Het Weernieuws: Februari 2024

 RECORDWARM, KLETSNAT en SOMBER

Februari 2024 gaat de boeken in als een recordwarme sprokkelmaand. Het is in ruim 300 jaar nog nooit zo warm geweest. Dit leverde rond 15 februari zelfs drie nieuwe warmterecords op. Vrijwel elke dag viel er in deze maand wel neerslag wat leidde tot een kletsnatte februari. Door alle neerslag kwam de zon er amper bij en werd het zeer somber. Bijzonder was storm Louis die langs onze kust trok en een volgende dagrecord opleverde van laagste luchtdruk ooit gemeten. 

TEMPERATUUR

Met in De Bilt een gemiddelde etmaaltemperatuur van 8,2°C tegen normaal 3,9°C was het de zachtste februari sinds het begin van de metingen in 1901. Het vorige record stamde uit 1990 en was ruim een halve graad lager: 7,6°C. Het gemiddelde kwam deze maand zelfs hoger uit dan in maart, want die staat op gemiddeld 6,5°C. Dit geeft aan hoe bijzonder warm deze februari was. Het warmst werd het in het Zeeuwse Westdorpe waar de gemiddelde temperatuur over 24 uur uitkwam op 8,9°C. Het noordoosten had met gemiddeld 7,2°C in Nieuw Beerta en Eelde de laagste temperaturen. In Berkel-Enschot werd het sinds de oprichting in 1998 de warmste februari ooit. Gemiddeld werd het 8,4°C (net als in Gilze-Rijen) en deze was verdeeld over een gemiddelde dagtemperatuur van 11,1°C (normaal 8,0) en in de nachten werd het gemiddeld 5,7°C tegen 1,5°C normaal. 

Een groot deel van de maand werd gedomineerd door een westelijke stroming die zachte lucht bleef aanvoeren. Op 7 februari draaide de wind tijdelijk naar het noordwesten en werd het iets kouder. In Eelde daalde het kwik in de nacht van 7 op 8 februari naar -4,1°C, de laagste temperatuur van deze maand. Aan de grond vroor het daar zelfs matig: -7,2°C. En dan de middagtemperaturen die op een graad of 3 uitkwamen met een gevoelstemperatuur van rond het vriespunt. Kortom, het was waterkoud. Vanaf de 9e keerde het zachte weer terug, met maximumtemperaturen rond de 10 graden of hoger en ook ’s nachts temperaturen ruim boven het vriespunt. Het midden van de maand verliep dan ook het zachtst. Meteen had het KNMI ook een nieuw record te pakken van warmste 2e decade (11-20 februari) ooit waargenomen. De Bilt noteerde namelijk een gemiddelde etmaaltemperatuur van 9,5°C tegen normaal 3,7°C en dat is bijna 2 tot 3 keer zoveel! Het vorige februarirecord was in 1998 toen De Bilt over diezelfde periode een gemiddelde scoorde van 9,0°C. Op 15 februari leidde de warmte tot twee nieuwe datum-warmterecords. We kregen namelijk als eerste de warmste nacht van 15 februari ooit en dat vond plaats in vrijwel het hele land. Westdorpe had daarbij de hoogste temperatuur, want kouder dan 12,0°C werd het daar niet. Het vorige record werd in 1958 waargenomen toen Maastricht 10,7°C als hoogste minimumtemperatuur had. Maar in De Bilt zou het zelfs nog gekker, want daar werd met 11,8°C een evenaring van niet alleen het dagrecord, maar zelfs van de hele maand februari! Het werd dus de warmste sprokkelnacht ooit waargenomen sinds 1901 samen met die van 20 februari 1990. Vervolgens kregen we het tweede record van deze 15e februari. Overdag werd het daarna in De Bilt 15,5°C en dat betekende een nieuw dagrecord en tevens de eerste officiële lentedag van het jaar. Vorige record stond op 15,1°C uit 1998. Woensdrecht tikte dit jaar zelfs de 18,0°C aan, de hoogste temperatuur van deze maand. Ook de dagen erna bleef het uitzonderlijk zacht voor de tijd van het jaar. Vanaf de 24e deed de temperatuur een klein stapje terug, maar met maximumtemperaturen tussen de 6 en 10 graden was van kou nog steeds geen sprake. Op 27 februari kwam het in het zuidoosten plaatselijk ’s nachts nog wel tot lichte vorst met in Volkel en Ell een kwikstand van ieder -1,9°C. Een dag later was het opnieuw raak en breidde zich meer naar het midden uit. Zo dook de temperatuur in Berkel-Enschot naar -0,1°C, De Bilt -0,2°C en het koudst was het in het Limburgse Ell met -2,3°C. Aan de grond was het nog een stuk kouder en dat leverde in Volkel zelfs matige vorst op: -5,1°C. Gevolgd door Eindhoven met -4,7°C, Ell -3,5°C en Gilze-Rijen had nog -2,5°C. 

