zondag 29 januari 2023

Weersverwachting deze week: 30 januari-3 februari 2023

 Zacht, licht wisselvallig en soms onstuimig 

Het was maar een sombere week. De zon zagen we nauwelijks, terwijl de luchtdruk enorm hoog was en bijna de 1040 hPa aantikte. Als je dan op je barometer kijkt staat daar een zonnetje en mooi weer, maar niets was minder waar. Oorzaak was de ligging van het hogedrukgebied, want dat is bepalend. Bij een hogedrukgebied draait de wind, op het noordelijk halfrond, altijd met de klok mee. Komt de wind uit het oosten en zuiden dan is het vaak droog met zonneschijn, maar staat er een noorden- of westenwind dan wordt er vochtige lucht aangevoerd vanaf de oceaan en Noordzee dat zich uit in bewolking waar soms wat neerslag uit kan vallen. En dat laatste vond afgelopen week plaats. Daarnaast was het overwegend droog en dat allemaal na een kletsnatte periode. In De Bilt staat de regenteller inmiddels op 165 mm en daarmee is het de natste januari sinds 1849 toen met de neerslagmetingen zijn begonnen, want het oude record stond op 141 mm uit 1948. Gemiddeld over het land is er in de eerste maand van januari zo’n 125 mm gevallen en staat daarmee op de 5e plek. Kijken we naar onze regio dan is er in Berkel-Enschot ‘slechts’ 109 mm afgetapt, Gilze-Rijen 148 mm en Chaam 147 mm. De meeste neerslag viel in Barendrecht waar de teller op 182 mm staat. Kortom, januari 2023 gaat de boeken in als een kletsnatte maand en daarnaast ook zacht en somber. Daarmee gaat er meteen een streep door de winterverwachting, want januari zou nog kouder worden dan december. 

Terug naar dit weekeinde waar we gisteren, op zaterdag, flink de zon hebben gezien. De dag begon bewolkt, maar in de middag waren er enorme opklaringen en die waren ook nog in de avond, waardoor het flink kon afkoelen. Overdag werd het al niet warmer dan een graad of 3 en in de avond ging het zelfs vriezen. Dat zette in de  nacht door, voordat de bewolking kwam binnendrijven. In Berkel-Enschot zakte het kwik tot -1,5°C, Gilze-Rijen -3,3°C en in het Limburgse Ell vroor het zelfs matig: -5,1°C. Aan de grond was het allemaal nog kouder, waarbij op meer plaatsen het matig had gevroren. Zo noteerde Maastricht -7.2°C, Ell -7,1°C, Eindhoven -6,6°C en Volkel en Woensdrecht hadden ieder -5,1°C. Het zullen de laatste plaagstootjes zijn van het koude weer, want zachte lucht is onderweg. Nog niet op deze zondag als het kwik op 4 graden blijft steken. 

Op dit moment blijven we nog steeds onder invloed van een hogedrukgebied boven de Atlantische Oceaan, maar tegelijkertijd zien we een depressie boven Scandinavië liggen die steeds sterker wordt. Er ontstaat nu de komende dagen een strijd tussen het hogedrukgebied en die depressie, waardoor de wind gaat toenemen. Op maandag en woensdag zullen we dat flink merken. De maandag ziet er overigens nog prima uit. Zon en wolken wisselen elkaar af en het blijft droog en met 8 graden is het zacht. De dagen erna zien we dat de depressie steeds dichterbij komt. De bewolking neemt verder toe en af en toe valt daar wat lichte regen of een bui uit. Op woensdag ligt de depressie zelfs voor de kust van Noorwegen en dan gaat het nog harder waaien. Het wordt een onstuimige dag, waarbij buien vallen die gepaard kunnen gaan met zware windstoten. Op donderdag wint het hogedrukgebied weer terrein en zet koers richting Frankrijk waar het zaterdag aankomt. Dit gaat op donderdag nog gepaard met enkele buien en opklaringen en temperaturen die in de dubbele cijfers gaan lopen van 10 tot 11 graden. Daarna is het tot in het weekeinde droog en neemt de wind steeds meer af. Op vrijdag overheerst nog de bewolking, maar op zaterdag zal de zon volop schijnen als het hogedrukgebied boven Frankrijk ligt. Februari begint dus zacht en is winterweer nog ver weg. 

Prettige week!

donderdag 26 januari 2023

Weerspreuk van de week: 27 januari-2 februari

 

Dooien op St. Aldegonde (30 januari),

vult de kelder met een vloed van zonden.

 

Als het in januari mistig is,

dan wordt de lente fris.

Weekendweersverwachting: 28-29 januari

 Koud en overwegend droog 

Na vier dagen zonder zonneschijn zagen we op deze donderdag eindelijk weer eens de zon aan de hemel staan. En dat allemaal na een koude week, waarbij we op woensdag zelfs een ijsdag konden noteren. Het was de eerste van dit jaar en al de vierde van deze winter. Overdag lag de gevoelstemperatuur in onze regio op -4 graden! En het vreemde was dat het overdag kouder en kouder werd ondanks de bewolking, de warme bovenlucht en er geen koude lucht werd aangevoerd. Het was een heel bijzonder fenomeen dat ‘infrarood afkoeling’ heet. De bewolking is aan de bovenkant spierwit, waardoor de zon de bovenkant van de wolken flink kan afkoelen en dus ook de wolk zelf. Koude lucht is vervolgens zwaarder en gaat zich mengen met de warme bovenlucht. En dan koelt de laaghangende bewolking af en wordt het kouder en ook aan de grond.

