Het Weernieuws

HERFST BEGINT OP 22 SEPTEMBER

Vanmiddag om 14:44 uur staat de zon precies boven de evenaar, waardoor dag en nacht overal op aarde even lang duurden. Dat betekent dat op het noordelijk halfrond, dus bij ons, de astronomische herfst is begonnen. Net als in 2012, 2013, 2016, 2017, 2020 en in 2021 gebeurde dat ook op de 22e. Maar op andere jaren vond dat een dag later plaats: op 23 september, zoals vorig jaar en in 2022. Heel opvallend is dat voor de andere seizoenen (winter, lente en zomer) het begin vrijwel altijd op de 21e plaatsvindt. Maar dus vrijwel nooit voor de herfst. Dat heeft onder andere te maken met het feit dat de baan van de aarde geen cirkel is. De verschillende data zijn het gevolg van het feit dat we eens in de vier jaar een schrikkeljaar hebben dat één dag meer telt dan de andere jaren. In het begin van de vorige eeuw viel de eerste herfstdag enkele keren zelfs op 24 september, het laatst in 1931. 

Vandaag is de herfst van start gegaan met mist in de vroege ochtend gevolgd door steeds meer wolken vanuit het zuiden. Temperatuur blijft daarbij steken op zo’n 22 graden. Het is de voorbode van echt herfstweer wat de komende dagen over ons heen zal komen: regen, wind en lagere temperaturen. Vorig jaar startte de herfst met veel zonneschijn, maar al snel nam de bewolking toe en vielen er buien. Warmer dan 17 graden werd het toen niet. In 2022 was het een somber begin van het herfstseizoen. De bewolking overheerste en in de avond begon het te regenen. Daarbij werd het net geen 19 graden. Drie jaar geleden was het op 22 september schitterend. De zon scheen er flink op los afgewisseld met wat sluierwolken en met 21 graden was het genieten geblazen. In 2020 was het wel anders, want de weergoden hielden zich helemaal aan de herfstkalender. Na een prachtige nazomer van drie weken werden de bakens verzet en gingen we na de warme 22 september 2020 met 26,5°C over op een herfstachtig scenario met regen en wind. Vervolgens duikelen de temperaturen met zo’n tien graden naar beneden en werd het drie dagen later slechts 14 graden. In 2019 gingen we na het nazomerse weekeinde met 25 tot 27 graden ook over op onstuimig en nat herfstweer. De dag van 23 september zelf was een overgangsdag en was het nog rustig met een enkele bui in de middag. In 2018 hadden we op de 23e een spectaculaire start van het herfstseizoen. We kregen namelijk te maken met ex-hurricane Florence. In de ochtend was er nog niets aan de hand en was het letterlijk stilte voor wat er komen ging. Na het middaguur gingen alle remmen los. De wind nam flink toe en het ging langdurig regenen, waarbij rondom Tilburg 14 mm werd opgevangen. Het werd ook koud, waarbij in De Bilt zelfs de koudste 23e september ooit werd geregistreerd. Het werd daar namelijk niet warmer dan 10,9°C en in Berkel-Enschot bleef het kwik steken op 11,6°C. In 2017 zagen we bij de start van de herfst tussen alle bewolking maar drie uurtjes de zon. Het bleef overwegend droog, waarbij het kwik net onder de 20 graden bleef. In 2016 kregen we een prachtig begin van het herfstseizoen, maar we starten toen wel koud met kwikstanden van onder de 9 graden. Met een maximum van een graad of 22 werd het in de middag heerlijk warm en dat hadden we vooral te danken aan de zon die alle ruimte kreeg. In 2015 hadden we op 23 september letterlijk een herfstachtige start met een komen en gaan van buien. De zon liet zich pas op het einde van de middag zien. Daardoor kon het kwik niet verder oplopen dan een graad of 15 in Berkel-Enschot. In Maastricht werd het maximaal 13,2°C en dat is gewoon koud.

