St. Elisabeth (19 november) laat ons verstaan,
hoe de komende winter
zal vergaan.
November heeft op de
loer gelegen
St. Elisabeth (19 november) laat ons verstaan,
hoe de komende winter
zal vergaan.
November heeft op de
loer gelegen
Winterprik op zaterdag, daarna herfstachtig
Op deze donderdag zijn we helemaal in de ban gekomen van een depressie boven de Noordzee die bij ons een bak met regen achterliet. Het begon gisteravond al en het regende door tot in de middag in onze regio. Maar in het noordwesten van het land valt er nog steeds neerslag. Inmiddels staat Wijk aan Zee aan kop met 36 mm gevolgd door Hoek van Holland waar 35 mm in de regenmeter verdween. Rondom Tilburg viel 21 mm en Gilze-Rijen had nog 18 mm. In de loop van de middag werd het dus droog en inmiddels verschijnen er ook opklaringen. Met al die neerslag bleef de temperatuur steken op een graad of 11. In het noordoosten van het land werd het nog geen 8 graden, zoals in Nieuw Beerta met 7,6°C als maximum. En daar zal vanaf morgen koude lucht binnenstromen die langzaam over het land zal kruipen met op zaterdag als hoogtepunt met een heuse winterprik. Maar zover is het nog niet. De komende nacht schuift de depressie op richting IJsland en wordt het allemaal wat rustiger. Daarbij zakt het kwik terug tot zo’n 7 graden. Tegelijkertijd zien we een hogedrukgebied boven Scandinavië dat zich gaat uitbreiden naar onze omgeving. Hierdoor wordt koude lucht aangevoerd. Zo zal het op vrijdag in Groningen niet warmer dan 3 graden zijn. Bij ons wordt het ook al frisser, maar zien we het nog wel 10 graden worden. De dagen erna halen we die dubbele cijfers niet meer en zitten we met 8 tot 9 graden op normale waarden voor de tijd van het jaar. Uitzondering is de zaterdag als Koning Winter heel even aan deur klopt en het dus een stuk kouder wordt.
Het hogedrukgebied boven Scandinavië zit namelijk stevig in het zadel en zorgt op zaterdag voor een oostelijke stroming. IJskoude lucht afkomstig uit de poolstreken komt naderbij en dat gaat gepaard met neerslag afkomstig van een nieuwe depressie bij IJsland. In eerste instantie is dat lichte regen, maar kan plaatselijk overgaan in natte sneeuw. Met amper 5 graden en een matige wind zal het in Brabant koud aanvoelen en is een winterjas met muts noodzakelijk. Hoe meer je naar het noorden gaat hoe kouder het wordt en daar liggen de kwikstanden rond het vriespunt met gevoelstemperaturen die daar flink onder liggen. Daar is overigens de kans op wat witte neerslag het grootst. In de nacht naar zondag klaart het op en koelt het enorm af. Vrijwel overal gaat het licht tot matig vriezen. De zondag begint dus ijskoud, maar al snel neemt de bewolking toe en wordt vanuit het zuiden zachte lucht aangevoerd. In de loop van de dag gaat dit gepaard met regen en laat de thermometer een kwikstand zien van 8 graden.
Na het weekeinde is het een komen en gaan van depressies vanaf de Atlantische Oceaan en dat betekent een optocht van buien afgewisseld met opklaringen. Deze depressies bevinden zich steeds boven de Britse Eilanden en trekken niet verder Europa in. Voor ons betekent dat een aanhoudende zuidelijke stroming wat gepaard gaat met een matige wind, kracht 3 tot 4. Doordat de bewolking overheerst zullen de nachten zonder vorst verlopen. Vanaf woensdag loopt de temperatuur verder op tot een graad of 10 op het einde van de week.
Prettig
weekend!
