Het Weernieuws: December 2024

ZEER ZACHT en ZEER SOMBER 

De eerste wintermaand bracht geen winterweer ondanks dat het soms waterkoud aanvoelde. Over het geheel werd het een zeer zachte december. Het opvallende hierbij is, dat we dat niet aan de zon te danken hadden, want die hebben we zelden gezien. Het werd zelfs de somberste december sinds 1993. De neerslag lag in deze maand op normaal niveau. Tenslotte kregen we op 6 december te maken met de eerste winterstorm van het seizoen. 

TEMPERATUUR

December was dus een zeer zachte maand. De gemiddelde etmaaltemperatuur in De Bilt kwam uit op 6,1°C tegen normaal 4,2°C en komt daarmee op de 8^e plaats van warmste decembermaanden ooit sinds 1901. Bovenaan staat 2015 met een gemiddelde temperatuur over vierentwintig uur van 9,6°C. Vrijwel alle stations waren dit jaar zachter dan het langjarig gemiddelde. Zo was Maastricht de koudste plek met gemiddeld 4,6°C (normaal 4,0°C). De hoogste gemiddelden lagen langs de kust. Zo werd het op Vlieland en Den Helder respectievelijk 7,3°C en 7,2°C gemiddeld tegen beide 5,0°C als normaal. In Berkel-Enschot en Tilburg kwam het etmaalgemiddelde van deze maand uit op 5,6°C tegen 4,7°C over de periode 1998-2023. Daarbij werd het overdag gemiddeld 7,6°C (normaal 7,0°C) en in de nachten werd het 3,5°C gemiddeld tegenover het langjarig gemiddelde van 2,4°C. 

De maand begon met een koude ochtend. In Ell dook het kwik naar -2,1°C, Maastricht had -1,7°C en Hupsel -1,0°C. Op tien centimeter hoogte was alleen in Ell sprake van matige vorst: -5,6°C. Meteen daarna stroomde zachte lucht binnen en steeg de temperatuur in de middag naar bijna 10 graden in Zeeland. Op de tweede dag was van vorst geen sprake meer en kwamen overdag vrijwel overal de temperaturen in de dubbele cijfers terecht tot 12,5°C in Eindhoven en 12,0°C in Volkel en Tilburg. Daarna werd het wat frisser tot een graad of 6 en vroor het op enkele plaatsen in de nachten van 3 en 4 december. Vervolgens werd het opnieuw zeer zacht op de 7e tot 11,3°C in Arcen, gevolgd door afkoeling de dagen erna. Maar tot vorst kwam het niet meer. Dat gebeurde wel in de nacht van 12 op 13 december toen het gehele land net boven het vriespunt. Alleen in Maastricht en Ell had het gevroren met respectievelijk -2,9°C en -2,5°C. Halverwege de maand kwamen we in een zuidwestelijke stroming terecht met aanvoer van warme lucht. Dagelijks kwam het kwik tot en met de 19e boven de 10 graden uit en verdween de vorst weer. In die periode werd de hoogste temperatuur van de maand bereikt. In Westdorpe werd het op 19 december 14,0°C, Woensdrecht had 13,9°C en Berkel-Enschot 13,6°C. En deze kwikstanden werden overigens ’s nachts rond 04:00 uur geregistreerd. Daarna werd het, tot en met de kerst, minder zacht met 7 tot 10 graden. Na de kerstdagen werd het een paar dagen kouder en doken de nachttemperaturen onder het vriespunt. De laagste temperatuur van de maand werd op 28 december in Maastricht gemeten waar het -3,2°C werd. Voor De Bilt was het meteen ook de koudste dag, want warmer dan 2,7°C werd het toen niet. Op 28 december werd tevens de eerste lokale ijsdag van het jaar genoteerd. In Wijster werd het niet warmer dan -0,9°C, Hoogeveen had -0,3°C en ook in Heino bleef het de hele dag vriezen en kwam de maximale temperatuur uit op -0,1°C. 

In De Bilt had het in deze feestmaand maar op drie nachten gevroren, terwijl we op 11 vorstdagen mogen rekenen. In Deelen werden zes vorstdagen genoteerd. Er waren in De Bilt geen ijsdagen, waarop de temperatuur de hele dag onder het  vriespunt bleef; normaal zijn dat er twee. IJsdagen in december komen deze eeuw steeds minder vaak voor. Inmiddels noteerden al 14 van de 24 jaren deze eeuw (58%) geen ijsdag in de laatste maand van het jaar. De laatste decembermaand met officiële ijsdagen was 2022. Daarvoor moeten we terug naar 2016 en daarvoor naar december 2010. Regionaal kwam het deze maand wel tot een ijsdag en dat gebeurde op de 28e. Berkel-Enschot kende slechts één dag met vorst, -0,4°C op 28 december, tegen normaal negen. Tevens werd het de koudste dag toen de temperatuur niet verder steeg dan 1,2°C. 

