ZEER ZACHT en ZEER SOMBER
De
eerste wintermaand bracht geen winterweer ondanks dat het soms waterkoud
aanvoelde. Over het geheel werd het een zeer zachte december. Het opvallende
hierbij is, dat we dat niet aan de zon te danken hadden, want die hebben we
zelden gezien. Het werd zelfs de somberste december sinds 1993. De neerslag lag
in deze maand op normaal niveau. Tenslotte kregen we op 6 december te maken met
de eerste winterstorm van het seizoen.
TEMPERATUUR
December
was dus een zeer zachte maand. De gemiddelde etmaaltemperatuur in De Bilt kwam
uit op 6,1°C tegen normaal 4,2°C en komt daarmee op de 8e plaats van
warmste decembermaanden ooit sinds 1901. Bovenaan staat 2015 met een gemiddelde
temperatuur over vierentwintig uur van 9,6°C. Vrijwel alle stations waren dit
jaar zachter dan het langjarig gemiddelde. Zo was Maastricht de koudste plek
met gemiddeld 4,6°C (normaal 4,0°C). De hoogste gemiddelden lagen langs de
kust. Zo werd het op Vlieland en Den Helder respectievelijk 7,3°C en 7,2°C
gemiddeld tegen beide 5,0°C als normaal. In Berkel-Enschot en Tilburg kwam het
etmaalgemiddelde van deze maand uit op 5,6°C tegen 4,7°C over de periode
1998-2023. Daarbij werd het overdag gemiddeld 7,6°C (normaal 7,0°C) en in de
nachten werd het 3,5°C gemiddeld tegenover het langjarig gemiddelde van 2,4°C.
De
maand begon met een koude ochtend. In Ell dook het kwik naar -2,1°C, Maastricht
had -1,7°C en Hupsel -1,0°C. Op tien centimeter hoogte was alleen in Ell sprake
van matige vorst: -5,6°C. Meteen daarna stroomde zachte lucht binnen en steeg
de temperatuur in de middag naar bijna 10 graden in Zeeland. Op de tweede dag
was van vorst geen sprake meer en kwamen overdag vrijwel overal de temperaturen
in de dubbele cijfers terecht tot 12,5°C in Eindhoven en 12,0°C in Volkel en
Tilburg. Daarna werd het wat frisser tot een graad of 6 en vroor het op enkele
plaatsen in de nachten van 3 en 4 december. Vervolgens werd het opnieuw zeer
zacht op de 7e tot 11,3°C in Arcen, gevolgd door afkoeling de dagen erna. Maar
tot vorst kwam het niet meer. Dat gebeurde wel in de nacht van 12 op 13
december toen het gehele land net boven het vriespunt. Alleen in Maastricht en
Ell had het gevroren met respectievelijk -2,9°C en -2,5°C. Halverwege de maand
kwamen we in een zuidwestelijke stroming terecht met aanvoer van warme lucht.
Dagelijks kwam het kwik tot en met de 19e boven de 10 graden uit en verdween de
vorst weer. In die periode werd de hoogste temperatuur van de maand bereikt. In
Westdorpe werd het op 19 december 14,0°C, Woensdrecht had 13,9°C en
Berkel-Enschot 13,6°C. En deze kwikstanden werden overigens ’s nachts rond
04:00 uur geregistreerd. Daarna werd het, tot en met de kerst, minder zacht met
7 tot 10 graden. Na de kerstdagen werd het een paar dagen kouder en doken de
nachttemperaturen onder het vriespunt. De laagste temperatuur van de maand werd
op 28 december in Maastricht gemeten waar het -3,2°C werd. Voor De Bilt was het
meteen ook de koudste dag, want warmer dan 2,7°C werd het toen niet. Op 28 december werd tevens de eerste lokale ijsdag van
het jaar genoteerd. In Wijster werd het niet warmer dan -0,9°C, Hoogeveen
had -0,3°C en ook in Heino bleef het de hele dag vriezen en kwam de maximale
temperatuur uit op -0,1°C.
In
De Bilt had het in deze feestmaand maar op drie nachten gevroren, terwijl we op
11 vorstdagen mogen rekenen. In Deelen werden zes vorstdagen genoteerd. Er
waren in De Bilt geen ijsdagen, waarop de temperatuur de hele dag onder
het vriespunt bleef; normaal zijn dat er
twee. IJsdagen in december komen deze eeuw steeds minder vaak voor. Inmiddels
noteerden al 14 van de 24 jaren deze eeuw (58%) geen ijsdag in de laatste maand
van het jaar. De laatste decembermaand met officiële ijsdagen was 2022.
Daarvoor moeten we terug naar 2016 en daarvoor naar december 2010. Regionaal kwam
het deze maand wel tot een ijsdag en dat gebeurde op de 28e. Berkel-Enschot
kende slechts één dag met vorst, -0,4°C op 28 december, tegen normaal negen.
Tevens werd het de koudste dag toen de temperatuur niet verder steeg dan 1,2°C.