En daar kwam gisteravond en afgelopen nacht een einde aan toen zachte lucht vanaf het noordwesten het land binnenstroomde. Maar dat ging niet zonder slag of stoot, want dit ging gepaard met veel ongemakken. De eerste meldingen kwamen in de loop van woensdagavond al binnen. Op veel plaatsen ontstond mist, soms gepaard met rijp en rondom Tilburg viel daar motregen uit. In combinatie met temperaturen onder het vriespunt ontstond op alle voorwerpen een dun laagje ijs. Zoals op deurklinken, tuinmeubels en auto’s. Tegelijkertijd kwam een neerslaggebied naderbij. Daar viel alleen maar regen uit gevolgd door (natte) sneeuw. Daar waar het vroor was meteen sprake van ijzel en in Gelderland was zelfs sprake van zware ijzel met een dikke ijslaag. Het gevolg waren tientallen ongelukken. In onze regio gebeurde dat in de loop van de nacht, waarbij er eerst sneeuw viel gevolgd door ijzel. Het KNMI ging meteen in onze provincie over van code geel in code oranje in verband met gladheid door ijzel en opvriezing van natte weggedeelten. In Tilburg waren in de vroege ochtenduren vrijwel alle viaducten spiegelglad en was het uitkijken geblazen. Maar al snel rukte de zachte lucht verder op en verdween de gladheid. En toen kwam eindelijk de gele bol aan de horizon te voorschijn die we vier dagen hebben gemist. De laatste keer dat we een lange zonloze periode hadden was rond Sinterklaas toen van 2 t/m 5 december de bewolking overheerste. 

Op dit moment hebben we te maken met een hogedrukgebied voor de kust van Ierland. Deze trekt zich op vrijdag terug naar de Atlantische Oceaan en blijft daar vervolgens het hele weekeinde liggen. Op zaterdag profiteren we daar nog even van en worden neerslaggebieden op afstand gehouden. We krijgen dan een afwisseling van zon en wolken bij temperaturen van slechts 3 graden. De dag start overigens met lichte vorst. Op zondag zien we voor de kust van Noorwegen een depressie liggen die richting Scandinavië koerst en daar op maandag aankomt. Dit gaat op zondag gepaard met veel bewolking waar misschien wat gespetter uitvalt en dat allemaal bij een graad of 4 en een toenemende wind die matig wordt. Op maandag neemt de wind verder in kracht toe en worden met een noordwestenwind buien aangevoerd vanaf de Noordzee die soms fel kunnen uitpakken. Tussendoor zijn er opklaringen en wordt het met 7 graden een stuk zachter. Vervolgens trekt de depressie weg richting het noordoosten van Rusland, maar wordt gevolgd door een stormdepressie die op dinsdag IJsland aandoet. De neerslaggebieden ervan trekken over onze regio, waarbij enkele buien vallen. Op woensdag zakt de depressie af naar het zuiden en komt tussen Schotland en Noorwegen te liggen. De wind neemt verder toe tot vrij krachtig en af en toe valt er een bui. Op donderdag is het droog doordat we onder invloed komen van een hogedrukgebied boven Frankrijk dat richting de Britse Eilanden trekt en daar in het weekeinde arriveert. Wij komen dan in een noordelijke stroming terecht en beginnen de temperaturen te dalen. Tot die tijd is het een graad of 7 en verlopen de nachten zonder vorst. 

Prettig weekend!

zondag 22 januari 2023

Weersverwachting deze week: 23-27 januari

 Rustig en koud winterweer 

De winter van afgelopen week werd compleet gemaakt met sneeuwbuien op donderdag en een geweldig pak sneeuw op de vrijdag. De donderdag viel eigenlijk tegen, want de verwachting was dat we wakker zouden worden in een witte wereld. Regen was echter het resultaat. In de middag ging dat veranderen toen een sneeuwbui overtrok. In de nacht naar vrijdag kwam vanaf de Noordzee een neerslaggebied het land binnen dat ons op vrijdagochtend om precies 7:00 uur onze regio bereikte. Het begon in de omgeving van Tilburg te sneeuwen en dat werd in de loop van de ochtend steeds intensiever. Pas rond het middaguur werd het even droog. Het sneeuwdek was intussen gegroeid tot 5 cm in Tilburg en zelfs 8 cm in Berkel-Enschot. Na de middag begon het heel even te dooien en steeg het kwik naar de 2 graden wat resulteerde in buien met regen en natte sneeuw. Maar in de middag kwam een nieuwe sneeuwzone aan en daalde de temperatuur weer tot rond het vriespunt. Resultaat was: periode met sneeuw wat tot 16:35 uur duurde en toen werd het eindelijk droog. De laatste keer dat we zo’n sneeuwdag hebben gehad was op 21 februari 2021 toen het ’s nachts tot aan de avond alleen maar sneeuwde wat een sneeuwdek opleverde van maar liefst 11 cm in Berkel-Enschot. Terug naar afgelopen vrijdag, want het sneeuwgebied ontstond bij Tilburg en trok verder via Eindhoven richting Limburg. Daar werd in Vijlen een sneeuwdek gemeten van 14 cm. Dit leverde allemaal prachtige plaatjes en filmpjes op, maar ook gevaar. Door sneeuw en opvriezing van natte weggedeelten gebeurde veel ongelukken met daarbij enkele gewonden. Met name toen alle sneeuw in ijs veranderde in de nacht naar zaterdag. 

