Het Weernieuws: Koningsdag 2024

Gisteren, zaterdag, was het de 11e Koningsdag en werd dit jaar in Emmen gevierd. Sinds 2014 wordt Koningsdag gehouden op de verjaardag van staatshoofd Willem-Alexander (27 april), behalve wanneer dit op een zondag is. In dat geval wordt het op zaterdag gevierd en dat gebeurde meteen al bij de eerste keer in 2014. Volgend jaar zal dat opnieuw het geval zijn en dus wordt Koningsdag 2025 op 26 april gehouden. 

Wilhelmina

Op 31 augustus 1885 werd in Nederland ter gelegenheid van de vijfde verjaardag van Prinses Wilhelmina de eerste Prinsessendag gevierd. Deze dag was de voorloper van Koninginnedag. Het initiatief komt van de liberalen, die met het feest de nationale eenheid wilden benadrukken. Na het overlijden van Koning Willem III op 23 november 1890 werd Wilhelmina koningin, onder regentschap van haar moeder Koningin Emma. In 1891 werd in Nederland de eerste echte Koninginnedag gevierd. Koningin Wilhelmina en haar familie waren echter niet aanwezig bij de festiviteiten op Koninginnedag. Koninginnedag was in die jaren ook de laatste dag van de schoolvakantie, waardoor deze dag al snel een feestdag voor kinderen werd. Op 31 augustus 1902 groeide Koninginnedag uit tot een echt volksfeest. De bevolking vierde toen namelijk ook het bericht dat Koningin Wilhelmina net hersteld was van een ernstige ziekte. 

Juliana

In september 1948 volgde Koningin Juliana haar moeder op. Zij vierde net als Koningin Wilhelmina Koninginnedag op haar eigen verjaardag: 30 april, voor het eerst in 1949. De Koningin en haar familie namen op het bordes van Paleis Soestdijk een defilé af. Veel Nederlanders liepen in een kilometerslange rij langs het bordes en gaven de Koninklijke Familie bloemen en geschenken. Dit bloemendefilé was vanaf midden jaren '50 op de televisie te zien. Onder Koningin Juliana werd Koninginnedag een officiële vrije dag en de viering groeide uit tot een nationale feestdag, die in het teken staat van saamhorigheid. 

Beatrix

Koningin Beatrix besloot bij haar aantreden in 1980 als koningin, uit respect voor haar moeder, Koninginnedag op 30 april te blijven vieren. Ze koos ervoor niet de mensen naar haar toe te laten komen, maar juist zelf naar de mensen toe te gaan. Een praktische overweging bij deze datum was dat de activiteiten die onlosmakelijk met deze dag waren verbonden doorgaans in de buitenlucht plaatsvonden en dus gebaat waren bij een gerede kans op weersomstandigheden die zich hiervoor lenen. Samen met andere leden van de Koninklijke Familie bezocht ze ieder jaar een of twee gemeenten in Nederland, om daar Koninginnedag te vieren. 