NEERSLAG

Met gemiddeld over het land 75 mm neerslag, tegen een langjarig gemiddelde van 78 mm, viel vrijwel de normale hoeveelheid regen. De natste plaatsen waren Maasland met 140 mm, gevolgd door Zoetermeer 120, Gouda 119, Bergen 118 en Voorschoten met 115 mm. In het oosten en uiterste zuidwesten viel de minste neerslag. Zo ving Reuver maar 53 mm op, Gendringen 54, Gemert 56 en Krabbendijke 57 mm. De natste Brabantse plaatsen waren Oudenbosch en Gilze-Rijen met beide 103 mm. Gemert was dus het droogste Brabantse station gevolgd door Maarheeze en Volkel met ieder 64 mm. Berkel-Enschot tapte 81 mm af, waarbij 6 december met 14 mm de natste dag was. In totaal viel op dat station op 14 dagen minstens één millimeter, waarvan twee dagen minstens tien millimeter. Naast 6 december gebeurde dat ook op de 23e met 10,8 mm. Naast regen viel op twee dagen ook hagel (22 en 23 december) en werden er 6 mistdagen geteld, waarvan vijf dagen achtereen in de periode 25-29 december. 

Tot en met 7 december was het nat met iedere dag regen. De dag van 5 december was een natte dag met in het midden en noorden 20 tot 40 mm regen. Opvallend was de neerslag op pakjesavond. Er viel in De Bilt 12,4 mm en daarmee was het de natste pakjesavond sinds het begin van de metingen. Depressie Dorothea zorgde op 18-19 december voor flink wat neerslag met in het noorden en westen 10 tot 20 mm neerslag. Tijdens de kerstdagen viel nog regelmatig motregen, maar de hoeveelheden bleven beperkt tot enkele millimeters. 

SNEEUW

In de nacht van 21 op 22 december was er en optocht van buien die een winters karakter kregen bestaande uit hagel en natte sneeuw. Dat laatste werd in Roermond gemeld. In het Limburgse Ysselsteyn werd zelfs onweer geregistreerd en rond 9:00 uur op de 22e was dat ook het geval in het midden van het land. 

WIND

Op 6 december kregen we te maken met de eerste winterstorm en tevens zevende storm van het jaar. Vlieland en Lauwersoog noteerde minstens een uur lang windkracht 9. Den Helder (De Kooy) had als maximale wind ook kracht 9, maar dat duurde geen zestig minuten en dan mag het geen storm heten. Tilburg kreeg windracht 6 te verwerken oftewel een krachtige wind. De storm ging gepaard met zeer ware windstoten. Texel en Vlieland kregen 108 km/uur om de oren, Lauwersoog 102, Terschelling 97 en het Friese Stavoren 96 km/uur. In het midden van Brabant bleef het beperkt tot 63 km/uur. Op 22 december gingen gure buien gepaard met veel wind. Texel en IJmuiden meldde een stormachtige wind, kracht 8, en Hoek van Holland tikte zelfs even windkracht 9 aan. Daarbij werden windstoten gemeten van zo’n 90 km/uur. In Brabant bleef het beperkt tot een vrij krachtige wind, kracht 5, met windstoten tot 60 km/u. 

ZONNESCHIJN

De zon scheen deze maand gemiddeld over het land 29 uur terwijl het langjarig gemiddelde 58 uur is en daarmee werd het een zeer sombere feestmaand. Het was sowieso de somberste december in deze eeuw en de somberste december sinds 1993. Toen scheen de zon gemiddeld over het land 24 uur. Het somberst was december in 1911 met 14 zonuren. De somberste stations in deze december van 2024 waren Voorschoten, Twenthe en Berkel-Enschot met ieder 22 zonuren. De zonnigste stations waren Vlissingen en Wilhelminadorp met beide 34 uur. In De Bilt scheen de zon 28 uur. Voor wat betreft Berkel-Enschot werd geen enkele zeer zonnige dag waargenomen, maar wel 22 zonloze dagen. En dat is voor december een nieuw record. De meeste zon zagen we op 1 december (ruim 5 uur in Tilburg), daarna was de zon slechts af en toe en vooral niet te zien. De periode 8 tot en met 19 december waren zonloos. Op maar liefst elf dagen achtereen scheen de zon in De Bilt niet en sinds 1990 zijn er niet zoveel zonloze dagen op rij geweest. Ook de week vanaf 24 tot en met 31 december verliepen zonder zonneschijn. Daarnaast beleefden we dit jaar een sombere kerst, waarbij we de zon helemaal niet gezien hebben. De laatste keer dat dit in het midden van Brabant plaatvond was in 2019 en daarvoor in 2011, 2006, 2003 en 2000. Gemiddeld komt dit eens in de vier jaar voor. In De Bilt moeten we voor deze zonloze feestdagen teruggaan naar 2006 gevolgd door 2003, 1994, 1992 en 1990.

