Weerspreuk van de week: 31 maart - 6 april

 

Op koekoekgeroep overdag,

volgt vaak een regenslag.

 

Op 1 april geen zon,

dan vaak water in de ton.

Weekendweersverwachting: 1-2 april

 Koud met een kletsnatte zaterdag 

‘Maart roert zijn staart’. Nou, dat hebben we wel geweten en morgen, vrijdag, zal het hoogtepunt zijn van deze week. De eerste dagen waren namelijk koud tot onder de 10 graden, gevolgd door zeer zachte dagen van een graad of 16. Dat geldt ook voor de nachten die op maandag en dinsdag plaatselijk met vorst verliepen. Op maandag gebeurde dat in heel Brabant, waarbij Eindhoven en Woensdrecht de koudste plekken van ons land waren met respectievelijk -2,2°C en -2,0°C. Vervolgens vielen er die dag buien die in Oisterwijk gepaard gingen met sneeuw en in Berkel-Enschot met hagel. Ook op andere plaatsen werden sneeuwbuien gemeld, zoals in Apeldoorn, Arnhem, Doetichem, Zwolle en Joure. Daarna volgde een koude nacht naar dinsdag en vroor het nog harder met -3,3°C in zowel Maastricht als Woensdrecht en -4,4°C in Deelen. Aan de grond was zelfs sprake van matige vorst. Zoals in Eelde met -6,6°C, Deelen had -6,3°C en Volkel met -6,0°C. Overdag was het droog en pas in de avond viel wat lichte regen. Met die neerslag kwam ook zachte lucht mee, waardoor het kwik op de woensdag en deze donderdag naar de 16 graden is gegaan; in Eindhoven werd het vandaag nog 17 graden. Opvallend was dat Tilburg vanmiddag te maken kreeg met soms felle buien, terwijl Berkel-Enschot heerlijk weer had met een afwisseling van zon en wolken. Maar het weer gaat drastisch veranderen als een depressie bij Engeland de komende uren via ons land naar Duitsland trekt en daar in de loop van zaterdag aankomt. Hierdoor kan 30 uur lang neerslag vallen. Niet normaal. 

In de komende nacht neemt de bewolking toe en gaat het regenen, waarbij de wind flink aantrekt. Vervolgens gaan de hemelsluizen open en krijgen we een regenachtige vrijdag voorgeschoteld die de regenmeters op de laatste dag van maart flink laten stijgen. In Oss staat deze nu al op 133 mm en er wordt verwacht dat in die regio 20 tot 30 mm erbij komt. Dit zou betekenen dat we dan landelijk gezien de natste maart ooit kunnen bijschrijven. Want het record staat op maart 1981 toen in Soesterberg 149 mm werd opgevangen. De neerslagteller in onze regio staat inmiddels op 105 mm en zal morgen richting de 120 mm gaan. Hiermee sluiten we de eerste lentemaand af, maar 1 april zal hier ook mee starten en dat is geen grap. 

De depressie ligt in de nacht naar zaterdag precies boven ons land en schuift verder op naar het oosten. Overdag valt er dan van tijd tot tijd regen en met 9 graden en een stevige wind uit het noordwesten zal het kil aanvoelen. Geen dag om erop uit trekken en dus wordt het binnenactiviteiten uitvoeren. En dan krijgen we een weersomslag. Voor de kust van Portugal ligt namelijk een hogedrukgebied dat zich helemaal uitstrekt tot voor de kust van Schotland. En dat verplaatst zich op zondag tot over onze omgeving, waardoor we ineens van alle nattigheid zijn verlost. De dag begint nog wel met bewolking, maar die neemt in de middag flink af. De wind draait naar het noordoosten tot oosten en dan wordt er droge, maar ook koude lucht aangevoerd. Opklaringen spelen de hoofdrol en dat betekent dat de nachten met lichte vorst gaan verlopen. Overdag is het op zondag maar een graad of 9. Na het weekeinde zijn de maandag en dinsdag de beste dagen van de week, want vanaf woensdag neemt de bewolking toe en ook de kans op neerslag. Oorzaak is het draaien van de wind naar het noordwesten, waarmee lucht over de Noordzee wordt aangevoerd. Vochtige lucht stroomt dan over onze regio wat zich uit in wolkenvelden waaruit wat neerslag kan vallen. Temperatuur stijgt naar zo’n 11 graden en dat is veel te koud voor begin april. 

Prettig weekend!

