Februari 2022: zeer zacht, kletsnat en zonnig

Februari was dit jaar een zeer zachte maand en komt zelfs in de top-5 van warmste sprokkelmaanden ooit. Daarnaast viel er veel regen en was het onstuimig met als hoogtepunt vier stormen, waarvan drie in een week tijd. Winterweer ontbrak volledig en leek meer op een herfstmaand. Maar neemt niet weg dat het wel een zonnige maand is geworden en dat komt vooral door de laatste week. 

TEMPERATUUR

Met een gemiddelde etmaaltemperatuur in De Bilt van 6,8°C tegen 3,9°C normaal was februari zeer zacht en komt daarmee op de vierde plaats van zachtste februarimaanden sinds 1901. Alleen in 1990, 2020 en 2002 was februari nog net iets zachter. De maximumtemperatuur lag meestal rond de 10 graden en er waren maar weinig nachten met vorst. Alleen rond 11 en 12 februari en op het einde van de maand. Die kou kwam in de loop van de 11e binnen, waardoor het in de avond al vroor tot -2 graden. Overdag voelde het ook waterkoud aan. Een dag later zag het ’s ochtends helemaal wit van de rijp en van de bevroren autoruiten, want de temperaturen waren flink onderuit gegaan. Eindhoven noteerde -3,9°C, Hupsel -4,1°C en het koudste werd het in Twenthe met -4,8°C, tevens de laagste minimumtemperatuur van deze maand. Dat betekent dat er nergens in het land matige vorst werd geregistreerd, terwijl we toch drie van zulke koude nachten mogen hebben in deze sprokkelmaand. Aan de grond kwam op veel plaatsen matige vorst voor: Eindhoven -6,2°C, Woensdrecht -6,3°C, Gilze-Rijen -6,5°C, Twenthe -7,2°C, Volkel -7,5°C en in Hupsel dook de temperatuur tot -7,7°C. In de nacht naar 13 februari had het in de weerhut alleen nog op Schiphol en in Hupsel, Arcen en Ell gevroren. Aan de grond gebeurde dat op meer plaatsen, waarbij in Ell net geen matige vorst werd geregistreerd, want dat daar bleef het kwik steken op -5,0°C. Tijdens carnaval kwamen we opnieuw in koude lucht terecht en begon het op de 26e te vriezen. Het koudst werd het in Woensdrecht -4,4°C. Aan de grond was op enkele plaatsen sprake van matige vorst. Dat gebeurde in Heino, Ell, Volkel, Twenthe, Eindhoven, Hupsel, Eelde, De Bilt, Gilze-Rijen en Woensdrecht. Die laatste twee stations hadden beide met een kwikstand van -6,6°C ook de laagste temperatuur op 10 cm hoogte. In de loop van de nacht werd het kraakhelder en dook het kwik op de 27e wederom onder het vriespunt. Deze keer waren Woensdrecht en Twenthe de koudste plekken met respectievelijk -3,5°C en -3,4°C. Aan de grond opnieuw matige vorst: Twenthe -6,8°C, De Bilt -6,7°C en Ell en Woensdrecht met ieder -5,4°C. De temperatuur daalde in De Bilt op vijf dagen tot onder het vriespunt, terwijl we op twaalf vorstdagen mogen rekenen. De hoogste temperatuur kwam uit op 14,1°C en dat zagen we op de 16e in Westdorpe. 

In Gilze-Rijen en in Berkel-Enschot kwam de gemiddelde etmaaltemperatuur deze maand uit op respectievelijk 6,7°C en 6,8°C, tegen normaal 4,6°C. Een verschil van meer dan twee graden en daarmee was februari ook in Midden-Brabant een zeer warme maand. Overdag werd het gemiddeld 10,2°C (normaal 7,8°C) en in de nachten was dat gemiddeld 3,3 tegen normaal 1,4°C. De hoogste temperatuur noteerden we op de 16e toen het kwik in Berkel-Enschot steeg naar 13,7°C, een dag later werd het nog 13,3°C en zelfs nog 12,7°C op de 18e. De koudste dag was 11 februari die een maximum liet noteren van 7,7°C. Zes nachten verliepen met vorst met -3,3°C op 26 februari als laagste temperatuur. 

