Mei 2022: warm, vrij droog en zonnig

Mei was een warme maand, waarbij de eerste officiële zomerse dag en lokaal de eerste tropische dag van het jaar werd geregistreerd. Daarbij sneuvelde twee warmte-dagrecords. Daarnaast was het een droge maand, maar Brabant had wel de natste plaatsen. Opvallend was de tornado die op 20 mei Limburg aandeed. Tenslotte werd het een zonnige meimaand. 

TEMPERATUUR

Met een gemiddelde etmaaltemperatuur van 14,0°C tegen een langjarig gemiddelde van 13,4°C was mei een vrij warme maand. De maand begon met rustig weer en temperaturen onder het langjarig gemiddelde. Vooral ’s nachts koelde het nog flink af. Op 1 mei bleef de minimumtemperatuur in De Bilt nog net boven het vriespunt met 0,3°C, maar op andere plaatsen kwam het wel tot vorst. Eelde noteerde -1,4°C en dat is meteen laagste temperatuur van deze maand. Leeuwarden had nog -1,3°C, Wijk aan Zee en Woensdrecht -0,8°C en Herwijnen had nog -0,4°C. Opvallend was de zeer lage temperatuur in de vroege ochtend van 1 mei in een duinpan bij Castricum. Het kwik daalde er officieus tot -8,4°C, veel lager dan de officiële kouderecords die voor de start van mei gelden. Van duinpannen is bekend dat ze onder rustige en heldere omstandigheden bijzondere microklimaatjes herbergen, waarin het zeer koud kan worden. In de nacht van 4 mei vroor het in een duinpan bij Egmond aan Zee met een kwikstand van -7,9°C. De dagen erna bleef het onder invloed van hogedrukgebieden rustig weer en liepen de temperaturen overdag vanaf de 5e geleidelijk op tot boven de 20 graden. Op 9 mei en 10 mei draaide de wind naar het zuiden en werd zelfs lokaal landelijk de eerste zomerse dag geregistreerd zoals in Tilburg met respectievelijk 26,3°C en 25,8°C. Daarna werd het hogedrukgebied tijdelijk verdreven en de temperatuur deed een paar dagen een klein stapje terug tot waarden rond of onder 20 graden; op de Waddeneilanden werd het zelfs een graad of 15. Maar het warme weer keerde snel terug en tikte op de 15e in De Bilt 25,0°C aan en daarmee was de eerste officiële zomerse dag van het jaar een feit. Ook de dagen daarna bleef het warm, waarbij Berkel-Enschot vanaf 15 t/m 19 mei vijf zomerse dagen achtereen registreerde. In deze periode werd zelfs twee warmterecords gebroken. Zo kregen we de warmste 18e mei ooit waargenomen. In Arcen steeg de temperatuur naar 30,2°C en werd de eerste lokale tropische dag van het jaar aangetekend. Daarmee werd het dagrecord van 18 mei uit 1918 verpulverd toen het 27,9°C werd. Op de 19e werd het ook tropisch in Maastricht met 31,3°C en in Ell met 30,3°C. Dat zijn tevens de hoogste temperaturen van deze bloeimaand. Ook dit was een nieuw dagrecord, want het vorige record dateert uit 1953 toen het in Twenthe niet warmer dan 30,4°C werd. Onweersbuien verdreven de warmte en toen begon af te koelen wat tot het einde van de maand duurde. Alleen op 22 en 23 mei werd het met 24 graden in Brabant nog warm. De laatste dagen van de maand draaide de wind naar noordelijke richtingen en deed de temperatuur nog verder een stap terug naar waarden onder normaal met maximumtemperaturen van 14 tot 15 tot graden op de 29e. In Friesland en Groningen werd het op die dag niet warmer dan een graad of 12. 

Mei telde in De Bilt 14 warme dagen van minstens 20 graden, inclusief twee zomerse dagen van minstens 25 graden. Normaal zijn er 11 warme dagen, waarvan er 4 zomers zijn; in Maastricht werden maar liefst 8 zomerse dagen genoteerd. Kwikstanden van 30 graden werden niet geregistreerd, maar wel in het zuiden van het land. In De Bilt kwam het niet tot een vorstdag, maar op andere plaatsten wel zoals in Leeuwarden die 3 vorstdagen konden noteren. Tegenwoordig komen dagen met vorst in mei helemaal niet meer voor. 

Met een gemiddelde etmaaltemperatuur van 14,8°C in Gilze-Rijen en 15,9°C in Berkel-Enschot was het ook in Midden-Brabant een warme meimaand. Overdag werd het gemiddeld 21,9°C (normaal 20,3°C) en in de nacht was dat 9,9°C gemiddeld tegen 9,3°C als langjarig gemiddelde. De warmste dag was die van 17 mei toen het kwik tot 28,5°C steeg. Maar op het einde van de maand werd het juist heel koud met 15,7°C als maximum op de 29e. De koudste nacht beleefden Berkel-Enschot op de allereerste meidag: 3,3°C. In totaal werden er deze maand 21 warme dagen geregistreerd, waarvan er 7 zomers waren. Een heerlijke maand dus. 

NEERSLAG

Mei 2022 was een doge maand. Alhoewel de hoeveelheid neerslag met gemiddeld over het land van 49 mm niet veel afweek van de normale hoeveelheid van 55 mm.

