Het Weernieuws: Lente 2024

 RECORDWARM, OP ÉÉN NATSTE OOIT en SOMBER

Wat een bijzonder voorjaar hebben we toch achter de rug. Het werd de warmste lente allertijden, terwijl het over het algemeen een somber seizoen was. Dat laatste kwam vooral door de vele bewolking waar regelmatig neerslag naar beneden kwam. En wel zoveel dat het de op één na natste lente is geworden! Wel konden we dit jaar zowel de eerste officiële warme dag van minstens 20 graden als de eerste zomerse dag van 25 graden noteren. Tenslotte werd er maar één vorstdag geregistreerd en zo weinig vorstdagen in een lente heeft nog nooit plaatsgevonden. 

TEMPERATUUR

Met een gemiddelde etmaaltemperatuur van 11,8°C tegen een langjarig gemiddelde van 9,9°C was de lente de warmste sinds het begin van de metingen in 1901. Het oude record van 11,7°C dateert uit 2007. Alle lentemaanden waren ruim te warm, dus het kon ook niet anders. Maart was recordwarm met een gemiddelde etmaaltemperatuur van 9,0°C (normaal 6,5°C), april had 10,8°C (normaal 9,8°C) en mei was één van de warmste meimaanden sinds het begin van de metingen met een gemiddelde van 15,5°C tegen normaal 13,4°C. Berkel-Enschot had in deze lente een gemiddelde etmaaltemperatuur van 12,6°C en dat is ook daar een nieuw record. Deze was verdeeld over een gemiddelde middagtemperatuur van 17,0°C (normaal 16,1°C) en in de nachten was het gemiddelde 8,2°C tegen 5,9°C als langjarig gemiddelde. En dat laatste is voor Berkel-Enschot ook een nieuw warmterecord. 

De laagste temperatuur van de lente werd halverwege de lente gemeten, in april. Op de 23e dook het kwik in Wijk aan Zee namelijk naar -3,5°C. Ook rondom Tilburg werd de laagste temperatuur op deze dag gemeten: -0,7°C in Berkel-Enschot. De eerste officiële warme dag van 20 graden of meer in dit jaar werd in De Bilt op 6 april waargenomen. De eerste officiële zomerse dag van minstens 25 graden viel een maand later, op 2 mei. En dat is best vroeg, want normaal gesproken wordt zo’n temperatuur rond 13 mei geregistreerd. Kijken we naar de hoogste temperatuur van dit voorjaar, die werd op 14 mei in Marknesse geregistreerd met 28,5°C. In Tilburg en omstreken werd het op die dag 29,2°C en dat is de hoogste temperatuur van het jaar tot nu toe. De koudste lentedag voelde men op 11 maart toen het kwik niet verder steeg dan 7,9°C. 

In totaal telde de lente in De Bilt slechts één vorstdag (-1,9°C op 23 april), terwijl we op twaalf van zulke dagen, dat het heeft gevroren, mogen rekenen. Niet eerder noteerde de lente slechts één vorstdag. Het record was twee en werd genoteerd in de lentes van 1945 en 1992. Meest recente lentes met weinig vorstdagen waren 2019 met vijf en 2007 met vier. Daarnaast kreeg De Bilt 19 warme dagen, waarvan drie zomers. Normaal zijn dat respectievelijk 17 en vier dagen. In het oosten vroor het in 6 tot 7 keer en in Woensdrecht 8 keer. Tenslotte werden in het oosten 22 tot 24 warme dagen en 5 tot 7 zomerse dagen geteld. Het midden van Brabant registreerde 27 warme dagen, waarvan 8 zomers, en ook slechts één vorstdag (normaal negen). 

NEERSLAG

De lente was zeer nat met gemiddeld over het land 256 mm neerslag tegen een langjarig gemiddelde van 148 mm. Hiermee is de lente van 2024 de op één natste sinds het begin van de metingen. Bovenaan staat de lente van 1983 toen er 273 mm over de drie maanden werd opgevangen. Ook in De Bilt werd het bijna een record. Daar viel 296 mm, terwijl het record op 310 mm stond uit 1979. Maart was droog met landelijk gemiddeld 46 mm (normaal 53 mm), april was echter kletsnat met 82 mm (op twee na natste aprilmaand ooit gemeten) en mei was met gemiddeld 128 mm recordnat. In het zuiden viel plaatselijk meer dan 200 mm. In mei zorgden zware buien plaatselijk voor wateroverlast. 

