Weersverwachting deze week: 2-6 januari

Na de recordvolle jaarwisseling blijft het wisselvallig en zacht 

Allereerst natuurlijk de beste wensen voor 2023 en dat we maar een weergaloos en onweerstaanbaar jaar mogen beleven en dat allemaal in goede gezondheid! 

Maar wat een uiteinde van 2022 hebben we beleefd zeg. Er werden op Oudejaarsdag maar liefst vijf (!) warmterecords gebroken. Als eerste de hoogste maximumtemperatuur. Dat gebeurde meteen al in de nacht naar 31 december toe. In Ell steeg het kwik naar 15,2°C, waardoor ’s nachts al het warmterecord van 2021 werd gebroken wat op 15,1°C stond, waargenomen in het eveneens Limburgse Ell. In deze nacht zakte het kwik in Limburg daarna niet verder dan 13,4°C in Maastricht, 13,2°C in Ell en 12,7°C in Arcen. En toen sneuvelde het tweede warmterecord van hoogste minimumtemperatuur van Oudejaarsdag ooit sinds 1901. Hierdoor werd het vorige record van Hupsel uit 2021 met 12,4°C naar de vierde plaats verwezen. Vervolgens ging de temperatuur overdag met een zuidwestelijke stroming steeds verder omhoog om uiteindelijk op het uiteindelijke record te komen van 17,6°C in zowel Ell als Arcen. In ons land werd het zo warm dat maar liefst 18 weerstations hun eigen dagrecord verbraken. In Berkel-Enschot werd het 16,3°C tegen 14,4°C vorig jaar. Vervolgens kijken we altijd naar het KNMI in De Bilt om het een officieel warmterecord van te maken. En ook die kon er niet onderuit komen. Met een kwikstand van 15,9°C in De Bilt werd het officieel de warmste 31 december ooit gemeten in minstens 120 jaar en dat is het derde record. Dan krijgen we de gemiddelde etmaaltemperatuur van die dag en ook dat werd officieel een nieuw warmterecord, de vierde, en die kwam bij het KNMI uit op gemiddeld 13,9°C tegen 12,8°C vorig jaar. Landelijk werd het record vermorzeld door maar liefst 17 stations, waarbij Ell het hoogste gemiddelde had over 24 uur, namelijk 16,1°C. Het vorige record dateert uit 2021 met gemiddeld 13,3°C in zowel Ell als Arcen. Daarmee slepen we het vijfde record binnen.

Met al die warmte werd ook veel neerslag meegevoerd, maar een nieuw neerslagrecord leverde dat voor Oudejaarsdag niet op. Dat staat namelijk op 39,3 mm uit 2017 waargenomen in De Bilt. Hupsel kwam nog dichtbij met 30,9 mm, gevolgd door Berkel-Enschot (27,2) Gilze-Rijen (26,8), Herwijnen 26,4 en Deelen die nog 25,7 mm opving. Voor Brabant was het wel de natste 31 december sinds 1950 toen de KNMI-waarnemingen daar begonnen, want dat stond op 15,1 mm afgetapt in Gilze-Rijen in 2017. Het regende de hele nacht en ochtend en pas in de middag werd het droog en dat hielden we tot in de Nieuwjaarsnacht. Tijdens het vuurwerk om 24:00 uur lieten Tilburg en Berkel-Enschot een temperatuur aantekenen van ieder 16,3°C, waarmee het meteen al de warmste Nieuwjaarsdag werd ooit gemeten. Vorig jaar werd met 14,0°C al een nieuw record gevestigd, maar heeft dus maar een jaar stand gehouden. Officieel is het ook de warmste 1 januari ooit sinds 1901. In De Bilt kwam de temperatuur uit op 15,6°C (vorige record 13,2°C uit 2022) en landelijk werd het allemaal nog warmer. Op vrijwel alle stations werd het de warmste Nieuwjaarsdag, waarbij Eindhoven bovenaan staat met 16,9°C gevolgd door Volkel met 16,6°C. En … we zijn er nog niet, want deze kwikstand is meteen al de hoogste januaritemperatuur allertijden. Want Eindhoven en Volkel gaan hierbij het record voorbij van 16 januari 1947 waargenomen in Maastricht toen het 16,5°C werd. En ook officieel is het nog nooit zo warm geweest in de louwmaand: De Bilt registreerde dus de eerder genoemde kwikstand van 15,6°C, waarmee de 15,1°C van 13 januari 1993 naar de tweede plaats ging. Kortom, 2023 is net begonnen en we kunnen al vier warmterecord bijschrijven. Het is een jaarwisseling geweest om nooit meer te vergeten, met in totaal dus al negen warmterecords! Wat een gekkenhuis. 

Even bijkomen van al die records en gaan we terug naar deze zondag die met buien begon en al snel gevolgd werd door opklaringen en droge perioden. Temperatuur is wel inmiddels teruggelopen van 16 graden in nacht naar zo’n 13 graden in de middag. Minder zachte lucht is namelijk naar ons onderweg dat gepaard gaat met neerslag die de komende uren binnen komt vallen. In de nacht naar maandag en op maandag overdag passeert een koufront en dan gaat het nog harder regenen. Daarbij gaat er meer dan 10 millimeter vallen. Na het passeren van de regen wordt het koeler en zakt de temperatuur in de nacht naar dinsdag naar een graad of 5. Overdag blijft het kwik steken op 9 graden. Het is daarbij overwegend droog met opklaringen in de ochtend. Woensdag passeert alweer een volgend neerslaggebied, waarbij de wind flink aantrekt en het een onstuimige herfstdag zal worden. Temperatuur stijgt daarbij naar zo’n 12 graden. Ook de dagen erna houden we het niet droog al neemt de wind wel wat af. In de ochtenduren valt de meeste neerslag en in de middag beperkt zich dat tot een enkele bui. Temperaturen zakken iets terug en in het weekeinde tot onder de 10 graden. Wel gaat het dan weer harder waaien. 

Prettige week! 

