Weerspreuk van de week: 21-27 maart 2025

 

Zo warm als het met het begin van de lente is,

zo warm is het met het begin van de zomer.

 

Maartse buien, die beduien,

dat de lente aan komt kruien.

Weekendweersverwachting: 22-23 maart 2025

 Wisselvallig

 In de laatste dagen van de astronomische winter liet deze nog even flink haar tanden zien en dan vooral ’s nachts. Overdag lagen de temperaturen op normaal niveau met 11 tot 12 graden. Maar in vrijwel alle nachten had het gevroren en niet zo’n klein beetje ook. Het leverden zelfs twee koude-dagrecords op bij temperaturen aan de grond en dat is op tien centimeter hoogte. Zo daalde het kwik in de nacht van 18 maart in Hupsel naar -11,1°C en Eelde had nog -10,5°C. We spreken dan ook van strenge vorst en dat heeft op deze dag nog nooit plaatsgevonden. Het vorige kouderecord van 18 maart was in 1989 in Eindhoven met -7,7°C. In De Bilt werd het in dat jaar -6,9°C en dat record werd niet gebroken, want het kwik bleef dit jaar steken op -6,5°C. De daarop volgende nacht brak De Bilt wél het kouderecord aan de grond. De thermometer liet namelijk een waarde zien van -8,1°C, waardoor het oude record uit 2001 met -7,3°C naar de tweede plaats werd gedreven. Hiermee werd het officieel de koudste 19 maart sinds 1901 op tien centimeter hoogte. Landelijk was er geen sprake van een nieuw record ondanks dat het met -9,1°C in Hupsel nog behoorlijk koud werd. In 2018 werd het namelijk nog kouder: -10,1°C in Twenthe. En met deze kwikstanden kwam een einde aan de winter volgens sterrenkundigen. 

Want vandaag is het 20 maart en om precies twee minuten over tien stond de zon precies boven de evenaar. Voor het Noordelijk Halfrond begon toen de astronomische lente. En wat een begin is dat geworden zeg. Gisteren, woensdag, was al een voorloper ervan. De zon scheen de hele dag en liep de temperatuur nog op richting de 20 graden in onze regio. Op deze donderdag werd het allemaal nog warmer en werd in het midden van Brabant zelfs de 21 graden aangetikt. De laatste keer dat het minstens zo warm was, vond plaats op 26 oktober vorig jaar toen het 22,1°C werd. Morgen wordt de warmste dag van de week en kan het 22 tot 23 graden worden. De dag begint zonnig gevolgd door sluierwolken. Deze horen bij een depressie bij Biskaje (noorden van Spanje) die langzaam onze kant op komt. 

In het weekeinde ligt de depressie voor de kust van Frankrijk en dan weten de neerslaggebieden ervan ons te bereiken. De bewolking neemt dan ook toe en gaat er wat lichte regen vallen gevolgd door enkele buien. Tussendoor zijn er opklaringen. Met maximaal 18 graden is het nog steeds zacht voor de tijd van het jaar. Op zondag daalt de temperatuur verder naar een graad of 16. Wederom kunnen er buien vallen afgewisseld met wat zonneschijn. De depressie is namelijk Frankrijk binnengetrokken en koerst over ons land naar Duitsland waar het maandag aankomt. Hierdoor draait de wind na het weekeinde naar het noorden tot noordwesten met aanvoer van koelere lucht en vooral ook vochtige lucht. Dat betekent dat de temperaturen gaan dalen van zo’n 15 graden op maandag tot een graad of 11 op het einde van de week. Daarbij vallen er elke dag wel enkele buien, maar veel neerslag wordt er niet verwacht. Bij dit alles staat er een zwakke tot matige wind. 

Prettig weekend!

Het Weernieuws: Lente begint

Sinds 2012 is de start van de astronomische lente op 20 maart en deze is vanochtend ingegaan om 10:02 uur. En dat is eigenlijk de juiste datum in maart en niet de 21e zoals velen geleerd hebben. In 2011 was dit wel het geval en hoe gek het ook klinkt, dat was uniek. Het was namelijk de tweede keer in deze eeuw dat de lente op die datum begon en meteen ook de laatste. We moeten nu helemaal wachten tot het jaar 2102 (!) als dit seizoen pas weer op 21 maart begint. 

