Het Weernieuws: Herfst 2024

 WARM, VRIJ NAT en VRIJ ZONNIG

Het was een warme herfstmaand, waarbij koele en warme periodes elkaar afwisselden en enkele dagrecords werden gebroken. Tevens was het vrij nat en ook dat leverde een aantal dagrecords op. Daarbij kwam alles voorbij van onstuimig herfstweer tot winterweer met: sneeuw, onweer, hagel en mist. Tenslotte kunnen we spreken van een vrij zonnige maand. Dit alles ging gepaard met twee herfststormen. 

TEMPERATUUR

Met in De Bilt een gemiddelde etmaaltemperatuur van 11,6°C tegen een langjarig gemiddelde van 10,9°C was de herfst zacht. Daarmee komt het op de 8e plaats van warmste herfstseizoenen ooit waargenomen sinds 1901. Op de eerste plaats staat de herfst van 2006 toen het gemiddeld 13,6°C. September en oktober waren dit jaar zacht met een gemiddelde temperatuur van respectievelijk 15,8°C tegen een langjarig gemiddelde van 14,7°C en 12,1°C tegen een langjarig gemiddelde van 10,9°C. In november week de temperatuur met 6,9°C niet veel af van het langjarig gemiddelde van 7,0°C. Berkel-Enschot had een etmaalgemiddelde van 12,1°C, tegen normaal 12,0°C. Deze was verdeeld over een gemiddelde middagtemperatuur van 16,0°C (normaal 15,9°C) en in de nachten werd het 8,1°C gemiddeld en dat is precies wat normaal is over de periode 1998-2023. 

De herfst begon zeer warm, met zelfs twee tropische dagen achtereen in het midden van Brabant en oosten van het land. Zo werd het respectievelijk 31,9°C en 30,8°C in Berkel-Enschot. De eerst septemberdag gaf ook meteen de hoogste temperatuur van deze herfst: Maastricht (Beek) registreerde 32,3°C. En dat niet alleen, het werd zowel landelijk als officieel de warmste 1e september ooit gemeten. Voor wat betreft ‘officieel’ kijken we naar De Bilt. Daar steeg het kwik naar 29,8°C. Daarna volgde deze maand tot en met de 7e alleen maar zomerweer. Op 5 en 7 september werd het zelfs zomers met 28 tot 29 graden. Dit leverde ook uitzonderlijk warme nachten op met plaatselijk 18 tot 20 graden. In de nacht naar 2 september werd het in Vlissingen niet kouder dan 19,5°C en in Berkel-Enschot 19,0°C. Dit zorgde meteen voor nieuwe dagrecords, want nog nooit werd landelijk zo’n hoge minimumtemperatuur gemeten op 2 september. Vanaf 10 september kwamen de temperaturen onder de normale waarde voor de tijd van het jaar te liggen, met middagtemperaturen van ongeveer 15 tot 16 graden. Ook ’s nachts koelde het flink af. Op de 13e daalde de temperatuur voor het eerst na de zomer aan de grond tot onder nul: in Twente werd het -0,3°C. Vanaf de 17e keerde de nazomer terug dat een week aanhield. Temperaturen kwamen dagelijks ruim boven de 20 graden uit, waarbij op 21 en 22 september het in Tilburg zelfs nog zomers werd met minstens een graad of 25. Daarna begonnen de temperaturen te dalen en daalden verder tot 14 á 15 graden op het einde van de maand. Ook de nachten koelden flink af tot 1,5°C op 29 september in Woensdrecht. Aan de grond dook op twee weerstations de temperatuur ook nog tot onder het vriespunt: Twenthe registreerde -0,3°C en het Limburgse Ell -0,5°C. 

Daarna volgde een afwisseling van koelere en zachtere periodes in oktober. Op 11 oktober bleef de temperatuur voor het eerst sinds 26 april overal in het land onder de 15 graden. Daarmee kwam een eind aan een periode van 167 dagen met minstens op één van de officiële meetpunten een temperatuur van 15 graden en meer. In de nacht naar 15 oktober brak de hemel verder open. En omdat we nog steeds in koude lucht zaten kon de temperatuur voor het eerst dit najaar onder het vriespunt duiken: Eelde registreerde -0,8°C. Aan de grond kwam het op veel plaatsen tot vorst. Daarbij had Eelde met -2,6°C de laagste temperatuur. De tweede maandhelft begon meteen warm. Een zuidoostenwind voerde vanaf het vaste land tropische lucht aan waarin het landinwaarts tot een drietal warme dagen kwam. Het begon op de 16e met 22,6°C in Westdorpe, een dag later 21,4°C in Eindhoven en op 18 oktober hadden Twenthe en Hoogeveen de hoogste temperatuur van die dag met ieder 22,3°C. De 25e en 26e waren ook bijzonder zacht. Dat leverde op 25 oktober een datum-warmterecord op: in De Bilt werd het 18,8°C. Ook het landelijk record over alle stations is die dag gebroken. Het werd in Westdorpe 20,3°C, Woensdrecht en Eindhoven 20,2°C en in Voorschoten 20,0°C. Op 26 oktober kwam het bijna tot een landelijk warmterecord. In Maastricht werd het 23,0°C. Vervolgens daalde de temperatuur daarna tot gemiddeld een graad of 15. 

