. Overdag bleef het droog bij zo’n 6 graden. In de avond viel wat lichte regen. 

2013-2021

Valentijn 2013 werd net als in 2010 een winterse aangelegenheid. Het KNMI had zelfs een weerwaarschuwing doen uitgaan van de sneeuwval die in de loop van de dag viel. We kregen van alles, van ijsregen tot sneeuw tot zelfs ijzel. De temperatuur schommelde daarbij rond het vriespunt en met een matig wind voelde het heel koud aan. Een jaar later werd het op de thermometer ruim 13 graden, maar dat was het enige positieve. In de middag en avond begon het namelijk te regen, waarbij 8 millimeter werd opgevangen. Valentijnsdag 2015 was ook een grijze dag, maar het bleef wel droog. Met 10,6°C in Berkel-Enschot werd het een zachte 14e februari. Net als in 2013 en 2010 vond ook Valentijnsdag 2016 in winterse sferen plaats. Koude lucht stroomde dat weekeinde namelijk Brabant binnen, terwijl er een neerslaggebied overtrok. In eerste instantie was het allemaal regen wat er viel, maar tussendoor zagen we steeds meer vlokken vallen. De regen ging namelijk over in natte sneeuw en dat gebeurde al in de vroege ochtend toen het koudste moment naderde. Op enkele plekken in het land was zelfs een dun sneeuwdek ontstaan en dan met name op de Veluwe en in het oosten: Oldebroek meldde 3 cm, Vaassen 2 en in Terwolde lag 1 cm. Overdag vielen er van tijd tot tijd regen- en/of natte sneeuwbuien en warmer dan 3 graden werd het niet. Het was een kille, sombere en kletsnatte Valentijnsdag.

Maar toen volgde drie achtereenvolgende jaren waar we een zonnige Valentijnsdag beleefden. In 2017, 2018 én 2019 scheen de zon namelijk 8 tot 9 uur en zagen we vrijwel geen enkel wolkje. De temperaturen daarentegen liepen wel flink uit elkaar. Zo werd het in Berkel-Enschot op 14 februari 2017 12,1°C, in 2018 was dat 6,6°C en drie jaar geleden liep het kwik op naar maar liefst 14,6°C. In 2020 was het niet meer zo zonnig. De bewolking overheerste en met slechts 2 zonuren werd het nog bijna 10 graden. Vorig jaar was een echte winterdag. De ochtend begon met een diepvriestemperatuur van -8,4°C in Tilburg tot -12,3°C in het Overijsselse Heino. Er was veel sluierwolken, maar daar scheen de zon gewoon doorheen, waardoor het opnieuw een zeer zonnige Valentijnsdag werd. 

Van winterweer is dit jaar geen sprake. Valentijnsdag 2022 zal een mix geven van zon en wolken, waarbij de thermometer naar waarden gaat van een graad of 11. Daarbij staat er een matige zuidwestenwind, kracht 3 tot 4. En dit jaar zou op die dag weer eens neerslag kunnen vallen, want dat hebben we vanaf 2017 op 14 februari rondom Tilburg niet meer gezien.

Weersverwachting deze week: 14-18 februari

 Herfstweer met hoge temperaturen 

Het hogedrukgebied van deze zondag is toch sterker dan eerder gedacht. Hierdoor kunnen de neerslaggebieden ook vandaag nog op afstand gehouden worden. En dat betekent dat het, net als gisteren, droog blijft. Dus geen sombere en natte zondag, maar prachtig weer met een mix van sluierwolken en zonneschijn. Het hogedrukgebied zorgde er de afgelopen dagen voor dat de nachten helder gingen verlopen. Het ging dan ook voor het eerst deze maand vriezen. Die kou kwam in de loop van vrijdag binnen, waardoor het in de avond al vroor tot -2 graden. Overdag voelde het ook waterkoud aan. De zaterdag zag bij de start helemaal wit van de rijp en van de bevroren autoruiten, want de temperaturen waren flink onderuit gegaan. Eindhoven noteerde -3,9°C, Hupsel -4,1°C en het koudste werd het in Twenthe met -4,8°C. Aan de grond kwam op veel plaatsen matige vorst voor: Eindhoven -6,2°C, Woensdrecht -6,3°C, Gilze-Rijen -6,5°C, Twenthe -7,2°C, Volkel -7,5°C en in Hupsel dook de temperatuur tot -7,7°C. Serieus koud dus in deze waardeloze winter die meer op de herfst lijkt. Overdag liep het kwik op de zaterdag nog op naar een graad of 8 ondanks dat er volop zon was. Afgelopen nacht heeft het in de weerhut alleen nog op Schiphol, Hupsel, Arcen en Ell gevroren. Aan de grond gebeurde dat op meer plaatsen, waarbij in Ell net geen matige vorst werd geregistreerd, want dat daar bleef het kwik steken op -5,0°C. De komende week hoeven we geen vorst meer te verwachten omdat de nachten met veel bewolking zullen verlopen, waardoor het niet kan afkoelen. 