WEERBEELD

Jeetje, en wat een begin van het lenteseizoen van 2025. Vandaag scheen de zon de hele dag en liep de temperatuur op naar bijna 20 graden in Eindhoven en Ell met respectievelijk 19,8°C en 19,9°C. In Berkel-Enschot en Tilburg werd het zelfs 21,4°C. Heerlijk. Vorig jaar was ook fantastisch. De zon scheen meer dan 8 uur, ondanks alle sluierwolken die de hele dag aanwezig waren. Daarbij werd het 19,6°C. Twee jaar geleden was het totaal anders en werd een sombere eerste lentedag. Er was veel bewolking en in de ochtend had het geregend wat nog 2 mm opleverde. Met ruim 10 graden was het maar een kille dag. In 2022 kregen we op 20 maart te maken met regen- en sneeuwbuien die in de ochtend vielen. In de middag was het droog en kwam de zon er steeds meer door. Warmer dan een graad of 10 werd het niet. In 2021 was het een prachtig, maar een koud begin van de lente. Na lichte vorst in de ochtend, met -4,8°C in Twenthe (aan de grond -8,3°C) en -4,5°C in zowel Eelde als Hupsel, werd het met ruim 10 zonuren een zonnige lentedag. Tegen de avond werd het pas bewolkt en liep het kwik overdag in Berkel-Enschot op naar 10,8°C. In de loop van de avond viel uit die bewolking wat motregen. In 2020 zagen we op de eerste lentedag met 9 graden helemaal geen zon. Het bleef bewolkt waar in de middag en avond wat lichte regen uitviel. In 2019 waren er op deze dag verkiezingen van de Provinciale Staten en Waterschappen en toen hadden wen eveneens een bewolkte hemel waar rond het middaguur wat lichte regen uitviel. Maar met 13 graden was het wel zacht. In 2018 was het op 20 maart winters. In de ochtenduren lag er op veel plaatsen een dun laagje sneeuw, nadat de temperaturen op enkele plaatsen flink onderuit waren gegaan. In het oosten van het land werd het in Twenthe en Arcen respectievelijk -5,5°C en -5,0°C. In Brabant waren Gilze-Rijen en Eindhoven het koudst met ieder -4,4°C. Nadat de ochtend nog met bewolking begon werd het daarna een stralende voorjaarsdag met maximaal 9 graden. Acht  jaar geleden hadden we opnieuw een sombere start van de lente. De gehele dag viel er motregen en daarbij was het zo’n 11 graden en de zon zagen we niet. In 2016 was het een fris begin van het lenteseizoen. Er verschenen in de ochtend opklaringen die de temperatuur in Berkel-Enschot deed oplopen naar 10 graden rond het middaguur. In de middag nam de bewolking steeds meer toe gevolgd door wat druppels en motregen in de avond. Het kwik zakte vervolgens terug naar 8 tot 9 graden. In 2015 hadden we een valse start van de lente. De dag begon mistig en nevelig die ook nog eens de gehele dag bleef hangen. Hierdoor konden we geen glimp opvangen van de gedeeltelijke zonsverduistering die in de ochtend plaatsvond. De mist maakte het koud, want op deze eerste lentedag werd het maximaal 5,4°C in Berkel-Enschot en in het Limburgse Arcen werd het niet warmer dan 4,4°C. Toen vervolgens de astronomische lente om 23:45 uur begon, passeerde een uur later een regengebied onze regio. 

Wat een contrast met elf jaar geleden die op 20 maart 2014 fantastisch verliep met volop zon en temperaturen die naar de 22 tot 23 graden gingen. Een heerlijk warm begin van de astronomische lente. Maar dat was in 2013 wel anders toen het gewoon winterweer was. Er viel van tijd tot tijd sneeuw en warmer dan 2,0°C werd het niet. De dagen erna werd het kouder en kouder. Tot en met het einde van de maand ging het elke nacht vriezen en overdag was het een graad of 5. Maar door de stevige wind lag de gevoelstemperatuur ver onder het vriespunt. Er werden zelfs waarden gemeten van -10 tot -12 graden in de ochtend. Ongelooflijk! In de jaren ervoor begon de lente zowel in 2011 als 2012 prachtig. De zon scheen volop en deze liet de temperatuur in 2012 naar de 15 graden gaan en in het jaar daarvoor was het nog een graadje warmer. De start was wel koud met in 2012 vorst aan de grond. In 2011 was het nog kouder waar in Twenthe op 21 maart, toen op deze dag de lente begon, net geen matige vorst werd waargenomen en op een kwikstand van -5,0°C bleef steken; aan de grond vroor het zelfs een graad of 8. In 2010 werd de lente ingeluid met regen- en onweersbuien. Dat hadden we vooral te danken aan de hoge temperatuur op die dag: op 20 maart werd het namelijk 18 graden in Berkel-Enschot. 