Weersverwachting deze week: 27-31 maart

 Eerste dagen koud, daarna kletsnat en tijdelijk zachter 

Vorig jaar was maart een schitterende lentemaand. Deze verliep landelijk recordzonnig (250 zonuren) en plaatselijk ook recorddroog, waarbij Berkel-Enschot met 0,9 millimeter de droogste plaats in Nederland was. Daarnaast konden we de eerste warme dag van 20 graden noteren en een recordwarme 22e maart. Nadat de astronomische lente vorig jaar ook op 20 maart van start ging verliepen de dagen erna in warme sferen. Berkel-Enschot noteerde van 21 t/m 24 maart zelfs vier warme dagen van minstens 20 graden met 21,6°C op de 22e als hoogste temperatuur. Wat een verschil met dit jaar. De neerslagteller staat inmiddels in Berkel-Enschot al op 95 mm, tegen normaal 60 mm, en er komt deze week nog meer dan 10 millimeter bij. Hierdoor gaan we in onze regio voor de 10^e keer sinds 1878 in de eerste lentemaand over de 100 mm-grens heen. Kortom, het is heel bijzonder dat het zo nat is. Overigens is de natste plaats in Brabant op dit moment Oss waar tot nu toe 115 mm is afgetapt gevolgd door Eersel met 102 mm. En daarnaast houdt de temperatuur ook niet over en zitten we gemiddeld op normale kwikstanden. De 20 graden is dit jaar nog nergens geregistreerd; het hoogste was 19,2°C op de 17e. Tenslotte staat het aantal zonuren in Tilburg en omgeving op 96, tegen normaal 150 uur over de hele maand. 

Dit laatste weekeinde staat en stond in het teken van wisselvallig weer. Gisteren kregen we te maken met buien die in Breda, Gilze-Rijen en het oosten van Brabant gepaard gingen met onweer. Vandaag staan er perioden met regen op het programma. Oorzaak is een depressie die vandaag vanaf Het Kanaal via België naar Duitsland trekt. Je kunt het aan de barometer zien die gedaald is. De neerslaggebieden komen precies over Brabant heen en pas vanavond verlaat het de provincie. De wind is dan gedraaid naar het noordwesten en dan komen we in koudere lucht terecht waar we op maandag en dinsdag mee te maken krijgen. De depressie heeft dan inmiddels plaats gemaakt voor een hogedrukgebied. Dat betekent dat we steeds meer de zon te zien krijgen, vooral op dinsdag. Op maandag echter is het nog wisselvallig, waarbij er buien vallen die in de loop van de dag een winters karakter kunnen krijgen met hagel en/of natte sneeuw. Tussendoor zullen we regelmatig de zon zien. Een dikke jas is wel nodig, want de thermometer zal niet meer dan 8 graden aanwijzen. Daarbij gaat het ook nog eens harder waaien en dan zal het nog meer een winters gevoel geven. Vervolgens schuift het hogedrukgebied in de loop van de dag verder op naar het oosten. In de nacht naar dinsdag verdwijnen de wolken en gaat het licht vriezen. De dag zelf start zonnig, maar eindigt met veel bewolking. Het blijft droog. Inmiddels zien we een nieuwe depressie op de Atlantische Oceaan dat onze kant op komt en dat gaat het weer voor de laatste dagen van maart bepalen. Buien en perioden met regen staan dan op het weermenu, waarbij het zelfs onstuimig gaat worden. Het enige voordeel is de temperatuur, want die komt vanaf woensdag boven de 10 graden uit. Donderdag wordt met 15 graden de warmste dag van de week, maar het weerbeeld is niet om naar huis te schrijven. De wind trekt aan en er zijn perioden met regen overgaand in buien. Vrijdag is een kopie van de donderdag, alleen gaat het dan nog harder waaien! En dat komt omdat de kern van de depressie steeds dichterbij komt. In het weekeinde vindt een hogedrukgebied voor de kust van Portugal het welletjes en zet de aanval in. De wind draait naar het westen en later noordwesten, maar dan keert de koude lucht terug. Temperaturen beginnen in de eerste dagen van april te dalen tot onder de 10 graden op zondag. De depressie is inmiddels verhuisd naar Rusland, maar de neerslaggebieden daarvan weten ons nog steeds te bereiken. Met een stevige wind blijft het herfstachtig. 

Prettige week!

Weerspreuk van de week: 24-30 maart

 

De maand maart,

heeft het venijn in de staart.

 

Dondert 't in de maand maart,

in mei dekt sneeuw de aard.