In De Bilt kwamen in deze maand drie dagen met vorst voor en geen enkele ijsdag, tegen respectievelijk twaalf vorstdagen en twee ijsdagen normaal. Op sommige plaatsen in het westen van het land kwam het deze maand helemaal niet tot vorst. Berkel-Enschot alleen op de 28e. Het aantal dagen met een maximumtemperatuur van minstens 10 graden in De Bilt is zeventien en dat is een nieuw record. Het vorige record was zestien dagen en werd gemeten in februari 1990 en 2019. 

NEERSLAG

Februari was zeer nat met gemiddeld over het land 106 mm neerslag tegen een langjarig gemiddelde van 58 mm. De maand eindigt daarmee in de top vijf van natste februarimaanden sinds het begin van de metingen in 1906. Recordhouder blijft februari 2020 met landelijk gemiddeld 144 mm. Opvallend is dat in de top-5 er vier jaren zijn uit deze eeuw. Naast 2020 zijn dat 2002, 2022 en nu dus 2024. Uit de vorige eeuw staat alleen februari 1946 met 143 mm op plaats twee. Het is tevens de vijfde natte maand op rij en op vrijwel alle dagen van de maand viel er wel ergens neerslag. Op 6 en 7 februari zorgde een overtrekkend front voor veel neerslag in met name het midden en zuiden van het land; in Noord-Brabant viel lokaal 25 tot 30 millimeter. En dat was zoveel dat het bijna de natste 7e februari ooit werd sinds 1901. In Maastricht viel 20,5 mm, gevolgd door Berkel-Enschot met 19,6 mm, Endhoven had 17,8 mm en in Ell en Gilze-Rijen werd 16,8 mm afgetapt. Daarmee blijft het record van 7 februari 1984 in Maastricht met 22,5 mm staan. Op 8 en 9 februari trok een neerslagzone vanuit het zuidwesten over het land, waarbij in grote delen van het land viel 15 tot 25 millimeter en in het zuidwesten liep dit op tot 30 millimeter. In het noordoosten botste deze tegen koude lucht aan wat plaatselijk voor een dun sneeuwdek zorgde. Op 18 februari viel in het noorden 15 tot 25 millimeter en in het uiterste noordwesten 30 tot 35. Tijdens storm Louis viel op de 22e langs de kust 15 á 20 millimeter aan neerslag. Een tenslotte kregen Hitzum en Broek op Langendijk op 24 februari ieder 22 mm in de regenmeter, gevolgd door Winkel met 19 en Wijk aan Zee en Limmen met 18 mm. 

