Het Weernieuws: April 2023

KOUD EN ZEER NAT 

April 2023 verliep voor het gevoel van veel mensen vrij koud. Echt aangenaam voorjaarsweer bleef ook beperkt, het weer was vaak wisselvallig met soms onweersbuien en op een enkele plaats hadden de buien een winters karakter. Wel werd landelijk de eerste warme dag van dit jaar geregistreerd. Tenslotte scheen de zon de normale hoeveelheid in deze grasmaand. 

TEMPERATUUR

De Bilt had in april een gemiddelde etmaaltemperatuur van 8,7°C tegen normaal 9,8°C en daarmee gaat deze grasmaand als koud de boeken in. Het warmst werd het in Vlissingen met 9,3°C en het koudst was het in Leeuwarden en op Terschelling met ieder 7,9°C als gemiddelde. In Berkel-Enschot was het met 9,6°C een stuk zachter, maar ook hier was het een koude maand, want normaal is het rondom Tilburg gemiddeld 11,0°C. Overdag werd het gemiddeld 14,3°C (normaal 16,6°C) en in de nachten was dit 5,0°C gemiddeld tegen 5,6°C normaal. 

De eerste week van de maand startte meteen met kwikstanden onder normaal als gevolg van een noordoostelijke stroming die koude lucht aanvoerde. Temperaturen lagen overdag rond de 10 graden en vanaf 2 tot en met 6 april kwam het ergens wel tot lichte vorst. In De Bilt vroor het op drie van die dagen, met op 4 april een minimumtemperatuur van -2,8°C: dit was meteen de laagste temperatuur gemeten in deze maand in De Bilt. Landelijk was het op 5 april nog kouder, met een minimumtemperatuur van -5,0°C in Eelde en dat is nét geen matige vorst. Daarmee is het meteen de laagste temperatuur van april. Aan de grond daalde de temperatuur daar in die nacht tot maar liefst -9,0°C. Een dag eerder was eigenlijk de koudste ochtend, want toen vroor het vrijwel overal in het land. Deelen en Hupsel waren het koudst met ieder -4,4°C gevolgd door Woensdrecht met -4,3°C. Op de 6e mat zowel De Bilt als Berkel-Enschot zijn laagste maximumtemperatuur: overdag kwam de temperatuur niet hoger uit met respectievelijk 8,8°C en 9,0°C. Landelijk gezien lagen de maxima nog lager op 2 april: in zowel Maastricht als Lauwersoog kwam de temperatuur op die dag niet boven 7,3°C uit. Vanaf de 8e werd het eindelijk wat warmer en liet de thermometer vier dagen lang 15 tot 17 graden aantekenen en verdween de vorst. Op 16 april daalde de temperatuur overdag weer richting de 10 graden en aan de kust haalde ze deze stand zelfs niet. Daarna wisselden koele en wat zachtere dagen elkaar af. Zo werd het op de 17e ruim 16 graden. Vervolgens daalde de temperatuur op 20 april tot een graad of 12 en een dag later was het alweer 17 graden. Maar in het noordoosten schoot het kwik op die dag voor het eerst dit jaar over de 20 graden. Opvallend was dat Eelde, de plek waar eerder al de laagste temperatuur van de maand gemeten werd, de plek was waar de eerste warme dag werd waargenomen met 20,5°C gevolgd door Nieuw Beerta met 20,3°C. Een dag later, op 22 april, mat De Bilt zijn hoogste temperatuur van de maand: 17,2°C. Ook landelijk werd het die dag het warmst, met een maximumtemperatuur van 21,6°C op weerstation Twenthe. Ook Arcen (20,0°C), Hupsel (20,5°C) en Nieuw Beerta (20,9°C) noteerden een warme dag. Twee dagen later koelde het vanaf de 24e flink af tot 10 á 11 graden overdag. En dat scheelt een jas! Daarnaast ging het in de nacht van 24 op 25 april plaatselijk weer vriezen en dat gebeurde toen alleen nog in Woensdrecht en Gilze-Rijen. Maar de twee nachten erna gebeurde dat op meer plaatsen. Zo daalde het kwik tot -2,6°C op de 26e in Deelen en -2,8°C in Eelde op de 27e zijnde Koningsdag. Daarna was er geen sprake meer van vorst tot het einde van de maand. Het werd elke dag ook warmer, waarbij Berkel-Enschot zelfs op de laatste aprildag nog tot 19,6°C kwam en dat was daar de hoogste temperatuur van de maand. Brabant was op 30 april ook de warmste provincie met 17 tot 19 graden. 

April telde in De Bilt vijf vorstdagen, waarbij de temperatuur onder het vriespunt dook en normaal zijn dat er vier. In het zuiden en oosten kwam het vaker tot vorst, gemiddeld zo’n acht keer. In Berkel-Enschot slechts tot drie keer. Langs de kust kwam de temperatuur plaatselijk helemaal niet onder nul. Warme dagen met minstens 20 graden waren er niet in De Bilt, terwijl we toch op vijf van zulke dagen mogen rekenen in deze lentemaand. Op 21 en 22 april kwam het in het oosten wel plaatselijk tot een warme dag; in Nieuw Beerta zelfs op beide dagen. 