Maandag schitterend,
daarna herfstachtig en vanaf vrijdag minder zacht
November is bijzonder zacht van start gegaan. Op dit moment ligt de gemiddelde maximumtemperatuur al ruim 4 graden boven normaal en dat is echt niet normaal! Het leverde gisteren zelfs een nieuw warmte-dagrecord op. In De Bilt steeg de temperatuur namelijk naar 16,2°C, waarmee het record uit 1995 met 15,9°C naar de tweede plaats verdreven werd van warmste 12e november ooit. Op andere plaatsen werd het nog warmer met 16,8°C in Tilburg tot wel 17,3°C in Maastricht. Daarmee blijft het landelijk record van deze dag staan op 17,8°C waargenomen in 1938 in eveneens de Limburgse hoofdstad. Sinterklaas en zijn pietermannen kwam dan ook zonovergoten in ons land aan afgewisseld met wat sluierwolken. Het bleek zelfs de warmste intocht van Sinterklaas ooit waargenomen sinds 1952 toen de allereerste plaatsvond. Voorheen was de warmste 1995 toen het in De Bilt 15,4°C werd gevolgd door 1980 en 2009 met ieder 14,4°C. Waarschijnlijk zullen we de komende jaren rekening moeten houden dat de goedheiligman steeds meer Spaanse warmte met zich meeneemt. Overigens was de koudste intocht nog niet zo lang geleden: in 2016 werd het namelijk niet warmer dan 5,0°C nadat het in de ochtend licht had gevroren. In deze tijd van het jaar merken we dat de nachten steeds langer worden en dat betekent dat het ook lang kan afkoelen, vooral als het helder is. En dat hebben we de afgelopen twee nachten wel gemerkt. Op zaterdagochtend daalt het kwik naar 0,2°C in Eelde en Twenthe en 0,4°C in Heino, maar aan de grond had het wel gevroren. Zo registreerde Eelde en Ell ieder -1,5°C en het koudst was het in Twenthe met -2,9°C. In Brabant had het overal op tien cm hoogte gevroren met Eindhoven als laagste temperatuur tot -1,2°C. Ook op deze zondagochtend was er sprake van nachtvorst. Zoals in onze regio met -0,6°C in Gilze-Rijen en -0,2°C in Berkel-Enschot. Eindhoven was de koudste plek van het land waar de temperatuur zakte tot -0,9°C. En met deze koude start krijgen we, net als gisteren, een schitterende dag voorgeschoteld waarbij de Sinterklaasintochten schitterend zullen verlopen. In Berkel-Enschot arriveerde hij vanochtend al en vanmiddag trekt hij met zijn pieten naar Tilburg en stapt daar op de boot. Daarbij laat de thermometer een waarde zien van zo’n 15 graden.
Het prachtige weer wordt veroorzaakt door een enorm hogedrukgebied ten oosten van ons. Maar bij Groenland en op de Atlantische Oceaan roeren zich depressies die met elkaar gaan samenwerken en vervolgens onze kant op komen. Dat merken we pas op maandag als in de loop van de dag de bewolking begint toe te nemen. Daarbij wordt met 12 graden minder zachte lucht aangevoerd. Op dinsdag is het één groot lagedrukgebied geworden, waarbij de neerslagzones ervan onze regio weten te bereiken. Het is bewolkt en er vallen buien overgaand in perioden met regen. Warmer dan een graad of 11 zal het dan niet worden. Op woensdag trekt de depressie zich heel even terug en zijn er wat opklaringen met hier en daar nog een bui en stijgt de temperatuur naar 13 graden. De donderdag wordt nog iets zachter, maar dan moeten we de paraplu erbij houden. Van tijd tot tijd vallen er namelijk buien afgewisseld met een enkele opklaring. Daarna probeert een hogedrukgebied bij zowel Portugal als boven Scandinavië de depressie te verdrijven. In eerste instantie lukt dat ook, waardoor de vrijdag en zaterdag overwegend droog zullen verlopen. Maar op zondag zet de depressie een tegenaanval in en keert de wisselvalligheid helemaal terug. Daarbij schommelt de temperatuur rond de normale waarden voor de tijd van het jaar van zo’n 10 graden.
Prettige
week!
Al moet St. Maarten (11
nov.) een mantel dragen,
hij moet toch wandelen
in zomerse dagen.
Houden de bomen de
bladeren lang,
wees dan voor de winter
bang.
Sint en Piet brengen prachtig najaarsweer
De
eerste decade (tien dagen) van deze slachtmaand zit er op en deze zette het
zachte weer van oktober voort. Normaal moeten we overdag op een graad of 11
zitten, maar die temperatuur is op nog geen enkele dag gehaald. Bijna lukte het
op de 5e toen Berkel-Enschot 11,9°C liet aantekenen, maar op alle andere dagen
was het gemiddeld 15 graden. In De Bilt is deze eerste decade met gemiddeld 11,8°C
op de tweede plaats gekomen van warmste ooit waargenomen sinds 1901. Aan kop
staat 2012 toen in het tijdvak 1-10 november een etmaalgemiddelde van 12,2°C
werd geregistreerd. En voorlopig zijn we nog lang niet van het zachte weer af.