WEERBEELD

De allereerste Koningsdag was dus op 26 april 2014 en niet op de 27e omdat dat op een zondag is. Die zaterdag begon met een oranjezonnetje gevolgd door bewolking in de middag. De temperatuur liep nog op naar 20 graden. In 2015 liet de zon zich veel meer zien. Na wat lichte regen in de Koningsnacht was het overdag wisselend bewolkt en scheen de zon negen uur lang. Met 14 graden was het wel fris. Een jaar later was Koningsdag bar slecht. De hele dag vielen er in 2016 buien en de temperatuur kwam niet boven de tien graden uit met 9,9°C als maximum in Berkel-Enschot. In De Bilt werd het 10,7°C en in Maastricht werd het zelfs niet warmer dan 7,7°C. Overigens geen dagrecord, want dat staat voor 27 april op 5,5°C uit 1941 waargenomen in Den Helder (De Kooy). Voor Brabant staat het kouderecord op 7,7°C uit 1985 in Eindhoven en Volkel. Dat we in koude lucht zaten bleek een dag eerder wel. In de vroege ochtend van de 26ste lag op sommige plekken in Drenthe, Overijssel en het zuiden van Friesland 3 cm sneeuw! De buien zorgden voor veel neerslag, zoals 15 mm in Berkel-Enschot. In 2017 was het opnieuw koud. In De Bilt werd het 10,9°C en in Tilburg, waar de Koning met zijn gezin zijn 50^e verjaardag vierde, bleef het kwik steken op 11,3°C. De dag begon met een winterjas, want op grote schaal had het gevroren. Twenthe en Gilze-Rijen hadden temperaturen van respectievelijk -3,4°C en -3,2°C. Nog nooit was de minimumtemperatuur zo laag op 27 april, wat meteen een kouderecord opleverde voor diverse weerstations. Koningsdag 2018 begon fris met 3 graden, maar wel met veel zonneschijn. In de loop van de dag verschenen er wolken, waaruit enkele druppels vielen. Met 18 graden en weinig wind was het een prima dag om Koningsdag te vieren. Vijf jaar geleden was het geen beste feestdag. Van tijd tot tijd vielen op de 27e buien en warmer dan 13,8°C werd het in 2019 niet. Het leek meer op een herfstdag dan op een lentedag. In 2020 was het geen Koningsdag maar ‘Woningsdag’ in verband met corona. En dat was heel jammer, want voor het eerst was het weer om door een ringetje te halen. Het werd zelfs de warmste Koningsdag tot nu toe. De zon scheen meer dan 11 uur en werd afgewisseld met een enkele stapelwolk en later sluierwolken. Het bleef droog. De temperatuur liep in Berkel-Enschot en Tilburg op naar 23,7°C, gevolgd door Arcen en Ell met ieder 23,3°C en Eindhoven met 23,0°C. Deze feestdag werd dan ook veel in tuinen en op balkons gevierd. In 2021 was het opnieuw een schitterende feestdag. De zon scheen volop die het kwik nog deed oplopen naar bijna 18 graden in het midden van Brabant, maar in het noorden was het met 13 tot 14 graden fris. Het begon wel koud met 1,7°C in Tilburg en in het noordoosten had het gevroren tot -3,2°C in Leeuwarden. Aan de grond was daar zelfs sprake van matige vorst: -5,1°C. Van neerslag was geen sprake. 

In 2022 hadden we eveneens een schitterende Koningsdag. Maar in de ochtend was het bibberen geblazen. Tijdens opklaringen kon het sterk afkoelen. Zo daalde het kwik in de Koningsnacht van 26 op 27 april in Twenthe tot -1,6°C en in Deelen werd het -1,5°C. Aan de grond had het vrijwel overal gevroren tot -6,1°C in Twenthe en dan spreken we van matige vorst op 10 cm hoogte. Gilze-Rijen en Woensdrecht zagen het -4,4°C worden. De zon deed daarna flink haar best en scheen meer dan 12 uur, waarbij de temperatuur opliep tot 16 graden in Berkel-Enschot. In het noorden en langs de kust moesten ze het met een graad of 11 doen. Ook vorig jaar ging Koningsdag met een winterjas van start. Op veel plaatsen had het op neushoogte gevroren met -2,8°C in Eelde gevolgd door -2,7°C in zowel Deelen als Twenthe. Aan de grond vroor het zelfs matig. Zoals in Hupsel met -6,6°C en Twenthe met -6,0°C. In de middag liep het kwik in Brabant nog op naar 15 graden. Zon en sluierwolken wisselden elkaar af en het bleef droog bij een zwak tot matige oostenwind. Dit jaar ging Koningsdag 2024 nat van start ten een neerslaggebied over het land trok. Maar daarna werd het snel droog en in de middag kwam de zon er goed door. Daardoor kon het in Tilburg en Berkel-Enschot bijna 18 graden worden. 