Op zaterdag konden we bijkomen van het prachtige sneeuwgebeuren en was er van neerslag geen sprake meer. In de middag werd het zelfs zonnig en was het genieten geblazen, waarbij onze regio was ondergedompeld in een winterwonderland. Op het einde van de avond ontstond mist die in de loop van de nacht weer verdween, maar overging in laaghangende bewolking. Temperatuur daalde in Tilburg tot -3,0°C en in Deelen tot -4,5°C. Aan de grond was op tien centimeter hoogte sprake van matige vorst, zoals in Twenthe met -7,2°C en in Deelen met -6,1°C. Deze zondagochtend is met veel bewolking van start gegaan wat hoort bij een sneeuwgebied dat vanaf Duitsland over Limburg trekt. Heerlen en Termaar meldden rond 9:30 uur al sneeuw. Vanmiddag probeert de zon de bewolking te breken en stijgt de temperatuur naar zo’n 3 graden. In de nieuwe week houdt het winterweer aan en pas vanaf zondag wordt de dooi ingezet. Tot en met woensdag is het in ieder geval droog en wisselen zon en wolken elkaar af, waarbij er meer bewolking zal zijn dan zonneschijn. Met overdag 4 graden en in de nacht lichte vorst tot -3 graden is het te koud voor de tijd van het jaar. Op donderdag krijgen we te maken met een eerste dooiaanval. Dit gaat gepaard met regenbuien en kwikstanden die naar de 6 graden gaan. Op vrijdag wordt de dooiaanval afgeslagen en keert het koude weer terug. Overigens blijven de nachten met vorst verlopen. Op zondag is het gedaan met het koude winterweer en komen we in een westelijke stroming terecht met aanvoer van zachte lucht en beginnen de temperaturen te stijgen naar een graad of 8 volgende week. 

Prettige week!

zaterdag 21 januari 2023

Het Weernieuws: Jaar 2022

EXTREEM WARM, DROOG EN RECORDZONNIG

Van een recordwarme start van het jaar tot sneeuw in april en bijna 40 graden in juli. Maar ook gemiddeld gezien was 2022 een bijzonder jaar. Niet alleen is de jaargemiddelde temperatuur de op twee na hoogste ooit gemeten, maar bovenal is 2022 het jaar met veruit de meeste zon ooit gemeten. Verder was het met gemiddeld over het land ook droger dan normaal. Opvallend waren de vier stormen in februari en tornado’s die ten tonele verschenen: op 20 mei bij Maastricht en op 27 juni in Zierikzee. 

TEMPERATUUR

Het jaar 2022 was met een  gemiddelde etmaaltemperatuur van 11,6°C, tegen 10,5°C normaal, het op twee na warmste jaar sinds 1901. Alleen in 2014 en 2020 was de jaargemiddelde temperatuur met 11,7°C nog iets hoger. De gemiddelde maximumtemperatuur in De Bilt was zelfs nooit eerder zo hoog met 16,0°C tegen 14,6°C normaal. De hoogste temperatuur werd gemeten op 19 juli in Maastricht toen het bijna 40 graden werd met 39,5°C. De laagste temperatuur werd op 14 december gemeten toen het kwik zakte tot -10,6°C in Eelde en -10,5°C in Twenthe. Negen maanden waren warmer dan normaal, alleen april, september en december verliepen koud. In Berkel-Enschot kwam de gemiddelde etmaaltemperatuur uit op 12.4°C tegen 11,5°C normaal. Deze was verdeeld over een recordhoge middagtemperatuur van 17,3°C en een nachttemperatuur van 7,6°C gemiddeld. De warmste dag van 2022 was daar op 19 juli toen het kwik naar de 39,4°C ging. Deze werd meteen gevolgd door de warmste nacht, waarbij de temperatuur niet verder zakte dan 20,3°C op de 20e. Koud was het in december en daar werden de laagste temperaturen gemeten. Zo was de koudste dag 13 december die met -1,2°C als maximumtemperatuur een ijsdag opleverde. Een paar dagen later kreeg 18 december de koudste nacht voorgeschoteld: -8,4°C. 

Echt koud was het daarentegen zelden. Op 41 dagen was in De Bilt namelijk sprake van vorst, tegenover een langjarig gemiddelde van 53 dagen. Slechts twee keer bleef het de hele dag vriezen; normaal zijn er zes ijsdagen per jaar. Dankzij een aantal koude nachten sinds half november noteerde het landelijke hoofdstation nog acht dagen met matige vorst tegenover gemiddeld tien per jaar. Normaal vriest het ook een paar keer streng, nu kwam het kwik geen enkele keer onder de -10 graden. Vervolgens waren er 112 warme dagen waarop de temperatuur de 20 graden haalde tegen normaal 93 dagen. Alleen in 2003 en 2018 gebeurde dat nog vaker. Daarnaast waren er veel zomerse dagen van 25 graden of meer dan normaal: 35 tegen 28 en daarvan waren negen dagen die de tropische grens van 30 graden haalde tegen normaal vijf. In Arcen waren er 132 warme dagen, 68 zomerse dagen en 21 tropische dagen. In Berkel-Enschot was het zelfs nog iets warmer met 138 warme dagen, 59 zomerse en 19 tropische dagen. Daarnaast werden er nog zes vorstdagen geteld en drie ijsdagen. 