NEERSLAG
Met
gemiddeld over het land 75 mm neerslag, tegen een langjarig gemiddelde van 78 mm,
viel vrijwel de normale hoeveelheid regen. De natste plaatsen waren Maasland met
140 mm, gevolgd door Zoetermeer 120, Gouda 119, Bergen 118 en Voorschoten met
115 mm. In het oosten en uiterste zuidwesten viel de minste neerslag. Zo ving
Reuver maar 53 mm op, Gendringen 54, Gemert 56 en Krabbendijke 57 mm. De natste
Brabantse plaatsen waren Oudenbosch en Gilze-Rijen met beide 103 mm. Gemert was
dus het droogste Brabantse station gevolgd door Maarheeze en Volkel met ieder
64 mm. Berkel-Enschot tapte 81 mm af, waarbij 6 december met 14 mm de natste
dag was. In totaal viel op dat station op 14 dagen minstens één millimeter,
waarvan twee dagen minstens tien millimeter. Naast 6 december gebeurde dat ook
op de 23e met 10,8 mm. Naast regen viel op twee dagen ook hagel (22 en 23
december) en werden er 6 mistdagen geteld, waarvan vijf dagen achtereen in de
periode 25-29 december.
Tot
en met 7 december was het nat met iedere dag regen. De dag van 5 december was
een natte dag met in het midden en noorden 20 tot 40 mm regen. Opvallend was de
neerslag op pakjesavond. Er viel in De Bilt 12,4 mm en daarmee was het de natste pakjesavond sinds het begin van de metingen.
Depressie Dorothea zorgde op 18-19 december voor flink wat neerslag met in het
noorden en westen 10 tot 20 mm neerslag. Tijdens de kerstdagen viel nog
regelmatig motregen, maar de hoeveelheden bleven beperkt tot enkele millimeters.
SNEEUW
In
de nacht van 21 op 22 december was er en optocht van buien die een winters
karakter kregen bestaande uit hagel en natte sneeuw. Dat laatste werd in
Roermond gemeld. In het Limburgse Ysselsteyn werd zelfs onweer geregistreerd en
rond 9:00 uur op de 22e was dat ook het geval in het midden van het land.
WIND
Op
6 december kregen we te maken met de eerste winterstorm en tevens zevende storm
van het jaar. Vlieland en Lauwersoog noteerde minstens een uur lang windkracht
9. Den Helder (De Kooy) had als maximale wind ook kracht 9, maar dat duurde
geen zestig minuten en dan mag het geen storm heten. Tilburg kreeg windracht 6
te verwerken oftewel een krachtige wind. De storm ging gepaard met zeer ware
windstoten. Texel en Vlieland kregen 108 km/uur om de oren, Lauwersoog 102,
Terschelling 97 en het Friese Stavoren 96 km/uur. In het midden van Brabant
bleef het beperkt tot 63 km/uur. Op 22 december gingen gure buien gepaard met
veel wind. Texel en IJmuiden meldde een stormachtige wind, kracht 8, en Hoek
van Holland tikte zelfs even windkracht 9 aan. Daarbij werden windstoten
gemeten van zo’n 90 km/uur. In Brabant bleef het beperkt tot een vrij krachtige
wind, kracht 5, met windstoten tot 60 km/u.
ZONNESCHIJN
De
zon scheen deze maand gemiddeld over het land 29 uur terwijl het langjarig
gemiddelde 58 uur is en daarmee werd het een zeer sombere feestmaand. Het was
sowieso de somberste december in deze eeuw en de somberste december sinds 1993.
Toen scheen de zon gemiddeld over het land 24 uur. Het somberst was december in
1911 met 14 zonuren. De somberste stations in deze december van 2024 waren
Voorschoten, Twenthe en Berkel-Enschot met ieder 22 zonuren. De zonnigste
stations waren Vlissingen en Wilhelminadorp met beide 34 uur. In De Bilt scheen
de zon 28 uur. Voor wat betreft Berkel-Enschot werd geen enkele zeer zonnige dag
waargenomen, maar wel 22 zonloze dagen. En dat is voor december een nieuw
record. De meeste zon zagen we op 1 december (ruim 5 uur in Tilburg), daarna
was de zon slechts af en toe en vooral niet te zien. De periode 8 tot en met 19
december waren zonloos. Op maar liefst elf
dagen achtereen scheen de zon in De Bilt niet en sinds 1990 zijn er
niet zoveel zonloze dagen op rij geweest. Ook de week vanaf 24 tot en met 31
december verliepen zonder zonneschijn. Daarnaast beleefden we dit jaar een
sombere kerst, waarbij we de zon helemaal niet gezien hebben. De laatste keer
dat dit in het midden van Brabant plaatvond was in 2019 en daarvoor in 2011,
2006, 2003 en 2000. Gemiddeld komt dit eens in de vier jaar voor. In De Bilt
moeten we voor deze zonloze feestdagen teruggaan naar 2006 gevolgd door 2003,
1994, 1992 en 1990.