Het Weernieuws: Augustus 2023

 KOUD EN KLETSNAT

Net als de vorige maand juli gaat ook deze maand als koud en kletsnat de weerboeken in. Maar echt slecht was het niet, want we hebben nog twee weken achtereen zomerweer gehad. Het aantal zonuren bleef over de hele maand ongeveer gelijk. Vooral de neerslag was het hoogtepunt van deze maand, waarbij Tilburg en Berkel-Enschot met zo’n 170 mm de natste plaatsen waren van Brabant. 

TEMPERATUUR

Augustus was met in De Bilt een gemiddelde etmaaltemperatuur van 17,6°C tegen normaal 17,9°C iets minder warm dan normaal. Opvallend daarbij waren de warme nachten. Met een gemiddelde van 12,9°C lag de minimumtemperatuur in augustus een halve graad hoger dan normaal. De gemiddelde maximumtemperatuur was met 22,3°C juist ruim een halve graad lager dan gebruikelijk. Het warmste station moeten we zoeken aan de kust waar Hoek van Holland een gemiddelde had van 18,3°C en Vlissingen 18,2°C. Fris was het in het noordoosten van het land met in Eelde een gemiddelde van 16,7°C gevolgd door Leeuwarden en Hoogeveen met ieder 16,9°C. In Berkel-Enschot kwam het gemiddelde uit op 18,8°C tegen normaal 19,0°C en ook hier was het dus een koude maand. Overdag werd het gemiddeld 23,5°C en in de nachten was het 14,0°C gemiddeld. 

De maand begon meteen vrij koel met in de eerste negen dagen ergens wel temperaturen onder de 20 graden. Het dieptepunt was de periode 5 t/m 7 augustus toen het kwik op de 5e in Wilhelminadorp niet hoger uitkwam dan 16,9°C. Op 6 augustus werd het helemaal koud, waarbij in Beek bij Maastricht de temperatuur bleef steken op 14,4°C. In De Bilt werd het niet warmer dan 15,8°C en zo koud is het op deze dag nog nooit geweest. Een officieel kouderecord dus in normaal gesproken de warmste periode van het jaar zijnde de Hondsdagen (20 juli-20 augustus). Het oude record stond op 15,9°C waargenomen in 1941. Een dag later had het noorden de laagste temperatuur: 17,7°C op Vlieland en in Lauwersoog. Ook konden we in deze negen dagen de laagste minimumtemperatuur noteren. In de vroege ochtend van 9 augustus dook het kwik namelijk naar 6,4°C in Eelde. Vanaf 10 augustus was het genieten geblazen en kregen we twee weken lang zomerweer. De hoogste temperatuur van de maand werd al op de 11e genoteerd met 29,4°C in zowel Nieuw Beerta als Ell. Eindhoven had nog 29,0°C en Berkel-Enschot had zelfs 29,8°C maar dat is geen KNMI-station. De temperaturen lagen tot en met 24 augustus vrijwel iedere dag boven de zomerse grens van 25 graden, maar tropische dagen van minstens 30 graden werden niet gehaald. Alleen op 16 en 17 augustus kwam het kwik niet boven de 25 graden uit, waarbij op de 17e in een lijn van Tilburg naar Leeuwarden de temperatuur zelfs onder de 20 graden bleef steken. De koudste plek op die dag was Lauwersoog met 19,0°C. Op 19 augustus werd het in Nieuw Beerta zomaar 29,2°C. Dat gebeurde overigens na een nacht waarin de temperaturen op de meeste plaatsen boven 20 graden bleven. Een tropennacht dus. Op 25 augustus kwam er een einde aan het zomerweer en werd het geleidelijk koeler en werd het zo’n 20 tot 21 graden tot het einde van de maand. Ook de nachten werden kouder en zakte in de nacht naar 30 augustus tot 8,1°C in Woensdrecht en 8,4°C in Eelde. In Berkel-Enschot werd het 9,5°C en dat was daar de laagste minimumtemperatuur van de maand. 

In totaal werden er bij het KNMI in De Bilt 23 warme dagen van minstens 20 graden geteld en normaal zijn dat er 24. Daarvan waren er acht zomers van minstens 25 graden en dat is precies normaal. Tropische dagen werden niet geregistreerd, terwijl we toch op twee van zulke dagen mogen rekenen. Berkel-Enschot had 27 warme dagen, waarvan er 13 zomers waren tegen normaal respectievelijk 27 en 11 dagen. 

NEERSLAG

Gemiddeld over het land viel er 112 mm neerslag tegen een langjarig gemiddelde van 83 mm en daarmee gaat deze maand als kletsnat de weerboeken in. Vrijwel overal was het veel te nat met uitzondering van het noordoosten die droger was dan normaal en waar 50 tot 80 mm viel. De minste neerslag viel daarbij in de Eemshaven met 55 mm gevolgd door Middelstum met 62 mm, Lauwersoog 63 mm en Delfzijl en Anjum met ieder 66 mm. Het oosten was duidelijk het natst. In de Achterhoek en in Limburg viel plaatselijk 170 tot meer dan 200 mm. Het Limburgse Geijsteren ving met 204 mm de meeste neerslag op, gevolgd door Duiven 192, Wanssum 183, Enschede 182 en Purmerend en Siebengewald met ieder 181 mm. Het natste KNMI-station was Hupsel met 158 mm. In Brabant waren Berkel-Enschot en Tilburg de natste plaatsen met respectievelijk 171 en 169 mm. De laatste keer dat we zo’n enorme maandhoeveelheid hadden was in 2006 toen in augustus 214 mm werd opgevangen en dat is tevens de natste oogstmaand ooit sinds 1878. Augustus 2023 komt daarmee in Tilburg en omgeving op de derde plaats van natste augustusmaanden ooit en op de tweede plaats staat 1969 met 180 mm. De minste Brabantse neerslag dit jaar werd afgetapt in Oosterhout met ‘slechts’ 83 mm.