Het Weernieuws: Jaarwisseling 2022-2023

WARMTE- EN NEERSLAGRECORD

Werd vorig jaar het warmterecord van Oudejaarsdag al gebroken, waarbij het in Ell 15,1°C en Eindhoven 15,0°C werd, afgelopen nacht ging deze er al aan toen het Limburgse Ell om 03:10 uur 15,2°C aantikte. Daarna zakte de temperatuur in de nacht niet verder terug dan 13 graden en dat leverde meteen een nieuw dagrecord op van hoogste minimumtemperatuur ooit gemeten. In Maastricht werd het namelijk niet kouder dan 13,4°C, Ell had 13,2°C en Arcen 12,7°C. Daarmee sneuvelde het record van vorig jaar toen Hupsel nog 12,4°C scoorde.

En deze ochtend is het kwik in Limburg al gestegen tot meer dan 17 graden. Hiermee kan het zelfs de warmste decemberdag worden ooit wat op 17,8°C staat waargenomen in Buchten op 4 december 1953. Tilburg en Berkel-Enschot hebben de 15,5 graden al bereikt. De warmte ging afgelopen nacht en vanochtend gepaard met veel neerslag, wat ook een record opleverde. Gilze-Rijen, Herwijnen, Tilburg en Berkel-Enschot staan nu aan kop met allemaal 26 mm, waarmee het record uit 2017 werd gebroken toen op 31 december 15,1 mm werd afgetapt in Gilze-Rijen. En het kan vandaag allemaal nog warmer en natter worden, waarbij de records zullen worden aangescherpt. Inmiddels is het overwegend droog geworden en komen nu buien het land binnen en in de middag vanuit het zuidwesten een nieuw regengebied. Daarbij gaat het steeds harder waaien tot mogelijk stormachtig aan de kust en windstoten tot 90 km/uur. Wat een dag om 2022 af te sluiten.

Nieuwjaarsdag begint droog en pas in de loop van de middag kan er wat regen vallen. Wel blijft het stevig doorwaaien en loopt de temperatuur op tot zo’n 14 á 15 graden, waarmee de warmste Nieuwsjaardag geregistreerd kan worden. Dat staat namelijk op 15,1°C uit 2022 uit Maastricht. 

Vorig jaar beleefden we dus al een recordwarme Oudejaarsdag, waarbij de temperaturen opliepen tot minstens 15 graden in Ell en Eindhoven. Berkel-Enschot had 14,4°C. Toen hadden we ook de warmste nacht van 31 december gehad met kwikstanden tot boven de 12 graden. Zoals in Hupsel met 12,4°C, Twenthe 12,3°C, Heino 12,1°C en Gilze-Rijen met 12,0°C. Daarnaast viel er op die dag wat druppels en lichte motregen. Nieuwjaarsdag 2022 leverde meteen al een nieuw dagrecord op, want de temperatuur steeg op zeven weerstations ruim over de 14 graden. Maastricht registreerde zelfs 15,1°C, waarmee het record uit 1916 met 14,2°C waargenomen in Vlissingen nu naar de achtste plaats werd gedreven. Het was wel een mooie Nieuwjaarsdag. Het bleef droog en zon en wolken wisselden elkaar af. 

In 2020 was de jaarwisseling kil, somber en koud. De zon hebben we op Oudejaarsdag niet gezien, maar het bleef droog bij een graad of 4. De jaarwisseling verliep met veel bewolking en kwikstanden rond het vriespunt. In de loop van de nacht ontstond mist die later weer verdween. Nieuwjaarsdag 2021 was een afwisseling van zon en wolken waar in de middag een uitviel. Warmer dan 5 graden werd het niet. Drie jaar geleden hadden we te maken met mistig weer dat op Oudejaarsdag al begon. Deze ging over in laaghangende bewolking, maar in de avond werd het opnieuw mistig. In combinatie met vuurwerk op middernacht werd op enkele plaatsen extreem dichte mist waargenomen. Nieuwjaarsdag 2020 bleef nevelig en mistig bij 3,5°C. In 2018 was de jaarwisseling naar 2019 zacht, somber en nat. Op het einde van Oudejaarsavond viel er namelijk buien bij een temperatuur van een graad of 8. Overdag was het droog en steeg het kwik nog bijna 10 graden onder een dikke wolkendeken. De zon hebben we niet kunnen zien. Nieuwjaarsdag 2019 was ook somber met soms een knipoog van de zon en wat lichte neerslag. Met 9 graden hield het zachte weer aan. 

Vijf jaar geleden beleefden we toen een recordwarme Oudejaarsdag, maar die is dus inmiddels al 2x (!) uit de boeken geschreven. De laatste twee dagen van die maand verliepen al boterzacht wat resulteerde in kwikstanden van 12,6°C en 14,2°C in Berkel-Enschot. De warmste 31 december noteerde Arcen met 14,5°C gevolgd door Gilze-Rijen met 14,3°C. Het was wel een herfstachtige en natte dag, waarbij er 13 mm werd opgevangen. Er stond veel wind en van tijd tot tijd viel er wat lichte motregen die in de middag overging in regen. De zon kwam er niet aan te pas. Op de eerste dag van 2018 zakte de temperatuur terug tot onder de 10 graden. De dag begon nog droog, maar in de loop van de middag begon het te regenen en dat hield aan tot in de nacht naar 2 januari. In 2016 verliep de overgang naar 2017 in een klein wereldje, net als drie jaar geleden. De hele Oudejaarsdag was het mistig en koud met maximaal 2 graden. Tijdens het vuurwerk zakte het kwik onder het vriespunt en was er nog steeds sprake van mist. Op Nieuwjaarsdag bleef het grijs en nevelig. In de middag loste het op, maar toen passeerde een dooifront wat resulteerde in ijzel op het einde van de middag. In de avond ging dat nog even door, gevolgd door sneeuwbuien overgaand in motregen. De zon hebben we tijdens deze twee dagen dan ook niet gezien. 