Ook de maand november kende een afwisseling van koude en iets zachtere periodes. De eerste twee dagen waren zacht met kwikstanden die overal in de dubbele cijfers liepen. Op de eerste novemberdag liepen deze uiteen van 14,8°C in Wijk aan Zee tot 10,4°C in Maastricht. Een dag later had Hoek van Holland de hoogste temperatuur met 14,2°C en in Arcen werd het 11,8°C. Vanaf de 6e t/m de 9e deed de temperatuur een duidelijke stap terug. Met maximumtemperaturen tussen de 5 en 9 graden. Zo bleef op 6 november de temperatuur in De Bilt voor het eerst sinds 17 april onder de 10 graden. Daarna werd het even weer wat zacht tot 13,6°C op 11 november in De Bilt en ook in heel Brabant werd het minstens 13 graden. Vervolgens kregen we een week, waarbij het kwik steeds rond de 10 graden schommelden. Vanaf de 17e sloeg het weer om. Na de 19e daalden de temperaturen in het hele land tot onder de gebruikelijke waarde voor de tijd van het jaar met maximumtemperaturen tussen de 2 en 7 graden. In de nachten begon het plaatselijk licht te vriezen en dat vond vanaf 17 november al plaats en dat duurde tot en met de 23e. In die periode was de ochtend van 21 november het koudst: -3,7°C in Eindhoven. In deze koudere fase werd ook de eerste officiële vorstdag genoteerd. Op 21 november daalde de temperatuur in De Bilt in de avond met -2,8°C voor het eerst onder het vriespunt dit najaar. En toen sloeg het weer opnieuw om. Op 24 november zorgde storm Bert voor een zuidelijke wind die zeer zachte lucht aanvoerde. In Ell werd het 19,1°C en tevens was dat de warmste 24 november ooit gemeten. Op vrijwel alle stations werd het dagrecord gebroken, waarbij Berkel-Enschot nog 17,9°C registreerde als hoogste temperatuur van deze slachtmaand. Sterker nog: het was niet eerder zo laat in het jaar zo warm. Ook 25 november bleef nog zeer zacht met 16 tot 17 graden in Brabant. Den Helder (De Kooy) had met 17,5°C de hoogste temperatuur van die dag. Vervolgens begonnen de temperaturen elke dag wel te dalen tot een graad of 8 op het einde van de maand. De laatste drie dagen koelde het op meerdere plaatsen ‘s nachts af tot temperaturen onder het vriespunt. Op 29 november werd het in Woensdrecht -4,1°C en daarmee werd het de laagste temperatuur van deze herfst. 

De herfst telde in De Bilt vijf zomerse dagen van minstens 25 graden en die vielen allemaal in september. Normaal telt dit seizoen twee van zulke dagen. In totaal waren er 18 warme dagen van minstens 20 graden, tegen normaal 14 warme dagen. In totaal telde de herfst twee vorstdagen. Normaal telt de herfst zes vorstdagen. Berkel-Enschot noteerde 22 warme dagen, waarvan er 6 zomers waren en 2 tropisch. De koudste herfstdag was op 21 november toen het overdag niet warmer werd dan 2,4°C. De koudste nacht een week later toen het op de 29e de temperatuur daalde tot -2,2°C. Tenslotte werden hier nog vijf dagen met vorst geteld. 

NEERSLAG

Met gemiddeld over het land 246 mm tegen normaal 222 mm was de herfst vrij nat. September was nat met landelijk gemiddeld een hoeveelheid neerslag van 103 mm tegen 73 mm. Oktober was daarentegen droog met gemiddeld 52 mm neerslag tegen een langjarig gemiddelde van 75 mm en ovember was daarna weer vrij nat met 92 mm tegen 72 mm normaal. 

Over de gehele herfst gezien waren de KNMI-stations het natst in Noord- en Zuid-Holland, met in Hoek van Holland en Berkhout  ieder 311 mm neerslag. Maar op andere neerslagstations viel meer neerslag. Zo tapte Leiderdorp 368 mm af, Wognum 350, Braamt 345, Hengelo 338, Stoutenberg 331 en Roderesch ving nog 330 mm op. De minste neerslag viel in het Groningse Kloosterburen met 156 mm, gevolgd door het Brabantse Vierlingsbeek 166, Steenbergen 180, Meeuwen 185 en Vredepeel waar 189 mm naar beneden kwam. Het droogste KNMI-station was Herwijnen met 201 mm. In De Bilt viel 284 mm tegen 239 mm normaal. In Brabant was dus Vierlingsbeek de droogste plaats. Berkel-Enschot had daarentegen met 236 mm juist de meeste neerslag. Daar viel op 36 dagen minstens één millimeter, waarvan vijf dagen met minstens tien millimeter. De natste herfstdag was 20 november toen 30 mm werd opgevangen. Naast regen werd één hageldag waargenomen (11 september, waarbij het zelfs even wit werd), drie onweersdagen en elf dagen met mist. 