Weersverwachting deze week: 6-10 januari 2025

 Maandag boterzacht en regen, daarna koud met winterse buien

 Dat we in dit nieuwe jaar in koude lucht zijn beland kun je goed merken. De temperaturen duikelden naar beneden van bijna 10 graden op Nieuwjaarsdag tot nog geen 3 graden gisteren, zaterdag. Daarnaast kreeg de neerslag steeds meer een winters uiterlijk. Afgelopen donderdag kregen we te maken met hagelbuien, een dag later in de nacht met een enkele sneeuwbui en natuurlijk wat er afgelopen nacht plaatsvond. Een enorm sneeuwgebied trok over onze regio die nog tegen de ochtend een sneeuwdek had van 1 tot 2 cm. Maar inmiddels is dit helemaal aan het wegsmelten doordat zachte lucht ons heeft bereikt. Dat merk je nog niet aan de temperatuur aan de grond, want die lag op deze ochtend heel lang rond het vriespunt. Maar in de atmosfeer is het wel warmer geworden. Vandaar ook dat de sneeuw overgegaan is in regen. In de middag zal de temperatuur uiteindelijk ook op neushoogte stijgen en komt uit op een graad of 11. De weerwaarschuwing van het KNMI is voor Brabant rond 10:00 uur dan ook ingetrokken, want van gladheid is geen sprake meer. Het neerslaggebied hoort bij een depressie bij de Britse Eilanden en deze trekt de komende uren naar de Noordzee waar het in de loop van maandag aankomt. Onderweg daar naar toe begint de wind aan te trekken en dat zullen we op deze zondag al merken. Bij dit alles zijn er perioden met regen en dat houdt de hele dag aan en gaat zelfs door tot en met de maandag. Daarbij kan over deze twee dagen in totaal 20 tot 30 mm vallen. 

Na het winterweer van de afgelopen dagen krijgen we op maandag dus te maken met onstuimig herfstweer met regen en een vrij krachtige wind uit het zuidwesten, kracht 5. Daarbij wordt nog meer zachte lucht aangevoerd en kan het 12 tot plaatselijk 13 graden worden. Deze temperaturen halen we aan het begin van de middag, want daarna begint het kwik te dalen. Het zachte weer is namelijk tijdelijk, want vanaf dinsdag keert het winterweer terug. De depressie is verder doorgeschoven naar Noorwegen en dan komen we op grote hoogte in een noordelijke stroming terecht met aanvoer van koude lucht. Op dinsdag wordt het maximaal zo’n 5 graden. Daarbij is het meest bewolkt en valt er nog enkele winterse buien. Op woensdag komen we precies tussen twee depressies in te liggen. Het is dan ook overwegend droog, waarbij we een enkele opklaring nog te zien krijgen. Temperatuur daalt in de nacht naar het vriespunt en overdag is het graad of 4. Die kwikstanden voor zowel ’s nachts als overdag houden we tot en met vrijdag. Het weerbeeld is echter wel anders. In de loop van donderdag passeert namelijk een sneeuwzone, waardoor het even wit kan worden. Vanaf vrijdag breekt een periode met droog weer aan, waarbij we de zon steeds vaker zullen gaan zien. Boven het Verenigd Koninkrijk zien we namelijk een uitloper van een hogedrukgebied die zich steeds verder uitbreidt, waardoor neerslaggebieden op afstand worden gehouden. In het weekeinde krijgen we dan te maken met een krachtig hogedrukgebied. En deze keer betekent dat geen bewolking, zoals we afgelopen december hebben gehad, maar flinke opklaringen. Dat houdt in dat de nachten nu helder gaan worden en het licht gaat vriezen en vanaf zondag kan het zelfs matig zijn. Temperaturen gaan in de middag nog verder naar beneden en komen net boven het vriespunt uit. De laatste weerkaarten laten zien dat dit daarna nog een week aanhoudt. Heerlijk! 

Prettige week!

Weerspreuk van de week: 3-9 januari 2025

 Na Nieuwjaar,

duurt de vorst zelden tien dagen.

 

Als Driekoningen (6 januari) is in het land,

komt daarna de vorst in het vaderland.

Weekendweersverwachting: 4-5 januari 2025

 Zaterdag droog en koud,

zondag sneeuw overgaand in regen en zacht

 Allereerst de beste (weer)wensen voor 2025!

Wat een onstuimig begin van het nieuwe jaar. We kregen namelijk te maken met de 7e Nieuwjaarsstorm sinds 1901. Als eerste kreeg Vlieland in de Nieuwjaarsnacht een uur lang windkracht 9 gevolgd door IJmuiden en in de vroege ochtend kwam Texel daarbij. Later die dag kwam IJmuiden zelfs tijdelijk tot windkracht 10. Daarbij werden windstoten gemeten tot 111 km/uur in IJmuiden, Vlieland noteerde 104 km/uur en Berkhout 101 km/uur. Pas op het einde van de middag nam de wind af. In onze regio kwam het tot maximaal windkracht 6 met windstoten tot meer dan 60 km/uur. Op veel plaatsen was sprake van omgevallen bomen. De laatste keer dat op 1 januari een storm plaatsvond was in 1995. Dat was ook het geval in 1981, 1976, 1949, 1925 en 1916. Tevens was deze storm na 6 december de tweede winterstorm van het seizoen. Toen de wind ging liggen trok in de avond en nacht een enorm neerslaggebied over die in Berkel-Enschot in totaal 12 mm achterliet. De meeste neerslag viel op Schiphol (22 mm) en in Voorschoten met 21 mm. In De Bilt werd op Nieuwjaarsdag 15 mm afgetapt, waarmee het op de 4^e plaats komt van natste Nieuwsjaardagen ooit gemeten. Bovenaan staat 1943 toen op 1 januari 19 mm in de regenmeter verdween. Na alle neerslag ontstond afgelopen nacht mist die steeds dikker werd. Vanochtend brandde de zon alle mist weg en kregen we een mix van zon en wolkenvelden. Eindelijk zagen we in het midden van Brabant de zon weer eens, want die hebben we tijdens de feestdagen totaal niet gezien. De laatste keer was namelijk op 23 december. Na de storm en de regen stroomde koude lucht onze regio binnen en dat merkte je goed op deze donderdag. Ondanks de zonneschijn werd het vandaag zo’n 6 graden. Daarnaast kregen we vanmiddag te maken met buien die met hagel gepaard gingen. En daar zullen we de komende uren meer van krijgen en daar kan nu ook natte sneeuw bij zitten. Temperatuur daalt daarbij in de nacht richting het vriespunt. 