Het natst was het langs de westkust met in Overveen bij Zandvoort 168 mm, gevolgd door Leiderdorp 161, Ammerstol 158, Castricum 157 en Hoorn en Valkenburg (Zuid-Holland) met ieder 153 mm. Het natste KNMI-station moeten we zoeken bij Arnhem waar Deelen 138 mm in de regenmeter kreeg. Het minst nat was het in het noordoosten van het land en in het noorden van Limburg. Zo kreeg Eelde 79 mm, Montfort 80, Rutten 81 Blerick 86 en het Groningse Hoogkerk met 89 mm. In Brabant waren de natste plaatsen Prinsenbeek die 149 mm aftapte en Etten-Leur met 132 mm. De minste neerslag viel in Overloon en Vierlingsbeek met respectievelijk 98 en 100 mm. In De Bilt viel 123 mm neerslag tegen 63 mm normaal. Berkel-Enschot kreeg 129 mm in de regenmeter. Daar viel op 24 dagen regen of buien, waarvan op 21 dagen minstens één millimeter werd opgevangen en daarvan weer op drie dagen minstens 10 millimeter. Dat waren 7, 8 en 26 februari met respectievelijk 20, 17 en 17 mm. 

WIND

In de avond van 6 februari waaide het behoorlijk hard en leverde windstoten op van 90 km/u op de Houtribdijk tot 94 km/u in Wilhelminadorp. Op 22 februari kregen we te maken met storm Louis die langs de kust naar het noorden trok. Aan het begin van de avond tikte Vlissingen al windkracht 9 aan met windstoten tot 92 km/uur. Tilburg en Eindhoven kregen windkracht 7 met stoten tot maximaal 67 en 78 km/uur. En dit was nog maar het begin, want het werd de komende uren alleen maar heftiger. Van een storm is het echter niet gekomen. Volkel kreeg nog kracht 8 en de windstoten liepen op tot 85 km/u in Gilze-Rijen en Volkel. Het KNMI gaf code oranje uit voor het hele land vanwege zeer zware windstoten. De zwaarste windstoten kwamen voor in het zuidwesten van het land, op het IJsselmeer en in het uiterste noorden van het land. Zo registreerde de Houtribdijk tussen Enkhuizen en Lelystad een windstoot van 115 km/uur. 

LUCHTDRUK

Op 22 februari toen storm Louis passeerde uur daalde de barometer aan het begin van de avond gigantisch en wel zo hard dat het nieuwe dagrecords opleverde voor 22 februari. Op Vlieland en in Den Helder en op Terschelling zakte deze naar respectievelijk 970,4,  971,0 en 971,3 hPa, waarmee het record uit 1935 met 972,0 hPa in Den Helder werd gebroken. Later daalde de luchtdruk verder tot 969 hPa. 

ZONNESCHIJN

Met gemiddeld over het land van 52 zonuren tegen 92 normaal was de maand zeer somber. In De Bilt scheen de zon 38 uur en normaal mogen ze daar op 90 uur rekenen. Het was daarmee in De Bilt de op drie na somberste februarimaand sinds 1901. En dat is bijzonder, want de laatste jaren was februari juist een zeer zonnige maand. Zowel in 2023 als in 2022 scheen de zon gemiddeld over het land 111 uur. In 2021 scheen de zon 125 uur. De laatste sombere februari hadden we in 2020 met gemiddeld 69 uur. De twee jaren daarvoor werden opnieuw meer dan 100 zonuren genoteerd, waarbij 2018 bovenaan staat in de ranglijst zonnigste februarimaanden. De zon scheen zes jaar geleden maar liefst 162 uur gemiddeld over het land.

De eerste dag van de maand was het in het hele land zeer zonnig, daarna overheerste de bewolking, alhoewel de zon zich vaak toch wel even kort liet zien. Alleen op 8, 14 en 29 februari bleef het in het hele land de hele dag bewolkt. Aan het eind van de maand was 27 februari nog een zeer zonnige dag. Het minst somber was het in het zuidwesten van het land, met in Vlissingen 77 uur zon. Het somberst was het in het midden en oosten van het land, met in Marknesse, Hupsel en Twente ieder 33 uur zon. In Berkel-Enschot zagen ze de zon 48 uur schijnen tegen 93 zonuren normaal over de periode 1998-2023. Daarbij werden zes zonloze dagen geteld en twee zeer zonnige dagen, waarbij de zon minstens 7 uur scheen.