JANUARI

De eerste maand van 2022 verliep niet alleen zacht, maar het was ook opvallend vaak mistig. Door dominante hogedrukgebieden in onze omgeving stond er vaak maar weinig wind en kon de mist moeilijk oplossen. Daardoor scheen de zon gemiddeld over het land slechts 59 uur en dat is zo’n 9 uur minder dan het langjarig gemiddelde. Het was de enige maand van het jaar met minder dan de normale hoeveelheid zonneschijn. Met al die hogedrukgebieden in de buurt was het ook een droge maand met landelijk 59 mm regen tegenover 72 mm normaal. Winterweer kwam niet voor. De erg rustige en kalme januarimaand eindigde desondanks met storm Corrie, waarvoor op 31 januari code oranje werd afgekondigd voor zeer zware windstoten. Het opvallendst waren toch de warmterecords aan het begin van de maand. In Maastricht werd het op 1 januari maar liefst 15,1°C en daarmee was sprake van de vroegste lokale lentedag ooit gemeten. Dat record is overigens dit jaar al weer gebroken! Ook in De Bilt was het nog nooit zó warm op Nieuwjaarsdag. Tevens werd het op 2 januari regionaal wederom recordwarm. 

FEBRUARI

Heel anders was het weer in februari die meer een herfstmaand werd dan een wintermaand. Daarbij kregen we te maken met vier stormen. De eerste was op 6 februari toen in Vlissingen windkracht 9 werd bereikt. Daarbij werden windstoten gemeten tot 112 km/uur op de Waddeneilanden; IJmuiden had een stoot van 104 km/uur. In de tweede helft van de maand (16-21 februari) hadden we te maken met een unieke drielingstorm. Zes dagen op rij kwam het tot storm (windkracht 9) ergens in ons land en dat hebben we nog nooit gehad. Op de 16e kregen we te maken met de storm Dudley en op de 18e was het de beurt aan Eunice. Deze veroorzaakte aan de kust enige tijd een zware westerstorm met windstoten tot ongeveer 130 km/uur. Het was de zwaarste storm sinds 1990. Op het KNMI-station Cabauw werd in de namiddag een windstoot van 145 km/uur gemeten. In de kustprovincies gold een weeralarm zijnde code rood, landinwaarts met uitzondering van Limburg was het code oranje. Tijdens deze storm vielen vier doden. Op 20 februari kregen we met storm Franklin te maken. In de westelijk kustprovincies gold in de avond enkele uren code oranje. De drie stormen veroorzaakten minimaal een half miljard euro schade in Nederland. Daarbij was het extreem zacht, want het komt op de vierde plaats van warmste sprokkelmaanden ooit. Zelfs op de ‘koudste’ dag werd het in De Bilt maximaal 7,3°C, een record. Met alle lagedrukgebieden die langs trokken was het ook een kletsnatte maand. Gemiddeld viel met 107 mm regen bijna twee keer zoveel neerslag als gemiddeld. Alleen in 1946, 2002 en 2020 was het nog natter. Toch eindige februari ook zonnig door een serie prachtige lentedagen. Toen werd de toon gezet voor het uitzonderlijk zonnige weer in de rest van het jaar. 

LENTE

Het was een voorjaar waar van alles gebeurde. Droogte in maart en april, sneeuw in april en een tornado in mei. Er sneuvelde kouderecords, droogterecords en zelfs een luchtdrukrecord. Uiteindelijk werd het een warm lenteseizoen die vrij droog en zeer zonnig verliep. Daarbij werd zowel de eerste officiële warme als zomerse dag van het jaar geregistreerd. 

MAART

Als er één maand is die het zonnejaar 2022 de meeste glans gaf, was het de maand maart wel. Zelden verliep een maand in ons land zo stabiel door de eindeloze aanwezigheid van hogedrukgebieden. De zon scheen gemiddeld over het land een bizarre 245 uur en zo zonnig is het in de eerste lentemaand nog nooit geweest. Het oude record stond op 208 zonuren uit 2014. Op 19 maartdagen scheen de zon in De Bilt vrijwel de hele dag, nooit eerder telde een maand zo veel stralend zonnige dagen. Naast recordzonnig was de maand ook recorddroog met gemiddeld over het land 14,4 mm neerslag. Het overgrote deel van die (winterse) neerslag viel op 31 maart, de opmaat naar een wit begin van april. Door het heldere weer kwam het tot flink wat koude nachten met in De Bilt 11 vorstdagen tegenover 8 keer normaal. In het noordoosten vroor het zelfs op 19 dagen. Toch was het uiteindelijk een warme maand, omdat de temperatuur overdag op maar liefst 11 dagen tot boven de 15 graden steeg, een gedeeld record. Verder was de gemiddelde luchtvochtigheid in de maand maart nog nooit zó laag en werd op 18 maart een nieuw record voor de hoogste luchtdruk ooit in de periode maart t/m november genoteerd. Tot slot telde maart nog nooit zo veel mooi-weerdagen oftewel dagen waarop het zonnig, droog en warmer dan normaal was. Maart was uiteindelijk ruim een halve graad zachter dan normaal. De overgang van maart naar april verliep koud. Op veel plaatsen lag een paar centimeter sneeuw. 