Vrijdag kan dus glad van start gaan door opvriezing van natte weggedeelten. Opletten dus. De zon schijnt in de ochtend volop die de gladheid snel zal verdwijnen. In de middag volgen er stapelwolken en vallen er winterse buien. En dat allemaal bij een zwak tot matige wind uit het westen, waarbij de temperatuur op 4 tot 5 graden blijft steken. Ondertussen zien we een depressie boven de Azoren liggen die in de loop van het weekeinde via de Britse Eilanden onze kant op komt. Zaterdag wordt een overgangsdag. De bewolking overheerst met soms een opklaring, maar het blijft droog bij maximaal 3 graden. Op het einde van de avond wordt de bewolking zo dik dat het gaat sneeuwen en dat houdt de hele nacht aan bij temperaturen rond het vriespunt. Als we zondagochtend de gordijnen opendoen bevinden we ons (hopelijk) in een winterwonderland met enkele centimeters sneeuw. Probleem is dat er meteen ook zachte lucht wordt aangevoerd en dat betekent dat de sneeuw overgaat in regen en  het sneeuwdek snel verdwijnt. Wanneer die overgang precies plaatsvindt is niet te zeggen. Wellicht kunnen we nog lang van de sneeuw profiteren. Wel stijgt het kwik overdag en is het ’s avonds al een graad of 10. Daarbij neemt de wind toe en wordt matig, kracht 4. Op maandag ligt de depressie boven de Noordzee. Waardoor neerslaggebieden over onze regio trekken en het nog harder gaat waaien. Perioden met regen staan dan op het programma en met 11 graden wordt het nog iets zachter. Het lagedrukgebied trekt vervolgens op dinsdag verder naar Scandinavië, waardoor koude lucht wordt aangevoerd. Temperaturen duiken naar beneden tot een graad of 3 op het einde van de week. In de nachten kan het licht gaan vriezen. Dit gaat in eerste instantie nog gepaard met winterse buien op dinsdag. Vanaf woensdag nemen echter de neerslagkansen af en krijgen we een aantal droge dagen met een mix van zonneschijn en wolkenvelden. 

Prettig weekend!

Het Weernieuws

 JAARWISSELING 2024-2025

Dit jaar verloopt Oudejaarsdag, net als de meeste voorgaande decemberdagen, somber. Het zou daarmee de 22e zonloze dag van deze maand worden, een record. Temperatuur ligt op een graad of 6, maar stijgt in de avond naar 9 graden. Het blijft de hele dag droog. Wat vooral op zal vallen is het aantrekken van de wind, waarbij windstoten kunnen voorkomen tot 60 km/uur. Op Nieuwjaarsdag trekt een regenzone over en gaat het nog harder waaien tot stormachtig aan de kust en de windstoten nemen verder toe tot 75 km/uur. Bij dit al dit onstuimige herfstweer wordt het zo’n 10 graden. 

Vorig jaar verliep de jaarwisseling van 2023 naar 2024 herfstachtig. Op Oudejaarsdag vielen enkele buien, waaide het matig tot vrij krachtig en werd het bijna 10 graden. Het weerbeeld op Nieuwsjaardag 2024 bleef hetzelfde met die buien al nam de wind wel wat af en werd het met ruim 8 graden wat minder zacht. 

Hoe de jaarwisselingen vanaf 2001 zijn geweest kun je hieronder lezen.