KOUD

Een gure noordwester of noordenwind kan de temperatuur in deze tijd van het jaar ondanks de zon ook heel laag houden. De dag van 27 april begint dan soms met vorst zoals vorig jaar, in 2017 en 2022. Maar dat was ook in 2015 het geval met–3,3°C in Wijk aan Zee en op 10 cm hoogte vroor het toen zelfs 7,1°C graden in Twenthe! Dat laatste is geen record want dat staat op -7,3°C waargenomen in Eelde in 1989. In De Bilt kwam sinds 1901 elf keer lichte vorst voor, waarvan de laagste minimumtemperatuur -2,2°C was op 27 april 1989. De koudste dag ooit was die van 1907, 1929 en 1985 toen de gemiddelde etmaaltemperatuur in De Bilt uitkwam op 4,8°C. Daarbij werd de laagste maximumtemperatuur van 7,4°C waargenomen in 1985. 

WARM

Maar het kan ook warm zijn op 27 april. Zo werd het zelfs bijna tropisch in 1916 met in Vlissingen een kwikstand van 29,9°C. Maar zover hoeven we niet terug te gaan om het zomerswarm te hebben. In 2007 braken namelijk op vele weerstations hun dagrecord, waarbij het in Ell, Arcen, Gilze-Rijen en Marknesse afgerond 28 graden werd. In De Bilt werd het 27,3°C en daarmee was het de enige zomerse dag sinds 1901 dat de 25-gradengrens werd overschreden. Het aantal warme dagen, waarbij het minstens 20 graden werd, gebeurde daar sinds 1901 tien keer. Sinds 1967, toen Willem-Alexander geboren werd, was het zes keer. De laatste keer was in 2020 toen het 20,7°C werd. 

NEERSLAG

Een grotendeels of volledig verregende dag kwam niet zo vaak voor. Zo staat het record aantal neerslaguren namelijk op 13 uur en dat gebeurde op 27 april 1997 in Maastricht. Gevolgd door Valkenburg (Zuid-Holland) en Rotterdam met ieder 12 uur uit 1983. De natste dag met de meeste millimeters was 27 april 1983 toen in Tilburg 44 mm werd opgevangen en in Gilze-Rijen zelfs 64 mm. In 2019 vielen er geregeld buien, waarbij in De Bilt 9 mm werd afgetapt. Zoveel neerslag is op die dag sinds 1986 niet meer gevallen toen 11 mm naar beneden kwam. Maar in 1983 was het nog erger toen op 27 april 26 mm werd geregistreerd; de hoogste neerslagsom in De Bilt sinds de geboorte van de Koning in 1967. 

Net als voorheen op Koninginnedag kan ook op Koningsdag het weer dus van jaar tot jaar sterk uiteenlopen, zoals karakteristiek is voor het grillige weer in april. Gemiddeld mogen we op die dag een middagtemperatuur verwachten van ongeveer 16 graden, maar veel zegt dat niet. Sinds 1998, de oprichting van weerstation Berkel-Enschot, kwam de gemiddelde middagtemperatuur op 27 april zelfs uit op 17,4°C. Onder extreme omstandigheden is de temperatuur die dag in Nederland bij regen en wind ook wel eens onder de 8 graden gebleven of bij zonnig weer kan de temperatuur in de tweede helft van april tot ruim 30 graden oplopen.

Weerspreuk van de week: 26 april-2 mei 2024

 

April is niet te vertrouwen,

hij is en blijft de ouwe.

Nu lacht hij met warmte en zonnegloren,

dan smijt hij met onweer en hagelstenen om de oren.