APRIL

Ook de eerste tien dagen van april was het nog koud met ’s nachts soms lichte vorst. Met gemiddeld 9,3°C tegen 9,8°C normaal was april één van de drie maanden die kouder dan normaal verliepen. Op 1 april was op veel plekken sprake van een witte wereld. De Bilt noteerde voor het eerst sinds 1978 weer een officieel gesloten sneeuwdek in april en op de Veluwe werd lokaal een sneeuwdek van 17 centimeter gemeten. Slechts één keer was sprake van zo'n dik pak sneeuw in april. Maastricht noteerde die dag ook het eerste kouderecord sinds 15 mei 2020 en op 3 april gebeurde dat opnieuw, toen de temperatuur in Deelen daalde tot -6,3°C. Ondanks een koud, somber en kletsnat begin van de maand was toch al snel weer sprake van een oplopend neerslagtekort. De tweede helft van de maand viel namelijk amper neerslag en was het ook weer zeer zonnig. Daardoor eindigde april 2022 alsnog in de top-10 zonnigste aprilmaanden ooit gemeten. 

MEI
Mei was een warme maand, waarbij de eerste officiële zomerse dag en lokaal de eerste tropische dag van het jaar werd geregistreerd. Daarbij sneuvelde twee warmte-dagrecords. Daarnaast was het een droge maand, maar Brabant had wel de natste plaatsen. Opvallend was de tornado die op 20 mei Limburg aandeed. Tenslotte werd het een zonnige meimaand. Mei begon koel met plaatselijk lichte vorst, maar halverwege de maand werd het vijf dagen warm. Op 18 en 19 mei werd het zelfs regionaal recordwarm met tropische temperaturen in het zuidoosten. Er volgden op de 19e en 20e meteen zware onweersbuien, waarvoor in delen van Nederland code oranje werd uitgegeven en dat was maar goed ook. Want op 19 mei passeerde een lijn met onweersbuien, gepaard met zeer zware windstoten, hagel en lokaal zelfs een stofstorm. Een dag later was het opnieuw raak, toen vooral in Limburg. In Beek nabij Maastricht trok een F1-tornado over met windsnelheden tussen 117 en 180 km/h. In Duitsland ontstonden meerdere zware tornado’s. De neerslag over de hele maand was echter vrijwel normaal, maar wel flink zonniger.
 

ZOMER

De zomer van 2022 verraste iedereen met hitte, droogte en volop zonneschijn. Dat heeft vooral te maken met de lente die warm, vrij droog en zeer zonnig verliep. Normaal gesproken krijg je dan de afrekening in het daarop volgende seizoen, zijnde de zomer. Maar ja, wat is normaal tegenwoordig. Deze zomer kwam in De Bilt zelfs op de 2e plaats van warmste zomers ooit, samen met 2003. Ook was het landelijk gezien met 834 uur zon één van de zonnigste zomers allertijden; alleen de zomer van 1976 was met gemiddeld 837 uur nog iets zonniger. Normaal is 619 uur. Neerslag zagen we eigenlijk alleen in juni, want daarna trad de droogte in. Het neerslagtekort was aan het einde van de zomer opgelopen naar ruim 300 mm. Bijzonder deze zomer was de tornado van Zierikzee op 27 juni. 

JUNI

In deze maand bevond Nederland zich vaak op de grens van hete lucht in Zuid-Europa en veel koelere lucht in Scandinavië en de Britse Eilanden. Meestal zaten we net aan de warme kant van het front met heel veel zonneschijn. Af en toe bereikte de hitte ons land, maar lang duurde dit nooit en ging regelmatig gepaard met fikse buien. Dit resulteerde in een warme en zeer zonnige juni, maar wel kletsnat waardoor op veel plaatsen de droogte van het voorjaar voorbij was. Opvallend in deze zomermaand was de tornado van Zierikzee op de 27e. De maand begon ijskoud, met slechts 2,9°C op 2 juni in Eelde en dat werd de laagste temperatuur van de zomer. Op 10 cm hoogte vroor het zelfs in enkele nachten. Juni verliep het zonnigst sinds 1976 met landelijk 279 zonuren tegenover 214 normaal. Vooral in het zuidoosten was het regelmatig erg warm met 29 warme dagen en 11 zomerse dagen. In het midden en noorden was het wat minder warm met in De Bilt ‘slechts’ 5 zomerse dagen, wat normaal is voor de maand juni. Tropisch warm werd het er niet, op veel andere plekken gebeurde dat wel. De droogte werd door de zware regen- en onweersbuien wat getemperd, het was landelijk zelfs vrij nat met 78 millimeter tegenover 67 mm normaal. Één van de perioden was precies tijdens Pinksteren. Met in De Bilt 37,3 mm in twee dagen tijd was het de natste Pinksteren sinds 1945. In de omgeving van Geldermalsen en Rosmalen viel volgens officieuze metingen zelfs rond de 100 millimeter. Later in de maand trokken opnieuw felle regen- en onweersbuien over het land. Op 27 juni trok een tornado over Zierikzee waar 150 huizen beschadigd raakten. Ook op 30 juni ontstond lokaal schade als gevolg van zware windstoten bij onweersbuien. 