De jaarwisseling daarvoor was een stuk zachter met bijna 11 graden op Oudejaarsdag 2015 en 7 graden op Nieuwjaarsdag 2016. Het was prima weer met op beide dagen enkele uren zonneschijn en het bleef droog. De eerste dag begon met mist, maar die loste snel op. In de avond was het bewolkt geworden als voorbode voor de neerslag die de dagen erna zou vallen. In 2014-2015 hadden we een koude, maar droge jaarwisseling. Toen om middernacht het vuurwerk de lucht in ging lag de temperatuur net boven het vriespunt. Dat kwam vooral door de flinke opklaringen, waardoor het kon afkoelen. In de vroege ochtend van 1 januari 2015 vroor het uiteindelijk -0,9°C in Tilburg. Vervolgens kregen we een prachtige Nieuwjaarsdag voorgeschoteld, waarbij de zon de overhand had, maar met bewolking eindigde. Bij dit alles werd het zo’n 4 tot 5 graden en het bleef droog. Negen jaar geleden was het bewolkt en nat toen de jaarwisseling van 2013-2014 plaatsvond. Daarbij was het een graad of 5. In de ochtend klaarde het op en bleef het droog tot het einde van de middag. Tussendoor was er veel ruimte voor de zon en liep het kwik nog op tot 10,0°C op de eerste dag van 2014. Tegen de avond begon het te regenen die overging in buien. 

In 2013 liep het kwik op Nieuwjaarsdag naar 8 graden en was het tijdens de jaarwisseling licht wisselvallig. Op het einde van de middag klaarde het pas op en scheen de zon nog ruim een uur. De jaarwisseling van 2011-2012 gaf een nieuw neerslag- en warmterecord. Zowel op Oudejaarsdag als op Nieuwjaarsdag viel er geregeld wat motregen. Op de eerste dag van 2012 ging deze op het einde van de middag over in regen, regen en nog eens regen. Op vele weerstations werd het de natste Nieuwjaarsdag ooit. In Berkhout viel 35,5 mm en langs de kustgebieden viel meer dan 20 mm. Met deze neerslag werd ook zeer warme lucht aangevoerd, waardoor 1 januari 2012 in De Bilt toen de warmste Nieuwjaarsdag ooit werd sinds 1901. In De Bilt werd het 12,9°C en in Tilburg 13,2°C. Op veel plaatsen in Brabant werd het nog warmer, maar werd de 14 graden net niet gehaald. In Westdorpe (Zeeland) en Ell (Limburg) lukte dat wel met 14,1°C. Daarmee bleef het absolute warmterecord van 14,2°C waargenomen in 1916 in Vlissingen overeind. 

In 2011 kwam er een einde aan de eerste wintermaand en heel langzaam ook aan die bijzondere winter die niet meer terugkwam. Oudejaarsdag was echt een troosteloze dag met typisch dooiweer. De gehele dag was er sprake van motregen en in de avond gevolgd door mist met zicht tot 200 meter. Tijdens de jaarwisseling liep het zicht zelfs terug tot plaatselijk 50 meter. Het kwik schommelde rond het vriespunt en dat maakte het wel gevaarlijk op de wegen. De temperatuur liep overdag nog op naar een graad of 5. De jaarwisseling van 2009-2010 verliep wel in winterse sferen. De gehele dag van Oudjaar bleef het kwik onder het vriespunt en was er sprake van een ijsdag. Ook op Nieuwjaarsdag was daar in het midden van Brabant nog sprake van. De dag van 31 december 2009 was dan ook prachtig. De gehele dag scheen de zon. Zodra de zon op het einde van de middag onderging ontstond er mist en nevel. Dat hebben we de gehele avond en nacht gehouden zodat de jaarwisseling in wat nevelige sferen plaatsvond en dan heb ik het niet over de drank. Daarnaast was het ijskoud, want het kwik lag in de nacht tussen de -7 en -8 graden! Later nam de bewolking toe en viel er wat motsneeuw waar 2010 dan ook mee begon. 

Alhoewel er 14 jaar geleden geen records werden gebroken, was Oudejaarsdag in 2008 een van de koudste ooit. Vooral in delen van Drenthe vroor het overdag zelfs matig, met de hele dag temperaturen rond -6 graden. Maar ook in de Noordoostpolder en in Overijssel was het koud. Pas toen de mist later in de avond verscheen werd het op veel plaatsen ineens minder koud en steeg het kwik nog enkele graden. De laatste keer dat het zo koud was overdag in Nederland was begin januari in 2003. Het was toen nog een tikkeltje kouder met een 24-uurs gemiddelde van -9,6°C in het noordoosten van het land en -4,1°C op Texel. Ook in 1997, de laatste Elfstedenwinter, vroor het op een aantal dagen matig en bleef het soms midden op de dag nog 10 graden vriezen. 

In 2007 verliep Oudejaarsdag nat met in de ochtend en middag enkele buien. Door alle nattigheid was er zoveel vocht ontstaan dat in de avond nevel en mist ging ontstaan. Na het vuurwerk werd het zicht beperkt tot 100 meter en door smogvorming zelf beperkt tot 10 meter. Naast alle wind en neerslag werd er begin 2007 ook zeer zachte lucht aangevoerd. De thermometer liet op Oudejaarsdag 13,2°C en op Nieuwjaarsdag 12,7°C aanwijzen. 

In 2005 kregen we op Oudejaarsdag een heus Weeralarm doordat we precies in de overgangsfase zaten van koud naar zacht weer welke gepaard ging met sneeuw en ijzel. In 2003 hield de Nieuwjaarsnacht dezelfde weersomslag in. De wind ging steeds harder waaien en omdat het kwik in die nacht al onder het vriespunt dook voelde het extra koud aan. Zowel op Nieuwjaarsdag en de dagen erna kwam de temperatuur overdag niet meer boven het vriespunt uit en kregen we een reeks ijsdagen. Ook was de bewolking op 1 januari 2004 zo dik geworden dat daar sneeuw uitviel, vooral in het westen van Brabant. In 2000 en 2001 verliep de jaarwisseling eveneens met winterse trekjes. We begonnen in de Oudejaarsnacht met ijzel, maar deze ging vrij snel over in regen en dat bleef het ook doen de gehele Nieuwjaarsdag met 13 mm aan neerslag tot gevolg. Het jaar daarop (2001-2002) was het echt winters; op 30 december begon het al flink te sneeuwen en dat leverde een sneeuwdek op van 3 cm en dat witte tapijt bleef toen tot 6 januari liggen. Zowel op Oudejaarsavond als op Nieuwjaarsdag viel daarbij ook nog eens wat lichte sneeuw. Tijdens de jaarwisseling was het koud met –1,7°C en op 1 januari 2002 bleef het in Tilburg zelfs de gehele dag vriezen. 