NEERSLAG

Met gemiddeld over het land 107 mm neerslag tegen 58 mm normaal was februari een zeer natte maand. Daarmee schaart deze februari zich in een kletsnat rijtje op de vierde plaats. Alleen in 2020, 1946 en 2002 was het in de sprokkelmaand nog natter. Twee jaar geleden viel gemiddeld over het land 147 mm. De regionale verschillen waren dit jaar groot. Het minst nat was het aan de kust met in Honselersdijk slechts 48 mm gevolgd door Vlissingen met 62 mm, Clinge 69 en in Cocksdorp werd 75 mm afgetapt. Drenthe had de natste plaatsen met in Rolde 239 mm, 1^e Exloërmond 205, Holsloot en Roden met ieder 201, Assen 199 en in Peize viel 198 mm. In Gelderland werd in Deelen nog 199 mm opgevangen. Het natste KNMI-station was Hoogeveen met 165 mm; in De Bilt viel 133 mm. In de sterke westelijke stroming passeerden van tijd tot tijd fronten die voor soms flinke hoeveelheden regen zorgden. Het begon op 5 februari toen in de loop van de dag een regenzone overtrok en het hield een dag later pas op. Vooral het zuiden en oosten werden kletsnat met 20 tot 40 mm in de regenmeter. Berkel-Enschot ving daarbij 29 mm op en op andere plaatsen viel minstens 30 mm. Dat gebeurde in Herwijnen, Twenthe, Gilze-Rijen en in Deelen. Bij dat laatste station werd 38,4 mm afgetapt en daarmee werd een nieuw landelijk dagrecord bijgeschreven als natste 6e februari ooit waargenomen. Het vorige record stond op 34,6 mm afgetapt in Maastricht in 1984. Zelfs De Bilt had met 24,9 mm een nieuw dagrecord; oude record stond op 20,5 mm uit 1984 en daarmee werd het officieel de natste 6e februari ooit sinds 1901. Tien dagen later was vooral in het noorden en oosten nat toen op de 16e ongeveer 25 mm werd opgevangen. De natste februaridag was 20 februari, want toen viel in een brede strook van Zuid-Holland naar Groningen 30 tot 40 mm. Maar dat niet alleen. Nadat storm Franklin in de middag aan land kwam trok in de avond een felle buienlijn over onze regio. Deze ging gepaard met onweer, hagel en zeer zware windstoten. In Berkel-Enschot werden tussen 22:30 uur en 22:45 uur 18 donderslagen waargenomen en bliksems die de hemel verlichten. Daarbij viel hagel wat leidde tot een hageldek die de straten in Tilburg tijdelijk bedekte. Het leek wel of een pak ijs naar beneden was gekomen. De temperatuur duikelde in een paar minuten dan ook van 10 graden naar een graad of 4. Maar dan de windstoten. In Cuijck werd op deze buienlijn een windstoot gemeten van 131 km/uur en tijdens de passage liep het zicht door de neerslag terug naar zo’n 20 meter. Op 25 februari kwamen we in koude lucht en kregen de buien een winters karakter en gingen gepaard met hagel. In het noorden zelfs met onweer en natte sneeuw.

Tenslotte kreeg Berkel-Enschot 96 mm in de regenmeter. Op 22 dagen werd daar neerslag genoteerd, waarbij 6 februari met 29 mm de natste dag was. Maar ook 19 en 20 februari waren kletsnat met respectievelijk 12 en 19 mm. Als er buien vielen ging deze op vier dagen gepaard met hagel (4, 19, 20 en 25 februari) en twee dagen met onweer (6 en 20 februari). Op de 26e werd in de vroege ochtend nog mist waargenomen. 