Weekendweersverwachting: 24-30 maart

 Herfstachtig en kouder 

Vandaag, 23 maart, is het feest voor weerkundigen want het is Wereld Meteorologische Dag. En dat is de verjaardag van de WMO, de Wereld Meteorologische Organisatie die met 185 aangesloten landen in 1950 werd opgericht. Deze dag valt overigens samen met de 150^e verjaardag van de Internationale Meteorologische Organisatie, de voorganger van de WMO. Zonder de WMO zou het weerbericht in zijn huidige vorm onmogelijk zijn. De weersverwachtingen zijn immers gebaseerd op meteorologische waarnemingen uit de hele wereld ook die vanuit onze regio. Eén van de belangrijkste taken van het WMO is het in stand houden van een mondiaal waarnemingsnetwerk. Dagelijks verwerken 3 mondiale, 185 nationale en 34 regionale meteorologische diensten meer dan vijftien miljoen gegevens.

Toen drie dagen geleden de zon precies boven de evenaar stond, begon bij ons de astronomische lente. Maar van lenteweer was geen sprake. Integendeel, het leek wel herfst. Dagelijks viel er neerslag en de wind nam de afgelopen dagen ook nog eens toe. Daarbij was het zeer zacht met 14,6°C in Tilburg tot 15,3°C in Eindhoven. Ook op deze donderdag lagen de temperaturen boven normaal en werd het de warmste dag van de week. De warmste plekken lagen in het westen en midden van Brabant. Zo noteerde Berkel-Enschot en Woensdrecht ieder 16,3°C en Gilze-Rijen had 16,2°C. Het weerbeeld was vandaag wel wisselend. De dag begon met regen gevolgd door een strak blauwe hemel op het einde van de ochtend. Vervolgens nam de bewolking toe afgewisseld door opklaringen. Wel ontstonden er felle buien, maar die gingen langs ons heen. Rond 16:00 uur werd in de omgeving van Volkel onweer gemeld. Inmiddels zijn de buien het land uit, maar deze wordt gevolgd door een enorm neerslaggebied dat de komende uren over onze regio zal trekken wat de hele nacht aanhoudt. Daarbij kan er zo’n 10 tot 15 mm vallen bij zo’n 10 graden. Oorzaak is een lagedrukgebied bij Ierland dat zich heeft uitgebreid tot over het noorden van Frankrijk. Daar omheen cirkelen neerslaggebieden en deze verlaten ons pas in de loop van vrijdagochtend, maar dan komen we in een onstabiele atmosfeer terecht. In de ochtend wordt het dan droog, maar in de middag gaan er buien vallen die steeds feller worden en met een klap onweer en windstoten gepaard kunnen gaan. Met 13 graden is het nog steeds zacht. 

In het weekeinde, als de zomertijd in de nacht van zaterdag op zondag ingaat, zullen we de paraplu regelmatig bij de hand moeten houden en vooral op zondag. De zaterdag staat in het teken van buien. In eerste instantie is het nog een regenbui, maar in de loop van de dag wordt de atmosfeer alsmaar kouder. En dan kan er ook onweer, hagel en windstoten bij zitten. Ook aan de grond wordt het langzaam kouder. Is het op zaterdag nog 12 graden, op de zondag blijft het kwik steken op een graad of 9. En alsof dat nog niet genoeg is trekt de wind verder aan. Dat betekent dat de gevoelstemperaturen een flink stuk lager zijn en het kil zal aanvoelen. De depressie is namelijk aan de wandel gegaan en ligt op zondag boven Frankrijk. Dat komt door een hogedrukgebied boven de Atlantische Oceaan die als het ware de depressie het land opduwt. Na het weekeinde rukt het hogedrukgebied verder op richting onze regio waar het dinsdag aankomt. We komen we dan in een noordwestelijke stroming terecht met aanvoer van lucht rechtstreeks vanaf de poolstreken. Op maandag vallen er buien die een winters karakter zullen krijgen met korrelhagel en natte sneeuw. Met 8 graden is het wel gedaan voor die dag. Als het hogedrukgebied is gearriveerd begin het op te klaren en wel zodanig dat het in de nacht naar dinsdag gaat vriezen. De dinsdag zelf begint zonnig gevolgd door stapelwolken in de middag. Het blijft droog en dat zal ook de enige dag van de week zijn. Want vanaf woensdag krijgen we te maken met een nieuwe depressie op de oceaan die het wisselvallige herfstweer laat terugkeren. De wind draait vervolgens naar het zuiden en de aanvoer van zachte lucht komt weer op gang; op donderdag kan het 14 graden worden. 