Op 1 september was in Eindhoven sprake van een wolkbreuk met ondergelopen straten als gevolg. Naast al dat onweer kwam de regen met bakken naar beneden met in Doetichem 68 mm. En zoveel neerslag is op 2 september sinds 1901 nog nooit gevallen. Op 6 september waren er in het midden en noordwesten enkele stevige onweersbuien die plaatselijk ongeveer 30 mm achterlieten. Op de 10e ontstonden in de loop van de dag buien die tot in de nacht naar 11 september doorgingen. Op enkele plaatsen gingen de hemelsluizen daarbij volledig open. Zo kreeg Montfoort 80 mm in de regenmeter. Op de 10e zelf werd in De Bilt 53 mm afgetapt en daarmee was het officieel de natste 10e september ooit waargenomen. Op de 27e kregen we te maken met storm Aitor die heel wat neerslag achterliet in Noord- en Zuid-Holland: Berkhout ving 46 mm op. In Drenthe arriveerde in de avond van 1 oktober een stevig neerslaggebied en lieten de regenmeters daar flink vullen: Diever 24 mm. Op de 9e raakten neerslaggebieden van ex-hurricane Krik nog net Limburg en dat merkte waar Kerkrade 52 mm opving. In de avond van 12 oktober en nacht naar 13 oktober arriveerde een stormdepressie op de Noordzee die de Duitse weerdienst de naam Helma had gegeven. Dit ging gepaard met een actief koufront dat vooral in het noorden en noordwesten voor veel neerslag zorgden met in Purmerend 14 mm. De dag van 11 november was een natte dag. In het noordoosten en zuidwesten viel die dag plaatselijk 10 tot 15 millimeter. De dagen van 19 en 20 november waren kletsnat, met gemiddeld over het land respectievelijk 13 en 14 mm. De hoogste neerslagsommen waren die dagen voor het zuiden weggelegd, met op 19 november in Beek 30 mm en op 20 november in Berkel-Enschot eveneens 30 mm. Dat laatste leverde een landelijk nieuw dag-neerslagrecord op. Op de 27e kregen we te maken met storm Cornall, waarbij het in het noorden 25 tot 35 mm viel. 

SNEEUW

Op 19 november ontwaakten Drenthe en Groningen in een winters landschap waar de eerste sneeuw viel van het seizoen. Op 20 november viel op meer plaatsen sneeuw, waarbij in Berkel-Enschot in de ochtend ruim twee uur lang sneeuwde en op een gegeven moment een sneeuwdekje van 0,5 cm ontstond. In de avond en nacht trokken opnieuw sneeuwbuien over. Op 21 november kwam het in de noordelijke helft van het land tot sneeuwbuien en in Groningen viel regionaal 5 tot 10 cm sneeuw. Daarvoor gold code oranje. Na een avond en nacht met sneeuwbuien werden vrijdagochtend 22 november ook Gelderland en Overijssel wakker in een witte wereld. 

WIND

In de ochtenduren van 27 september registreerde IJmuiden minstens een uur lang windkracht 9 en dan spreken we van een storm. En deze kreeg de naam Aitor en werd eerder gegeven door de Spaanse weerdienst. Het was daarmee de eerste herfststorm. Dit ging gepaard met zware windstoten tot 101 km/uur op de Houtribdijk, Lauwersoog en IJmuiden, Terschelling en Vlieland hadden ieder nog 94 km/uur. Rondom Tilburg werd maximaal 58 km/uur gemeten bij windkracht 5. Een zware storm, Cornall geheten, trok op 27 november over het noorden van het land. Dat betekent dat er minstens een uur lang windkracht 10 werd gemeten en dat gebeurde alleen in Vlieland. Bij dit alles werden windstoten van orkaankracht gemeten. Zo had Vlieland een windstoot van 128 km/uur, Stavoren 121 km/uur en Den Helder (De Kooy) kreeg er nog een van 120 km/uur te verwerken. Dit ging gepaard met stormschade bestaande uit omgevallen bomen en gekantelde vrachtwagens. In Lochem kwam een fietster om het leven door een omgevallen boom. Zowel langs de westkust als noordkust werd een gewone storm gemeten van windkracht 9 met windstoten tot meer dan 100 km/uur. Rondom Tilburg bleef het beperkt tot een stoot van 60 km/uur en kracht 5. 