De maand begon wisselvallig en zeer nat. Op 1 augustus zat in het noorden van Overijssel hier en daar al 70 millimeter in de regenmeter. Enschede kreeg op de 2e 36 mm in de regenmeter en op 3 augustus waren er vooral in het oosten zware buien, waarbij in de Achterhoek en Twente 40 tot 70 mm viel. Op de kille 6 augustus viel plaatselijk zeer veel regen. De regen kletterde naar beneden en leken wel stortbuien, waarbij de regenmeters zelfs overliepen. Tot 10:00 uur werd rond Amsterdam al 70 mm opgevangen, Zoetermeer 50, Bergen op Zoom 48, Den Haag 44, Woensdrecht 43 en Haarlem 41 mm. In Berkel-Enschot viel 40 mm en in het Noord-Hollandse Purmerend viel ruim 70 mm, hetgeen daar tot wateroverlast leidde. Overdag viel in vooral Gelderland en de directe omgeving veel regen tot wel 50 mm. Het KNMI had voor deze stortbuien tot in de middag code geel afgekondigd omdat dit tot wateroverlast kan leiden doordat in 24 uur tijd meer dan 50 mm kan vallen. In Volendam was daar sprake van. De natte maandstart werd op 9 augustus afgesloten met over een brede strook in Zuid-Nederland regenhoeveelheden tussen 10 en 30 mm. Op dat moment had een groot deel van het land, met uitzondering van het noorden, zijn maandhoeveelheid voor de augustusmaand al binnen. In de eerste tien dagen werd in Berkel-Enschot al meer dan 100 mm opgevangen. In de nacht naar 12 augustus en in de ochtend ervan trok een regenzone over. In Berkel-Enschot werd 15 mm afgetapt, maar op de grens met Brabant-Limburg viel de meeste regen. Zo registreerde IJsselstein 36 mm, Deurne 30, Leende 25 en Maarheeze 24 mm. Elders in het land was het vooral plaatselijk, zoals in Hoogeveen (Drenthe) en Woold (Gelderland) die ieder nog 27 mm in de regenmeter kregen. Maar wat dacht je van Emmen en Emmer-Compascuum waar zelfs 48 mm naar beneden kwam. Daarna werd het eindelijk, op enkele plaatselijke onweersbuien na, een kleine twee weken nagenoeg droog. Maar vanaf de 24e keerde het wisselvallige helemaal terug en dat ging gepaard  met plaatselijk zware buien. Op 25 augustus was er in het zuiden van Limburg wateroverlast omdat daar 30 tot 50 mm naar beneden kwam in korte tijd. Rondom Tilburg werd op zeven dagen minsten 10 mm afgetapt en dat is ruim twee keer zoveel als normaal. De natste dagen waren die van 6 augustus met 40 mm, gevolgd door 2 augustus met 20 mm en de 25e met 15 mm. Naast regen werd er tenslotte ook op drie dagen mist waargenomen. 

ONWEER

Na de twee weken zomerweer werd rond 24 augustus de atmosfeer onstabiel wat leidde tot een reeks van vier onweersdagen achtereen in het midden van Brabant. Daarbij was die van 25 augustus bijzonder omdat er boven Tilburg een Egyptische duisternis ontstond. Een teken dat er noodweer op komst is en dat klopte ook. Een gebied met stevige onweersbuien trok over, waarbij deze gepaard gingen met zware windstoten. Vooral in de regio Den Bosch en Vught ging het flink te keer. Waarnemers spraken van een slachtveld van omgewaaide bomen en afgerukte takken. Enkele bomen werden getroffen door de bliksem en spleten helemaal uit elkaar. Ook waaide bomen om en kwamen op het spoor terecht. Daarnaast was er sprake van stortregens, waarbij de regen in een rechte lijn naar beneden viel. In de hoofdstad van Brabant liepen kelders onder water en in Oisterwijk stonden straten blank. Volgens weerstation Den Bosch kwam in 24 uur tijd 80 mm naar beneden. 

ZONNESCHIJN

De zonneschijn was met landelijk gemiddeld 209 uur zon tegen normaal 205 iets zonniger. Het somberst was het in het oosten: in Twenthe scheen de zon 176 uur en in Hupsel 182 uur. Het zonnigst was het langs de kust met in Den Helder (De Kooy) 232 zonuren en Vlissingen had 227 zonuren. De eerste zes dagen van de maand verliepen somber, maar daarna was de zon regelmatig te zien. Vanaf 23 augustus waren er ook enkele sombere dagen. Maar zonloze dagen werden in de hele maand niet waargenomen. Ook niet in Berkel-Enschot waar nog wel zes zeer zonnige dagen van minstens 11 uur werden geregistreerd.