Door het buiige karakter zijn de lokale en regionale verschillen in neerslaghoeveelheid groot. De meeste neerslag viel in Brabant met in Prinsenbeek 90 mm, Veen had 87, Cabauw 83, Leiden 82, St. Anthonis 81 en Wijster ving nog 79 mm op. In de Achterhoek, Limburg en Zeeland was het veel droger met in Brielle en Landgraaf 22 mm, Vijlen, Horst en Arcen hadden 23 mm, Venraij en Meerlo 24 en tenslotte tapte Arcen 26 mm af. In De Bilt viel 71 mm tegen normaal 59 mm. Brabant was dus koploper als natste plaatsen, maar Berkel-Enschot ving slechts 47 mm op wat een droge maand opleverde. Daar viel op negen dagen minstens één millimeter, waarbij 19 mei de natste dag was met 11 mm. Naast regen werd op vier dagen onweer gemeld (16, 19, 20 en 31 mei) en op twee dagen mist (6 en 20 mei). 

De eerste helft van de maand was echter zeer droog, waardoor de droogte van april werd voortgezet. Zo viel er in de eerste tien dagen van de maand in De Bilt zelfs helemaal geen neerslag en dat gebeurde alleen eerder in 1935 en 1989. Landelijk gezien viel er in die periode slechts 0,7 mm; Berkel-Enschot had 2 mm en dat viel alleen op de 7e. In het zuidoosten was lokaal sprake van een flinke plensbui, zo viel in Sevenum 32 mm. Vanaf 11 mei trok er enkele zwakke storingen over het land, maar veel neerslag brachten die niet. Vielen op 16 en 17 mei, voornamelijk in het zuiden, al een paar buien soms ook met onweer, aan neerslag brachten die nog niet veel met zich mee. Serieuzer werd het op 19 mei. Begon de dag nog met af en toe zon, later in de middag en in de avond passeerde vanuit het zuidwesten een lijn met onweer die op zijn tocht door het land steeds actiever werd. Vooral in het midden en oosten kwam het tot zwaar onweer en zeer zware windstoten (Eindhoven had een stoot van 111 kilometer/uur) met als gevolg veel overlast en schade. Op verschillende plaatsen waaiden bomen om, liepen de zichten even sterk terug, kwam het tot een Egyptische duisternis zoals in het midden van Brabant, en kwam het verkeer op de weg en op het spoor tot stilstand. Hier en daar werd ook hagel gemeld en door de wind ontstonden in Brabant zelfs stofstormen! Voor Noord-Brabant, Limburg, Gelderland en Overijssel werd code oranje uitgegeven. In een strook over het midden en oosten van het land viel in korte tijd 20 tot 30 mm neerslag, waarbij Cabauw 38 mm noteerde. Op 20 mei trok een lagedrukgebied met buien binnen. In het grootste deel van het land bleken die uiteindelijk minder zwaar dan de buien van een dag eerder, al viel lokaal wel veel regen. In Nieuw Buinen werd 28 mm gemeten en Stein noteerde 30 mm. Na een paar rustige dagen met flink wat zon en weer stijgende temperaturen, trok op maandag 23 mei een volgende storing over. Nu was het de westelijke helft die de meeste regen kreeg, tot lokaal 25 mm aan toe en in Friesland lokaal bijna 30 mm. In een strook vanaf het IJsselmeer naar het zuidoosten vielen op 29 mei talrijke buien, waarbij in Lelystad 30 mm werd afgetapt. 

NEERSLAGTEKORT

Het neerslagtekort liep eind mei op tot 107 mm gemiddeld over het land. Normaal is dit ruim 50 mm in deze tijd van het jaar. Als we kijken naar de gevallen neerslag minus de verdamping (neerslagoverschot) dan is er sinds 1 april in het zuiden van het land, in de Liemers en lokaal langs de westkust van Noord-Holland 120 millimeter neerslagtekort. In een strook van de Utrechtse Heuvelrug over Flevoland naar Drenthe is een neerslagtekort van 30 mm, in deze gebieden valt het dus relatief mee met de droogte. 

TORNADO

Op de dag van 20 mei werd voor Limburg code oranje uitgegeven voor zware windstoten en dat was niet voor niets geweest. In Zuid-Limburg passeerde een supercel (het zwaarste type onweersbui) en daar kwam het tot een tornado die in een strook van Beek naar Schinnen grote schade veroorzaakte. Over de grens in Duitsland ontstonden zelfs 7 tornado’s, waarvan de zwaarste over Paderborn trok. 

ZONNESCHIJN

Met gemiddeld over het land 256 uren zon tegen een langjarig gemiddelde van 225 uur was de maand vrij zonnig. De zon scheen aan de kust duidelijk meer dan in het binnenland. In Vlissingen en Hoek van Holland werden 287 zonuren gemeten gevolgd door Westdorpe met 284 zonuren. Het minst zonnig was het in Eelde met 224 uur zon en op de tweede plaats staat Deelen die 226 uren zonneschijn noteerde. In De Bilt scheen de zon 247 uur tegen 218 uur normaal. Berkel-Enschot kreeg de zon 250 uur te zien (normaal 227). Daarbij werd in deze maand net als in De Bilt geen enkele zonloze dag gemeten, terwijl we op twee van zulke dagen mogen rekenen. Tenslotte kregen we tien dagen, waarop de zon minstens 11 uur scheen.