HEMELVAARTSWEER 2023
Op
Hemelvaartsdag vieren christenen
dat Christus na de kruisiging en opstanding ten hemel is gevaren. De Hemelvaart betekent in het christendom
de terugkeer van Jezus van Nazareth naar zijn vader in de hemel. Het Lucas-evangelie
en de Handelingen van de Apostelen verhalen dat Christus na de verrijzenis
meerdere keren verschenen is aan zijn apostel en leerlingen. Veertig dagen na
zijn opstanding, terwijl de leerlingen naar boven keken, werd Jezus aan het
zicht onttrokken door een wolk, waaruit geconcludeerd werd dat hij ten hemel
voer. Hemelvaartsdag valt op de 40e dag gerekend vanaf eerste Paasdag, waardoor
de datum elk jaar anders is. Wel valt Hemelvaartsdag altijd op een donderdag en
tien dagen vóór Pinksteren. Vroeger stonden
de mensen op Hemelvaartsdag al voor dag en dauw om drie uur 's morgens op. Men
ging zingend met blote voeten door het gras lopen, omdat men verwachtte dat dit
ritueel een magische of genezende werking zou hebben. Dit werd dauwtrappen
genoemd.
En
dat dauwtrappen kun je dit jaar uitstekend doen. Want de komende nacht koelt het
flink af met vorst aan de grond. Daardoor ontstaat er condens en dat wordt het
gras kletsnat. Op neushoogte daalt het kwik naar zo’n 3 graden. Het wordt een
mooie Hemelvaart, waarbij zon en wolken het weerbeeld bepalen. Het blijft droog
en de temperatuur stijgt naar 15 graden en dat bij een matige noordoostenwind.
2017-2022
Vorig
jaar viel Hemelvaartsdag op 26 mei die vaak bewolkt verliep. Alleen in de
ochtend waren er flinke opklaringen. Met een matige wind uit het zuidwesten,
die in de loop van de dag steeds meer toenam, werd het met 21,6°C nog heerlijk
warm. Twee jaar geleden was 13 mei de dag van Hemelvaart en deze begon droog
met een afwisseling van zon en wolken. In de middag nam de bewolking verder toe
en begon het te regenen. In de avond was het weer droog. Met 21 graden en ruim
7 uur zonneschijn was het een normale Hemelvaartsdag. In 2020 was het een dag
om door een ringetje te halen. De zon scheen op 21 mei meer dan 14 uur met af
en toe wat sluierwolken. Het werd een zomerse dag die zelfs bijna tropisch
werd, want de temperatuur steeg naar de 29,6°C in Berkel-Enschot. Vier jaar
geleden (30 mei) was het meest bewolkt. Maar desondanks liep de temperatuur nog
op naar een graad of 23 en bleef het droog. In 2018 werd het, na een zeer warme
en zeer zonnige week met vier zomerse dagen van gemiddeld 28 graden, met Hemelvaart
(10 mei) ineens 10 tot 12 graden kouder! Het kwik bleef namelijk steken op een
graad of 18 en door de matige wind voelde het fris aan. Alleen in de nacht naar
Hemelvaart vielen enkele buien, maar overdag bleef het droog en overheerste de
bewolking. Op het einde van de middag kwam de zon erdoor. In 2017 begon Hemelvaartsdag
(25 mei) met mistbanken bij een temperatuur die terugzakte tot een graad of 8
rondom Tilburg. Maar in de loop van de ochtend brandde de zon al het grijs weg
en wat we overhielden was een warme en zeer zonnige lentedag. De temperatuur
liep daarbij op bijna 27 graden. Opvallend daarbij was de waarschuwing die werd
uitgegeven zijnde zonkracht 6. In deze tijd van het jaar betekent dit snelle
verbranding van de huid na 25 minuten. Het was de opmaat voor een tropische
weekeinde, want twee dagen later werd het maar liefst 34 graden en lag de
zonkracht zelfs op zonkracht 7.
2010-2016
In
2016 viel Hemelvaartsdag tegelijkertijd met Bevrijdingsdag en die 5e mei was schitterend.
De zon scheen bijna het maximaal aantal uren en met een oost tot zuidoostelijke
wind werd het een aangename 21 graden. In 2015 begon Hemelvaartsdag (14 mei)
fris. Eindhoven noteerde zelfs vorst aan de grond op 10 cm hoogte met -2,8°C.