De meeste neerslag viel deze lente in Limburg. Heerlen tapte 471 mm af, Landgraaf 409 en Nunhem 361 mm. Slechts op één plaats viel, sinds de start van de neerslagmetingen in 1906, meer neerslag. Dat was in 1951 met 490 mm in Wageningen. In Brabant ving Prinsenbeek dit jaar met 354 mm de meeste neerslag op, gevolg door Berkel-Enschot met 352 mm en Hank had 338 mm. Het natste KNMI-station lag in de Limburgse hoofdstad waar 329 mm naar beneden kwam. Het minst nat was het in het noorden van het land. Het Groningse Kloosterburen mat 174 mm en in het Drentse Gieten en Nieuw Buinen viel elk 178 mm. Kijken we naar onze provincie dan had Vught met 240 mm de minste neerslag. Rondom Tilburg werd dus 352 mm afgetapt en dat is een nieuw neerslagrecord sinds 1878 toen daar de metingen begonnen. Het regende letterlijk records, want ook het aantal dagen waarop minstens 0,1 millimeter, 1 millimeter en 10 millimeters viel, werden allemaal gebroken. Deze staat nu op respectievelijk 62, 50 en 10 dagen. Normaal zijn dat in lente 41, 29 en 5 dagen. Naast regen werd in Berkel-Enschot op vier dagen hagel waargenomen, twaalf dagen onweer en vijf dagen met mist. 

NOORDERLICHT

Door het zachte en kletsnatte weer is het tot winterse neerslag en storm deze lente niet gekomen, maar wel was fraai noorderlicht te zien. Op 4 maart was vooral in het noorden een roze en paarse gloed aan de hemel te zien. Ook op 10 en 11 mei was een fraai noorderlicht zichtbaar. Deze keer overal in het land en kleurde de hemel roze, paars en groen. Wauw. 

ZONNESCHIJN

De lente was met over het land gemiddeld 504 uren zon tegen normaal 567 uur,  somber. Daarmee was het de somberste lente sinds 2013. Toen scheen de zon gemiddeld over het land 498 uur. Vorig jaar scheen de zon in de lente 562 uur, maar in zowel 2022 als in 2020 was het duidelijk zonniger. In 2022 scheen de zon van 1 maart tot en met 31 mei in totaal 732 uur, maar de zonnigste lente beleefden we in 2020. Vier jaar geleden scheen de zon maar liefst 805 uur. De somberste lente beleefden we in de kletsnatte lente van 1983. De zon scheen 41 jaar geleden slechts 316 uur. Alle lentemaanden hadden dit jaar trouwens minder zonuren dan het langjarig gemiddelde. En dat is best bijzonder omdat het normaal is dat zeer hoge temperaturen veroorzaakt worden door de hoeveelheid zonneschijn. Dit keren waren het de bewolkte nachten die de temperatuur zo hoog maakte. 

Maart was vrij somber met 126 uren zon tegen 145 uur normaal. In april scheen de zon 167 uur zon tegen 195 uur normaal en mei was ook wat somberder dan normaal met 211 uur tegen normaal 225 uur. Het zonnigst was het in Den Helder (De Kooy) met 572 uren zon en de minste zonuren had het Limburgse Arcen waar de zon 431 uren scheen. In De Bilt scheen de zon 491 uur tegen 546 uur normaal en in Berkel-Enschot werd 460 zonuren geregistreerd tegen normaal 585. Daar werden nog zeven zonloze dagen geteld, precies het langjarig gemiddelde over 1998-2023. Op slechts negen dagen was er sprake van zeer zonnig weer, terwijl we in een lenteseizoen op maar liefst 23 van zulke dagen mogen rekenen.

Weersverwachting deze week: 24-28 juni 2024

 Zomerweer! 