 Jaarwisseling 2022-2023: RECORDWARM en RECORDNAT

Twee jaar gelden werd het in het Limburgse Ell in de nacht naar 31 december 2022 al 15,2°C en werd het record van warmste Oudejaarsdag gebroken. Daarna zakte de temperatuur in de nacht niet verder terug dan 13 graden en dat leverde meteen een nieuw dagrecord op van hoogste minimumtemperatuur ooit gemeten. In Maastricht werd het namelijk niet kouder dan 13,4°C, Ell had 13,2°C en Arcen 12,7°C. Daarmee sneuvelde het record van 2022 toen Hupsel nog 12,4°C scoorde. Daarna steeg het kwik tot minstens 17 graden: 17,6°C in Ell en Arcen en 17,0°C in Maastricht. In Tilburg en Berkel-Enschot werd het 16,3°C. Het werd dan ook de warmste 31 december ooit gemeten. De warmte ging gepaard met veel neerslag in de nacht en ochtend, wat een Brabants record opleverde: Gilze-Rijen en Berkel-Enschot kregen ieder 27 mm in de regenmeter, waarmee het record uit 2017 werd gebroken toen op 31 december 15,1 mm werd afgetapt in Gilze-Rijen. Later op de dag vielen nog enkele buien, waarbij het steeds harder ging waaien. Op Vlieland werd het zelfs stormachtig, kracht 8, met windstoten tot 90 km/uur. Wat een dag om 2022 af te sluiten. Nieuwjaarsdag 2023 was ook wisselvallig met enkele buien en regen. De zon hebben we niet gezien, maar we zaten nog wel in de bizar warme lucht. De dag van 1 januari werd dan ook de warmste allertijden. Het record stond op 15,1°C uit 2022 wat in Maastricht werd geregistreerd. Maar vele weerstation gingen daar overheen. Het warmst werd het in Brabant: Eindhoven 16,9°C, Volkel 16,6°C en Tilburg 16,2°C. 

Jaarwisseling 2021-2022 t/m 2010-2011

Drie jaar beleefden we dus tot dan toe een recordwarme Oudejaarsdag, waarbij de temperaturen opliepen tot minstens 15 graden in Ell en Eindhoven. Berkel-Enschot had 14,4°C. Toen hadden we ook de warmste nacht van 31 december 2021 gehad met kwikstanden tot boven de 12 graden. Zoals in Hupsel met 12,4°C, Twenthe 12,3°C, Heino 12,1°C en Gilze-Rijen met 12,0°C. Daarnaast viel er op die dag wat druppels en lichte motregen. Nieuwjaarsdag 2022 leverde meteen al een nieuw dagrecord op, want de temperatuur steeg op zeven weerstations ruim over de 14 graden. Maastricht registreerde zelfs 15,1°C, waarmee toen het record uit 1916 met 14,2°C waargenomen in Vlissingen naar de achtste plaats werd gedreven. Het was wel een mooie Nieuwjaarsdag. Het bleef droog en zon en wolken wisselden elkaar af. 

In 2020 was de jaarwisseling kil, somber en koud. De zon hebben we op Oudejaarsdag niet gezien, maar het bleef droog bij een graad of 4. De jaarwisseling verliep met veel bewolking en kwikstanden rond het vriespunt. In de loop van de nacht ontstond mist die later weer verdween. Nieuwjaarsdag 2021 was een afwisseling van zon en wolken waar in de middag een uitviel. Warmer dan 5 graden werd het niet. Vijf jaar geleden hadden we te maken met mistig weer dat op Oudejaarsdag 2019 al begon. Deze ging over in laaghangende bewolking, maar in de avond werd het opnieuw mistig. In combinatie met vuurwerk op middernacht werd op enkele plaatsen extreem dichte mist waargenomen. Nieuwjaarsdag 2020 bleef nevelig en mistig bij 3,5°C. In 2018 was de jaarwisseling naar 2019 zacht, somber en nat. Op het einde van Oudejaarsavond viel er namelijk buien bij een temperatuur van een graad of 8. Overdag was het droog en steeg het kwik nog bijna 10 graden onder een dikke wolkendeken. De zon hebben we niet kunnen zien. Nieuwjaarsdag 2019 was ook somber met soms een knipoog van de zon en wat lichte neerslag. Met 9 graden hield het zachte weer aan. 

Zeven jaar geleden beleefden we destijds een recordwarme Oudejaarsdag 2017, maar die is dus inmiddels al 3x (!) uit de boeken geschreven. De laatste twee dagen van die maand verliepen al boterzacht wat resulteerde in kwikstanden van 12,6°C en 14,2°C in Berkel-Enschot. De warmste 31 december noteerde Arcen met 14,5°C gevolgd door Gilze-Rijen met 14,3°C. Het was wel een herfstachtige en natte dag, waarbij er 13 mm werd opgevangen. Er stond veel wind en van tijd tot tijd viel er wat lichte motregen die in de middag overging in regen. De zon kwam er niet aan te pas. Op de eerste dag van 2018 zakte de temperatuur terug tot onder de 10 graden. De dag begon nog droog, maar in de loop van de middag begon het te regenen en dat hield aan tot in de nacht naar 2 januari. In 2016 verliep de overgang naar 2017 in een klein wereldje, net als in 2021. De hele Oudejaarsdag was het mistig en koud met maximaal 2 graden. Tijdens het vuurwerk zakte het kwik onder het vriespunt en was er nog steeds sprake van mist. Op Nieuwjaarsdag bleef het grijs en nevelig. In de middag loste het op, maar toen passeerde een dooifront wat resulteerde in ijzel op het einde van de middag. In de avond ging dat nog even door, gevolgd door sneeuwbuien overgaand in motregen. De zon hebben we tijdens deze twee dagen dan ook niet gezien. 