JULI

Juli was een maand, waarbij warme en koele dagen elkaar steeds afwisselden. Langer dan vier dagen duurde zo’n periode niet. Hierdoor was het bijna een normale maand geworden qua temperatuur ondanks dat we bijna de 40 graden haalden. De temperatuur was op veel dagen in de maand juli relatief gematigd. Sterker nog, de nachten verliepen gemiddeld ruim één graad kouder dan normaal. Overdag steeg de temperatuur in De Bilt wel bijna iedere dag tot boven de 20 graden. Daarnaast was het een zeer droge maand en werd het de op acht na droogste juli sinds 1901 en voor wat betreft zonneschijn was het de op vier na zonnigste juli ooit waargenomen. Kortom, een heerlijke zomermaand. Het weer in juli werd voornamelijk gedomineerd door hogedrukgebieden, waardoor zonnig zomerweer met gematigde warmte overheerste. Op 19 juli werd het extreem warm. Vrijwel overal werd het warmer dan 35 graden en in Maastricht werd met 39,5°C de hoogste temperatuur sinds 25 juli 2019 gemeten en was het tevens de hoogste kwikstand van 2022. In Den Helder (De Kooy) werd met 36,1°C de hoogste temperatuur sinds het begin van de metingen daar bereikt. 

AUGUSTUS

Augustus was een zomermaand om door een ringetje te halen. Er werden diverse dagrecords gebroken, waarbij we te maken kregen met twee hittegolven. Van 9 tot en met 16 augustus was er sprake van een landelijke hittegolf. Voor het zuiden en oosten van Nederland was het zo warm dat het KNMI code oranje uitgaf voor langdurige hitte. En dat alles bij elkaar leverde een zeer warme maand op en in De Bilt de op twee na warmste augustusmaand sinds 1901. Alleen in 1997 en 2020 verliep de maand augustus nog warmer. In De Bilt werd het op alle dagen warmer dan 20 graden, dat gebeurde nog nooit eerder. In het zuiden was het de warmste augustus sinds het begin van de waarnemingen. Verder werd het 15 keer zomers warm met temperaturen van 25 graden of meer en op maar liefst 7 dagen werd de grens van 30 graden gehaald op het landelijke hoofdstation. Op 13 augustus was de 30e officiële hittegolf sinds 1901 dan ook een feit. Later in de maand kon regionaal een volgende hittegolf worden genoteerd, met als hoogste temperatuur 34,2°C in Gilze-Rijen op 25 augustus. Daarnaast was het zeer droog en het bijzondere hierbij was dat het in De Bilt de natste 17e augustus ooit werd. Met name halverwege de maand was lokaal sprake van zware regen- en onweersbuien die tot wateroverlast leidden, maar op veel plekken verscherpte de droogte zich steeds verder. Eind augustus lag het neerslagtekort op 302 mm. Alleen in de extreme zomer van 1976 was het neerslagtekort eind augustus nog hoger. De gevolgen waren overal merkbaar. Van misoogsten tot restricties in de scheepvaart vanwege het extreem lage water. De waterstand in de Rijn bereikte op 18 augustus zelfs de laagste hoogte t.o.v. NAP ooit gemeten. Tenslotte was het met 289 zonuren de op één na zonnigste augustus ooit waargenomen. Alleen augustus 1947 was met 307 uur nog zonniger.

 HERFST

De herfst van 2022 was een prachtig seizoen die zeer zacht en zeer zonnig verliep. In slechts twee jaren, 1959 en 2018, was de herfst zonniger. Wel hebben we dat moeten bekopen met veel meer neerslag dan normaal en dat kwam met name door de maand september. Stormen ontbraken, maar eindige wel met een vleugje winterweer dat gepaard ging met zowel de eerst lichte en matige vorst van het seizoen als lokaal de eerste sneeuwvlokken. 

SEPTEMBER

Van een zeer warm begin tot een koud eind. Zo is september 2022 de weerboeken ingegaan. In de eerste week steeg de temperatuur bijna iedere dag tot zomerse waarden van 25 graden of meer en op 5 en 6 september werd het regionaal tropisch warm. Daarna kelderde de temperatuur met op 18 september het eerste officiële kouderecord in ruim twee jaar tijd. De temperatuur bleef in De Bilt toen steken op 13,3°C. Eerder was de langste reeks warme dagen ooit gemeten al tot een einde gekomen, met 99 warme dagen op rij in Arcen. De overgang van de zomer naar de herfst was in deze maand duidelijk zichtbaar en dat ging gepaard met veel neerslag. Na een droge start van de maand werd het sterk wisselvallig. Op 10 september was in delen van Zeeland sprake van enorme wateroverlast door zware buien die urenlang over precies dezelfde gebieden trokken. Onder andere in Middelburg en Terneuzen viel tussen de 100 en 150 millimeter regen in één dag. Ook de weken daarna vielen regelmatig stevige buien, met name in de kustprovincies. Met gemiddeld over het land 127 mm regen verliep de maand september sinds 1901 slechts 6 keer nóg natter. In het Zuid-Hollandse Dirksland viel 279 mm. Ondanks het wisselvallige en niet al te warme weer scheen de zon met gemiddeld over het land 180 uur toch ruim 20 uur meer dan normaal.

 

OKTOBER

Waar het in de maand september eigenlijk alleen in de eerste week nazomerweer was, bracht oktober juist zeer warm, droog en zonnig weer. Het was genieten geblazen die af toe werd afgeremd met regen- en onweersbuien. Daarbij werden twee warmte-dagrecords gebroken. Slechts twee keer bleef de temperatuur in De Bilt steken onder de 15 graden. Vooral aan het einde van de maand was het ongekend warm. In De Bilt steeg de temperatuur van 28 t/m 30 oktober drie dagen op rij tot boven de 20 graden; in Eindhoven werd het op 29 oktober 24,6°C. Daarmee was het nog nooit zó laat in de herfst zo warm. Daarmee belandde deze maand in de top-10 van warmste oktobermaanden ooit sinds 1901. Naast zeer warm was het ook droog met 46 mm tegenover 84 mm normaal. Op een paar momenten na waren hogedrukgebieden dominant en dat resulteerde bovendien in erg zonnig weer. Met gemiddeld over het land 159 zonuren was het de op vijf na zonnigste oktobermaand sinds het begin van de metingen. Door de lange reeks (zeer) zonnige maanden noteerde het landelijke hoofdstation in De Bilt eind oktober al een nieuw jaarrecord wat betreft het aantal zonuren.   