De opmaat naar het warme zomerweer wat we deze week krijgen, ging de afgelopen dagen niet zonder slag of stoot. Afgelopen vrijdag trok een regenzone over wat in onze regio nog 9 mm opleverde. Hoogeveen had nog 14 mm en Maastricht 11 mm. De zon hebben we vrijwel niet gezien en de temperatuur bleef steken op een graad of 18. Gisteren, zaterdag, zag er al iets beter uit. Overdag overheerste nog wel de bewolking, waarbij we de zon alleen in de ochtenduren zagen. In de avond werd de bewolking in Berkel-Enschot zelfs zo dik dat er enkele druppels uitvielen. Inmiddels was de wind gedraaid naar het zuidwesten en kwamen we in de warme lucht terecht en steeg het kwik in Tilburg overdag naar de 22 graden. In de loop van de avond klaarde het op en in de nacht werd het kraakhelder, waardoor we de volle maan prachtig konden zien. Tegen de ochtend ontstond er nevel en daar is deze zondag mee van start gegaan. Maar de zon brandde snel alles weg en begon de temperatuur te stijgen. Om 11:00 uur was het al zo’n 22 graden en zal vandaag verder stijgen naar de zomerse waarde van 25 graden en dat is voor het eerst deze maand. Het blijft droog, waarbij zon en wolken elkaar afwisselen. Bij een zwakke wind zal het heerlijk warm aanvoelen. Maar let op: de zonkracht is bijzonder sterk en wel zodanig dat je binnen dertig minuten al verbrand. Dus bedek je huid goed of smeer je in en deze waarschuwing dat geldt tot en met woensdag. 

De aanvoer van de warmte wordt veroorzaakt door een hogedrukgebied bij de Azoren die een uitloper heeft voor de kust van Frankrijk. In de nacht naar maandag breekt het hogedrukgebied en komt een gedeelte ervan boven de Noordzee te liggen. De wind draait naar het noordoosten, waardoor de temperatuur in onze regio niet verandert en het dus opnieuw 25 graden zal worden. Op dinsdag schuift het hogedrukgebied naar de Oostzee en tegelijkertijd zien we vanuit Spanje een depressie liggen die vanaf woensdag dichterbij komt. Daar hebben we op de dinsdag nog geen last van wat een stralende dag zal opleveren met alleen maar zonneschijn. De thermometer laat dan een maximale waarde zien van 27 graden bij een matige oostenwind, kracht 3. Op woensdag ligt de Spaanse depressie al boven Frankrijk, waardoor de oostelijke stroming in stand blijft en het allemaal nog warmer wordt. Voor het eerst dit jaar zullen we dan de tropische grens van 30 graden halen. De dag begint zonnig met wat sluierwolken gevolgd door onschuldige stapelwolken in de middag. Op donderdag zitten we midden in het lagedrukgebied en draait de wind alle kanten op. We bevinden ons nog wel in tropische sferen en kan het zelfs nog 31 graden worden. Maar echt prettig zal het niet aanvoelen, want de depressie zorgt ook voor de aanvoer van vochtige lucht. En dat betekent dat het wat benauwd zal aanvoelen. In de avond krijgen we te maken met regen- en onweersbuien en dat zet op vrijdag verder door. Deze buien zorgen voor afkoeling en dan halen we de 25 graden niet meer en komen we uit op een graad of 23. In het weekeinde breidt het lagedrukgebied zich verder uit vanaf Scandinavië tot aan de Middellandse Zee. Dit betekent zowel op zaterdag als op zondag een komen en gaan van buien bij kwikstanden tussen de 23 en 24 graden en dat zijn voor Brabant normale waarden voor eind juni. 

Prettige week!

Weerspreuk van de week: 21-27 juni 2024

 

Als Johannes (24 juni) is geboren,

is het lengen der dagen verloren.

 

Is er in juni pas volop zonneschijn,

dan wordt de zomer erg klein maar fijn.