De jaarwisseling is meestal kouder dan de kerstdagen: gemiddeld over een periode van meer dan vijftig jaar is de eerste januari ongeveer een graad kouder dan Eerste kerstdag. Maar in 2004 was dat anders: met de kerstdagen van 2003 werd het toen gemiddeld 4 graden in onze regio, maar op 1 januari 2004 zaten we in de zachte lucht met 8 tot 9 graden en werd het dus vier graden warmer! De jaarwisseling van zestien jaar geleden was nog uitzonderlijker met hetzelfde principe: hogere kwikstanden met Nieuwjaar. Tijdens de kerstdagen van 2006 werd het namelijk gemiddeld een graad of 4 en toen werd het met Nieuwjaarsdag ruim 3x zoveel! Namelijk 12 tot 13 graden en zo’n groot verschil is toch bijzonder. Alhoewel het vorig nog erger was: 4 tot 5x warmer. Dit jaar is het waarschijnlijk 5 graden warmer dan met de afgelopen kerstdagen. 

KOUD
Van alle nieuwjaarsdagen sinds 1901 waren er in De Bilt 55 vorstdagen, wat betekent dat de laagste temperatuur van die dag onder nul ligt. De laatste keer dat dit gebeurde was in 2021 met -3,5°C en in 2020 toen het in De Bilt -0,2°C werd. Zes keer was er strenge vorst van meer dan 10 graden onder nul, waarvan de koudste op 1 januari 1979 was met een diepvriestemperatuur van -16,9°C. In Leeuwarden werd het toen -19,3°C. Op 20 nieuwjaarsdagen bleef het de hele dag vriezen, de zogenaamde ijsdagen en dat maakten De Bilt voor het laatst mee in 1997 toen de thermometer op 1 januari in de middag -7,3°C aanwees. Het bleek zelfs de koudste Nieuwjaarsdag sinds 1901 te zijn. Plaatselijk bleef het overdag streng vriezen; in Maastricht en Twenthe was de hoogste middagtemperatuur op deze nieuwjaarsdag respectievelijk -12,3°C en -11,5°C! 

Het bijzondere aan de jaarwisseling van 1996-1997 was de windchill ofwel de gevoelstemperatuur. Door de snijdende oostenwind werd voor het gevoel een temperatuur van –17 tot –20 graden gemeten in De Bilt en in het noordoosten van het land zelfs –25 graden. Heel uitzonderlijk was de jaarwisseling van 1978-1979. Op Oudejaarsdag blies een stormachtige wind, ijzig koude lucht naar ons land. Het koufront ging zuidwaarts vergezeld van een sneeuwstorm en een temperatuurdaling tot -10 à -15 graden in de middag. De eerste dag van het nieuwe jaar begon in het noorden met 19 graden vorst en de hele dag bleef het overal 5 tot 10 graden vriezen. Een ijskoud begin dus van 1979. De sneeuwstorm waarmee 1978 afsloot was de zwaarste sinds 30 december 1962, toen ook veel wegen onbegaanbaar waren door sneeuwduinen tot drie meter hoogte. Op Oudejaarsdag 1962 stak opnieuw een harde oostenwind op, waardoor de sneeuw nog meer ging stuiven en wegen versperde. Op Nieuwjaarsdag 1963 kwam de temperatuur in de Bilt niet hoger dan –5°C, het begin van één van de koudste maanden van de eeuw. Oudejaarsdag was in De Bilt sinds 1901 het koudst in 1923 (-16,9°C) en in 1908 (-16,1°C). 

Sneeuw, ijzel, regen, mist of storm hebben met de jaarwisseling de laatste jaren steeds aanleiding gegeven tot grote problemen. Nieuwjaarsdag 1993 begon met zeer dichte mist, smog en spiegelgladde wegen door aanvriezende mist. Het jaar 1993 eindigde met zware regen, die enorme overstromingen veroorzaakte en 1995 begon bijzonder slecht met zware sneeuwbuien, hevige windstoten, onweer en gladde wegen waarop zich talrijke aanrijdingen voordeden. Ook het jaar daarop waren de wegen met de jaarwisseling spiegelglad door ijzel.

Tenslotte wens ik iedereen een weergaloze jaarwisseling en een wervelend gezond 2023! Let goed op elkaar en blijf gezond en denk vooral aan onze huisdieren bij het afsteken van het vuurwerk.

Weerspreuk van de week: 30 december 2022 - 5 januari 2023

 

Wind in de Silvesternacht (31 december),

heeft zelden veel goeds gebracht.

 

Vangt het jaar met regen aan,

dan dreigt de oogst kapot te gaan.

Weekendweersverwachting: 31 december 2022-1 januari 2023

 Onstuimig, nat en met een warmterecord 

Het wordt een herfstachtige afsluiting van 2022 met zelfs een nieuw warmterecord op Oudejaarsdag. Dat herfstweer zagen we eigenlijk al met de kerst toen Eerste kerstdag helemaal in het water viel. In Berkel-Enschot viel 9 mm, maar in het Limburgse Ell werd 28 mm afgetapt en daarmee is de op één natste 25 december ooit gemeten in ons land. Dat betekent dat het record blijft staan, en dat is 29 mm waargenomen in De Bilt in 1947. Tweede kerstdag zou eigenlijk ook in het water vallen, maar dat viel reuze mee. Alleen in de ochtend viel een bui (0,4 mm), maar voor de rest van de dag was het droog en zagen we zelfs de zon nog bijna 2 uur schijnen. Met zo’n 10 graden op beide kerstdagen was het een zachte kerst. De dagen erna wisselden droge en natte dagen elkaar af. Op woensdag viel regelmatig regen en op deze donderdag hadden we te maken met buien en werd het met 11 graden in Tilburg nog zachter. Afgelopen dinsdag was het ineens koud, waarbij het in de ochtend aan de grond had gevroren en het overdag niet warmer werd dan een graad of 7. Vandaag hadden we naast neerslag ook nog met een stevige wind te maken. IJmuiden en Vlieland registreerde een stormachtige wind, kracht 8, en in onze regio was het een vrij krachtige tot krachtige wind en dat is kracht 5 tot 6. Daarbij zijn windstoten waargenomen tot 88 km/uur op Vlieland en 82 km/uur in Den Helder. In Brabant kwamen windstoten voor van 71 km/uur in Volkel tot 59 km/uur in Gilze-Rijen. 