ZONNESCHIJN

Met gemiddeld over het land 374 uur zon tegen normaal 349 uur was de herfst vrij zonnig. Dit kwam vooral door de zonnige september, met gemiddeld over het land 182 uur zon tegen 159 uur normaal. In oktober en november week de hoeveelheid zonneschijn niet veel af van het langjarige gemiddelde, met in oktober 128 uur zon (normaal 120) en in november 63 uur zon (normaal 70 uur). Het zonnigst was het deze herfst in Den Helder (De Kooij) met 403 uur zonneschijn. Het somberst was het in Westdorpe met 336 uur zon. In De Bilt en Berkel-Enschot scheen de zon respectievelijk 383 uur en 349 uur tegen respectievelijk 340 uur en 371 normaal. Bij dat laatste station werden in dit seizoen 23 zonloze dagen geteld en dat is bijna het dubbele van 14 dagen zonder zonneschijn als langjarig gemiddelde. Daartegenover staan 15 zeer zonnige dagen en dat is normaal. 

OPTISCHE VERSCHIJNSELEN

Tijdens de nachtelijke uren van 13 september was op verschillende plaatsen het noorderlicht te zien. In de nacht van woensdag 18 september was een gedeeltelijke maansverduistering zichtbaar. Om 02:40 uur begon de verduistering en om 06:50 uur was het voorbij. Het maximum van de supermaansverduistering was om 04:45 uur en was in grote delen van Nederland goed te zien. In oktober was zowel het noorderlicht als een komeet zichtbaar. Aanvankelijk stond komeet Tsuchinshan-ATLAS vlak boven de horizon en gooide bewolking vaak roet in het eten, maar op 14 en 15 oktober was deze zichtbaar. Ook was op 10 oktober in het noorden en oosten het noorderlicht te zien.

Weersverwachting deze week: 16-20 december 2024

 Somber en zacht met 10 tot 12 graden tot vrijdag

Vanaf donderdag wisselvallig en daarna koeler

Afgelopen vrijdag zouden we eindelijk de zon weer eens zien, maar niets was minder waar. Het bleef grijs en werd het zelfs, met 3,2°C als maximum, de koudste dag van de week en tevens van deze maand tot nu toe. De gevoelstemperaturen lagen op die dag rond het vriespunt. Kortom, een waterkoude winterdag in december. Maar waar blijft in hemelsnaam (letterlijk) de zon? De laatste keer dat we deze zagen was op 7 december en scheen bijna drie uur in onze regio. Dat betekent dat we nu al een serie van acht zonloze dagen achtereen hebben! Daar wordt je wel erg somber van. De laatste keer dat het zolang grijs werd zonder enige zonnestraal was in 2006. Berkel-Enschot registreerde vanaf 20 t/m 28 december negen dagen zonder zonneschijn. En dat waren echt letterlijk de donkere dagen voor kerst. Overigens komen zonloze dagen in het winterseizoen vaker voor en dat heeft alles te maken met het maximum aantal dagelijkse zonuren. Dat staat in de winter op 7 tot 8 uur en in de zomer op 14 tot iets meer dan 15 uur. 

Na vier dagen zonder meetbare neerslag werd de regenmeter op het einde van de zatermiddag en in de avond weer gevuld. Gilze-Rijen ving gisteren 3 mm op en de rest van Brabant 2 mm. Inmiddels zijn de temperaturen langzaam aan het stijgen. Op zaterdag werd het 5,5°C en op deze zondag wordt het met zo’n 10 graden bijna verdubbeld. De aanvoer van deze zachte lucht heeft te maken met de komst van een hogedrukgebied boven Frankrijk en Spanje. Dit gaat wel gepaard met af en toe wat lichte regen of motregen. Opvallend is dat vanavond en de komende nacht de temperatuur steeds verder omhoog gaat. Het kwik komt gewoon niet onder de 10 graden uit! Oorzaak is dat het hogedrukgebied op haar plaats blijft. Op maandag verandert ook niet veel. Opnieuw kunnen we een zonloze dag bijschrijven en de thermometer kan daarbij de 11 graden aantikken. Wel neemt de wind toe en wordt matig, kracht 3 tot 4. Op dinsdag zien we voor de kust van Ierland een depressie liggen en deze zet koers naar Scandinavië waar het donderdag arriveert. In de reis er naar toe hebben we op dinsdag weinig last van. Het blijft droog en de temperatuur blijft in de dubbele cijfers. In de loop van woensdag kunnen de eerste neerslaggebieden van het lagedrukgebied echter ons bereiken en kan het gaan regenen. Inmiddels zijn we dan in een zuidwestelijke stroming terechtgekomen die het nog wat zachter maakt. Op donderdag hebben we de regenjas en paraplu echt nodig. De kern van depressie ligt dan voor de kust van Noorwegen, maar heeft zich helemaal uitgebreid tot aan het midden van Europa. Voor ons betekent dat van tijd tot tijd regen. En met 12 graden koelt het dan ook niet echt af. Op vrijdag trekt de depressie naar het oosten weg en probeert een uitloper van een hogedrukgebied boven de Atlantische Oceaan ons te bereiken. Dit vergroot de kans op opklaringen die afgewisseld worden met buien. Zouden we dan toch de zon weer kunnen zien….? We zijn dan wel in koelere lucht beland, want warmer dan een graad of 7 zal op het vrijdag niet worden. Vervolgens vindt er een gevecht plaats tussen hoge- en lagedrukgebieden. Het weekeinde staat dan in het teken van veel bewolking waar af en toe wat neerslag uit gaat vallen. Op die zaterdag, 21 december, is het de start van de astronomische winter maar van echt winterweer is geen sprake. En dat zal het ook niet zijn rond de kerstdagen en dat betekent dat we ons kunnen gaan opmaken voor een groene kerst. 