Weekendweersverwachting: 22-23 juni 2024

 Overgang naar warm zomerweer 

En daar is ie dan eindelijk: een zonnige verwachting met hoge temperaturen. Dit zou dan vanaf zondag moeten gebeuren oplopend tot wel 30 graden halverwege de week. Het wordt wel tijd, want het was afgelopen dinsdag opnieuw bar en boos. In de loop van de middag begon het te regenen en dat hield aan tot middernacht. Daarbij werd plaatselijk onweer waargenomen en het kwik beleef overdag steken op 17 graden. In Berkel-Enschot viel in totaal 17 mm,  Maastricht had 23 mm, Volkel 29 mm en Eindhoven ving de meeste neerslag op: 34 mm. Daarmee is niet alleen een nieuw dagrecord voor dat station gebroken, maar ook een nieuw Brabants record. De natste 18e juni in Eindhoven was in 2007 toen 18 mm in de regenmeter verdween. Voor Brabant stond het record op 21 mm afgetapt in 2012 in Gilze-Rijen. Op deze donderdag gaat vanavond de astronomische zomer van start omdat de zon dan precies boven de Kreeftskeerkring staat. Maar voor zomerweer moeten we nog even geduld hebben. Vandaag begonnen we droog met veel sluierbewolking die dikker en dikker werd. Uiteindelijk vielen in de middag daar buien uit. Temperatuur liep nog op naar zo’n 21 graden in onze regio. Opvallend is dat het in noorden afgelopen nacht behoorlijk fris was met 4,6°C in Eelde, 5,4°C in Leeuwarden en 5,7°C op Terschelling. Rondom Tilburg werd het een graad of 11. En op al deze stations, ook in onze regio, was het onbewolkt wat het bijzonder maakt. 

De komende uren kan er verspreid nog een bui vallen. In de nacht is het droog, maar bewolkt waardoor we een warme nacht krijgen van een graad of 14. Op vrijdag leven de buien weer op. In de loop van de middag verdwijnen ze en probeert de zon nog even om de hoek te kijken. Daarbij laat de thermometer zo’n 21 graden zien bij een zwak tot matige noordwestenwind. Ondertussen probeert een hogedrukgebied op de Atlantische Oceaan ons te bereiken. Op zaterdag lukt dat nog niet, waardoor de dag met bewolking en een enkele bui van start gaat. In de middag verschijnen er opklaringen en dan zien we de eerste tekenen van het hogedrukgebied. Warmer dan 20 graden zal het dan nog niet worden. Op zondag is dat anders als we het hogedrukgebied de Noordzee opzoekt. Zon en wolken wisselen elkaar af, het blijft droog en het kwik loopt op naar 23 graden. 

Na het weekeinde wordt het alleen maar warmer en kunnen we ons dit jaar gaan opmaken voor zowel de eerste zomerse dag van 25 graden als de eerste tropische dag van een graad of 30. Op maandag hangt het erom of het al de zomerse waarde gaat halen. Het is prachtig weer, waarbij de zon alle ruimte krijgt met in de middag onschuldige stapelwolken. Op dinsdag is het dan zover en stijgt de temperatuur over de grens van 25 graden en blijft hangen op een graad of 28. Het is een echte zomerdag met volop zonneschijn. Op woensdag wordt het allemaal nog warmer en wordt het de warmste dag van de week als de tropische grens bereikt wordt. De dag begint nog met zon en sluierwolken. Vervolgens verschijnen er stapelwolken die in de avond uit kunnen gaan groeien tot felle onweersbuien. Daarna volgt afkoeling en zakt de temperatuur op het einde van de week terug naar een graad of 22. 

Waar je wel op moet letten is de zonkracht die vanaf deze zondag op zonkracht 7 komt te liggen en de hele week aanhoudt. Dat betekent dat je huid al in 10-25 minuten kan verbranden. Insmeren met een zonnecrème is dan geen overbodige luxe als je lang in de zon moet zijn. Houd daar rekening mee. 

Prettig weekend!