Inmiddels zien we dat de barometer met een daling bezig is en dat betekent dat er een depressie onderweg is. Op dit moment ligt deze boven de Britse Eilanden en schuift op naar de Noordzee waar het maandag aankomt. Wij hebben daar op deze zondag nog geen last van, alleen dat de wind begint aan trekken van matig tot vrij krachtig. Met 11 graden wordt het een heerlijke dag om erop uit te trekken. We komen dus in zachte lucht terecht en dat zet de komende week door, waarbij het elke dag minstens 10 graden wordt. We krijgen namelijk te maken met een west tot zuidwestelijke stroming die vergezeld gaat van de ene na de andere depressie. Compleet herfstweer staat ons dan ook te wachten. De maandag start bewolkt gevolgd door opklaringen in de middag. Uit die bewolking vallen al de eerst buitjes. Op dinsdag is de depressie verder doorgeschoven naar Noorwegen en dooft verder uit, maar dan is het wachten op de volgende. De dinsdag begint dan nog aardig en droog, maar in de loop van de dag trekt een neerslagzone over onze regio en gaat het langdurig regenen tot aan woensdagmiddag toe. De regenmeters zullen dan met 10 tot 15 millimeter goed gevuld worden. Vervolgens gaat de regen in de middag over in buien. Met 13 graden is het dan zeer zacht. Overigens zullen dat geen dagrecords opleveren voor 16 februari, want dat vond twee jaar geleden plaats. Temperaturen lagen in 2020 toen tussen de 17 en 18 graden en dat ging eveneens gepaard met van tijd tot tijd regen. Op donderdag proberen hogedrukgebieden boven Spanje zich uit te breiden tot over onze omgeving. Maar dat levert een strijd op met een sterke Scandinavische depressie. Het gevolg is dat de wind nog verder aantrekt, maar er verschijnen ook opklaringen. Daarbij kan er nog steeds een bui vallen. Vrijdag zitten we precies op de scheidingslijn tussen het hogedrukgebied en de depressie. Het is dan grijs en de zon zullen we nauwelijks zien. Misschien dat er nog een druppel uit het wolkendek valt. In het weekeinde blijven we op de grens zitten. De ene keer wint het hogedrukgebied en krijgen we droog en mooi weer en de andere keer wint de depressie en moeten we de paraplu uit de kast halen. 

Prettige week!

Weerspreuk van de week: 11-17 februari

 

Ruwe wind in februaar,

duidt steeds op een vruchtbaar jaar.

 

In de kortste maand regen,

geven vette mest en een goddelijke zegen.