NEERSLAG

April was een natte maand. Gemiddeld over land werd 66 mm afgetapt tegen normaal 40 mm. Daarmee was het, na januari en maart, de derde natte maand van dit jaar. Het was overal natter dan normaal. Het regende ook langer, namelijk 59 uur tegen 37 uur normaal. In tegenstelling tot de voorgaande jaren is er dan ook geen sprake van droogte. Integendeel, er is sprake van een neerslagoverschot van zo’n 20 mm, waar normaal eind april gemiddeld over het land sprake is van een neerslagtekort van zo'n 30 mm. Het natst was het op de Veluwe met in Harskamp en Kootwijk ieder 113 mm. Deelen was het natste KNMI-station met 87 mm. Het minst nat was het in delen van Groningen, Zeeland en Limburg. In Westdorpe viel 47 mm, gevolgd door Echt met 52 mm en Ell had 55 mm. De Bilt registreerde 67 mm, tegen 42 mm normaal. Berkel-Enschot ving 78 mm tegen 47 normaal. Daarbij was de 24e de natste dag toen 16 mm in de regenmeter verdween. In totaal viel op tien dagen minstens één millimeter, waarvan op twee dagen meer dan 10 mm. En dat vond niet alleen plaats op 24 april, maar ook op 1 april toen 13 mm werd afgetapt. Naast regen viel er op drie dagen ook onweersbuien (12, 13 en 21 april), waarbij die van 12 april ook gepaard ging met hagel. Tenslotte werd ook mist waargenomen en dat was in de nacht van 22 april. 

De maand begon vooral in het binnenland kletsnat met lokaal meer dan 20 mm regen. Op de avond van tweede paasdag (10 april) trokken vervolgens stevige onweersbuien over het land. Een dag later zorgden die onweersbuien voor opvallend felle inslagen. Bijvoorbeeld vlakbij Emmeloord werd een bliksem met een kracht van 440 kiloampère gemeten, dit is een extreem hoge stroomsterkte voor een blikseminslag. Er werden dan ook meerdere meldingen gedaan van zeer luide inslagen. Na de zware onweersbuien bleef het wisselvallig weer met opnieuw een afwisseling van zon, buien en bewolking. Op de 21e produceerden stevige onweersbuien in het noordwesten plaatselijk 15 tot 20 mm en op 23 en 24 april viel er in 48 uur tijd op veel plaatsen 20 mm; in het westen zelfs 40 mm. Zo viel er in Hoek van Holland 41 mm regen (32 mm op 23 april en 9 mm een dag later) en dat is een hele maandsom voor april. Ondanks het natte karakter waren er gemiddeld over het land 15 droge dagen en dat is één tot twee meer dan normaal. 

SNEEUW

Na de 24e zocht de wind de noordwesthoek op en werd Arctische lucht aangevoerd. Vooral de bovenlucht was ijskoud, waardoor winterse buien over het land trokken. Lokaal viel hagel en op 25 en 26 april werd zelfs natte sneeuw waargenomen in respectievelijk Steenwijk en Putten. De sneeuw bleef overigens niet liggen. Tegenwoordig valt in een gemiddelde aprilmaand op 2 à 3 dagen (natte) sneeuw in ons land. In het klimaat van 30 jaar geleden viel in april gemiddeld nog op 6 dagen (natte) sneeuw. Vorig jaar sneeuwde het in april op 4 dagen, in 2021 zelfs op 10 dagen! 

WIND

Op 1 april was het bewolkt en waaide het stevig met windstoten van 60 km/uur op de Waddeneilanden. Op 12 en 13 april stond er ook vrij veel wind, met zware windstoten in het zuidwestelijk kustgebied tot 83 km/uur in Zeeland op de 12e. Een dag later zakten deze terug tot 76 km/uur en dat is beide windkracht 9. 

ZONNESCHIJN

Gemiddeld over het land scheen de zon 191 uren en dat is net iets minder dan het langjarig gemiddelde van 195 zonuren. Het zonnigst was het langs de westkust en in het noordoosten. Wijk aan Zee had 209 zonuren gevolgd door Nieuw Beerta met 207 en Hoek van Holland en Berkhout met ieder 203 uren zonneschijn. In het zuiden en zuidoosten scheen de zon het minst, met in Eindhoven maar 167 uren zon. Daarna volgen Tilburg, Berkel-Enschot, Gilze-Rijen, Ell en Maastricht met allemaal 175 zonuren. In De Bilt scheen de zon 186 uur, tegen 189 zonuren normaal.

Ronduit sombere periodes waren er niet, wel telde april op de meeste plaatsen twee tot vier zonloze dagen. Zoals in Berkel-Enschot, waarbij de zon op 1, 6, 7 en 16 april helemaal niet te zien was geweest. Op 3, 4 en 5 april scheen de zon juist bijna onafgebroken en ook de 19e was zonovergoten. Berkel-Enschot telde in totaal zes zeer zonnige dagen, waarop de zon minstens 11 uur scheen.