Het Weernieuws: Zomer begint vanavond

Vanavond om 22:51 uur staat de zon precies boven de Kreeftskeerkring en dat betekent dat de astronomische zomer van start gaat. Deze donderdag duurde dan 16 uur en 45 minuten, waarbij de zon in het midden van Nederland opkomt om 05:19 uur en om 22:04 uur weer verdwijnt. Tussen het oosten en westen van ons land zijn die tijden verschillend. In Twente is om 05:09 uur de opkomende zon al zichtbaar, terwijl dat in Den Haag 12 minuten later gebeurt. Zo'n verschil is er ook bij zonsondergang. Het tijdstip waarop de zomer eindigt, en dus de herfst volgens sterrenkundigen begint, is op 22 september om 14:44 uur. 

Als we naar het noorden gaan duurt de dag nog langer. Op de Wadden is het in juni ongeveer een half uur langer licht dan in Zuid-Limburg. Op de breedte van Oslo, Helsinki en Sint Petersburg (60 graden noorderbreedte) duurt de dag ongeveer twee uur langer dan in De Bilt. In het midden van Scandinavië (64 graden noorderbreedte) duurt de dag 21 uur. Verder noordelijk (vanaf 65,44 graden noorderbreedte) gaat de bovenrand van de zon om middernacht enige tijd niet onder. Hier is dus tijdelijk geen zonsondergang meer te zien. We noemen dat de middernachtzon. Het wordt dan gedurende de nachtelijke uren niet donker. Maar ook in Nederland is het tijdens heldere nachten niet helemaal pikdonker. De zon staat momenteel zo hoog aan de hemel, dat zij 's nachts maar net onder de horizon verdwijnt. Bij onbewolkt weer, is de gloed van de zon langs de horizon te volgen. Die gloed beweegt via noordwest en noord naar oost, alwaar de zon wederom opkomt. De gloed is het beste te zien op een punt waar goed overzicht is naar alle richtingen. Tegen middernacht is het in de oostelijke hoek dan duidelijk donkerder dan in het noordwesten.

Door de langere daglengte schijnt de zon op veel plaatsen in Scandinavië, ondanks het vaak wisselvalliger weer, langer dan in ons land. Zo registreert Oslo in juni gewoonlijk zo'n 250 uur zon, terwijl verschillende plaatsen in het zuiden en midden van Zweden en Finland in juni de zon circa 300 uur zon zien. In ons land varieert het aantal zonuren in juni van 200 in het zuiden en oosten tot 230 uur aan de kust. In Antarctica vindt het omgekeerde plaats. Een groot deel van het continent ziet de zon in juni helemaal niet omdat het grootste deel zich binnen de poolcirkel bevindt. Op de Zuidpool zelf duurt de volledige duisternis van 11 mei tot en met 31 juli.

Het moment waarop per definitie de zomer begint wordt ook wel zomerzonnewende of zomerpunt genoemd. In veel landen is de zomerzonnewende een traditioneel feest met optredens en concerten tijdens de Midzomernacht. 

Volgens de Stichting De Koepel wordt de zomer geleidelijk langer om in het jaar 3500 zijn langste duur te bereiken. De zomer begint wanneer de (geocentrische) lengte van het midden van de zon precies 90 graden bedraagt, en eindigt wanneer de lengte precies 180 graden is. Van jaar tot jaar zijn er echter grote verschillen door de periodieke verandering van de stand van de aardas. Oorzaak is de aantrekkingskracht van de maan en door storingen van de maan en van de planeten op de beweging van de aarde. De astronomische seizoensindeling is gebaseerd op de positie van de aarde ten opzichte van de zon. De seizoensverschillen vinden hun oorzaak in de schuine stand van de as waar de aarde om draait. Hierdoor komt de zon op het Noordelijk Halfrond in de zomer hoger boven de horizon dan in de winter en schijnt de zon in de zomer langer dan in andere jaargetijden.

Om praktische redenen en volgens internationale afspraak gebruiken de weerkundigen voor het berekenen van klimatologische gemiddelden een andere seizoensindeling en worden steeds drie opeenvolgende kalendermaanden als één seizoen beschouwd. Volgens de klimatologische indeling is de zomer al op 1 juni begonnen en duurt het zomerseizoen tot met 31 augustus. Na de langste dag worden de dagen langzaam korter. Op 21 december hebben we dit jaar de kortste dag en zal de zon slechts 7 uur en 43 minuten boven de horizon blijven, want de zon komt dan pas om 08:46 uur op en gaat onder om 16:29 uur. Om precies 10:20 uur begint dan de astronomische winter.