NOVEMBER

Het werd een warme novembermaand die op 6e plek is gekomen van warmste novembermaanden ooit sinds 1901. Op de eerste dag van de maand steeg de temperatuur in De Bilt tot 16,9°C en op 12 november nog eens tot 16,2°C. Daarmee was het niet alleen de warmste 12e november ooit gemeten, maar ook gelijk de warmste intocht van Sinterklaas. Een dag later steeg de temperatuur in Limburg tot bijna 19 graden. Hoewel het vaak (zeer) zacht was, lag de temperatuur op 19 en 20 november juist erg laag. Het kwam tot de eerste officiële matige vorst en in het oosten daalde de temperatuur zelfs tot -8,8°C. Sinds 1983 was het niet eerder zo vroeg in het najaar zó koud. Aan het einde van de koude periode rond 20 november viel in delen van Flevoland, Drenthe en Overijssel de eerste sneeuw van het seizoen met lokaal een sneeuwdek van 4 centimeter. Ondanks alle warmte werd het met gemiddeld 90 mm wel kletsnat. De verschillen in neerslag tussen de kustregio’s en het binnenland waren groot. Waar in Bergen maar liefst 205 mm neerslag viel, was het in het (zuid)oosten juist behoorlijk droog met in het Limburgse Echt amper 46 mm. Ondanks het wisselvallige weer was het wel de op twee na zonnigste novembermaand ooit gemeten met 97 zonuren tegenover een langjarig gemiddelde van 70 uur. Alleen de novembermaanden 1920 en 1989 waren nog zonniger. 

DECEMBER

December was een echte wintermaand. Het was koud met plaatselijk strenge vorst en een aantal ijsdagen, waardoor er zelfs geschaatst kon worden. Dat hebben we vooral te danken aan de eerste helft van de maand, met van 12 t/m 18 december in De Bilt de 138e vorstperiode sinds 1901. Op 13 en 17 december noteerde De Bilt ook nog eens een ijsdag. Een week lang vroor het bijna iedere nacht matig, op een enkele plek zelfs streng (-10 graden of kouder). Zo kon half december op veel ondiepe wateren worden geschaatst. Opvallend was dat op een paar lokale sneeuwvlokken na, veel neerslag in de vorm van ijzel viel. Op 15 december werd al code oranje afgekondigd en op 18 december wederom, toen de spekgladde wegen tot een recordaantal botbreuken leidden. Maar vanaf 19 december stortte de winter in elkaar. De temperatuur liep vaak op tot zo’n 10 graden met regelmatig regen en soms een stevige wind. Ook verliep de Kerst groen en zacht met vooral op Eerste kerstdag een flinke plens regen. Op Tweede kerstdag was het een stuk droger met zonnige perioden. Daarna keerde het wisselvallige en soms onstuimige weerbeeld terug, met vaak hoge temperaturen. De maand eindigde zelfs met een recordwarme Oudejaarsdag. Er werden maar liefst vijf (!) warmterecords gebroken. Als eerste de hoogste maximumtemperatuur. Dat gebeurde meteen al in de nacht naar 31 december toe waar Ell naar de 15,2°C ging. In die nacht zakte het kwik in Limburg daarna niet verder dan 13,4°C in Maastricht, 13,2°C in Ell en 12,7°C in Arcen. En toen sneuvelde het tweede warmterecord van hoogste minimumtemperatuur van 31 december ooit sinds 1901. Hierdoor werd het vorige record van Hupsel uit 2021 met 12,4°C naar de vierde plaats verwezen. Vervolgens ging de temperatuur overdag met een zuidwestelijke stroming steeds verder omhoog om uiteindelijk op het uiteindelijke record te komen van 17,6°C in zowel Ell als Arcen. In ons land werd het zo warm dat maar liefst 18 weerstations hun eigen dagrecord verbraken. In Berkel-Enschot werd het 16,3°C tegen 14,4°C vorig jaar. Vervolgens kijken we altijd naar het KNMI in De Bilt om het een officieel warmterecord van te maken. En ook die kon er niet onderuit komen. Met een kwikstand van 15,9°C in De Bilt werd het officieel de warmste 31 december ooit gemeten in minstens 120 jaar en dat is het derde record. Dan krijgen we de gemiddelde etmaaltemperatuur van die dag en ook dat werd officieel een nieuw warmterecord, de vierde, en die kwam bij het KNMI uit op gemiddeld 13,9°C tegen 12,8°C vorig jaar. Landelijk werd het record vermorzeld door maar liefst 17 stations, waarbij Ell het hoogste gemiddelde had over 24 uur, namelijk 16,1°C. Het vorige record dateert uit 2021 met gemiddeld 13,3°C in zowel Ell als Arcen. Daarmee slepen we het vijfde record binnen.