Prettige week!

Weerspreuk van de week: 13-19 december 2024

 Brengt december veel regen en slijk,

dan worden de doktoren rijk.

 

Ziet ge om de volle maan (15 december) een rand,

dan houdt mooi weer niet lang meer stand.

Weekendweersverwachting: 14-15 december 2024

 Overgang naar zacht weer met op zaterdag regen

 Deze week hebben we geen enkel straaltje zonneschijn kunnen waarnemen. Sinds zondag kijken we tegen een grijs wolkendek aan waar af toe wat lichte motregen uitvalt wat geen naam mag hebben. Dat betekent dat het vijf dagen achtereen zonloos is. Nog niet zo lang geleden kregen we zelfs zes dagen achter elkaar dat we de zon niet zagen en dat was van 29 oktober tot en met 3 november. De afgelopen dagen werden met een noordoostenwind ook nog eens lagere temperaturen aangevoerd, waardoor het waterkoud aanvoelde. Temperaturen daalde van 7 graden naar een graad of 4 op deze donderdag. De gevoelstemperaturen lagen op woensdag en donderdag rond de 1 graden. Dan te bedenken dat we onder een hogedrukgebied zitten. Kijk maar eens naar je barometer die een hoge stand aangeeft en eigenlijk zou dat ook zonnig weer moeten geven. Het lijkt erop dat morgen, vrijdag, daar eindelijk verandering in komt en het gele gevaarte aan de hemel zich weer even laat zien. In de weerkunde noemen we dit fenomeen rond het begin van de astronomische winter ook de donkere dagen voor kerst, waarbij het sombere weertype de hoofdrol speelt. Vandaag was het helemaal somber. Er viel af en toe wat motregen gevolgd door mist in de loop van de middag. 

Op vrijdag trekt het hogedrukgebied richting de Balkan, waardoor de wind naar het oosten draait en wat drogere lucht onze kant opkomt. Hierdoor ontstaan opklaringen en die kunnen de komend nacht Limburg bereiken en daar duikt het kwik meteen onder het vriespunt. In de loop van vrijdag breiden die opklaringen zich steeds verder uit tot in Brabant toe. Bij dit alles staat er een zwakke wind en blijft de temperatuur op een graad of 4 steken. Deze opklaringen zetten vervolgens door en dan kan de zaterdag met lichte vorst van start gaan. Maar het is maar van korte duur, want al snel neemt de bewolking toe door de nadering van een regengebied dat ’s middags overtrekt. Daarin zit ook wat minder koude lucht en klimt de temperatuur naar zo’n 6 graden. Op zondag krijgen we te maken met een nieuw hogedrukgebied voor de kust van Frankrijk die vervolgens naar het midden van Europa trekt. Hierdoor komen we in een zuidwestelijke stroming terecht met aanvoer van vochtige en vooral zachte lucht. Dat betekent dat de bewolking weer gaat overheersen en de temperaturen omhoog gaan. Op zondag is het al een graad of 8 en na het weekeinde komen we in de dubbele cijfers terecht van rond de 10 graden. In de loop van donderdag verandert het weerbeeld als een depressie boven de Noordzee komt te liggen. Neerslaggebieden komen op bezoek en brengen ons van tijd tot tijd wat regen. In het weekeinde volgt de ene na de andere depressie ons op en dat betekent dat het wisselvallige weer aanhoudt met hoge kwikstanden voor de tijd van het jaar. 

Prettig weekend!