Weekendweersverwachting: 12-13 februari

 Een weekeinde met opnieuw twee gezichten 

Tot nu verliep februari elke dag met neerslag, waarbij afgelopen zondag het met bakken naar beneden kwam. Berkel-Enschot ving daarbij 29 mm op en zoveel neerslag is daar niet meer gevallen sinds 15 juli toen maar liefst 62 mm naar beneden kwam. Op die dag gaf het KNMI toen een code rood af voor Zuid-Limburg, waarbij in 48 uur in Schaesberg 158 mm en in Ubachsberg 182 mm naar beneden kwam. Overstromingen waren toen het gevolg. Daar was nu geen sprake van en viel op andere plaatsen deze keer iets meer dan 30 mm. Dat gebeurde in Herwijnen, Twenthe, Gilze-Rijen en in Deelen. Bij dat laatste station werd 38,4 mm afgetapt en daarmee werd een nieuw dagrecord bijgeschreven als natste 6e februari ooit waargenomen. Het vorige record stond op 34,6 mm afgetapt in Maastricht in 1984. Zelfs De Bilt had met 24,9 mm een nieuw dagrecord; oude record stond op 20,5 mm uit 1984 en daarmee werd het officieel de natste ooit sinds 1901. Na die kletsnatte zondag kregen we voor de rest van de week te maken met buien of motregen. Met al die neerslag kwamen we in zachte lucht terecht en was van vorst geen sprake. Zo werd het afgelopen dinsdag en woensdag in Tilburg respectievelijk 11,7°C en 10,3°C. Op deze donderdag tikte de thermometer de 9 graden aan en viel er in de ochtend regen. Daarna werd het even droog en viel er op het einde van de middag nog wat neerslag. Inmiddels is het droog geworden en stroomt langzaam koude lucht onze regio binnen. Tegen de ochtend zal het dan zo’n 4 graden zijn. 

Oorzaak is een depressie boven Lapland met uitlopers tot aan de Noordzee toe. Tegelijkertijd zagen we vandaag een hogedrukgebied bij Ierland liggen en die gaat aan de wandel en zet koers naar Frankrijk waar het vrijdag aankomt. De neerslaggebieden trekken zich terug en daarvoor in de plaats krijgen we een afwisseling van zon en wolken en het blijft droog. Wel wordt daarmee dus koude lucht aangevoerd, waardoor het overdag niet warmer zal zijn dan een graad of 7. De wind neemt daarbij in kracht toe en dan voelt het wat kouder aan. Maar uit de wind en in de zon is het aangenaam. 

Vervolgens trekt het hogedrukgebied verder Europa in en arriveert zaterdag bij Polen. Bij die overtocht worden de opklaringen bij ons steeds breder met als gevolg een koud begin van de zaterdag, want de temperatuur zakt tot onder het vriespunt. Maar de zon zorgt ervoor dat het in middag nog 6 graden wordt. Dan begint in de loop van de middag de bewolking toe te nemen. Die bewolking hoort bij een depressie die op zaterdag nog tussen IJsland en Schotland ligt. Op zondag is deze helemaal afgezakt tot aan Spanje toe. Wij komen dan in wisselvallig weer terecht bij een aantrekkende wind. In de ochtend vallen al de eerste druppels en in de loop van de dag gaat het regenen. Met 8 graden is het wel wat zachter geworden, maar de matige tot vrij krachtige wind zorgt er voor dat de gevoelstemperatuur op een graad of 5 komt te liggen. Het zal dan ook kil aanvoelen. Vervolgens begint de depressie vanaf Spanje zich terug te trekken en komt op maandag bij Denemarken te liggen. Het is bij ons dan een komen en gaan buien die vergezeld kunnen gaan van hagel en natte sneeuw omdat de bovenlucht nog behoorlijk koud is. Opnieuw zullen we een dikke winterjas aanmoeten ondanks dat de thermometer 9 graden zal aanwijzen. Op dinsdag wordt het weer wat kouder en blijft het stevig waaien. Winterse buien maken echter plaats voor regenbuien die van tijd tot tijd zullen passeren. Ook op woensdag valt er nog een enkele bui. Ondertussen ligt voor de kust van Spanje een hogedrukgebied en breidt zich op donderdag uit tot over onze omgeving. De neerslag verdwijnt en maakt plaats voor opklaringen en wolkenvelden. Met dat hogedrukgebied komt zeer zachte lucht naar ons toe en dat zien we in de loop van woensdag al gebeuren als het kwik naar de 12 graden gaat. Het lijkt wel alsof deze keer het winterseizoen wordt overgeslagen. 

Prettig weekend!