We hebben namelijk te maken met een reeks lage drukgebieden ten noorden van ons en deze stuurt het ene na het andere neerslaggebied op ons af met veel wind. Tot en met het einde van het jaar hebben we daar last van. Morgenvroeg is het in eerste instantie nog droog, maar al snel trekt een regenzone over. Vervolgens wordt met een stevige zuidelijke stroming warme lucht aangevoerd en dat zien we pas in de avond gebeuren, want dan wordt de hoogste temperatuur van 13 graden bereikt. In de nacht naar zaterdag blijft het kwik boven de 10 graden. Op Oudejaarsdag zet de warmte verder door wat gepaard gaat met nog meer wind en veel neerslag. We krijgen te maken met belachelijk hoge temperaturen die alle records van 31 december gaan breken. Werd vorig jaar al de warmste Oudejaarsdag ooit gemeten met 15,1°C in Ell en 15,0°C in Eindhoven, op zaterdag kan het 16 tot zelfs 17 graden worden. Of het ook een landelijk record wordt is nog maar de vraag. Dat staat namelijk op 17,8°C waargenomen op 4 december 1953 in Buchten (niet meer bestaand KNMI-station), gevolgd door 17,4°C door een eveneens opgeheven station in Limburg zijnde Oost-Maarland die op 16 december 1989 deze hoge temperatuur registreerde. Wat nog wel bestaat is het KNMI-station Maastricht en dat wordt door enkele weerbureaus nu gezien als hét decemberrecord en staat op 16,7°C van 4 december 1953. Maar dat klopt dus niet, want elders in Limburg werd het officieel nog warmer.

Die warmte van Oudejaarsdag is ook het enige positieve, want het jaar 2022 sluit onstuimig en kletsnat af. Als om middernacht het vuurwerk de lucht in wordt geschoten is het een graad of 14 en hopelijk droog, maar dat is onzeker. Op zondag is het dan 2023 die zacht en nat van start gaat en bij ons zo’n 13 graden zal brengen bij een wind die wat afneemt. Maar in Limburg kan, bij voldoende zonneschijn, de 15 tot 16 graden worden aangetikt. Daarmee zou het de warmste 1 januari worden ooit, want dat werd dit jaar al gebroken toen het in Maastricht 15,1°C werd. Dat zou wat zijn dat een jaar later opnieuw het warmterecord van Oudejaarsdag én Nieuwjaarsdag sneuvelen. 

Als al het vuurwerk is neergedaald doen dat ook de temperaturen die vanaf maandag een paar dagen onder de 10 graden duiken, maar op het einde van de week er weer boven komen. Daarbij neemt de wind flink af en is het vanaf maandagmiddag droog. Alleen op maandagochtend wordt regen verwacht. Daarna wisselen op dinsdag en woensdag zon en wolken elkaar af bij maximaal 7 graden. 

Prettig weekend!

Weersverwachting deze week: 26-30 december

 Dinsdag koud en droog,

daarna waaien we het jaar uit met hoge temperaturen en regen 

Vrolijk kerstfeest! Maar voor het weerbeeld is het vandaag, en ook morgen, niet vrolijk te noemen. Regen en later buien zullen ons namelijk gaan plagen wat gepaard gaat met een aantrekkende wind en temperaturen die in de dubbele cijfers gaan lopen van 10 tot 11 graden. Wat een verschil met vorige week toen de zondag met -8 graden begon en tegen middernacht eindigde met +0,6°C. Daarna werd het gemiddeld over de hele week een graad of 10. Afgelopen vrijdag werd zelfs de hoogste temperatuur van deze maand tot nu toe gemeten: Berkel-Enschot zag op de thermometer 11,7°C staan. En zulke hoge kwikstanden hebben we sinds bijna een maand (26 november) niet meer gehad. Een Groene kerst dus en geen winterweer. Dat was vorig jaar wel anders toen de winter precies tijdens de kerstdagen inviel. Dit ging in het begin nog gepaard met wat natte sneeuw, maar een sneeuwdek werd niet gevormd. Maar wel gevoelstemperaturen die in onze regio op Eerste kerstdag naar de -6 graden gingen en in het noordoosten naar de -12. Vervolgens werd het kouder en kouder wat in de nacht naar Tweede kerstdag leidde tot gevoelstemperaturen van -15 graden in Groningen. Ze kregen daar ook te maken met ijsdagen op beide kerstdagen. Oftewel, het kwik kwam meer dan 48 uur niet boven het vriespunt uit. Daar is dit jaar geen sprake van. Integendeel, het is herfstachtig met zeer hoge temperaturen voor deze tijd van het jaar, zowel ’s nachts als overdag. 