In 2014 begon de astronomische herfst ook koud, maar dan alleen in de vroege ochtend. Twenthe meldde aan de grond (op 10 cm hoogte) een temperatuur van 0,0°C. Op de normale waarnemingshoogte van anderhalve meter zakte het kwik in Twenthe tot 3,8°C en in De Bilt tot 4,4°C. Na de heldere ochtend volgde er steeds meer bewolking. De temperatuur steeg aan het begin van de middag naar ruim 18 graden. In 2013 hadden we een bewolkte start en kwam in de middag de zon erbij. Hierdoor liep de temperatuur op naar ruim 20 graden. In 2012 begon de herfst ook grijs en viel er wat regen uit, maar de zon kwam er snel door en liet deze nog negen uur schijnen en het kwik stijgen naar 17 graden. Dertien jaar geleden startte de astronomische herfst met bewolkt weer. In de loop van de middag werd al het grijs weggebrand door de zon en werd het nog ruim een graad of 19. In 2010 was de start van herfst veel mooier die met zonneschijn begon en de temperatuur deed oplopen naar bijna 24 graden. Later op de dag nam de bewolking toe en vielen er buien. In 2009 was het alleen maar zon wat de klok sloeg. Er was geen wolkje aan de lucht en het kwik liep naar ruim 23 graden.

De astronomische seizoensindeling rond 21 september is gebaseerd op de positie van de aarde ten opzichte van de zon. De seizoensverschillen vinden hun oorzaak in de schuine stand van de as waar de aarde om draait. Hierdoor komt de zon op het noordelijk halfrond in de zomer hoger boven de horizon dan in de winter en schijnt daardoor in de zomer langer dan in andere jaargetijden. Om praktische redenen en volgens een internationale afspraak gebruiken alle weerkundigen voor het berekenen van klimatologische gemiddelden een andere seizoensindeling en worden steeds drie opeenvolgende kalendermaanden als één seizoen beschouwt. Volgens de klimatologische seizoensindeling is de herfst dus al begonnen op 1 september en duurt dit seizoen tot en met 30 november. De astronomische herfst zal overigens eindigen op 21 december 2024 om 10:20 uur als de zon boven de Steenbokskeerkring staat en de winter begint.

Weerspreuk van de week: 20-26 september 2024

 Is het met Mattheus (21 september) klaar,

voorspelt goede oogst het naaste jaar.

 

Is het vies op St. Cleopatras (25 september),

dan valt de winter in een plas.

Weekendweersverwachting: 21-22 september 2024

 Einde nazomer in zicht

 Het weerbeeld dat we de afgelopen dagen zagen noemen we vanaf september een nazomer. Tussen begin september en half november daalt de gemiddelde middagtemperatuur in De Bilt van ongeveer 20 graden naar 9 graden. Toch zijn er ook in deze tijd nog regelmatig periodes die volledig aan de zomer doen denken. Die opleving van de zomer is zo karakteristiek dat de nazomerperiodes in verschillende landen eigen namen hebben gekregen. Rond de periode van half september heet een nazomer in ons land het Lambertuszomertje en op het einde van de herfstmaand heet dat het St. Michielszomertje. Is er een nazomer begin oktober dan heet dat een Kranenzomer en rond 11 oktober het Sint Gummaruszomertje. Kijken we naar de maand november dan noemen we een nazomer in België en Nederland ook wel St. Maartenszomer. Een meer algemene naam voor een periode met mooi najaarsweer wordt ook wel oudewijvenzomer genoemd, maar over de datering van dit begrip bestaat verwarring. Volgens oude gezegden mag alleen warmte rond 8 november zo worden genoemd, maar volgens klimatologen gaat het om warme dagen rond 25 september. Oorspronkelijk komt het begrip uit de Noorse mythologie, waarin noodlotsgodinnen wevend of spinnend werden afgebeeld. Later werd het toegeschreven aan oude breiende vrouwen en aan veldspinnen die bij rustig nazomerweer lange draden spinnen. Vorig jaar hadden we supernazomer weer. Het werd de op één na warmste september ooit, een hittegolf van 3 t/m 12 september en op 2 oktober steeg de temperatuur in Berkel-Enschot nog naar 26 graden. 

Op deze donderdag liep de temperatuur op naar ruim 24 graden, waarbij de zon de hele dag heeft geschenen. Het was genieten geblazen en doen we al vanaf dinsdag. Ook morgen en zaterdag houdt het prachtige nazomerweer aan. Oorzaak is een hogedrukgebied dat zich uitstrekt vanaf Groenland tot aan Rusland. Deze zorgt voor een noordoostelijke stroming met aanvoer van die warme en ook droge lucht. De zonloze hemel van vandaag houdt ook vannacht aan, waarbij de temperatuur naar de 12 graden daalt. Vervolgens krijgen we een vrijdag die een kopie wordt van de donderdag: zonovergoten en kwikstanden die zelfs richting de zomerse waarde van 25 graden gaan. Heerlijk! 