Prettig weekend!

Het Weernieuws: Lente begint

LENTE BEGINT OP 20 MAART OM 22:24 UUR 

Sinds 2012 is de start van de astronomische lente op 20 maart en deze gaat morgen in om 22:24 uur. En dat is eigenlijk de juiste datum in maart en niet de 21e zoals velen geleerd hebben. In 2011 was dit wel het geval en hoe gek het ook klinkt, dat was uniek. Het was namelijk de tweede keer in deze eeuw dat de lente op die datum begon en meteen ook de laatste. We moeten nu helemaal wachten tot het jaar 2102 (!) als dit seizoen pas weer op 21 maart begint. 

WEERBEELD

De eerste lentedag zal morgen vooral grijs zijn. Er is veel bewolking en af en toe valt er wat neerslag uit, veel stelt het niet voor. Daarbij wordt het zo’n 11 tot 12 graden. Vorig jaar kregen we op 20 maart te maken met regen- en sneeuwbuien in de ochtend. In de middag was het droog en kwam de zon er steeds meer door. Warmer dan een graad of 10 werd het niet. In 2021 was het een prachtig, maar koud begin van de lente. Na lichte vorst in de ochtend, met -4,8°C in Twenthe (aan de grond -8,3°C) en -4,5°C in zowel Eelde als Hupsel, werd het met ruim 10 zonuren een zonnige lentedag. Tegen de avond werd het pas bewolkt en liep het kwik overdag in Berkel-Enschot op naar 10,8°C. In de loop van de avond viel uit die bewolking wat motregen. In 2020 zagen we op de eerste lentedag met 9 graden helemaal geen zon. Het bleef bewolkt waar in de middag en avond wat lichte regen uitviel. In 2019 waren er op deze dag verkiezingen van de Provinciale Staten en Waterschappen en toen eveneens een bewolkte hemel waar rond het middaguur wat lichte regen uitviel. Maar met 13 graden was het wel zacht. In 2018 was het op 20 maart winters. In de ochtenduren lag er op veel plaatsen een dun laagje sneeuw, nadat de temperaturen op enkele plaatsen al flink onderuit waren gegaan. In het oosten van het land werd het in Twenthe en Arcen respectievelijk -5,5°C en -5,0°C. In Brabant waren Gilze-Rijen en Eindhoven het koudst met ieder -4,4°C. Nadat de ochtend nog met bewolking begon werd het daarna een stralende voorjaarsdag met maximaal 9 graden. Zes jaar geleden hadden we opnieuw een sombere start van de lente. De gehele dag viel er motregen en daarbij was het zo’n 11 graden en de zon zagen we niet. In 2016 was het een fris begin van het lenteseizoen. Er verschenen in de ochtend opklaringen die de temperatuur in Berkel-Enschot deed oplopen naar 10 graden rond het middaguur. In de middag nam de bewolking steeds meer toe gevolgd door wat druppels en motregen in de avond. Het kwik zakte vervolgens terug naar 8 tot 9 graden. In 2015 hadden we een valse start van de lente. De dag begon mistig en nevelig die ook nog eens de gehele dag bleef hangen. Hierdoor konden we geen glimp opvangen van de gedeeltelijke zonsverduistering die in de ochtend plaatsvond. De mist maakte het koud, want op deze eerste lentedag werd het maximaal 5,4°C in Berkel-Enschot en in het Limburgse Arcen werd het niet warmer dan 4,4°C. Toen vervolgens de astronomische lente om 23:45 uur begon, passeerde een uur later een regengebied onze regio. 

Wat een contrast met negen jaar geleden die op 20 maart 2014 fantastisch verliep met volop zon en temperaturen die naar de 22 tot 23 graden gingen. Een heerlijk warm begin van de astronomische lente. Maar dat was in 2013 wel anders toen het gewoon winterweer was. Er viel van tijd tot tijd sneeuw en warmer dan 2,0°C werd het niet. De dagen erna werd het kouder en kouder. Tot en met het einde van de maand ging het elke nacht vriezen en overdag was het een graad of 5. Maar door de stevige wind lag de gevoelstemperatuur ver onder het vriespunt. Er werden zelfs waarden gemeten van -10 tot -12 graden in de ochtend. Ongelooflijk! In de jaren ervoor begon de lente zowel in 2011 als 2012 prachtig. De zon scheen volop en deze liet de temperatuur in 2012 naar de 15 graden gaan en in het jaar daarvoor was het nog een graadje warmer. De start was wel koud met in 2012 vorst aan de grond. In 2011 was het nog kouder waar in Twenthe op 21 maart, toen op deze dag de lente begon, net geen matige vorst werd waargenomen en op een kwikstand van -5,0°C bleef steken; aan de grond vroor het zelfs een graad of 8. In 2010 werd de lente ingeluid met regen- en onweersbuien. Dat hadden we vooral te danken aan de hoge temperatuur op die dag: op 20 maart werd het namelijk 18 graden in Berkel-Enschot. 