De jaarwisseling daarvoor was een stuk zachter met bijna 11 graden op Oudejaarsdag 2015 en 7 graden op Nieuwjaarsdag 2016. Het was prima weer met op beide dagen enkele uren zonneschijn en het bleef droog. De eerste dag begon met mist, maar die loste snel op. In de avond was het bewolkt geworden als voorbode voor de neerslag die de dagen erna zou vallen. In 2014-2015 hadden we een koude, maar droge jaarwisseling. Toen om middernacht het vuurwerk de lucht in ging lag de temperatuur net boven het vriespunt. Dat kwam vooral door de flinke opklaringen, waardoor het kon afkoelen. In de vroege ochtend van 1 januari 2015 vroor het uiteindelijk -0,9°C in Tilburg. Vervolgens kregen we een prachtige Nieuwjaarsdag voorgeschoteld, waarbij de zon de overhand had, maar met bewolking eindigde. Bij dit alles werd het zo’n 4 tot 5 graden en het bleef droog. Elf jaar geleden was het bewolkt en nat toen de jaarwisseling van 2013-2014 plaatsvond. Daarbij was het een graad of 5. In de ochtend klaarde het op en bleef het droog tot het einde van de middag. Tussendoor was er veel ruimte voor de zon en liep het kwik nog op tot 10,0°C op de eerste dag van 2014. Tegen de avond begon het te regenen die overging in buien. In 2013 liep het kwik op Nieuwjaarsdag naar 8 graden en was het tijdens de jaarwisseling licht wisselvallig. Op het einde van de middag klaarde het pas op en scheen de zon nog ruim een uur. De jaarwisseling van 2011-2012 gaf destijds een nieuw neerslag- en warmterecord. Zowel op Oudejaarsdag als op Nieuwjaarsdag viel er geregeld wat motregen. Op de eerste dag van 2012 ging deze op het einde van de middag over in regen, regen en nog eens regen. Op vele weerstations werd het de natste Nieuwjaarsdag ooit. In Berkhout viel 35,5 mm en langs de kustgebieden viel meer dan 20 mm. Met deze neerslag werd ook zeer warme lucht aangevoerd, waardoor 1 januari 2012 in De Bilt toen de warmste Nieuwjaarsdag ooit werd sinds 1901. In De Bilt werd het 12,9°C en in Tilburg 13,2°C. Op veel plaatsen in Brabant werd het nog warmer, maar werd de 14 graden net niet gehaald. In Westdorpe (Zeeland) en Ell (Limburg) lukte dat wel met 14,1°C. Oudejaarsdag was echt een troosteloze dag met typisch dooiweer. De gehele dag was er sprake van motregen en in de avond gevolgd door mist met zicht tot 200 meter. Tijdens de jaarwisseling liep het zicht zelfs terug tot plaatselijk 50 meter. Het kwik schommelde rond het vriespunt en dat maakte het wel gevaarlijk op de wegen. De temperatuur liep overdag nog op naar een graad of 5. 

Jaarwisseling 2009-2010 t/m 2000-2001

De jaarwisseling van 2009-2010 verliep wel in winterse sferen. De gehele dag van Oudjaar bleef het kwik onder het vriespunt en was er sprake van een ijsdag. Ook op Nieuwjaarsdag was daar in het midden van Brabant nog sprake van. De dag van 31 december 2009 was dan ook prachtig. De gehele dag scheen de zon. Zodra de zon op het einde van de middag onderging ontstond er mist en nevel. Dat hebben we de gehele avond en nacht gehouden zodat de jaarwisseling in wat nevelige sferen plaatsvond en dan heb ik het niet over de drank. Daarnaast was het ijskoud, want het kwik lag in de nacht tussen de -7 en -8 graden! Later nam de bewolking toe en viel er wat motsneeuw waar 2010 dan ook mee begon. 

Alhoewel er 16 jaar geleden geen records werden gebroken, was Oudejaarsdag in 2008 een van de koudste ooit. Vooral in delen van Drenthe vroor het overdag zelfs matig, met de hele dag temperaturen rond -6 graden. Maar ook in de Noordoostpolder en in Overijssel was het koud. Pas toen de mist later in de avond verscheen werd het op veel plaatsen ineens minder koud en steeg het kwik nog enkele graden. De laatste keer dat het zo koud was overdag in Nederland was begin januari in 2003. Het was toen nog een tikkeltje kouder met een 24-uurs gemiddelde van -9,6°C in het noordoosten van het land en -4,1°C op Texel. Ook in 1997, de laatste Elfstedenwinter, vroor het op een aantal dagen matig en bleef het soms midden op de dag nog 10 graden vriezen. In 2007 verliep Oudejaarsdag nat met in de ochtend en middag enkele buien. Door alle nattigheid was er zoveel vocht ontstaan dat in de avond nevel en mist ging ontstaan. Na het vuurwerk werd het zicht beperkt tot 100 meter en door smogvorming zelf beperkt tot 10 meter. Naast alle wind en neerslag werd er begin 2007 ook zeer zachte lucht aangevoerd. De thermometer liet op Oudejaarsdag 13,2°C en op Nieuwjaarsdag 12,7°C aanwijzen. 