Pas over een week, rond 17 november, kan er een weersomslag komen met
kwikstanden die zelfs onder normaal duiken. Maar zeker is het allemaal nog
niet. We wachten maar af.
Nadat we begin deze week nog invloed waren onder depressies met buien tot gevolg, was het op deze donderdag de beurt aan een hogedrukgebied. Deze ligt boven Zwitserland en zorgde voor een prachtige najaarsdag die in onze regio bijna 8 uur aan zonneschijn bracht. Daarbij liep de temperatuur op naar 15,4°C in Tilburg. Tegen de avond kregen we temaken met sluierwolken en kleurde de hemel rood en dat betekent voor morgen alleen maar mooi weer. Want de weerspreuk zegt ‘avondrood, morgen grijs, de boer kan gerust op reis’. De komende nacht houden we die hoge bewolking en koelt het af tot een graad of 8.
De vrijdag wordt een prachtige dag. Zon en sluierwolken wisselen elkaar, waarbij de temperatuur oploopt tot 15 graden. Daarbij staat er een matige zuidwestenwind. Een mooi begin van de 11e van de 11e ofwel de start van carnaval. En dat schitterende weer zet zich in het weekeinde voort als Sint en Piet in het land arriveren en vervolgens het land intrekken om alle kinderen een hart onder de riem te steken. Het lijkt wel alsof de goedheiligman Spaanse warmte met zich meebrengt, want de thermometer laat op beide dagen een waarde zien van zo’n 16 graden. En aangezien er maar weinig wind staat zal het warm aanvoelen. Kortom, het is genieten geblazen. Oorzaak is het verplaatsen van het hogedrukgebied richting Polen, waardoor de wind uit het zuidoosten tot oosten gaat waaien met aanvoer van droge en zachte lucht.
Na het weekeinde keert het wisselvallige weer terug. Het hogedrukgebied neemt namelijk de benen richting Finland en hierdoor weten depressies op de oceaan zich door te dringen tot onze regio. Maandag is een overgangsdag. De dag start met een mix van zon en wolkenvelden, maar in de middag neemt de bewolking toe. Met 14 graden wordt het minder zacht. Op dinsdag weten de neerslaggebieden van een depressie bij Ierland ons te bereiken van en trekken van tijd tot tijd buien over Brabant. Daarbij neemt de wind toe en door alle neerslag kan het niet meer zo warm worden en blijft op een graad of 13 steken. Op woensdag zitten we tussen twee lagedrukgebieden in. Er valt nog een enkele bui afgewisseld met een opklaring. Maar op donderdag krijgen we te maken met de volgende depressie die dan boven Schotland ligt. De wind trekt nog meer aan en er zijn perioden met regen. De temperaturen zakken nu steeds verder weg tot een graad of 10 in het weekeinde en het blijft wisselvallig.
Prettig
weekend!
Oktober 2022 was een zeer warme maand en is in de top-10 beland van warmste én zonnigste oktobermaanden ooit. Daarbij werden twee warmte-dagrecords gebroken. Daarnaast viel er maar weinig neerslag. Het was vooral genieten geblazen die af toe werd afgeremd met regen- en onweersbuien.
TEMPERATUUR
Met een gemiddelde temperatuur van 13,1°C in De Bilt, tegen 10,9 °C normaal, was oktober zeer zacht. De maand komt daarmee op de 6e plaats van warmste oktobermaanden ooit sinds 1901. Het warmst werd het in Vlissingen met gemiddeld 14,8°C en dat is daar de op één na warmste oktober ooit. In onze regio noteerde Gilze-Rijen 13,5°C en Berkel-Enschot 14,1°C als gemiddelde etmaaltemperatuur. Bij dat laatste station werd het overdag gemiddeld 19,0°C en in de nachten was dat gemiddeld 9,2°C, tegen normaal 15,8°C en 8,2°C.