Weekendweersverwachting: 27-28 april 2024

 Zachter met buien 

Deze week hadden we vooral in de nacht en ochtend een winterjas nodig, want de temperaturen ging flink onderuit, met op veel plaatsen vorst. Het begon meteen op de maandag toen in heel Brabant de temperatuur rond het vriespunt lag. Alleen in Woensdrecht vroor het tot -1,0°C. Deelen had nog -1,4°C en Eelde -1,2°C. Dinsdagochtend was het helemaal bibberen. Daarbij was het opvallend dat het aan de kust het koudst was: Wijk aan Zee registreerde -3,5°C. Eelde had nog -3,4°C, Twenthe -3,3°C en Woensdrecht -2,5°C. In Tilburg en Berkel-Enschot zakte het kwik tot -0,7°C. Maar aan de grond op tien centimeter hoogte was het helemaal koud. Als je dan in een tentje zat op de camping moest je diep de slaapzak in. Op vliegveld Eelde in Drenthe dook de temperatuur naar -7,1°C, gevolgd door Woensdrecht met -6,1°C en in Hoek van Holland werd het -5,5°C. En dan spreken we van matige vorst. Ondanks deze extreme kou voor de tijd van het jaar leverde dat geen records op. Dat blijft voor 23 april namelijk staan op -9,6°C waargenomen in 1997 op vliegveld Gilze-Rijen. Zowel gisteren als afgelopen nacht was er op neushoogte geen sprake van vorst. Nog wel aan de grond, maar dat bleef vanochtend alleen beperkt tot Woensdrecht met -0,7°C. Overdag bleef het kwik de hele week steken op 11 tot 12 graden, terwijl 17 graden normaal is. Daarnaast viel er elke dag wel buien, waarvan sommige met onweer en hagel gepaard gingen. Ook op deze donderdag kon de paraplu weer mee en dan vooral in de loop van de middag. Aan het begin van de avond trok een eerste regenzone over, maar veel neerslag leverde dat niet op. Voor de rest van de avond blijft het droog, maar in de komende nacht arriveert het volgende neerslaggebied. Deze hoort bij een depressie boven de Noordzee. Vrijdagochtend blijft het nog wel even regenen. Vervolgens smelt de depressie samen met een lagedrukgebied boven Frankrijk en Spanje, waardoor de regen overgaat in buien. De wind draait daarbij naar het zuiden, waardoor zachtere lucht wordt aangevoerd. Zo kan het in de middag ondanks alle bewolking nog 13 graden worden. 

Het weekeinde staat niet alleen in het teken van Koningsdag, maar ook de omslag naar een warme periode die oranje gekleurd zal zijn. Zowel op zaterdag als zondag zal de thermometer zo’n 17 graden aanwijzen en na het weekeinde stijgt de temperatuur verder naar een graad of 23. Dat is ook het enige positieve, want droog zullen we het niet houden. Koningsdag start nog droog met opklaringen, maar in de middag neemt de bewolking toe en gaan er buien vallen. Zondag daarentegen ziet er veel beter uit. Zon en wolken wisselen elkaar en af en toe valt er een bui. Wat wel zal opvallen is de wind die flink toeneemt en matig tot vrij krachtig wordt. Dat komt omdat de depressie naar de Britse Eilanden opschuift en langs ons heen gaat. Op maandag ligt deze dan boven Groot-Brittannië. De dag begint met veel zonneschijn gevolgd door een enkele bui in de loop van de dag. Op dinsdag komt er boven Scandinavië een hogedrukgebied te liggen, waardoor met een oost tot zuidoostelijke stroming warme lucht onze kant op komt en het zo’n 23 graden kan worden. Maar depressies zijn dicht in de buurt en dat betekent dat we in een onstabiele atmosfeer komen met kans op onweersbuien op het einde van de dag. En daarmee eindigt de maand april. Ook op de eerste meidag, woensdag, kunnen er buien vallen die met bliksem en donder gepaard kunnen gaan. Met 18 graden wordt het wel iets minder warm. Maar een dag later is het alweer 23 graden omdat we dan af en toe de zon te zien krijgen. Uiteraard vallen ook dan weer buien. Het ziet er naar uit dat er dan een einde komt aan deze periode van warm weer. 

Prettig weekend!