Weersverwachting deze week: 9-13 december 2024

 Rustig, droog en koud

 Dachten we dat november al extreem opleverde kregen we afgelopen vrijdag de eerste winterstorm en tevens zevende storm van het jaar om te verwerken. Vlieland en Lauwersoog noteerde minstens een uur lang windkracht 9. Den Helder (De Kooy) had als maximale wind ook kracht 9, maar dat duurde geen zestig minuten en dan mag het geen storm heten. Onze regio kreeg windracht 6 te verwerken oftewel een krachtige wind. De storm ging gepaard met zeer ware windstoten. Texel en Vlieland kregen 108 km/uur om de oren, Lauwersoog 102, Terschelling 97 en het Friese Stavoren 96 km/uur. In het midden van Brabant bleef het beperkt tot 63 km/uur. Dit alles ging gepaard met veel neerslag dat op Pakjesavond begon. Vanaf dat moment totdat de Sint op 6 december was vertrokken viel in Twenthe 24 mm en Hoogeveen 23 mm. Berkel-Enschot had nog 14 mm in de regenmeter opgevangen. Met die storm werd zachte lucht aangevoerd en werd het op zaterdag 10 tot 11 graden, terwijl we normaal voor begin december op een graad of 7 moeten zitten. Daarbij hielden we het niet droog en vielen er buien die tot afgelopen nacht aanhielden. En dat had te maken met een nieuwe storm, met de naam Darragh, die vooral de Britse Eilanden teisterde en vannacht in België is aangekomen. Daaromheen draaien allemaal neerslaggebieden die met name over de kustgebieden trekken. Bij ons valt er hier daar nog wat motregen waar deze zondag mee van start is gegaan. In de loop van de dag wordt het droog en probeert de zon door het wolkendek heen te breken en stijgt de temperatuur naar een graad of 7. 

Van storm Darragh is de komende uren nog maar weinig over en trekt naar de Middellandse Zee waar het opgenomen wordt in een depressie boven Italië. Voor de kust van Ierland zien we tegelijkertijd een enorm hogedrukgebied liggen dat zich uitstrekt vanaf Spanje tot aan IJsland en Scandinavië. Op maandag heeft deze zich uitgebreid tot over onze regio. Maar echt zonnig zal het nog niet worden. Integendeel, het is bewolkt waar in de middag buien uit gaan vallen. Warmer dan zo’n 6 graden zal het niet worden en omdat er een matige wind uit het noordoosten staat, kracht 3 tot 4, zal het kil aanvoelen. Op dinsdag heeft het hogedrukgebied vrijwel geheel Europa veroverd. Dat betekent dat neerslaggebieden op afstand worden gehouden en het droog blijft. Het centrum van het hogedrukgebied bevindt zich op dat moment boven Ierland, waardoor de noordoostelijke stroming in stand wordt gehouden. Dat betekent aanvoer van vochtige lucht vanaf de Noordzee, waardoor het een grijze dinsdag zal worden met wederom 6 graden als maximum. Op woensdag verandert er niet veel aan het weerbeeld, maar zien we wel steeds koudere lucht onze kant op komen. In de ochtend liggen de temperaturen dicht bij het vriespunt en overdag zal het niet warmer worden dan een graad of 4. Op donderdag draait de wind naar het oosten en dan wordt eindelijk ook wat droge lucht aangevoerd en dat betekent opklaringen. De nachten gaan dan met lichte vorst verlopen en in de middag moeten we het met 3 tot 4 graden doen. Vrijdag wordt een mooie winterdag, waarbij zon en wolken elkaar afwisselen bij een zwakke oostenwind. 

In het weekeinde zien we vanuit het noorden een lagedrukgebied onze kant opkomen. De wind draait hierdoor in de loop van zaterdag naar het zuidwesten. Vanaf zondag hebben de randen van de depressie ons bereikt. Van tijd tot tijd valt er regen of buien en de wind neemt toe. Temperaturen gaan daarbij omhoog naar 7 tot 8 graden, maar andere weermodellen laten het maximaal een graad of 5 worden. 

Prettige week!

Het Weernieuws: November 2024

NAT en SOMBER bij NORMALE TEMPERATUREN

November kende meerdere seizoenen in één maand. Er kwamen klassieke herfstdagen voor met een (zware)storm en regen, maar het kwam ook tot vorst en sneeuw en het was laat in november nog extreem zacht. Er werden dagrecords gebroken van hoogste temperatuur en neerslag. Heel bijzonder allemaal. 

TEMPERATUUR

Met een gemiddelde etmaaltemperatuur van 6,9°C in De Bilt week november niet veel af van het langjarig gemiddelde van 7,0°C. Langs de kust waren de warmste plekken met gemiddeld 8,5°C in Vlissingen en op Vlieland, gevolgd door Hoek van Holland met 8,4°C en Wijk aan Zee met 8,3°C. Veel koeler was het in het oosten: 6,2°C in Twenthe en 6,3°C op vijf stations aldaar. Berkel-Enschot had net als De Bilt  een gemiddelde van 6,9°C en deze is verdeeld over een gemiddelde middagtemperatuur van 10,0°C (normaal 10,4°C) en in de nachten was het 3,7°C gemiddeld tegen 4,7°C normaal. 