In de eerst dagen lagen de temperaturen rond de 19 graden in Tilburg. Vanaf Dierendag werd tijdelijk wat zachte lucht aangevoerd en werd een dag later zelfs de 21 graden bereikt in het oosten van Brabant en geheel Limburg. Daarbij was Ell met 21,7°C de warmste plaats. Daarna bleef het met 18 tot 19 graden zacht voor de tijd van het jaar. De nachten gingen daarbij steeds helder verlopen en dan kan het flink afkoelen. In Brabant zakte de temperatuur op neushoogte vrijwel overal naar de 2 graden. Aan de grond zakte het kwik tot -1,0°C in Gilze-Rijen en -1,5°C op vliegveld Eindhoven. In Twenthe daalde het kwik nog iets verder tot -1,9°C. Zowel voor Eindhoven als voor Gilze-Rijen leverde dat zelfs bijna een koude-dagrecord voor 9 oktober op sinds het begin van de waarnemingen in 1950. Voor Gilze-Rijen staat het dagrecord op tien centimeter hoogte namelijk op -2,2°C uit 1994 en voor Eindhoven is dat -2,0°C waargenomen op 9 oktober 1959. Vanaf de 10e begonnen de temperaturen overdag te zakken tot een graad of 15 op de 12e. Bij weinig wind koelde het in de nachten opnieuw flink af, soms tot net boven het vriespunt. In Deelen daalde het kwik op 11 oktober tot 0,8°C en dat is meteen de laagste temperatuur van de maand. Aan de grond kwam het in het oosten tot vorst: Twenthe had -1,6°C, Eindhoven -1,4°C en Hupsel -0,9°C. Een nacht later opnieuw vorst aan de grond in Twenthe (-1,7°C), Eindhoven (-1,4°C) en Hupsel met -1,3°C. Halverwege de wijnmaand steeg het kwik richting de 16 tot 17 graden. In Maastricht en Eindhoven werd het zelfs 19,5°C en zulke temperaturen van rond de 19 graden werden tot en met de 18e in Limburg nog gehaald. Maar een dag later deed de temperatuur een stap terug en werd het in het noorden niet warmer dan 13 tot 14 graden wat eigenlijk normaal is voor die periode. Terschelling en Eelde noteerde ieder 12,8°C en in Nieuw Beerta werd het niet warmer dan 12,5°C. Terwijl het uiterste zuidwesten in Westdorpe en Woensdrecht met 19,8°C nog bijna een warme dag konden noteren. En die warmte stroomde een dag later (21 oktober) over het land uit, waarbij langs de hele Belgische grens de 20 graden werd overschreden. Dat merkten we meteen al in de nacht toen de temperatuur in Vlissingen niet verder zakte dan 14,4°C en dat is een evenaring van het dagrecord van hoogste minimumtemperatuur ooit waargenomen op 21 oktober sinds 1901. Dit record wordt gedeeld met 1969 en 1989 ook beide waargenomen in hetzelfde Vlissingen. De dagen erna bleef het met 17 tot 18 graden zeer zacht. Maar vanaf de 26e was het helemaal raak en konden zelfs 4 tot 5 warme dagen van minstens 20 graden achtereen worden geregistreerd. In de nacht naar 27 oktober werd zelfs de op één na hoogste nachttemperatuur ooit gemeten. Hoek van Holland registreerde namelijk 15,0°C, waardoor het record uit 1937 met 15,1°C nog net overeind bleef. De dag van 28 oktober had met 24,6°C in Eindhoven de hoogste temperatuur van deze maand. Nooit eerder was het zo laat in de herfst zo warm. In Berkel-Enschot werd met 25,2°C zelfs een zomerse dag genoteerd. De Bilt noteerde met 28 en 29 oktober twee datumrecords op rij wat betreft de hoogste maximumtemperatuur. Zo werd het op de 28e 20,5°C, waarmee het record uit 2005 met 19,5°C ruim werd overschreden. Een dag later steeg het kwik naar 21,1°C en toen werd de 19,7°C uit 2005 naar de tweede plaats verwezen van warmste 29 oktober ooit gemeten sinds 1901. Voor het KNMI in De Bilt was het de 10e warmterecord van dit jaar tot nu toe. Ook landelijk gezien werd het de warmste 28 en 29 oktober ooit gemeten: Maastricht registreerde op de 28e namelijk 23,5°C (oude record 22,5°C uit 2005 in Maastricht) en Eindhoven dus 24,6°C (oude record 22,3°C uit 2005 in Maastricht). In totaal braken 10 weerstations het dagrecord van 29 oktober. Pas op de laatste oktoberdag werd nergens meer de 20 graden bereikt.
