Het Weernieuws: Mei 2023

DROOG EN ZONNIG 

Mei was een uiteindelijk droge en vrij zonnige maand. Maar dat zag er in de eerste helft van de maand niet uit toen het zeer nat en somber was. Opvallend is dat na 15 mei er geen druppel meer viel. Daarnaast wisselde warme en koele dagen elkaar af en was er geen sprake van een stabiele periode voor wat betreft temperatuur. Wel zagen we de eerste officiële warme dag van minstens 20 graden verschijnen en plaatselijk werd zelfs de eerste zomerse dag van minstens 25 graden dit jaar geregistreerd. 

TEMPERATUUR

Met een gemiddelde etmaaltemperatuur van 13,5°C week de temperatuur in De Bilt nauwelijks af van het langjarig gemiddelde van 13,4°C. In het Limburgse Ell werd het gemiddeld 14,3°C en daarmee de warmste plaats van de maand. Met gemiddeld 11,5°C op Terschelling was het een behoorlijk frisse maand en de koudste plaats van ons land. In Berkel-Enschot kwam de gemiddelde etmaaltemperatuur uit op 14,7°C tegen 14,8°C normaal en daarmee was het daar net een koude maand. Overdag werd het gemiddeld 20,4°C (normaal 20,3°C) en in de nacht 9,0°C (normaal 9,3°C). 

De maand mei kende een afwisseling van koele en warme periodes. De maand begon koel onder invloed van een noordelijke stroming.  Zo noteerde Tilburg en omstreken op de 2e meteen de koudste dag van de maand: warmer dan 15,3°C werd het die dag niet. Die kou zette in de volgende nacht door tot plaatselijk onder het vriespunt. Op Twenthe werd het in de nacht naar 3 mei -2,2° en daarmee was het meteen de laagste temperatuur van deze maand. Daarna werd op de officiële weerstations in ons land geen vorst op normale waarneemhoogte meer gemeten, maar het kwam aan de grond nog regelmatig tot nachtvorst. Een dag later draaide de wind geleidelijk naar het oosten en steeg de temperatuur. Die dag (4 mei) werd het in De Bilt 22,1°C en dat was de eerste officiële warme dag van het jaar. In Berkel-Enschot en Tilburg werd het zelfs zomers warm met de eerste 25 graden van dit jaar. Tot en met de 8e bleef het kwik rond de 20 graden hangen om vervolgens op 9 mei naar beneden te duikelen tot een graad of 15. Daarna liep vanaf 12 mei de temperatuur tijdelijk weer op tot 24 graden rondom Tilburg op de 13e. Maar twee dagen later keerde de kou weer terug van zo’n graad of 15; aan de kust werd het slechts 12 tot 13 graden. Op Hemelvaartsdag, 18 mei, bleef de temperatuur in De Bilt met 15,5°C een tiende van een graad beneden het op 1 januari (nieuwjaarsdag) gemeten maximum, toen het midden in de nacht 15,6°C werd. Het is voor het eerst sinds 1921 dat Hemelvaartsdag kouder is dan Nieuwjaarsdag. Overigens zegt dit veel meer over de op 1 januari gemeten temperatuur dan over de temperaturen tijdens Hemelvaartsdag. Want het werd de warmste Nieuwjaarsdag ooit gemeten. Ook in de tweede helft van de maand ging de mix van warme en koele dagen gewoon door. Vanaf 19 mei kwam de 20 graden weer in zicht en liep uit tot 24 graden in Eindhoven en Berkel-Enschot op de 21e. In het oosten van het land werd op 22 mei voor het eerst dit jaar een zomerse dag geregistreerd op een KNMI-station. Hupsel en Twenthe waren de gelukkigen met respectievelijk 25,7°C en 25,6°C. In De Bilt werd het met 24,3°C echter geen zomerse dag. Ook op de laatste dag van de maand werd het in het zuiden van het land nog zomers: Berkel-Enschot 26,6°C, Ell 25,8°C (hoogste temperatuur op een KNMI-station van deze maand), Arcen 25,7°C, Gilze-Rijen 25,3°C en Eindhoven met 25,2°C. In het noorden van het land bleven de temperaturen door de stevige noordoostenwind flink achter. In Hoorn op Terschelling werd het op de laatste dag van de maand slechts 14,0°C. 