De eerste twee dagen waren zacht met kwikstanden die overal in de dubbele cijfers liepen. Op de eerste novemberdag liepen deze uiteen van 14,8°C in Wijk aan Zee tot 10,4°C in Maastricht. Een dag later had Hoek van Holland de hoogste temperatuur met 14,2°C en in Arcen werd het 11,8°C. De nachten werden vanaf 2 november plaatselijk helder en koelde dan ook flink af. Twenthe noteerde als enige met -0,5°C op neushoogte meteen een vorstdag. De daarop volgende nacht sloten Hoogeveen, Eelde, Nieuw Beerta, Lelystad en Heino zich daarbij aan. Aan de grond was het helemaal bibberen geblazen. Op tien centimeter hoogte vroor het vrijwel in heel het land met uitzondering van Zeeland en Limburg. In Hupsel daalde de temperatuur tot -3,0°C en op vliegveld Twenthe tot -4,0°C. En in de nacht naar 4 november vroor het deze keer ook in Brabant op neushoogte met in Woensdrecht een temperatuur van -0,2°C. Heino en Eelde hadden ieder -0,3°C. Vanaf de 6e t/m de 9e deed de temperatuur een duidelijke stap terug. Met maximumtemperaturen tussen de 5 en 9 graden was het kouder dan gebruikelijk voor de tijd van het jaar waar 12 graden normaal is. Zo bleef op 6 november de temperatuur in De Bilt voor het eerst sinds 17 april onder de 10 graden. Daarna werd het even weer wat zacht tot 13,6°C op 11 november in De Bilt en ook in heel Brabant werd het minstens 13 graden. Vervolgens kregen we een week waarbij het kwik steeds rond de 10 graden schommelden. 

Vanaf de 17e sloeg het weer om. De wind draaide naar het noordwesten en voerde koude lucht aan dat langzaam over het land trok. Op veel plaatsen werd de 10 graden niet meer gehaald en op 18 november was dat vrijwel overal het geval. Een dag later kregen we een scheiding te zien van warme en koude lucht en lag precies rond de grote rivieren. Zo werd het ten zuiden daarvan 11 tot 13 graden (12,7°C in Vlissingen), terwijl ten noorden ervan de temperatuur op 3 tot 6 graden uitkwam (3,6°C in Nieuw Beerta). Na de 19e daalden de temperaturen in het hele land tot onder de gebruikelijke waarde voor de tijd van het jaar met maximumtemperaturen tussen de 2 en 7 graden. In de nachten begon het plaatselijk licht te vriezen en dat vond vanaf 17 november al plaats en dat duurde tot en met de 23e. In die periode was de ochtend van 21 november het koudst: -3,7°C in Eindhoven, -3,6°C in Volkel, -3,4°C in Deelen en -3,2°C in Gilze-Rijen. In deze koudere fase werd ook de eerste officiële vorstdag genoteerd. Op 21 november daalde de temperatuur in De Bilt in de avond tot onder nul. En toen sloeg het weer opnieuw om. Op 24 november zorgde storm Bert voor een zuidelijke wind die zeer zachte lucht aanvoerde. In Ell werd het 19,1°C, de hoogste temperatuur deze maand en tevens de warmste 24 november ooit gemeten. Op vrijwel alle stations werd het dagrecord gebroken, waarbij Berkel-Enschot nog 17,9°C registreerde als hoogste temperatuur van deze slachtmaand. Sterker nog: het was niet eerder zo laat in het jaar zo warm. In De Bilt werd het 17,1°C. Dat was net geen record voor eind november, want op 25 november 2006 werd het op het hoofdstation 17,2°C. Ook 25 november bleef nog zeer zacht met 16 tot 17 graden in Brabant. Den Helder (De Kooy) had met 17,5°C de hoogste temperatuur van die dag. Vervolgens begonnen de temperaturen elke dag wel te dalen tot een graad of 8 op het einde van de maand. De laatste drie dagen zorgde nog voor drie koude nachten en werd de laagste temperatuur van deze maand gemeten: op 29 november werd het in Woensdrecht -4,1°C. Berkel-Enschot had nog -2,2°C als laagste kwikstand van november. 

In De Bilt kwam het op twee dagen, 21 en 29 november tot vorst. Normaal zijn er vijf dagen waarop het vriest. Het (noord)oosten en zuiden telde in november plaatselijk vijf tot zeven vorstdagen. Zoals in Berkel-Enschot met vijf vorstdagen tegen normaal drie en Twenthe had nog zeven van zulke nachten onder het vriespunt. 

NEERSLAG

Met gemiddeld over het land viel 92 mm neerslag tegen een langjarig gemiddelde van 72 mm en daarmee was de maand vrij nat. De eerste helft van de maand viel er echter nauwelijks neerslag. Alleen 11 november was een natte dag. In het noordoosten en zuidwesten viel die dag plaatselijk 10 tot 15 millimeter. De tweede helft van de maand was daarentegen zeer nat, vooral in het noorden van het land. Vanaf 17 november trokken in een noordwestelijke stroming talrijke, soms winterse, buien over het land. De dagen van 19 en 20 november waren kletsnat, met gemiddeld over het land respectievelijk 13 en 14 mm. De hoogste neerslagsommen waren die dagen voor het zuiden weggelegd, met op 19 november in Beek 30 mm en op 20 november in Berkel-Enschot eveneens 30 mm. Dat laatste leverde een landelijk nieuw dag-neerslagrecord op. De sneeuw werd namelijk in de nacht voorafgegaan door flink wat regen. Eindhoven noteerde 29 mm, Wilhelminadorp 27 en Herwijnen had 23 mm in de regenmeter. Het vorige neerslagrecord van 20 november stond op 21 mm waargenomen in Rotterdam in 1990. Op de 27e kregen we te maken met storm Cornall, waarbij het in het noorden 25 tot 35 mm viel. 