We hebben op dit moment te maken met een reeks lagedrukgebieden vanaf de kust van Portugal tot aan Finland toe, waarbij de randen van deze weersystemen onze regio weten te bereiken. En dan wordt het een glijbaan voor neerslaggebieden die steeds overtrekken. Zo ook op deze kerstochtend, waarbij rond 10:00 uur een neerslagzone onze regio binnenstroomde en het licht is gaan regenen. Dit houdt de hele middag aan. Pas in de avond verlaat het Brabant en wordt het droog. Op Tweede kerstdag moeten we ook de paraplu bijhouden. Dat komt omdat vanuit het zuiden hogedrukgebieden onze kant opkomen en depressies verder naar het noorden worden geduwd. Dit gaat gepaard met buien die met windstoten gepaard kunnen gaan. Oorzaak is een koufront dat in de loop van de dag overtrekt. In de ochtend is het nog droog, maar dat verandert in de middag. Zodra dat front voorbij is getrokken wordt het gevoelig kouder en daalt de temperatuur van 11 graden in de ochtend tot een graad of 5 op het einde van de middag. Dinsdag wordt vervolgens de mooiste dag van de week. Het blijft droog en de zon zullen we geregeld zien. Maar we bevinden ons nog wel in die koude lucht, waardoor het niet warmer zal worden dan maximaal 6 graden. Vanaf woensdag keren depressies vanuit het noorden terug en dat betekent ook dat het droge en zonnige weer verdwijnt en plaats maakt voor bewolking, regen en vooral veel wind. We waaien letterlijk het jaar uit, waarbij op Oudjaarsdag zelfs een storm op de Noordzee kan komen te staan. Dat is nog even opletten als in Den Haag de vreugdevuren weer mogen worden afgestoken. Met dat herfstachtige weer wordt vanuit het zuiden zeer zachte lucht aangevoerd en kan het zelfs 13 tot 14 graden worden op de laatste dag van het jaar. Vorig jaar werd 31 december de warmste Oudjaarsdag ooit waargenomen met 15,1°C in Ell en 15,0° in Eindhoven. Tilburg en Berkel-Enschot hadden ieder 14,4°C. Ook in de eerste week van 2023 blijft het zacht. 

Prettige week!

Het Weernieuws: Kerstweer 2022

Dit jaar moeten we tijdens de kerstdagen de paraplu bij de hand houden, want we krijgen een natte kerst voorgeschoteld. Dat begint al in de Kerstnacht als een zone met buien overtrekt. De ochtend van Eerste kerstdag is nog droog, maar in de middag zijn er perioden met regen en wordt het zo’n 11 graden. Tweede Kerstdag is ook niet best en vallen er van tijd tot tijd buien bij een graad of 10. Om deze herfstachtige kerst compleet te maken staat er ook nog eens een stevige wind. 

KERSTWEER 2021

Wat een verschil met vorig jaar die winters was. Precies tijdens de kerstdagen stroomde vanuit het noordoosten namelijk koude lucht het land binnen. De hoogste temperatuur werd op Eerste kerstdag dan ook niet overdag gemeten, maar al in de kerstnacht: Berkel-Enschot noteerde 5,9°C en zakte overdag op 25 december naar 1 tot 2 graden. Daarna daalde de temperatuur alleen maar. In de avond dook de temperatuur zelfs onder het vriespunt en tegen middernacht werd de laagste temperatuur van die dag gemeten en dat was -1,9°C. Ondertussen nam de wind overdag flink toe, waardoor het ijs en ijskoud werd. De gevoelstemperaturen lagen ’s avonds in Midden-Brabant op -6 graden, maar in het noordoosten waar het al matig vroor kwam deze op sommige plaatsen al op -12 graden uit. En in de nacht naar Tweede kerstdag werd het met die wind nog kouder tot -15 graden! Het KNMI gaf dan ook een weerwaarschuwing uit in die regio voor extreme kou. In de weerhut zakte de temperatuur in Nieuw-Beerta tot -8,7°C en daarmee was het de laagste temperatuur van december 2021. En voor dat weerstation is het op twee na laagste minimumtemperatuur op 26 december ooit gemeten sinds 1950. In Tilburg vroor het ook, maar tot maximaal -3 graden. Een ijskoud begin dus van Tweede kerstdag en vooral in het noorden van het land. De Waddeneilanden meldden op Tweede kerstdag om 10:00 uur nog een gevoelstemperatuur van -11 tot -12 graden. Zowel op Eerste als Tweede kerstdag bleef het in grote delen van Groningen, Drenthe en Friesland dan ook de hele dag vriezen. Daarbij was Eelde op 25 december de koudste plaats, waarbij het overdag niet warmer werd dan -1,8°C en een dag later bleef het kwik steken in Nieuw Beerta en Lauwersoog met ieder -1,0°C. Kortom, ijsdagen met kerst. 

KERSTWEER 2011-2020

Twee jaar geleden kende kerst twee gezichten: een zonnige en droge Eerste kerstdag gevolgd door een sombere Tweede kerstdag met motregen overgaand in buien. Daarbij lagen de temperaturen op normale waarden voor de tijd van het jaar. In 2019 waren beide dagen somber en nat. De zon hadden we niet gezien en er viel neerslag. Op Eerste kerstdag viel er van tijd tot tijd buien. Hierdoor werd het zo vochtig dat in de nacht en ochtend van Tweede kerstdag mist ontstond. Deze ging over in laaghangende bewolking, gevolgd door regen in de avonduren wat in Berkel-Enschot nog 4 mm opleverde. Daarnaast was het zacht met bijna 10 graden op de 25e. Een dag later was het met 6 graden wat frisser. In 2018 keerde tijdens de kerstdagen het droge en koude weer terug. Want de dagen ervoor was het behoorlijk zacht. In Brabant werd bij de start van de winter de op één na warmste 21e december ooit geregistreerd met 13 tot 14 graden. Nu moesten we het doen met kwikstanden van 7 graden op Eerste kerstdag en slechts 4 graden een dag later. Daarbij vroor het in de ochtend op beide kerstdagen licht. Het bleef droog en de zon zagen we alleen op 25 december. 

Kerst 2017 liet een wisselend weerbeeld zien. Van een overwegend droge, zachte Eerste kerstdag gingen we naar een onstuimige en frisse Tweede kerstdag. Net als in 2015 en 2016 verliep de kerst zacht, waarbij op 25 december het kwik naar de 9 graden ging. Maar van zonneschijn was geen sprake. Een dag later was het een graad of 7 en kwam de zon in de loop van de ochtend al door. Het was voor het gevoel echter wel fris als gevolg van de stevige wind die waaide. In 2016 waren de kerstdagen eveneens onstuimig, grijs, nat en zacht. Met een stevige wind uit het zuidwesten werd namelijk zeer warme en vochtige lucht aangevoerd. In De Bilt en Tilburg werd het zelfs de op twee na warmste kerst ooit waargenomen met op Eerste en Tweede kerstdag respectievelijk 11,7°C en 11,8°C. Heel bijzonder is dat deze kwikstanden niet overdag werden gemeten, maar die van 25 december op het einde van de avond en die van 26 december aan het begin van de nacht. 