STORM

Aan de kust en rond het IJsselmeer was het in de avond van 5 februari stormachtig, kracht 8, zoals in IJmuiden en op Vlieland. Vervolgens nam in de loop van de 6e de wind verder toe en leidde tot een storm in Vlissingen, de eerste van deze maand. Daarbij werden windstoten gemeten tot 112 km/uur op de Waddeneilanden; IJmuiden had een stoot van 104 km/uur. Van 16 tot en met 21 februari beleefden we een onstuimige week. In die periode kwam het maar liefst zes dagen op rij ergens in het land tot tenminste storm, kracht 9. Oorzaak waren drie stormen die over ons heen raasden. Op 16 februari kregen we te maken met de storm Dudley die in de avond aankwam. Daarbij werden windstoten gemeten tot 112 km/uur op Vlieland en 108 km/uur in Vlissingen. In onze regio bleef het beperkt tot 77 km/uur, maar dat is nog wel kracht 9. Losgevlogen gevelplaten en omgevallen bomen waren het gevolg. Op Vlieland en in Vlissingen bleef het ook in de nacht van 17 februari nog stormen met windstoten die opliepen tot opnieuw 112 km/uur op Vlieland. Het Groningse Lauwersoog zag een schuiver voorbij komen van 115 km/uur. Op de 18e was het de beurt aan storm Eunice die passeerde. De kust kreeg urenlang te maken met windkracht 10, zware storm, met uitschieters naar kracht 11. Maar omdat dat laatste geen uur duurde mogen we ook niet spreken van een zeer zware storm. Maar wat het vooral bijzonder maakte waren de enorme windstoten tot in het binnenland toe. In Cabauw en op de Houtribdijk (Enkhuizen-Lelystad) werden windstoten geregistreerd van 145 km/uur, Hoek van Holland 141, Vlieland 138 en Vlissingen kreeg stoten van 137 km/u te verwerken. Het meest opvallende is wel de windstoot in Hoogeveen: 133 km/u. Zo ver in het binnenland is heel uitzonderlijk. In Brabant kwamen windstoten voor van 115 km/u in Eindhoven tot 119 km/u in Volkel. Rondom Tilburg kwam het tot 100 km/u en dat allemaal bij maximaal windkracht 8. Al heel snel werd code oranje afgekondigd en voor de kustgebieden code rood. En terecht, want het was levensgevaarlijk op de weg. Er werd door de overheid zelfs een NL-alert uitgegeven en dat is voor weersomstandigheden nog nooit gebeurd. Desondanks vielen er nog vier doden als gevolg van omgevallen bomen. Daarnaast werden er daken van huizen gerukt, kantelden vrachtwagens op (snel)wegen en kwam het openbaar vervoer tot stilstand. Al bij al was dit de zwaarste storm sinds 25 januari 1990. Een dag later kreeg Vlissingen tijdens buien nog te maken met een windstoot van 129 km/uur en bleef het in de nacht van 19 februari op Texel en Vlieland nog stormen. Op 20 februari kregen we vervolgens te maken met storm Franklin. In de westelijk kustprovincies gold in de avond enkele uren code oranje. De drie stormen veroorzaakten in ons land in totaal zo’n half miljard euro aan schade en 5 mensen verloren daarbij het leven door omgevallen bomen.

Samen met een naamloze storm op 6 februari noteerde deze maand zeven stormdagen. Twee jaar terug stormde het op zes dagen, maar de februarimaand met de meeste stormdagen was in 1990. Toen stormde het op maar liefst negen dagen ergens in het land. 

ZONNESCHIJN

Ondanks de nattigheid en het natuurgeweld scheen de zon gemiddeld in februari over het land 109 uur tegen 92 uren normaal en daarmee konden we een zonnige maand noteren. In De Bilt scheen de zon 106 uur. Aan de kust was het met 125 uur in Den Helder (De Kooy) het zonnigst, gevolgd door Vlissingen met 123 zonuren. Het minst zonnig was het in het oosten en noordoosten met in Nieuw Beerta 93 zonuren. Daarna volgen Twenthe met 99 zonuren en Heino, Hupsel en Hoogeveen met ieder 98 uren zonneschijn. Berkel-Enschot registreerde 107 zonuren. In totaal werden daar vijf zonloze dagen geteld, maar ook zeven zeer zonnige dagen waarop de zon minstens 7 uur scheen. Vooral aan het eind van de maand was het enkele dagen zonnig, want tot 22 februari scheen de zon nog slechts 60 uur.