Weersverwachting deze week: 22-26 april 2024

 Aanhoudend koud en wisselvallig tot Koningsdag 

We zijn in een koude periode beland en voorlopig komt daar weinig verandering in. De weersomslag kwam afgelopen week dat gepaard ging met felle regen-, hagel- en onweersbuien. Vervolgens stroomde de koude lucht onze regio binnen. Temperaturen daalden tot onder de 13 graden en ook de nachten werden kouder. Het is typisch aprilweer met een komen en gaan van soms maartse buien. Afgelopen vrijdag was een barslechte dag. De regen in de ochtend ging over in buien die de hele dag aanhield. Daarbij tapte Berkel-Enschot nog 8 mm af. Deelen, Lelystad en De Bilt kregen nog 17 mm in de regenmeter. Daarmee werd het officieel de op één na natste 19e april ooit waargenomen sinds 1901. Het record in De Bilt bedraagt namelijk 19 mm waargenomen in 1910. De totale neerslag van deze maand bedraagt in Berkel-Enschot en Tilburg respectievelijk 71 mm en 78 mm tegen normaal 48 mm en daarmee is het dus een kletsnatte maand geworden. In het Utrechts Woudenberg is al 116 mm opgevangen, gevolgd door Soest met 111 mm en Hamersveld met 106 mm. Ook gisteren was het weer raak. Die zaterdag begon nog aardig met ruim vijf uur zonneschijn, maar op het einde van de middag arriveerden de buien in Brabant. Vanochtend vielen in Limburg buien die met hagel en zelfs sneeuw gepaard gingen. Op de Vaalserberg was sprake van sneeuwbuien overgaand in lichte sneeuw. Het geeft maar aan in wat voor koude lucht we zitten dat rechtstreeks vanaf de poolstreken wordt aangevoerd. In het Groningse Nieuw Beerta daalde het kwik in de nacht zelfs tot onder het vriespunt met -0,4°C. Rondom Tilburg werd het zo’n 3 graden en loopt vanmiddag op naar een graad of 11. Daarbij laat de zon zich regelmatig zien en blijft het overwegend droog. In de avond en nacht begint het steeds meer op te klaren en keldert de temperatuur weer naar beneden tot richting het vriespunt. 

De maandag begint dan koud met veel opklaringen. In de middag neemt de bewolking toe en kunnen er wat druppels uitvallen, maar veel stelt het niet voor. De thermometer zal maximaal 10 graden aanwijzen, maar door de matige noordenwind is het veel kouder. In de nacht naar dinsdag krijgen we het dieptepunt van de kou als het op uitgebreide schaal gaat vriezen. Aan de grond kan het zelfs tot matige vorst komen (minstens -5,1°C). Vervolgens begint de dag met veel zonneschijn. In de loop van de dag verschijnen er stapelwolken en kunnen de eerste buien vallen waar we vooral op woensdag mee te maken krijgen. Met nog steeds 10 graden overdag blijft het koud voor de laatste week van april. Op deze zondag zijn we in een hogedrukgebied terechtgekomen (kijk maar eens naar je barometer die aan het stijgen is), maar die op dinsdag de kuierlatten neemt en richting de Britse Eilanden en Atlantische Oceaan trekt. Dit maakt de weg vrij voor depressies die vanuit het oosten en zuidoosten onze kant op komen. Dit zorgt voor een natte woensdag met een komen en gaan van buien. Temperatuur blijft dan steken op een graad of 9. Wel zijn we dan, door alle bewolking, de vorst kwijt. De dagen erna blijft het wisselvallig, waarbij zon en wolken elkaar afwisselen. 

Op zaterdag is het Koningsdag en die ziet er op dit moment prima uit. De zon laat zich regelmatig zien, het blijft droog en het kwik stijgt naar 15 graden. Maar er zit wel addertje onder het gras. Op Koningsdag komt er namelijk een depressie te liggen bij Ierland, waarbij de neerslaggebieden ervan ons net niet raken. Maar het hoeft maar even naar het oosten op te schuiven en we krijgen een Koningsdag met buien. De wind is daarbij gedraaid naar het zuiden, waardoor zachte lucht wordt aangevoerd. 

Prettige week!

Weerspreuk van de week: 19-25 april 2024

 

April veranderlijk en guur,

brengt hooi en koren in de schuur.