Zowel in het noorden van Noord-Holland, in Friesland en in Groningen viel in deze slachtmaand meer dan 125 mm. In het Groningse Roodeschool viel 158, in het Friese Sneek 153 en in het Noord-Hollandse Bergen 140 mm. Ook elders in het land was het nat en op veruit de meeste plaatsen viel 80 tot 105 mm. Het droogst was het in het oosten van Overijssel met in Denekamp 58 mm. Het natste KNMI-station was deze maand Lauwersoog met 144 mm en het droogst was het in Arcen met 63 mm. In Brabant waren de natste stations Gilze-Rijen met 189 mm, gevolgd door Zundert (108) en Eersel met 107 mm. De minste neerslag viel in Oss waar slechts 67 werd opgevangen gevolgd door het nabij gelegen Nuland met 75 mm. In De Bilt viel 85 millimeter, tegen 80 millimeter normaal en in Berkel-Enschot werd 89 mm afgetapt. Daar viel op 13 dagen minstens één millimeter, waarvan op twee dagen minstens tien millimeter. En dat waren die 19 en 20 november met respectievelijk 17 en 30 mm. Naast regen en sneeuw werd ook mist waargenomen. Dat gebeurde op maar liefst zeven dagen. In de eerste vijf dagen van deze maand werd al mist waargenomen en dat gebeurde daarna ook nog op 7 en 13 november. De laatste keer dat mist minstens vijf dagen achtereen plaatsvond in het midden van Brabant was in 2017 van 23 t/m 27 september. 

SNEEUW

Op 19 november ontwaakten Drenthe en Groningen in een winters landschap waar de eerste sneeuw viel van het seizoen. Normaal gesproken krijgen we pas op 7 december met een sneeuwdag te maken. Op 20 november viel op meer plaatsen sneeuw, waarbij in Berkel-Enschot in de ochtend ruim twee uur lang sneeuwde en op een gegeven moment een sneeuwdekje van 0,5 cm ontstond. En dat bij temperaturen van rond het vriespunt. Vervolgens stopte de sneeuwval, steeg het kwik en meteen smolt het witte goed van de straat. In de avond en nacht trokken opnieuw sneeuwbuien over. Op 21 november kwam het in de noordelijke helft van het land tot sneeuwbuien en in Groningen viel regionaal 5 tot 10 cm. sneeuw. Daarvoor gold code oranje. Na een avond en nacht met sneeuwbuien werden op 22 november ook Gelderland en Overijssel wakker in een witte wereld. 

WIND

Een zware storm, Cornall geheten, trok op de 27e over het noorden van het land. Dat betekent dat er minstens een uur lang windkracht 10 werd gemeten en dat gebeurde alleen in Vlieland. Ook het Friese Stavoren en op de Houtribdijk werd kracht 10 aangetikt, maar dat duurde geen zestig minuten achtereen. Bij dit alles werden windstoten van orkaankracht gemeten. Zo had Vlieland een windstoot van 128 km/uur, Stavoren 121 km/uur en Den Helder (De Kooy) kreeg er nog een van 120 km/uur te verwerken. Dit ging gepaard met stormschade bestaande uit omgevallen bomen en gekantelde vrachtwagens. In Lochem kwam een fietster om het leven door een omgevallen boom. Zowel langs de westkust als noordkust werd een gewone storm gemeten van windkracht 9 met windstoten tot meer dan 100 km/uur. Rondom Tilburg bleef het beperkt tot een stoot van 60 km/uur en kracht 5. 

ZONNESCHIJN

Met gemiddeld over het land scheen de zon 63 uur tegen 70 normaal en daarmee was het een iets sombere maand. Van 6 tot en met 9 november liet de zon zich in het gehele land niet zien, net als op 27 november. Somber was het in het noorden van het land, met op Lauwersoog slechts 44 uren zon, gevolgd door Nieuw Beerta met 45 zonuren en Eelde waar de zon 49 uren scheen. Het zonnigst was het in het midden van het land, met in Lelystad 83 zonuren. In De Bilt en Herwijnen scheen de zon 80 uur en op Schiphol en in Berkhout was dat 79 uur. Berkel-Enschot en Gilze-Rijen hadden beide 58 uren zonneschijn waargenomen, tegen normaal 73 zonuren. Daar was het dus een zeer sombere maand net als in Zeeland en Limburg. In totaal werden in Berkel-Enschot nog 13 zonloze dagen geteld (normaal 8) en drie zeer zonnige dagen waarop de zon minstens 6 uur scheen (normaal vier).