Mei telde in De Bilt dertien warme dagen van minstens 20 graden (normaal elf), waarvan geen enkele de zomerse grens van 25 graden bereikte tegen normaal vier. Gemiddeld treedt de eerste zomerse dag in De Bilt rond 13 mei op. Berkel-Enschot had 17 warme dagen, waarvan er drie zomers warm waren.

NEERSLAG

Mei was een droge maand. Gemiddeld over het land werd 40 mm opgevangen tegen een langjarig gemiddelde van 55 mm. De maand kende echter een duidelijke tweedeling: alleen in de eerste helft viel neerslag en daarna niet meer.

Bevrijdingsdag viel letterlijk in het water toen een buiengebied van zuidwest naar noordoost over het land trok. Er viel zo’n 10 tot 15 mm en plaatselijk zelfs 30 mm. Herwijnen had 16 mm en Lelystad 15 mm wat overigens niet tot wateroverlast leidde. Dat gebeurde wel in Ermelo toen in korte tijd zoveel regen naar beneden kwam (13 mm) dat straten blank stonden. Door dit alles is Bevrijdingsdag 2023 de weerboeken ingegaan al de natste van deze eeuw. In de middag begonnen ook de Bevrijdingsfestivals en dat was geen pretje met al die regen. In Zwolle, Assen en Groningen werden deze zelfs tijdelijk stilgelegd vanwege onweer. Gelukkig trokken de buien snel weg en kon iedereen nog genieten van het vieren van de Bevrijding ook al was je kletsnat. Maar van de buien waren we nog niet af. In het noordoosten kwamen een dag later opnieuw enkele pittige onweersbuien tot ontwikkeling waar het KNMI meteen code geel voor had afgegeven. En dat was niet voor niets. Stortbuien kletterden neer boven Friesland en Groningen. In Haaren viel zo’n 55 mm binnen één uur en dat kunnen de riolen niet aan. Ook 8, 9 en 10 mei verliepen regionaal behoorlijk nat. Op 8 mei bracht een wolkbreuk in de avond ten zuiden van Nijmegen in korte tijd 70 tot 80 mm in de regenmeters. Op 15 mei passeerde een koufront met af en toe wat lichte regen en op 16 mei waren er nog wat lichte buitjes in het noordoosten van het land, maar daarna volgde een vrijwel droge tweede helft van de maand. 

Het droogst was het deze maand in de kustprovincies, met in het Zeeuwse Noordgouwe en in Hollum op Ameland slechts 21 mm. Gevolgd door het Noord-Hollandse Obdam en Zeeuwse West-Kapelle met ieder 23 mm. In het midden en oosten van het land ontstonden de meeste buien en hier was het dus ook het natst. In het Groningse Froombosch viel maar liefst 105 mm, mede door een paar plensbuien. In Oldebroek en tussen Heumen en Mill werd 89 mm opgevangen en op de derde plaats komen Nuland en Zeewolde waar 81 mm in de regenmeter verdween. Met 57 mm in Berkel-Enschot was het hier een droge maand. Op slechts vijf dagen werd minstens één millimeter afgetapt, waarvan twee dagen minsten tien. En dat laatste vond plaats op 5 en 9 mei met respectievelijk 14 en 19 mm. Sommige buien gingen gepaard met onweer en dat vond in Berkel-Enschot plaats op 5 en 7 mei. Deze werden gevolgd door mist op 6 en 8 mei. 

ZONNESCHIJN

Met gemiddeld over het land 255 uren zon tegen een langjarig gemiddelde van 225 uur was de maand vrij zonnig. Tot en met 15 mei was het minder zonnig dan normaal, maar in de tweede helft werd alles ingehaald. In De Bilt en Berkel-Enschot liet de zon zich alleen op 9 mei niet zien, verder telde de maand geen sombere dagen (normaal zijn dat er twee). Het zonnigst was het langs de kust met in Vlissingen 281 zonuren en 273 in Hoek van Holland. Het minst zonnig was het in het noordoosten van het land, waarbij Nieuw Beerta maar 225 uur de zon zag en Eelde 232 uur. In De Bilt scheen de zon 268 uur tegen 218 uur normaal. In Tilburg scheen de zon 270 uur (normaal 227) en daarmee was het voor het midden van Brabant een vrij zonnige meimaand, want Gilze-Rijen noteerde nog 265 uur. In totaal werden in deze streek twaalf zeer zonnige dagen gemeten, waarbij de zon minstens 12 uur scheen.