Het jaar daarvoor, in 2015, hadden we de warmste kerst ooit sinds 1901. De Bilt noteerde op Eerste kerstdag een maximum van 14,0°C en op Tweede kerstdag 14,4°C. Op de tweede plaats staat 1997 met 12,8°C, gevolgde door 2016 met 11,7°C en 1974 toen het 11,5°C werd. December 2015 was al een lenteachtige maand en de warmste sinds 1706 en de kerstdagen deden daar ook aan mee. Het weerbeeld was verschillend op beide dagen. Op Eerste kerstdag was het somber en nat met wat lichte regen, maar een dag later was het droog en zonnig en scheen de zon 5 uur lang in Berkel-Enschot. Met temperaturen van 13,6°C en 14,6°C was het ook in onze regio de zachtste kerst ooit. 

In 2014 verliep Eerste kerstdag nat met een aantal buien in de middag. In de nacht naar de 26e vielen er opnieuw een paar, maar overdag bleef het droog. Met kwikstanden van 7 en een dag later van 5 graden was het een normale kerst. Op 27 december viel regen die in de nacht overging in sneeuw. Er viel zoveel sneeuw dat aan het begin van de avond in Berkel-Enschot een sneeuwdek van 11 cm werd gemeten. Net te laat dus om de kerstdagen van 2014 wit te laten verlopen. Vervolgens 2013, waarbij kerst precies tussen twee stormdepressies in viel. Daardoor was het zowel vóór als ná de kerstdagen onstuimig met veel regen en wind. We zagen het aan de barometer die in de nacht van 24 op 25 december daalde naar 983 hPa en dat is zeer laag. Maar tijdens de feestdagen zelf was het best aardig weer. Het werden zelfs de beste dagen van die week. Na de storm in de nacht van 23 op 24 december (IJmuiden meldde een zware storm, windkracht 10, en Vlieland had windstoten van orkaankracht met 119 km/u) was het uitwaaien richting kerstavond. Zowel op Eerste als Tweede kerstdag nam de wind steeds meer af en bleef het droog. Af en toe zagen we zon nog doorkomen en de temperaturen lagen tussen de 7 en 9 graden. Na de kerst kregen we de volgende storm over ons heen met veel regen en wind. In 2011 en 2012 overheerste de bewolking tijdens de kerstdagen, waaruit wat regen of een enkele bui viel en de temperaturen rond de 10 graden schommelden. De zon liet zich af en toe zien, maar het grijze weer had de overhand. In 2012 speelde de wind ook een rol en was matig tot vrij krachtig, vooral op Eerste kerstdag. Sinds 2010 zijn de kerstdagen allemaal normaal tot zacht verlopen, maar daarvoor was het koud. 

WITTE KERST

Wat een belevenis in 2010: een echte Witte Kerst en de mooiste ooit met 16 cm aan sneeuwdek bij een temperatuur van rond het vriespunt overdag. Die sneeuw viel overigens ruim een week van te voren. Berkel-Enschot registreerde in de avond van 19 december al 14 cm wat uitgroeide tot maximaal 16 in de ochtend van 24 december. Op 23 en 24 december sneeuwde het langdurig in vooral het zuidoostelijk deel van het land. Op veel plaatsen viel 5 tot soms ruim 10 cm sneeuw extra wat daar een sneeuwdek opleverde van 30 tot 40 cm! De stevige wind veroorzaakte plaatselijk stuifsneeuw en veel overlast. Kerst verliep in het grootste deel van het land wit. In De Bilt was het daarmee de 8e Witte Kerst sinds 1901. Nadeel was wel dat de grens tussen vorst en dooi tijdens de kerstdagen over het land pendelde wat leidde tot gladheid door ijzel en winterse buien. 

Net als in 2010 mocht 2009 ook een Witte Kerst bijschrijven alleen was deze zeer omstreden. Het was ontzettend spannend of het toen ging lukken. Dat kwam niet alleen door de invallende dooi, maar vooral door het criteria waarop gemeten moesten worden. De meesten gingen ervan uit dat de waarnemingsperiode voor een Witte Kerst ligt tussen 7.00 uur op Eerste kerstdag en 19.00 uur op Tweede kerstdag. Indien dit inderdaad aangehouden zou worden dan zou het niet gehaald zijn. In ieder geval zeker niet in Berkel-Enschot, waar op het einde van middag sprake was van een gebroken sneeuwdek. De officiële criteria van het KNMI die geldt voor een Witte Kerst is dat alleen op beide kerstochtenden er een gesloten sneeuwdek moet zijn. In de ochtend van Tweede kerstdag lag er in onze regio nog een gesloten sneeuwdek van 1,5 cm. Aangezien daar op Eerste kerstdag ook al 6 cm lag, kon ook Berkel-Enschot in 2009 toch een Witte Kerst bijschrijven. Een mooie kerst was het echter niet in 2009. In de kerstnacht trad vooral in de noordoostelijke helft van het land gladheid op door ijzel. Op de ochtend van Eerste kerstdag werd het in vrijwel het hele land glad door opvriezing en sneeuw. Een gebied met sneeuwval trok op de ochtend van Eerste kerstdag over het land zodat velen wakker werden met sneeuw. Dat leverde opnieuw een aantal centimeters op. De sneeuw ging over in regen waarna het in een groot deel van het land geruime tijd regende (Tilburg 11 mm). Op Tweede kerstdag was het zonnig, maar gladheid in de ochtend zorgde opnieuw voor problemen. 