BETEKENIS

De lente van dit jaar zal overigens eindigen op 21 juni om 04:42 uur, want dan begint de astronomische zomer. De astronomische lente begint pas als de zon loodrecht boven de evenaar staat. Voor deze eeuw gebeurde het op de ‘normale’ datum van 21 maart slechts twee keer: namelijk in 2007 en in 2011. Na deze datum kunnen we dus pas in het jaar 2102 de start van de lente op de 21e verwelkomen. Dat betekent dat de lente de komende jaren vrijwel altijd op 20 maart zal aanvangen en in 2048 begint deze zelfs al een dag eerder op de 19e. 

Sterrenkundigen rekenen in tropische jaren. Dat staat voor de tijd die verloopt tussen twee opeenvolgende zogenaamde equinoxen (begindatum van de lente of begindatum van de herfst). De lengte van een tropisch jaar is om precies te zijn 365 dagen, 5 uur en 49 minuten. Daardoor valt bijvoorbeeld de astronomische lente jaar na een jaar bijna zes uur later. In 2015 begon de lente om 23:45 uur en dan zou je denken dat zes uur later het in 2016 de dag van 21 maart zou moeten zijn. Maar in dat jaar was 20 maart echter de opening van het lenteseizoen enwel om 05:30 uur. Dat kwam omdat we in dat jaar een schrikkeldag hadden en dan zal de lente een sprong naar achteren maken van één dag. Aangezien vier tropische jaren iets korter duren dan vier jaren van 365,25 dagen zal na iedere vier jaar de lente tevens zo’n drie kwartier vroeger beginnen. 

Dag en nacht duren bij het begin van de lente overal op de wereld even lang en dat betekent dat de zon dan precies boven de evenaar staat. Vandaar ook dat de astronomische lente tussen 19 en 23 maart kan beginnen, maar niet exact. In ons land duurt de dag waarop de lente begint alweer ongeveer 10 minuten langer dan de nacht. Verschillen die het gevolg zijn van het feit dat de tijdstippen van opkomst en ondergang van de zon betrekking hebben op de bovenrand van de zon. Bovendien is de zon door breking van stralen in de atmosfeer nog kort zichtbaar terwijl zij in werkelijkheid al onder is. De seizoensindeling is gebaseerd op de positie van de aarde ten opzichte van de zon. De seizoensverschillen vinden hun oorzaak in de schuine stand van de as waar de aarde om draait. Hierdoor komt de zon op het noordelijk halfrond (waar ook Nederland ligt) in de zomer hoger boven de horizon dan in de winter en schijnt daardoor in de zomer langer dan in de winter.

Als de luchttemperatuur direct en alleen op de zon zou reageren dan zou 21 juni, de langste dag van het jaar, ook de warmste dag moeten zijn en precies midden in de zomer moeten vallen. In werkelijkheid loopt de temperatuur langzamer op vooral onder invloed van oceanen en zeeën. De opwarming van zeewater door de zon gaat langzamer dan de opwarming van landoppervlak. Onder invloed van het nog koude water van de Noordzee begint aan de Nederlandse kust het warmere seizoen later dan in het binnenland. Als we de seizoensindeling volledig zouden laten afhangen van de gemiddelde temperatuur op verschillende plaatsen in het land, kunnen we uitrekenen dat de lente in Zuid-Limburg gemiddeld eigenlijk al op 9 maart begint en op Terschelling pas op 23 maart.

Om praktische redenen en volgens internationale afspraak gebruiken weerkundigen voor het berekenen van klimatologische gemiddelden een andere seizoensindeling en worden steeds drie opeenvolgende kalendermaanden als één seizoen beschouwt. Volgens de klimatologische indeling is de lente dus al begonnen op 1 maart en duurt dit seizoen tot en met 31 mei.