In 2005 kregen we op Oudejaarsdag een heus Weeralarm doordat we precies in de overgangsfase zaten van koud naar zacht weer welke gepaard ging met sneeuw en ijzel. In 2003 hield de Nieuwjaarsnacht dezelfde weersomslag in. Het ging steeds harder waaien en omdat het kwik in die nacht al onder het vriespunt dook voelde het extra koud aan. Zowel op Nieuwjaarsdag en de dagen erna kwam de temperatuur overdag niet meer boven het vriespunt uit en kregen we een reeks ijsdagen. Ook was de bewolking op 1 januari 2004 zo dik geworden dat daar sneeuw uitviel, vooral in het westen van Brabant. In 2000 en 2001 verliep de jaarwisseling eveneens met winterse trekjes. We begonnen in de Oudejaarsnacht met ijzel, maar deze ging vrij snel over in regen en dat bleef het ook doen de gehele Nieuwjaarsdag met 13 mm aan neerslag tot gevolg. Het jaar daarop (2001-2002) was het echt winters; op 30 december begon het al flink te sneeuwen en dat leverde een sneeuwdek op van 3 cm en dat witte tapijt bleef toen tot 6 januari liggen. Zowel op Oudejaarsavond als op Nieuwjaarsdag viel daarbij ook nog eens wat lichte sneeuw. Tijdens de jaarwisseling was het koud met –1,7°C en op 1 januari 2002 bleef het in Tilburg zelfs de gehele dag vriezen. 

De jaarwisseling is meestal kouder dan de kerstdagen: gemiddeld over een periode van meer dan vijftig jaar is de eerste januari ongeveer een graad kouder dan Eerste kerstdag. Maar in 2004 was dat anders: met de kerstdagen van 2003 werd het toen gemiddeld 4 graden in onze regio, maar op 1 januari 2004 zaten we in de zachte lucht met 8 tot 9 graden en werd het dus vier graden warmer! De jaarwisseling van achttien jaar geleden was nog uitzonderlijker met hetzelfde principe: hogere kwikstanden met Nieuwjaar. Tijdens de kerstdagen van 2006 werd het namelijk gemiddeld een graad of 4 en toen werd het met Nieuwjaarsdag ruim 3x zoveel! Namelijk 12 tot 13 graden en zo’n groot verschil is toch bijzonder. Alhoewel het in 2021 nog erger was: 4 tot 5x warmer. 

KOUD
Van alle nieuwjaarsdagen sinds 1901 waren er in De Bilt 55 vorstdagen, wat betekent dat de laagste temperatuur van die dag onder nul ligt. De laatste keer dat dit gebeurde was in 2021 met -3,5°C en in 2020 toen het in De Bilt -0,2°C werd. Zes keer was er strenge vorst van meer dan 10 graden onder nul, waarvan de koudste op 1 januari 1979 was met een diepvriestemperatuur van -16,9°C. In Leeuwarden werd het toen -19,3°C. Op 20 nieuwjaarsdagen bleef het de hele dag vriezen, de zogenaamde ijsdagen en dat maakten De Bilt voor het laatst mee in 1997 toen de thermometer op 1 januari in de middag -7,3°C aanwees. Het bleek zelfs de koudste Nieuwjaarsdag sinds 1901 te zijn. Plaatselijk bleef het overdag streng vriezen; in Maastricht en Twenthe was de hoogste middagtemperatuur op deze nieuwjaarsdag respectievelijk -12,3°C en -11,5°C! 

Het bijzondere aan de jaarwisseling van 1996-1997 was de windchill ofwel de gevoelstemperatuur. Door de snijdende oostenwind werd voor het gevoel een temperatuur van –17 tot –20 graden gemeten in De Bilt en in het noordoosten van het land zelfs –25 graden. Heel uitzonderlijk was de jaarwisseling van 1978-1979. Op Oudejaarsdag blies een stormachtige wind, ijzig koude lucht naar ons land. Het koufront ging zuidwaarts vergezeld van een sneeuwstorm en een temperatuurdaling tot -10 à -15 graden in de middag. De eerste dag van het nieuwe jaar begon in het noorden met 19 graden vorst en de hele dag bleef het overal 5 tot 10 graden vriezen. Een ijskoud begin dus van 1979. De sneeuwstorm waarmee 1978 afsloot was de zwaarste sinds 30 december 1962, toen ook veel wegen onbegaanbaar waren door sneeuwduinen tot drie meter hoogte. Op Oudejaarsdag 1962 stak opnieuw een harde oostenwind op, waardoor de sneeuw nog meer ging stuiven en wegen versperde. Op Nieuwjaarsdag 1963 kwam de temperatuur in de Bilt niet hoger dan –5°C, het begin van één van de koudste maanden van de eeuw. Oudejaarsdag was in De Bilt sinds 1901 het koudst in 1923 (-16,9°C) en in 1908 (-16,1°C). 