Januari 2022: zeer zacht, droog en somber

Wat een start van januari. Een recordwarme Nieuwjaarsdag die afgesloten werd met storm Corrie. Daar tussenin was het maar somber en grijs en leverde zelfs bijna tien mistdagen op. Heel bijzonder was de plotselinge stijging en daling van de luchtdruk op 15 januari als gevolg van een ondergrondse vulkaanuitbarsting aan de andere kant van de wereld. Deze maand gaat uiteindelijk de boeken in als een zachte maand die droog en somber verliep. 

TEMPERATUUR

Met in De Bilt een gemiddelde etmaaltemperatuur van 5,3°C tegen een langjarig gemiddelde van 3,6°C verliep de maand zeer zacht. Hiermee haalde januari net niet de top-10 van warmste januarimaanden sinds 1901 en kwam uit op een 13e plek. De zachtste januari sinds het begin van de metingen is januari 2007 met maar liefst 7,1°C als gemiddelde etmaaltemperatuur.

Het begon meteen al met de afgelopen jaarwisseling die boterzacht verliep tot 11,8°C in Twenthe. En toen sneuvelde meteen het eerste warmterecord dat meer dan honderd jaar oud was uit 1921 en dat was de 10,6°C van Maastricht. En de stroom van zachte lucht bleef maar komen en leidde tot de warmste Nieuwjaarsdag ooit waargenomen sinds 1901. In Maastricht werd het 15,1°C en zo vroeg in het jaar de 15-gradengrens halen is nog nooit gebeurd. Het record stond namelijk op 5 januari toen zowel Oost-Maarland als Arcen boven de 15 graden uitkwamen. De warmste Nieuwjaarsdag ging er dus aan en was ook al meer dan honderd jaar oud en komt uit 1916 toen het in Vlissingen 14,2°C werd. Nu braken zelfs zeven weerstations dit record. Te gek voor woorden. Deze beide weerrecords zorgden ook voor de hoogste etmaalgemiddelde temperatuur van 1 januari ooit. Dat vond plaats in Brabant in Woensdrecht waar het gemiddeld 12,8°C werd. Sinds 2012 hadden Westdorpe en Ell het record nog in handen met gemiddeld 12,3°C. Je zou het er warm van krijgen van al die records. Dus trek je trui maar uit, want ook op 2 januari sneuvelde twee warmterecords en dat gebeurde allemaal in de nacht! Zowel de hoogste minimum- als maximumtemperaturen bereikten toen recordhoogten. In Woensdrecht en Rotterdam daalde de temperatuur tot 11,5°C, waarmee het record van 9,1°C (Vlissingen) naar de prullenbak werd verwezen. Overigens noteerden vrijwel alle weerstations nieuwe warmterecords van de nacht. In het Zeeuwse Westdorpe daalde de temperatuur zelfs niet verder dan 14,5°C en in Woensdrecht tot 14,4°C. Het resultaat was, dat toen al de warmste 2e januari in de weerboeken kwam, want dat stond eerder op 13,6°C wat in 1998 in Gilze-Rijen werd geregistreerd. Wat een begin van de maand en van het jaar 2022. Dit was overigens de vierde dag met warmterecords op rij, want zowel 30 december als Oudjaarsdag leverde al nieuwe records op. De daaropvolgende dagen liep de temperatuur geleidelijk terug naar normaal. Overdag lag de temperatuur vanaf Driekoningen op 6 tot 7 graden en in de nachten schommelden de temperaturen op veel plaatsen net onder het vriespunt. En dat is voor het eerst dit jaar. In de ochtend van 6 januari werd het in Deelen en in Eelde respectievelijk -3,3°C en -3,2°C. Aan de grond kwam het zelfs tot matige vorst: -5,1°C (Deelen), -5,3°C (Hupsel), -5,4°C (Twenthe) en in het Eelde zakte het kwik op 10 cm hoogte tot -6,1°C. De laagste minimumtemperatuur werd bereikt op 11 januari toen het kwik in Twenthe daalde tot -4,9°C. En toen kregen we te maken met hogedrukgebieden die twee weken lang zorgden voor grijs weer en temperaturen rond normaal. Aan het einde van de maand gingen de temperaturen omhoog door het onstuimige weer wat toen plaatsvond. Zo kwamen we op de 29e met de temperaturen in de dubbele cijfers terecht tot 12,7°C in Westdorpe en 12,5°C in Woensdrecht. Daarna zakte het kwik weer.