Weersverwachting deze week: 17-21 maart 2025

 Veel zon en oplopende temperaturen

 Vanochtend kwam het bericht binnen dat oud-weerman van Radio 2 Jan Versteegt op 72-jarige leeftijd is overleden. Ik was vanaf 1998, toen ik met mijn waarnemingen in Berkel-Enschot begon, één van zijn waarnemers. In 2013 is hij gestopt en nam zijn neef alle waarnemers over. Zijn weerpaatje voor de radio vond live plaats vanuit zijn weercentrum in het Groningse Sellingen. Daar heb ik op 28 oktober 2000 nog samen met Jan een succesvolle weerdag voor zijn waarnemers georganiseerd en daarna hebben we nog veel contact gehad. 

Ondanks het trieste nieuws in de wereld van het meteorologie, gaat het weer gewoon door. Na het prachtige weekeinde van een week geleden met zo’n 20 graden, daalde de temperaturen de afgelopen week, zowel overdag als ’s nachts, tot onder de normale waarde voor de tijd van het jaar. Wat opviel waren de nachttemperaturen, want vanaf woensdag ging het vrijwel overal vriezen. Afgelopen vrijdag werd de koudste nacht van de week. In Deelen (bij Arnhem) en Gilze-Rijen kwam het tot matige vorst met respectievelijk -6,4°C en -6,0°C. Aan de grond werd het allemaal nog kouder en werd Brabant de koudste provincie bij zonsopkomst. In Gilze-Rijen vroor het zelfs streng tot -10,7°C, Eindhoven noteerde -9,1°C en Volkel -9,0°C. Dit is voor 14 maart de op één na laagste temperatuur op tien centimeter hoogte ooit gemeten. In 2013 werd het in Heino namelijk nog kouder: -11,0°C. Ook in de nacht naar zaterdag en in de nacht naar zondag doken de temperaturen op neushoogte onder het vriespunt. Het noordoosten was het koudst op zaterdag met -3,9°C in Nieuw Beerta en -3,7°C in Leeuwarden. Vanochtend vroor het een stuk harder, waarbij op vier stations matige vorst werd geregistreerd. Zoals in Eelde (-6,7°C) en zelfs aan de kust in Wijk aan Zee (-6,4°C). Aan de grond was het bibberen geblazen en konden we zelfs een nieuw koude-dagrecord noteren. Ofwel de koudste 16e maart ooit waargenomen op die hoogte. Het record stond op -8,2°C waargenomen in 2003 in Twenthe. Maar Wijk aan Zee, Leeuwarden en Eelde gingen er onderdoor met respectievelijk -8,8°C, -9,1°C en -10,7°C! Een heldere nacht was de oorzaak en daar is deze zondag ook mee begonnen; met veel zonneschijn. In de middag verschenen er onschuldige stapelwolken en loopt de temperatuur verder op naar een graad of 10. 

Op dit moment hebben we te maken met een hogedrukgebied boven de Britse Eilanden en die zorgt voor de aanvoer van koude lucht uit het noorden. En dit hogedrukgebied zal ons weer voor de komende week gaan bepalen. Op maandag draait de wind meer naar het oosten omdat het hogedrukgebied dan boven de Noordzee ligt. In de ochtend is er nog kans op vorst en stijgt het kwik daarna naar maximaal 9 graden. Het wordt een prachtige dag met eerst nog wat wolken gevolgd door veel zonneschijn. Dat laatste zullen we vooral op dinsdag en woensdag merken die zonovergoten zullen worden, want dan ligt het weersysteem boven Centraal-Europa met als gevolg dat de stroming uit het zuidoosten komt met aanvoer van droge en vooral zachtere lucht. Op dinsdag is het nog zo’n 11 graden, maar vanaf woensdag zitten we tot in het weekeinde met temperaturen van boven de 15 graden. Donderdag en vrijdag lijken met 18 tot 19 graden dan de warmste dagen te worden. Overigens begint op die donderdag om precies 10:02 uur de astronomische lente en meteen schiet de temperatuur omhoog. Maar het weerbeeld zal langzaam veranderen door een depressie op de Atlantische Oceaan die onze kant op komt. Zo zal op donderdag de lucht steeds meer een melkachtige kleur krijgen door alle sluierwolken. Op vrijdag komen we al onder invloed van de depressie en kan er in de middag een bui vallen. In het weekeinde vallen er steeds meer buien, maar grote neerslaghoeveelheden worden niet verwacht. De zon zullen we amper zien, waardoor het ook niet zo warm kan worden en het kwik op een graad of 15 blijft steken. Na het weekeinde zet de daling van de temperatuur verder door wat gepaard gaat met neerslag. 