Weersverwachting deze week: 17-21 juni 2024

 Onstabiel en warm 

Op dit moment ligt de gemiddelde middagtemperatuur van deze maand in onze regio op 19 graden. Wat een verschil met vorig jaar toen juni 2023 de warmste werd sinds het begin van de waarnemingen in 1706. Vanaf de 6e werd toen een regionale hittegolf ingeluid dat tot en met 21 juni duurde. Zo’n recordlange regionale hittegolf van 16 dagen in juni heeft rondom Tilburg nog nooit plaatsgevonden. Op de 9e werd het tropisch met minstens 30 graden en dat bleef het vier dagen achtereen. Nadat op 9 juni de eerste officiële zomerse dag in De Bilt werd genoteerd kwam het direct tot een aaneengesloten en recordlange periode van 13 zomerse dagen van minstens 25 graden in juni. De Bilt noteerde daarbij op 11 juni ook de eerste officiële tropische dag met 30,3°C. In Berkel-Enschot werden vorig jaar 21 zomerse dagen geteld, waarvan zeven tropisch. Niet normaal. Dit jaar is er nog geen enkele zomerse dag in juni gemeten en moeten we het doen met een maximum van 23,0°C op 4 juni. En dan hebben we nog niet over de neerslag gehad. Vanaf 13 mei 2023 werd er tot en met 19 juni 2023 geen meetbare neerslag in Berkel-Enschot gevallen en dat is dus 38 dagen lang! Ook dat was een nieuw record. Nu mogen we blij zijn als er vijf dagen achtereen geen neerslag is gevallen. Heel bizar dit enorme verschil met de eerste zomermaand van vorig jaar. 

Deze Vaderdag begon afgelopen nacht met regen, gevolgd door opklaringen in de ochtend.  Maar als snel kwamen vanuit België buien op zetten en dat gaat aan het begin van de middag door. Daarna wordt het droog en stijgt het kwik naar zo’n 19 graden bij een matige wind, kracht 4. We hebben te maken met een depressie tussen Schotland en Noorwegen die zich tot over het noorden van Frankrijk heeft uitgebreid. Op maandag breekt de depressie in tweeën en komt de ene helft bij Noorwegen te liggen en de andere helft bij Spanje. Het gevolg is dat er met een zuidwestelijke stroming onstabiele en warme lucht onze kant op komt. De dag begint nog droog, maar in de middag ontstaan stapelwolken waaruit buien kunnen ontstaan waar onweer bij kan zitten. Temperatuur loopt op naar de 21 graden. Ook op dinsdag hebben we nog last van regen- en onweersbuien die in de loop van de dag overtrekken. Tegelijkertijd zien we op de Atlantische Oceaan een hogedrukgebied en deze schuift langzaam naar het oosten. Op woensdag krijgen we te maken met een uitloper ervan en wordt het een prachtige junidag. Zon en wolken wisselen elkaar af, het blijft droog en de temperatuur ligt op een graad of 21. Vervolgens schuift het hogedrukgebied verder naar het oosten en komt boven Polen te liggen. De wind draait naar het oosten en meteen stroomt nog meer warme lucht onze regio binnen. We gaan dan voor het eerst deze maand de zomerse temperatuur van 25 graden halen. Eindelijk. Maar ja, de atmosfeer wordt meteen onstabiel en gaat tegen de avond al reageren met stevige buien die met onweer en hagel gepaard kunnen gaan. Het is meteen ook de start van de astronomische zomer die op donderdagavond van start gaat. Op vrijdag nemen depressies tijdelijk de regie weer over en dat betekent buien en lagere temperaturen. Daarna lijkt een periode met droog weer aan te komen als hogedrukgebieden ons weten te bereiken. Maar depressies liggen wel op de loer. Dus met een buitje zullen we toch rekening moeten houden. Temperaturen komen met zo’n 23 graden wel op normaal uit voor de tijd van het jaar. 

Prettige week!