In De Bilt waren er deze maand zeven vorstdagen en normaal zijn dat er twaalf. IJsdagen (dagen waarop de temperatuur de hele dag onder het vriespunt ligt) waren er niet, normaal zijn dat er 2 tot 3. 

Met een gemiddelde etmaaltemperatuur van 4,7°C in Gilze-Rijen en 4,8°C in Berkel-Enschot was het ook daar een zachte januarimaand waar 4,0°C gemiddeld normaal is. Overdag werd het gemiddeld 7,4°C (normaal 6,5°C) en ’s nachts was het gemiddeld 2,1°C tegen 1,5°C normaal. In totaal werden er 9 nachten met vorst waargenomen, waarbij 9 januari de koudste was met -2,2°C in Berkel-Enschot. De warmste dag was, hoe kan het ook anders, Nieuwjaarsdag toen het 14,0°C werd. In totaal steeg het kwik op vier dagen tot boven de 10 graden. 

NEERSLAG

Het was een droge januarimaand met gemiddeld over het land 49 mm neerslag tegen een langjarig gemiddelde van 68 mm. De meeste neerslag viel in de eerste tien dagen van de maand, die daarmee beduidend natter verliepen dan normaal. Namelijk gemiddeld 34 mm tegen 23 mm normaal. Op 2 januari trokken twee storingen over het land. De meeste neerslag viel die dag in het noorden van het land met in Leeuwarden 25 mm. Ook in het zuidoosten viel in de avond en nacht naar 3 januari ruim 20 mm. Op 5 januari trok een neerslaggebied zuidwaarts over het land, waarna de wind korte tijd naar het noordwesten draaide en in kracht toenam. In het zuidwestelijk kustgebied moesten diverse keringen vanwege hoogwater gesloten worden en liepen enkele kades over. Ook 8 en 9 januari waren natte dagen. In het hele land viel 10 tot 20 mm. Dat gebeurde in Zaandam, Purmerend, Sint Pancras, Deelen, Roelofarendsveen en Dieverburg. Vanaf de 10e viel er weinig regen, slechts af en toe trok een zwakke storing over het land, die meestal slechts lichte regen of motregen veroorzaakte. Op de dag van de storm van 31 januari viel 10 tot 15 mm in het midden van het land en in Deelen 18 mm. 

De meeste neerslag viel deze maand in Drenthe: Roderesch ving 93 mm op Veenhuizen 92, Rolde 89, Roden 86 en in Paterswolde zag men 81 mm in de regenmeter verdwijnen. Het droogst was het in het zuiden, waarbij Westdorpe 26 mm had, Venraij en Geijsteren ieder 31 mm en Arcen en Vredepeel ieder 38 mm. In Brabant waren de natste plaatsen Prinsenbeek (57 mm) en Sambeek (54 mm) en de minste neerslag viel in Meeuwen en Overloon die ieder 41 mm aftapte. Berkel-Enschot kreeg 51 mm in de regenmeter, waarbij op de 31e de meeste neerslag viel van 10 mm. Daarnaast viel er op 14 dagen regen, waarvan op twee dagen ook hagel viel. Maar wat het meeste opviel was wel het aantal mistdagen: 8. En dat is bijna 3x zoveel als normaal voor een januarimaand in het midden van Brabant. Het KNMI gaf deze maand voor negen dagen zelfs code geel uit voor (dichte) mist. 

SNEEUW

De eerste sneeuw zagen we in de nacht van 7 op 8 januari in het noorden van het land. Zo stond het verkeer even stil op de A3 als gevolg van zware sneeuwval. Natte sneeuw werd op de 20e gemeld boven de rivieren. Zoals in Utrecht, Wijster, Doetinchem, Heerenveen, Roodeschool en Hoogeveen. 