Sneeuw, ijzel, regen, mist of storm hebben met de jaarwisseling de laatste jaren steeds aanleiding gegeven tot grote problemen. Nieuwjaarsdag 1993 begon met zeer dichte mist, smog en spiegelgladde wegen door aanvriezende mist. Het jaar 1993 eindigde met zware regen, die enorme overstromingen veroorzaakte en 1995 begon bijzonder slecht met zware sneeuwbuien, hevige windstoten, onweer en gladde wegen waarop zich talrijke aanrijdingen voordeden. Ook het jaar daarop waren de wegen met de jaarwisseling spiegelglad door ijzel.

Tenslotte wens ik iedereen een weergaloze jaarwisseling en een wervelend gezond 2025! Let goed op elkaar en blijf gezond en denk vooral aan onze huisdieren bij het afsteken van het vuurwerk. Ook al hebben Berkel-Enschot, Udenhout, Biezenmortel en Tilburg een vuurwerkverbod.

Weersverwachting deze week: 30 december 2024-3 januari 2025

 Het jaar eindigt rustig en droog, maar 2025 begint onstuimig en nat

 Vorige week had ik nog een hoopvol weerbericht geschreven dat na de kerstdagen de zon zich steeds meer zou laten zien. Integendeel, hij liet zich helemaal niet meer zien en het werd zelfs erger. Daarvoor in de plaats kregen we namelijk te maken met een kleine wereld in de vorm van mist en soms ook dichte mist. Daarbij werd het ook steeds kouder. De mist ontstond tijdens de kerstdagen en heeft tot en met afgelopen nacht geduurd. Overdag loste die vaak op, maar tegen de avond kwam de mist alweer terug. Temperaturen lagen op 25 en 26 december hoog met respectievelijk 9 en 8 graden. Inmiddels zijn we in kouder weer beland. In de nacht naar vrijdag begon het in het oosten al te vriezen tot -2,5°C in Maastricht en -2,7°C in Deelen. Overdag bleef de temperatuur steken op een graad of 4. Gisteren beleefden we de koudste dag van deze maand tot nu toe. In Berkel-Enschot werd het maximaal 1,2°C en op enkele stations werd zelfs een ijsdag genoteerd. Dat betekent dat het de hele dag heeft gevroren. Dit vond plaats in Wijster waar het niet warmer werd dan -0,9°C, Hoogeveen had -0,3°C en ook in Heino bleef de temperatuur de hele dag onder het vriespunt met -0,1°C. Nu kwam het die zaterdag op veel meer plaatsen tot vorst in de vroege ochtend. Alleen vanaf Zuid-Holland tot aan Friesland werd geen vorst op neushoogte geregistreerd. Het koudst was het daarbij in Limburg: -3,2°C in Maastricht en -3,1°C in Ell. In onze regio werd het -0,4°C. 

Op deze laatste zondag van het jaar hebben we te maken met een langgerekt hogedrukgebied vanaf de Azoren, op de Atlantische Oceaan, tot aan Rusland toe. Deze zorgt bij ons voor rustig en grijs weer, waaruit soms wat motregen valt. Met maximaal 3 tot 4 graden is het wederom koud. Op maandag komt er boven Scandinavië een depressie te liggen afkomstig vanaf de Noordpool en deze probeert het hogedrukgebied te verdringen. Op maandag lukt dat nog niet en houden we het grijze weer. Het blijft droog en met een zuidwestelijke wind wordt het een graad of 6. Dat de depressie dichterbij komt merken we aan de wind die toeneemt en matig wordt, kracht 3. Met Oudejaarsdag krijgen we te maken met een tweede lagedrukgebied die boven de Britse Eilanden komt te liggen. In de loop van de dag maakt deze een verbinding met de Scandinavische depressie en dat zullen we op Oudejaarsavond merken. De wind neemt verder toe en de eerste druppels kunnen gaan vallen. Meteen erachteraan staat de volgende depressie voor de deur. En wederom ligt deze boven Groot-Brittannië en koerst naar de Noordzee. Hierdoor zal het een onstuimige Nieuwjaarsdag worden dat gepaard gaat met enkele buien. Temperatuur stijgt daarbij naar zo’n 9 graden. Tevens zien we boven Groenland een hogedrukgebied liggen dat langzaam onze kant op komt en gevuld is met koude lucht. Hierdoor krijgen we op donderdag, tussen de buien door, opklaringen te zien. Wel waait het nog steeds vrij krachtig, kracht 5. En omdat het overdag 6 graden wordt zal het waterkoud aanvoelen. Vrijdag wordt een overgangsdag naar het winterweer wat we in het eerste weekeinde van 2025 kunnen verwachten. Het blijft nog droog, waarbij zon en wolken elkaar afwisselen. In het weekeinde wordt het kouder. In de nachten gaat het vriezen en komt de temperatuur overdag op een graad of 3 te liggen. Maar van de depressies zijn we nog niet af en dat betekent een komen en gaan van buien die nu een winters karakter krijgen bestaande uit natte sneeuw en wellicht ook gewone sneeuw die blijft liggen. Of de kou daarna verder doorzet is nu nog niet te zeggen. 

Prettige week!