 

Heldere maneschijn in de late aprilnacht,

schaadt allicht veel bloesempracht.

Weekendweersverwachting: 20-21 april 2024

 Guur en nat 

Van zomerjas naar winterjas. Zo kun je de afgelopen week wel samenvatten. Vorige week zaterdag was het zomers warm en droog bij een temperatuur van 25 graden. Maar na het weekeinde gingen de temperaturen snel naar beneden. Op maandag nog maar een graad of 12 en gisteren werd de 10 graden zelfs niet gehaald. Dit alles ging ook nog eens gepaard met felle buien, inclusief hagel en onweer. Dat gebeurde zowel op de maandag als woensdag. Op die woensdag kleurde het centrum van Tilburg rondom 10:40 uur zelfs helemaal wit van de hagel en de temperaturen daalde daardoor naar de 3 tot 4 graden! Op dinsdag was het een komen en gaan van regenbuien, waarbij in Berkel-Enschot 23 mm werd opgevangen. Het Limburgse Ell ving 20 mm op en Voorschoten 18 mm. Daarmee was het landelijk gezien de op één natste 16e april ooit gemeten en bleef het record uit 2009, met 26 mm gemeten in Eindhoven, staan. Vervolgens klaarde het op woensdagavond en afgelopen nacht op en ging het kwik vanochtend flink onderuit. Het ging zelfs vriezen. In Brabant voor het alleen in Woensdrecht (-0,3°C), maar in Deelen, Twenthe en Eelde vroor het 1 tot 2 graden. Aan de grond werd het allemaal nog kouder en was er in Eelde sprake van matige vorst: -5,7°C. In onze regio zakte de temperatuur op tien centimeter hoogte naar -1,2°C. Een koude start dus van deze donderdag. De zon liet zich vervolgens regelmatig gezien afgewisseld met stapelwolken en het bleef overwegend droog. In Tilburg vielen nog wat druppels, maar dat mocht geen naam hebben. Met 13 graden op de thermometer was het een stuk aangenamer dan de afgelopen dagen. 

Op de Noordzee zien we op deze donderdagavond een regengebied liggen dat inmiddels de kust heeft bereikt. Deze trekt de komende uren over het land en in de nacht bereikt het onze regio. De hele nacht gaat het dan regenen wat tot in de ochtend zal duren. Al snel gaat de regen dan over in buien die met hagel en onweer gepaard kunnen gaan. Bij dit alles neemt de noordwestenwind flink toe en wordt matig tot vrij krachtig. Met slechts 10 graden is het veel te koud voor de tijd van het jaar en door de stevige wind zal het nog wat kouder aanvoelen. We hebben namelijk te maken met een hogedrukgebied ten westen van de Britse Eilanden en een depressie boven Scandinavië en Rusland. Hierdoor komt de aanvoer rechtstreeks vanaf de poolstreken en dat betekent dat we in de koude lucht blijven zitten. 

In het weekeinde komt het hogedrukgebied dichterbij en draait de wind naar het noorden. Zon en wolken wisselen elkaar, maar wel in een onstabiele atmosfeer. Hierdoor ontstaan vanaf de Noordzee gemakkelijk buien, waarbij opnieuw hagel en onweer bij kan zitten. Dat geldt ook voor de zondag. Wel begint de dag dan nog droog gevolgd door pittige buien, waarbij de wind inmiddels de noordoosthoek heeft opgezocht. Temperaturen zijn niet om naar huis te schrijven met 9 graden op zaterdag en 11 op de zondag. De nachten worden ook steeds kouder met zondagochtend kans op vorst aan de grond. Na het weekeinde klaar het in het in de nachten steeds meer op en kan het plaatselijk licht gaan vriezen. Overdag blijven de kwikstanden rond de 10 graden schommelen. De week begint nog prima met een aantal droge dagen en veel zonneschijn. Maar vanaf woensdag keert de wisselvalligheid terug en neemt ook de wind weer toe. 

Prettig weekend!