WIND

Na weken van stil weer kwam er op 29 januari eindelijk beweging in de bovenlucht wat leidde tot een onstuimige dag met windstoten tot zo’n 90 km/uur in het noorden van het land. In Friesland en Groningen zorgde dat voor stormschade, waarbij van het gebouw van de Gasunie panelen loskwamen. In Tilburg en omstreken bleef het beperkt tot windstoten van maximaal 55 km/uur en weinig schade. Oorzaak was een stormdepressie, die de Denen ‘Malik’ hadden genoemd. Deze trok via Denemarken naar de Oostzee en zorgde in het Deense Hanstholm voor een windstoot van 144 km/uur en dat is orkaankracht.

Twee dagen later kregen we op de 31e een heuse storm met de naam Corrie voor onze kiezen met een uur lang windkracht 9 in IJmuiden en windstoten tot 110 km/uur. Daarmee was het de tweede winterstorm van dit seizoen, want op de allereerste meteorologische winterdag van 1 december noteerde Vlieland de eerste storm en windstoten tot 103 km/uur in Roodeschool. Op een enkele omgevallen boom in Midden-Brabant stelde de schade niet veel voor, maar wel langs de kustgebieden waar bomen omvielen en panelen van gebouwen naar beneden kwamen. Het leverde zeer hoge waterstanden op waardoor veel sluizen dichtgingen en ook was er sprake van weggeslagen stranden. In Noord-Holland, Friesland, de Waddeneilanden, de Waddenzee en het IJsselmeergebied gold code oranje, in de rest van het land code geel. 

LUCHTDRUK

Op de 13e lag boven ons een hogedrukgebied die een waarde aangaf van 1041,8 hPa en dat leverde een nieuw dagrecord op van hoogste luchtdruk ooit waargenomen. Het vorige record dateert uit 1980 toen Gilze-Rijen op 13 januari 1039,9 hPa noteerde. Heel bijzonder was de avond van 15 januari. Rond 20:00 uur sprong overal ineens de barometer een paar millibar omhoog. Oorzaak was de schokgolf van een onderzeese vulkaanuitbarsting bij Tonga die onze regio na 15 uur bereikte. De Hunga Tonga-Hunga Ha’apai-vulkaan gooide vanuit de oceaan een aswolk van 30 kilometer hoog de lucht in. Veel collega-waarnemers zagen dat de luchtdruk zo’n 1,5 hPa ging oplopen bij de nadering van de schokgolf die na ongeveer een uur met 3 hPa weer ging dalen nadat de schokgolf voorbij was getrokken. Heel bijzonder dat een vulkaanuitbarsting aan de andere kant van de wereld invloed heeft op ons. In de daarop volgende nacht werd overigens een tweede schokgolf gemeten rond 2:30 uur. 

ZONNESCHIJN

Januari 2022 was een sombere maand met gemiddeld over het land 59 uur zonneschijn tegen normaal 68 uur. Alleen in het uiterste noorden liet de zon zich vaker zien dan normaal. De meeste zon was er dan ook op Terschelling waar de zon 76 uur scheen gevolg door Den Helder met 74 en Vlissingen met 72 uur. De zon liet zich vanaf de 12e maar weinig zien. In De Bilt liet de zon zich dertien dagen helemaal niet zien en op drie dagen liet de zon zich helemaal nergens in het land zien. Het somberst was het in Arcen met slechts 35 uur zon, Hupsel noteerde 37 uur en Twenthe 39 uren zonneschijn. In De Bilt scheen de zon 43 uur tegen 67 uur normaal en in Berkel-Enschot waren het 45,5 uren. Dat is de op één na somberste januari sinds de metingen daar in 1998 zijn begonnen. Bovenaan staat 2018 toen de zon slechts 40,5 uren scheen. Bij dat laatste station werden 16 zonloze dagen geteld en dat is daar een evenaring van het zonloze januarirecord uit 2015. Daarnaast werden nog twee dagen geteld, waarbij de zon minstens 6 uur scheen. Op 20 januari stond het aantal zonuren in Berkel-Enschot op slechts 25 uur. En gezien de verwachting voor de tien dagen erna zouden we opnieuw met het sombere en vrijwel zonloze weer te maken krijgen en leek het alsof het de somberste louwmaand zou worden sinds tenminste 1998. Maar dat is dus net niet gebeurd.