BETEKENIS

De lente van dit jaar zal overigens eindigen op 21 juni om 16:58 uur, want dan begint de astronomische zomer. De astronomische lente begint pas als de zon loodrecht boven de evenaar staat. Voor deze eeuw gebeurde het op de ‘normale’ datum van 21 maart slechts twee keer: namelijk in 2007 en in 2011. Na deze datum kunnen we dus pas in het jaar 2102 de start van de lente op de 21e verwelkomen. Dat betekent dat de lente de komende jaren vrijwel altijd op 20 maart zal aanvangen en in 2048 begint deze zelfs al een dag eerder op de 19e. 

Sterrenkundigen rekenen in tropische jaren. Dat staat voor de tijd die verloopt tussen twee opeenvolgende zogenaamde equinoxen (begindatum van de lente of begindatum van de herfst). De lengte van een tropisch jaar is om precies te zijn 365 dagen, 5 uur en 49 minuten. Daardoor valt bijvoorbeeld de astronomische lente jaar na een jaar bijna zes uur later. In 2015 begon de lente om 23:45 uur en dan zou je denken dat zes uur later het in 2016 de dag van 21 maart zou moeten zijn. Maar in dat jaar was 20 maart echter de opening van het lenteseizoen enwel om 05:30 uur. Dat kwam omdat we in dat jaar een schrikkeldag hadden en dan zal de lente een sprong naar achteren maken van één dag. Aangezien vier tropische jaren iets korter duren dan vier jaren van 365,25 dagen zal na iedere vier jaar de lente tevens zo’n drie kwartier vroeger beginnen. 

Dag en nacht duren bij het begin van de lente overal op de wereld even lang en dat betekent dat de zon dan precies boven de evenaar staat. Vandaar ook dat de astronomische lente tussen 19 en 23 maart kan beginnen, maar niet exact. In ons land duurt de dag waarop de lente begint alweer ongeveer 10 minuten langer dan de nacht. Verschillen die het gevolg zijn van het feit dat de tijdstippen van opkomst en ondergang van de zon betrekking hebben op de bovenrand van de zon. Bovendien is de zon door breking van stralen in de atmosfeer nog kort zichtbaar terwijl zij in werkelijkheid al onder is.

De seizoensindeling is gebaseerd op de positie van de aarde ten opzichte van de zon. De seizoensverschillen vinden hun oorzaak in de schuine stand van de as waar de aarde om draait. Hierdoor komt de zon op het noordelijk halfrond (waar ook Nederland ligt) in de zomer hoger boven de horizon dan in de winter en schijnt daardoor in de zomer langer dan in de winter.

Als de luchttemperatuur direct en alleen op de zon zou reageren dan zou 21 juni, de langste dag van het jaar, ook de warmste dag moeten zijn en precies midden in de zomer moeten vallen. In werkelijkheid loopt de temperatuur langzamer op vooral onder invloed van oceanen en zeeën. De opwarming van zeewater door de zon gaat langzamer dan de opwarming van landoppervlak. Onder invloed van het nog koude water van de Noordzee begint aan de Nederlandse kust het warmere seizoen later dan in het binnenland. Als we de seizoensindeling volledig zouden laten afhangen van de gemiddelde temperatuur op verschillende plaatsen in het land, kunnen we uitrekenen dat de lente in Zuid-Limburg gemiddeld eigenlijk al op 9 maart begint en op Terschelling pas op 23 maart.

Om praktische redenen en volgens internationale afspraak gebruiken weerkundigen voor het berekenen van klimatologische gemiddelden een andere seizoensindeling en worden steeds drie opeenvolgende kalendermaanden als één seizoen beschouwt. Volgens de klimatologische indeling is de lente dus al begonnen op 1 maart en duurt dit seizoen tot en met 31 mei.