WARM

Rond de kerst treedt normaal gesproken een stijging van de temperatuur op, wat ook wel kerstdooiweer wordt genoemd. Zo was in 1977 de vooravond van kerst voorjaarsachtig met in ons land temperaturen van 15 à 16 graden. Meestal ligt de temperatuur op deze dagen tussen 5 en 10 graden en sinds 1901 werd het in De Bilt op de Eerste kerstdag zeventien keer minstens 10 graden. Zoals in 2002 toen De Bilt op 25 december 11,1°C noteerde en een dag later werd het zelfs 11,2°C. In 2012 en 2011 was het respectievelijk 10,5°C en 10,6°C. De warmste Eerste kerstdag was die van 2015 toen het kwik naar de 14,0°C ging. De op één na warmste Eerste kerstdag beleefden we in 1997 toen in De Bilt een temperatuur van 12,8°C werd gemeten; in Woensdrecht en Oost-Maarland werd het zelfs 14,5°C. 

KOUD

Kerstdagen met vorst zijn in de minderheid: negen keer bleef het in De Bilt sinds 1901 op Eerste kerstdag de hele dag vriezen (voor het laatst in 1994), terwijl Tweede kerstdag veertien maal een zogenaamde ijsdag was. Zeven keer waren allebei de kerstdagen ijsdagen en dat gebeurde voor het laatst in 1970. Strenge vorst van minstens 10 graden vorst is in de laatste 56 jaar met kerst niet meer voorgekomen. De laatste keer gebeurde dat in 1964: in De Bilt werd op Eerste en Tweede kerstdag respectievelijk -11,4°C en -12,2°C gemeten, maar overdag kwam het kwik boven nul uit. Bovendien viel toen 10 tot 15 centimeter sneeuw en voor het vierde achtereenvolgende jaar kon er met kerst op natuurijs geschaatst worden. Voor schaatsers was vooral 1961 fraai: na strenge vorst in de nacht bleef het op beide kerstdagen enkele graden vriezen bij zonnig weer en met weinig wind. Het ijs lag er goed bij. In 1938 ging Nederland met kerst massaal op de schaats: het vroor matig tot streng, de zon scheen volop en er lag een dik pak sneeuw. De temperatuur kwam toen in De Bilt op Tweede kerstdag niet hoger dan -4,6°C, de laagste middagtemperatuur ooit met kerst gemeten. Vorig jaar had De Bilt met -4,6°C de koudste nacht van Eerste kerstdag sinds 1996 toen het kwik zakte naar -6,7°C. 

NEERSLAG

Slecht weer was het op Eerste kerstdag 1947, toen viel in De Bilt 29 mm en een dag later nog eens 13. Tweede kerstdag 1985 viel totaal in het water met 36 mm regen in 17 uur tijd. Vanaf 1906 zijn in De Bilt 30 Eerste kerstdagen droog verlopen. 

IJZEL

In 1994 was kerst voor het eerst in bijna tien jaar winters met 's ochtends matige vorst. Die kerst is de geschiedenis ingegaan als Gladde Kerst. Vooral op de avond van Eerste kerstdag viel regen op een bevroren ondergrond (ijzel) waardoor de wegen ijsbanen werden. Zo'n spekgladde kerst hadden we ook in 1933, maar toen waren de gevolgen natuurlijk minder ernstig door weinig verkeer: uit de drie grote steden werden honderd ongevallen gemeld. Met kerst 1994 was het aantal ongevallen niet te tellen en vielen er twaalf doden en tientallen gewonden. De weinige sneeuw die met kerst 1995 viel gaf ook aanleiding tot verschillende ongevallen. 

ONWEER EN LUCHTDRUK 

In 1999 werden we in de kerstnacht wakker geschud door onweer met in totaal 12 donderslagen, waarbij de luchtdruk bijzonder laag was: 987 hPa. In de loop van Eerste kerstdag zakte deze nog verder weg tot 982 hPa. 

SNEEUW

In het jaar 2000 hadden we een perfect weerscenario voor de kerst: op kerstavond ging het lichtjes sneeuwen en dat ging bijna de gehele nacht door wat in de ochtend op Eerste kerstdag leidde tot een dun sneeuwlaagje van een halve centimeter. Daarna smolt de sneeuw op veel plaatsen weg, waardoor er tijdens die kerstdagen geen aaneengesloten sneeuwdek ontstond en dan mochten we ook niet spreken van een Witte Kerst. In 2001 viel op 24 december ook sneeuw; helaas was deze ’s avonds weer snel verdwenen. Maar twee dagen later, op Tweede kerstdag, was het raak: het sneeuwde de gehele dag wat resulteerde in een sneeuwdek van 4 cm! De laatste Witte Kerst, met op beide dagen een aaneengesloten sneeuwdek in De Bilt, maakten we in 2009 en 2010 mee; het was de zevende en achtste Witte Kerst sinds 1901. In 1985, 1986, 1993, 1995, 2000, 2001 en 2005 viel slechts op één van beide feestdagen sneeuw, die snel weer verdween. Vorig jaar viel er rondom Tilburg in de vroege ochtend van 25 december natte sneeuw wat geen sneeuwdek opleverde. Gelukkig liet ik op dat moment de honden uit en kon ik het allemaal waarnemen, want sneeuwval tijdens de kerstdagen blijft speciaal. In het oosten van Brabant en Limburg zorgde de sneeuwval nog wel voor een wit waasje op auto’s en gras. 

STORM

Net als een Witte Kerst, is ook een kerststorm vrij bijzonder. Sinds het begin van de metingen is het slechts 6 keer tot een kerststorm gekomen, dat is minder vaak dan een Witte Kerst. In 1999 stormde het Eerste kerstdag op de Wadden en langs de westkust. Daarbij werden zeer zware windstoten gemeten van 115 km/u. De zwaarste kerststorm ooit hadden we in 1913. Op Tweede kerstdag werd in Vlissingen een volle windkracht 10 gemeten. In 2016 kwam het net niet tot storm. Wel stond op de Wadden een stormachtige wind (windkracht 8) en kwamen zware windstoten voor van 97 km/u. 

Tenslotte wens ik iedereen weergaloze kerstdagen toe!!