In het weekeinde begint de nazomer op haar einde te lopen. Op zaterdag is er nog niets aan de hand en blijft het met 24 graden zeer warm voor de tijd van het jaar. Opnieuw schijnt de zon van ’s morgenvroeg tot ’s avondslaat. Wel zien we in de loop van de dag wat sluierwolken verschijnen en dat duidt erop dat er ander weer aankomt. Daarbij draait de wind van oost naar zuid. Op zondag zien we dan ook meer wolken en kan het ook niet meer zo warm worden en blijft de thermometer op 21 tot 22 graden steken. In de middag ontstaan steeds meer stapelwolken die in de avond uit gaan groeien tot buien die met onweer gepaard kunnen gaan. Inmiddels is dan de astronomische herfst van start gegaan en het weerbeeld draait dan ook helemaal om. Vanaf maandag komen we in een zuidwestelijke stroming terecht en is het een komen en gaan van buien en halen we de 20 graden niet meer. Op maandag kunnen dat nog buien zijn met donder en bliksem en blijft het kwik op een graad of 17 steken. Op dinsdag valt een enkele bui, maar vanaf woensdag neemt de intensiteit steeds meer toe. Vooral op donderdag kan er een bak met regen vallen en neemt de wind toe. Met 13 graden is het gewoon koud voor de tijd van het jaar. De herfst laat zich dan van de andere kant zien. 

Prettig weekend!

Weersverwachting deze week: 16-20 september 2024

 Prachtig nazomerweer

 Na een week onstuimig weer met buien die soms gepaard gingen met onweer en hagel kunnen we ons gaan opmaken voor een mooie week, met vrijwel geen neerslag. Daarbij gaan de temperaturen flink omhoog en komt zelfs de zomerse waarde van 25 graden in zicht. Wat een verschil van de afgelopen dagen die gewoon koud verliepen. Donderdag was in onze regio daarbij de koudste dag, waarbij het overdag niet warmer werd dan 15,7°C. Deze werd gevolgd door een koude nacht, waarbij voor het eerst dit seizoen vorst aan de grond werd geregistreerd. In Twenthe daalde het kwik op vrijdagochtend namelijk naar -0,3°C. En dat is veel te vroeg voor de tijd van het jaar. Normaal gebeurt dit pas eind september. Vorig jaar moesten we wachten tot 15 oktober toen in de avond in Deelen de temperatuur daalde tot onder het vriespunt op tien centimeter hoogte. Maar vanaf 2018 tot en met 2022 vond dat allemaal in de eerste herfstmaand plaats. In 2018 was dat al op de eerste septemberdag (-0,4°C Twenthe), 18 september 2019 (-0,9°C Gilze-Rijen), 20 september 2020 (-1,3°C Twenthe), 21 september 2021 (-0,2°C Woensdrecht) en in 2022 was sprake van de eerste vorst aan de grond op de 20e toen het kwik in Eelde naar -0,4°C ging. Ook gisterochtend kwam het weer tot vorst en deze keer ook in Brabant, waarbij vliegveld Eindhoven de laagste temperatuur had met -0,7°C. Op neushoogte daalde de temperatuur rondom Tilburg naar 5,2°C. En zo koud hebben we het sinds de ochtend van 29 april niet gehad: 5,1°C in Berkel-Enschot. 

Genoeg over alle kou, want langzaam kunnen we onze jas, sweaters en truien weer uittrekken, want we gaan een warme nazomerweek tegemoet. Gisteren overdag werd het zo’n 18 graden en op deze zondag komt daar nog een graadje bij. Daarbij wisselen zon en wolken elkaar af en het blijft droog bij een zwak tot matige wind die uit het westen komt. We profiteren namelijk van een langgerekt hogedrukgebied vanaf Spanje tot aan Rusland toe. Op maandag schuift dit weersysteem langzaam op richting Scandinavië waar het woensdag aankomt. Deze reis gaat wel gepaard met wat lichte regen of buien op maandagochtend. Het is dan meteen ook de laatste neerslag, want daarna blijft het tot en met zaterdag droog. Het hogedrukgebied wordt krachtiger en krachtiger, waarbij de wind langzaam naar het oosten tot noordoosten draait met aanvoer van warme lucht vanaf het vastenland van Europa. De zon laat zich steeds vaker zien en de temperaturen gaan verder omhoog. Op maandag is het een graad of 20, dinsdag 21 en vanaf woensdag krijgen we een reeks warme dagen van 24 tot 25 graden tot in het weekeinde. Op dinsdag zien we nog wat stapelwolken voorbij komen en voor de rest van de week zijn het wat sluierwolken waar de zon gewoon doorheen schijnt. Op donderdag zien we boven Spanje een depressie liggen en deze probeert het hogedrukgebied weg te duwen, maar dat lukt niet. Maar wel in het weekeinde als de depressie zich heeft uitgebreid tot voor de kust van Frankrijk. In de loop van zaterdag zien we dat de sluierwolken steeds dikker geworden en op zondag passeren de eerste neerslaggebieden onze regio. Van tijd tot tijd vallen er buien en daar zou ook onweer bij kunnen zitten. Het gevolg is afkoeling en dan dalen de temperaturen de dagen erna tot rond de 20 graden met elke dag wel kans op een bui. Maar zover is het nog lang niet en gaan we de komende dagen allemaal genieten van prachtig nazomerweer. 