De Bilt telde uiteindelijk drie warme dagen hetgeen normaal is voor oktober. De warme dagen vielen in een serie aan het eind van de maand (28, 29 en 30 oktober) en dat was nog niet eerder gebeurd sinds het begin van de metingen. In het zuiden telde de maand echter 5 tot 8 warme dagen en dat is twee keer zoveel als normaal. Maastricht en Eindhoven hadden ieder 7 warme dagen en Berkel-Enschot telde 8 dagen van minstens 20 graden, waarvan er één dus zomers was.
NEERSLAG
Met gemiddeld over het land van 38 mm was oktober zeer droog, want normaal valt er 75 mm. Ook in De Bilt was dat het geval met 38 mm tegen 81 mm normaal. Het natst was het deze maand, zoals vaak in de herfst, in het westen en noorden, met plaatselijk meer dan 90 mm. Zo ving Kloosterburen (Groningen) 99 mm op, Leiden 96, Lisse 87 en Wognum (Noord-Holland) kreeg nog 80 mm in de regenmeter. Het droogst was het in het zuiden met in het Limburgse Vredepeel slechts 16 mm, gevolgd door Nieuw Bergen met 18, Volkel had 20 en Heerlen, Weert, Oploo en Overloon tapte ieder 22 mm af. Berkel-Enschot ving 33 mm op en daarbij was 17 oktober de natste dag toen 10 mm naar beneden kwam. In totaal viel daar op 16 dagen neerslag, waarvan op twee dagen de buien gepaard gingen met onweer (17 en 23 oktober). Tenslotte werd op drie dagen ook mist waargenomen (18, 29 en 31 oktober).
De eerste dag van de maand was met 10 mm meteen ook gemiddeld de natste dag van het land. Oorzaak was de passage van een actief front, met vrij veel wind en (onweers)buien, waarbij Lisse meteen al 26 mm te verwerken kreeg. Ook 13 oktober was vrij nat ten noorden van de lijn Rotterdam-Lelystad-Nieuw Beerta. De regenmeters werden daar goed gevuld met 21 mm in Kijkduin, 15 mm in Voorschoten en 13 mm in Hoek van Holland. Op de 17e trok een actieve buienzone over het land die in de buurt van Arnhem 17 mm achterliet. Op de 21e viel boven de Utrechtse Heuvelrug ruim 20 mm en op 23 oktober trokken enkele stevige onweersbuien over het land die in Zeeland tot 20 mm aan neerslag leidde.
ZONNESCHIJN
Oktober
was tenslotte zeer zonnig, met gemiddeld over het land 159 uren zon tegen
120 zonuren normaal. Daarmee is het de negende zonnige maand op een rij en komt
het op de 6e plaats van zonnigste wijnmaanden sinds 1901. Op de eerste plaats
staat oktober 1951 (183 zonuren) en daarna volgen 1920, 2018, 2005 en 1965. Het
zonnigst was het langs de kust en het oosten van Brabant. Zo kreeg Den Helder
(De Kooy) 174 uren zon te zien gevolgd door Volkel met 168 zonuren. Vlissingen
en Eindhoven registreerde ieder 167 uren zonneschijn. Het somberst was het in het
midden en zuidwesten, met 141 zonuren in Rotterdam, 145 zonuren in Herwijnen en
147 in De Bilt. En doordat De Bilt zoveel uren had is 2022 nu al het zonnigste
jaar ooit waargenomen. Inmiddels staat de teller namelijk op 2054 zonuren en
daarmee is het record uit 2018 met 2045 zonuren nu al gebroken en ….. we hebben
nog twee maanden te gaan. Vooral van 6 tot en met 12 oktober was het erg
zonnig, met dagelijks gemiddeld zo’n 8 uren zon. Sombere dagen waren er
nauwelijks, alleen op 5, 13 en 14 oktober kwam het plaatselijk tot een zonloze
dag. In Berkel-Enschot vond dat op de 13e plaats en was meteen de enigste
zonloze dag van de maand. Ook 17 en 23 oktober verliepen op de meeste plaatsen
overwegend grijs. Oktober kende in De Bilt geen sombere dagen, normaal zijn dat
er vier. Met 162 zonuren was het in Berkel-Enschot zonniger dan normaal (124
zonuren). Daarbij scheen de zon op tien dagen minstens 7 uur, tegen normaal
maar vijf dagen.
Bijna elke jaar, staat er een Michiels-zomertje (29 september) klaar. Schijnt de herfstmaandzon met zomerkracht, maakt veelal de...