In de ochtend kwam er bewolking binnendrijven gevolgd door opklaringen in de
middag, waardoor het kwik naar de 18 graden ging. Op het einde van de middag
werd het bewolkt gevolgd door regen in de avond. In 2014 viel Hemelvaartsdag op
29 mei en dat was een troosteloze dag. De gehele dag bleef het bewolkt, waarbij
de temperatuur niet hoger uitkwam dan een graad of 14. In De Bilt werd het
zelfs nog geen 12 graden en dat is behoorlijk koud voor eind mei. Heel anders
dan in 2013 toen het een prachtige lentedag werd. Op 9 mei begon de dag met
zonneschijn en in de middag kwamen er wat wolken bij. Maar met ruim tien uur
zon en een temperatuur die in Tilburg op 18 graden uitkwam was het heerlijk
genieten. Ook het jaar ervoor begon Hemelvaart prachtig. De zon scheen op 17
mei volop, maar het was wel erg fris in 2012 en op sommige plaatsen gewoon
koud. Het vroor zelfs, met in Twenthe -0,6°C en aan de grond was het een flink
stuk kouder met -7,0°C. In de loop van de dag verdween de zon achter de wolken,
maar het bleef droog bij een temperatuur van 17 graden in Brabant. In 2011 (2
juni) beleefden we één van de mooiste Hemelvaartsdagen ooit. Met het maximale
aantal zonuren van ruim 15 uur liep het kwik op naar zomerse waarden van ruim
25 graden in Berkel-Enschot. Een paar dagen later zou zelfs de tropische grens
worden overschreden, waarbij het in Tilburg 30,6°C werd. Dertien jaar geleden
was 13 mei de datum van Hemelvaartsdag en deze verliep miezerig. Pas na de
middag werd het droog, maar het bleef bewolkt. Het kwik bleef overdag onder de
10 graden en met een zwakke noord tot noordwestenwind voelde het koud aan. In
De Bilt was het in 2010 zelfs de koudste Hemelvaartsdag sinds 1901 met een temperatuur
van 9,2°C. Ook Twenthe noteerde 9,2°C, Cabauw had 9,1°C en Stavoren en Den
Helder hadden ieder 9,0°C. De koudste plaats in ons land was in Maastricht waar
de temperatuur niet verder kwam dan 7,7°C in 2010. Brrrrr.
TEMPERATUUR
Meestal duurt het zomerse voorjaarsweer kort en soms is het in deze tijd zelfs
nog ronduit koud. In 1997 vielen er daags voor Hemelvaart (8 mei) aan de kust
sneeuwbuien en overdag werd het in De Bilt niet warmer dan een graad of 10. In
1996 was het zogenaamde “dauwtrappen” op
16 mei meer rijptrappen met in de ochtend zelfs een paar graden vorst. Sinds
1901 was Hemelvaartsdag in De Bilt slechts zes keer een zomerse dag (met een
temperatuur van 25 graden of hoger). Het laatst was in 2020 op 21 mei toen de
thermometer een waarde aangaf van 26,7°C. Daarvoor was het op 29 mei 2003 met
25,9°C, en in de extreem warme mei van 1992 met op de 28e een temperatuur van
27,2°C. Het warmst was Hemelvaartsdag 1954 met in De Bilt op 27 mei een
temperatuur van 29,2°C en Eindhoven had 29,7°C. Een dag met een temperatuur van
20 graden of hoger wordt een warme dag genoemd en dat kwam sinds 1901 op
Hemelvaartsdag 32 keer voor. De laatste keer dus drie jaar geleden. Op 38 dagen
was deze dag fris met een temperatuur onder de 15 graden. Het koudst was in
2010 met een kwikstand van 9,2°C. Het vorige record stond op 9,9°C gemeten op 18
mei 1950, dat is ongeveer acht graden lager dan normaal in die tijd van het
jaar. De laatste keer dat het zo koud was vond plaats in 1997 toen het overdag ook
niet warmer werd dan 10 graden.
NEERSLAG,
STORM EN ZONNESCHIJN
Onweer,
windstoten en stortregen stonden op
het menu van 25 mei 1995. Toen werd in de regenmeter plaatselijk 45 mm
opgevangen. Deze buien sloten toen een korte zomerse periode af. Zulke natte
dagen zijn een uitzondering, want op slechts zeven Hemelvaartsdagen werd in De
Bilt sinds 1901 meer dan 10
millimeter regen afgetapt en op 20 dagen viel meer dan 5 millimeter. Zo werd twee
jaar geleden in De Bilt nog 8,7 mm afgetapt. De beruchtste Hemelvaartsdag was
12 mei 1983, toen een zeer korte maar plotseling opstekende storm rampzalige
gevolgen had en in ons land tien mensen het leven kostte. Storm en regen zijn
tussen 1 mei en 3 juni, de uiterste data waarop Hemelvaart valt, uitzonderlijk.
Maar het kan ook droog en zonnig zijn: sinds 1901 scheen de zon op 29 Hemelvaartsdagen
minstens 10 uur in De Bilt en op maar 9 dagen scheen de zon helemaal niet. De
laatste keer dat we een zonloze Hemelvaartsdag noteerden was in 2014 en in 2010
en daarvoor pas op 27 mei 1976.