Prettige week!

Weerspreuk van de week: 13-19 september 2024

 Dagelijks wat zon en koelte in de nacht,

bereiden een herfst vol kleurenpracht.

 

Geen wolkje op Kruisverheffingsdag (14 sept.),

geeft de winter van woestijngedrag

Weekendweersverwachting: 14-15 september 2024

 Zon en wolken 

Deze week stond in het teken van de afscheid van de zomer. De temperaturen kelderden naar beneden wat gepaard ging met buien met onweer, hagel en windstoten. Afgelopen zondag was het nog ruim 22 graden, maar daarna zakte de temperatuur dagelijks tot een graad of 15 op deze donderdag. En zo’n lage kwikstand hebben we sinds 10 juni niet meer gehad toen het 15,3°C werd in Berkel-Enschot. En dan de buien die alsmaar kwamen. Op dinsdag ontstonden in de loop van de dag buien die tot in de nacht naar woensdag doorgingen. In onze regio werd in die periode 7 mm opgevangen. Maar op andere plaatsen gingen de hemelsluizen volledig open. Zo kreeg Montfoort 80 mm in de regenmeter, De Bilt 58, Odijk 46, Hoek van Holland 45, Woerden 43, Uitgeest 40, Twello 39, Purmerend 35, Eelde 34 en Landsmeer had 32 mm. Op de dinsdag overdag werd in De Bilt 53 mm afgetapt en daarmee was het officieel de natste 10e september ooit waargenomen. Het vorige record stond op 44 mm waargenomen in 2013. Landelijk werd het niet de natste ooit, want dat blijft staan op 75 mm eveneens uit 2013 en dat zagen we in Hupsel gebeuren. En dan de woensdag die de onstuimigste dag van de week is geworden. Hagel, onweer en windstoten; alles kwam voorbij. In Berkel-Enschot hagelde het op een gegeven moment zo hard dat het heel even wit werd. Daarbij werd in totaal nog 17 mm uit de regenmeter gehaald. Deelen had 22 mm, Rotterdam 18, Herwijnen en Twenthe hadden eveneens 17 mm opgevangen. Het koelde daarbij steeds verder af. Op zowel woensdagochtend als vanochtend dook het kwik voor het eerst sinds 14 juli toen onder de 10 graden. In Tilburg was het op deze donderdag rond zonsopkomst zo’n 6 tot 7 graden; in Eelde was het zelfs een graad of 3. Aan de grond was het helemaal koud geworden: Twenthe 1,7°C en het vliegveld Eindhoven mat 1,8°C. En dat was wel even wennen na alle warmte van de afgelopen maanden. De kou blijft nog steeds in onze buurt, waardoor het in de komende nacht nog kouder kan worden. Aan de grond kan het tijdens opklaringen zelfs gaan vriezen. 

De vrijdag start met een afwisseling van zon en wolken en dat houden we de hele dag. Daaruit kan in de middag een bui vallen. Bij een zwak tot matige noordwestenwind wordt het 17 graden. Het zal voorlopig de laatste neerslag zijn tot aan eind volgende week, want hogedrukgebieden gaan bij ons het weerbeeld bepalen. De luchtdruk zien we eigenlijk nu al stijgen en dat gaat verder in het weekeinde. Opnieuw bepalen zonneschijn en wolkenvelden het weerbeeld en de temperatuur stijgt langzaam van 17 op zaterdag tot 18 graden op de zondag. Op beide dagen staat daarbij een zwakke wind uit het westen tot noordwesten wat het in de zon best aangenaam maakt. 

Na het weekeinde wordt het alleen maar beter. De zon laat zich steeds vaker zien en dan vooral vanaf woensdag. De temperatuur gaat daarbij omhoog van 19 graden op de maandag tot een graad of 24 op het einde van de week. Een heerlijke nazomer dus en dat betekent genieten. 

Prettig weekend!