Prettige week!

Weerspreuk van de week: 14-20 maart 2025

 

Zijn de nachten van de vastentijd koud en helder,

dan wordt het een hete en mooie oogst.

 

Als het nog vriest op St. Geertruid (17 maart),

dan is de winter voorlopig nog niet uit.

Weekendweersverwachting: 15-16 maart 2025

 Koud en droog

 Ik blik nog een keer terug op de eerste tien dagen (decade) van de meteorologische lente, want die zorgden voor een serie aan records. En dan hebben we niet over de meerdere warmte-datumrecords van 7 en 8 maart die ik al in eerdere berichten heb vermeld. Maar het was ook recordwarm, recorddroog en recordzonnig. Wauw! De gemiddelde temperatuur in De Bilt kwam overdag uit op 14,7°C tegen 9,1°C normaal. Het vorige record stond op 13,3°C waargenomen van 1 t/m 10 maart in 1997. Op de 8e werd het dit jaar 19,6°C en dat het zo vroeg in het jaar zo warm is geworden is nog nooit voorgekomen. Daarnaast viel er geen druppel, waardoor het droogterecord geëvenaard is met die van maart 1976. Tenslotte scheen de zon in de eerste decade maar liefst 93 uur, waardoor het record uit 2022 met 92 uur werd verslagen. Inmiddels zijn we van al deze records wel bekomen, want vanaf dinsdag ging het roer om. Werd het afgelopen maandag nog een graad of 18, de dagen erna werd het niet warmer dan 8 tot 9 graden en was het zelfs waterkoud. Vervolgens begon het in Brabant op neushoogte ook weer licht te vriezen. Aan de grond werd het echter ijs en ijskoud. Zo dook de temperatuur gisteren naar de -8,8°C in Gilze-Rijen en Eindhoven had nog -7,1°C. Vanochtend werd het wat kouder tot -9,0°C in Twenthe. In Brabant waren de koudste plaatsen Eindhoven (-8,7°C) en Gilze-Rijen (-7,7°C). Daarnaast kwam er een einde aan de droogte die in onze regio tot en met de 11e duurde. Op woensdag viel namelijk de eerste bui en vandaag waren dat er meer, vooral aan het begin van de avond. 

De komende uren verdwijnen de buien en begint het op te klaren en wel zodanig dat het de komende nacht opnieuw tot lichte vorst komt. In de vroege vrijdagochtend vindt een totale maansverduistering plaats, waarbij we in onze regio alleen een hapje uit de maan zullen gaan zien tussen 6:10 en 7:03 uur. In Amerika is deze totaal te zien en kleurt dan helemaal rood. Na een koude start krijgen we een mooie, maar koude vrijdag voorgeschoteld. Zon en wolken wisselen elkaar af en op een enkele bui na blijft het droog. Warmer dan een graad of 8 zal het niet worden. Het weekeinde wordt waterkoud ondanks dat de temperaturen in de weerhut 9 tot 10 graden zullen aangeven. Oorzaak is de wind die matig wordt, kracht 3 tot 4, waardoor het veel kouder zal aanvoelen. Daarnaast starten zowel de zaterdag als de zondag met kwikstanden tot onder het vriespunt. Het weerbeeld ziet er prima uit met een mix van wolkenvelden en zonneschijn met meer wolken op de zondag. Oorzaak is de komst van een hogedrukgebied vanaf de Atlantische Oceaan dat op zaterdag en zondag boven de Britse Eilanden ligt. 

Na het weekeind kunnen we ons opmaken voor de terugkeer van het warme, droge en zonnige lenteweer. De wind draait namelijk naar het oosten tot zuidoosten en later in de week naar het zuiden. Het hogedrukgebied gaat namelijk aan de wandel en gaat eerst naar Scandinavië en daarna naar het oosten van Europa. Op maandag en dinsdag is het nog zo’n 11 graden, maar de dagen erna stijgt het kwik naar 16 tot 17 graden. De nachten blijven tot en met woensdag koud, waarbij het steeds licht kan vriezen. Zodra de astronomische lente op 20 maart, donderdag, aanbreekt verdwijnt de vorst en is het weer tijd om een terrasje te pikken. 

Prettig weekend!