Door de soms kletsnatte dagen in de tweede helft van de maand eindigde de maand december met een normale hoeveelheid neerslag van 81 mm, het langjarig gemiddelde bedraagt 80 mm. Verder was het tijdens de vorstperiode vaak zonnig, waardoor ook de laatste maand van 2022 iets zonniger dan normaal eindigde met 62 uur zon tegenover 58 uur normaal.

Zo sluit het jaar 2022 af waarmee het ook al begon, namelijk recordhoge temperaturen. Het aantal officiële warmterecords in De Bilt kwam daarmee uit op 13 tegen 1 kouderecord. 

NEERSLAG

Met landelijk gemiddeld 728,4 mm was 2022 een zeer droog jaar, want normaal valt er gemiddeld over het land 856,6 mm. Het Drentse Rolde had de meeste neerslag met 1066 mm. Ook Leiden en Vlaardingen gingen over de duizend millimeter heen met respectievelijk 1048 en 1006 mm. Het Zeeuwse Kapelle had nog 991 mm. Het natste KNMI-station was Terschelling met 856 mm en dat is ruim 50 mm meer dan normaal. Limburg had de minste neerslag met 593 mm in Montfort, 596 mm in zowel Maastricht als Venray en Arcen kreeg nog 600 mm in de regenmeter. Kijken we naar Brabant dan had Prinsenbeek de meeste neerslag: 911 mm en Overloon de minste die slechts 622 mm aftapte. In Berkel-Enschot kwam het tot 747 mm tegen normaal 846 mm. De natste dag daarbij was 5 juni toen 36 mm naar beneden kwam. In totaal viel op 110 dagen minstens één millimeter, waarvan 21 dagen minsten 10 millimeter. Naast regen werd op acht dagen hagel waargenomen, één dag ijzel, 24 dagen onweer en 30 dagen met mist. 

SNEEUW

Op 32 dagen viel ergens in het land neerslag in de vorm van (natte) sneeuw. Normaal is dit op 46 dagen het geval. December telde de meeste sneeuwdagen, namelijk 11. De sneeuw bleef zelden liggen. Op 1 april was op veel plekken sprake van een witte wereld van 2 tot 4 cm. De Bilt noteerde voor het eerst sinds 1978 weer een officieel gesloten sneeuwdek in april en op de Veluwe werd lokaal een sneeuwdek van 17 centimeter gemeten. Aan het einde van de koude periode rond 20 november viel in delen van Flevoland, Drenthe en Overijssel de eerste sneeuw van het seizoen met lokaal een sneeuwdek van 4 centimeter. Op 5 december lag in de Limburgse heuvels circa 5 cm sneeuw. Normaal is het op tien dagen wit in ons land. In Berkel-Enschot heeft het op vijf dagen gesneeuwd en daarvan ontstond op twee dagen een sneeuwdek. De hoogste was op 1 april met één centimeter. 

DROOGTE

De droogte speelde in de zomer weer de hoofdrol. Op 5 september was het landelijk neerslagtekort opgelopen naar 318 mm, nog nooit eerder was het neerslagtekort op één dag zo groot. Ondanks een natte september was het landelijk gemiddeld neerslagtekort eind september nog ruim 220 mm. Het jaar 2022 behoort daarbij niet meer bij de droogste jaren. De droogte was het grootst in het oosten en in delen van het zuidwesten en noordwesten. 

WIND

Met een gemiddelde windsnelheid van 15,8 km/h tegenover 17,1 km/h normaal was 2022 een rustig tot normaal jaar. Op een paar onstuimige perioden na werd het weer dan ook vaak gedomineerd door hogedrukgebieden. Op 8 dagen kwam het tot een officiële storm in ons land tegen 7 stormdagen normaal. Vier van die stormen vielen niet in de herfst, maar in de wintermaand februari. 

ZONNESCHIJN

Het was een recordzonnig jaar met een ongekend aantal van 2233,3 uur zonneschijn gemiddeld over het land. Normaal schijnt de zon 1774 uur per jaar. Afgelopen jaar konden we dus 460 uur extra genieten van de zon, dit komt overeen met meer dan 3 extra maanden aan zon! Het oude record stond op naam van het jaar 2003 met 2100 zonuren. Alle maanden, op januari na, waren zonniger dan normaal, waardoor in oktober al het oude record werd bereikt. Aan de kust was het zonnigst met in Den Helder (De Kooy) 2403 zonuren en dat is daar 515 uur meer dan normaal. Het minst zonnig was het in Eelde met ongeveer 2055 uur en dat is nog steeds ruim 370 uur meer dan normaal. Berkel-Enschot kreeg in 2022, maar liefst 2200 uren de zon te zien en dat is een nieuw record voor dit station, tegen normaal 1811 zonuren. Op 51 dagen zagen we echter de zon helemaal niet (normaal 55 dagen), maar daar staat tegenover 101 zeer zonnige dagen, tegen 67 normaal, en ook dat is een nieuw record. Zeer zonnig wil zeggen dat de zon minsten 80% van de maximale capaciteit van die dag heeft geschenen.


donderdag 19 januari 2023

Weerspreuk van de week: 20-26 januari

 Met St. Sebastiaan (20 januari) komt de winter aan,

of het is met hem gedaan.

 

Draagt januari een sneeuwwit kleed,

dan wordt de zomer zeker heet.

Weerspreuk van de week: 20-26 juni 2025

  Voor de langste dag (21 juni), dan neemt de zee. Na de langste dag, dan geeft de zee.   ‘s Nachts veel sterren aan de lucht, overd...