Weersverwachting deze week: 28 maart-1 april

 Maart roert zijn staart 

Deze maand zal de boeken in gaan als de zonnigste maart ooit waargenomen. Afgelopen donderdag werd in De Bilt al het record gebroken toen de 204 zonuren werden aangetikt, waarmee de 203 uren uit 2014 op de tweede plaats terecht kwam. Een dag later werd het landelijk gemiddelde uren zonneschijn gebroken toen het totaal op 211 uren kwam; het oude record stond op 208 uit 2014. Maar er is nog een zonnig record dat sneuvelde. Op die vrijdag werd in De Bit namelijk de 17e zeer zonnige dag in een maand geregistreerd. Hiervan spreken we als de zon minstens 80% van het maximaal aantal zonuren van een dag schijnt. Het is nog nooit voorgekomen dat er zoveel zeer zonnige dagen waren in een maand. Daarvoor moeten we terug naar april 2020 en augustus 1947 toen bij het KNMI 16 van zulke dagen werden waargenomen. En het record is gisteren verder aangescherpt met opnieuw een zeer zonnige dag. Waarschijnlijk komt deze zondag daar ook bij wat het totaal dan op 19 zeer zonnige dagen in De Bilt brengt. In Berkel-Enschot staat het aantal zeer zonnige dagen tot en met gisteren op 18 en het aantal zonuren op 225. Ook hier is sprake van nieuwe stationsrecords, want dat stond respectievelijk op 13 dagen en 222 zonuren uit 2003. Normaal (periode 1998-2020) mogen we voor de eerste lentemaand rondom Tilburg rekenen op gemiddeld 7 zeer zonnige dagen 150 zonuren. De zon wordt ook steeds warmer, want in onze regio werd afgelopen week maar liefst vier warme dagen van minstens 20 graden geregistreerd wat leidden tot de hoogste temperaturen van dit jaar tot nu toe, met 21,6°C afgelopen dinsdag. 

Deze zondag is tegenvallend van start gegaan. Kregen we elke ochtend bij het opstaan de zon te zien, nu was het vanmorgen een grijze massa. Deze bedekte de hele provincie, want boven de rivieren was het stralend weer. Langzaam zakte de bewolking naar België en op het einde van deze ochtend kwam de zon erdoor. Daarbij loopt het kwik vanmiddag op naar de 17 graden. De komende avond en nacht worden helder en dan zakt de temperatuur naar een graad of 6. Op dit moment profiteren we nog van een hogedrukgebied, maar dat wordt de komende week wel anders. Er is een weerspreuk die zegt ‘maart roert zijn staart’ en dat gaat gebeuren ook. Geen zonnige en warme dagen meer, maar veel bewolking met soms wat (winterse) neerslag en lage temperaturen tot onder de 10 graden. Dat heeft alles te maken met een depressie dat maandag boven Scandinavië komt te liggen en gevuld is met koude lucht. Deze breidt zich steeds verder uit en verdrijft uiteindelijk het hogedrukgebied. Maandag is een overgangsdag. De dag begint nog met veel zonneschijn gevolgd door wolkenvelden in de middag. Met 18 graden is het nog genieten geblazen en dat zou ik maar doen ook. Op dinsdag bereiken de randen van de depressie namelijk onze regio. Dat betekent veel bewolking, waaruit wat neerslag kan vallen. En het kwik stijgt die dag niet verder dan 14 graden. Vervolgens stroomt de koude lucht verder onze regio binnen. De nachten gaan dan plaatselijk al met vorst verlopen. Op woensdag overdag halen we de 10 graden niet meer. Wel zijn er dan wat opklaringen en blijft het overwegend droog. Donderdag wordt een interessante dag omdat een neerslagzone overtrekt. Daarbij is de temperatuur op 5 kilometer hoogte gezakt tot -33 graden en dan krijgt de neerslag een winters karakter bestaande uit hagelkorrels en natte sneeuw. Het wordt allemaal nog kouder en sommige weermodellen laten het op donderdag niet warmer worden dan zo’n 5 graden. Tegelijkertijd ligt er een hogedrukgebied boven de Britse Eilanden die steeds meer invloed op ons krijgt. De neerslag verdwijnt en er verschijnen opklaringen. In de nacht naar vrijdag gaat het dan ook al licht vriezen. Overdag wisselen zon en wolken elkaar af en dat zien we ook op zaterdag gebeuren. Langzaam gaat de temperatuur omhoog van 8 graden op vrijdag tot een graad of 10 op de zondag. 

Prettige week!

Weerspreuk van de week: 25-31 maart

 

Maria Boodschap (25 maart) verkondigt het voorjaar,

maar jaagt de winter nog niet weg.

 

Zingt de koekoek in de stralende zonnige lucht,

dan zullen alle wegen droog blijven.

Weekendweersverwachting: 26-27 maart

                                 Aanhoudend kei-mooi weer                                     

Voor weermannen en -vrouwen is het de laatste tijd maar saai weer. Alleen maar zonneschijn, het is droog en de atmosfeer is vrij rustig. En dat allemaal na een onstuimige en kletsnatte sprokkelmaand die februari was. De zon heeft zelfs tot nu toe zoveel uur geschenen dat maart nu al de zonnigste maart ooit is geworden sinds het begin van de 20e eeuw. De Bilt is vandaag uitgekomen op 204 zonuren, waarmee 2014 met 203 uren zonneschijn van de troon is gestoten. In Berkel-Enschot staat de teller op dit moment op 202 uur en daarmee heeft de zon al meer geschenen dan in het hele winterseizoen (december, januari en februari), want dat bleef steken op 194 uren. Voor Berkel-Enschot is het overigens op dit moment nog geen maandrecord. Daarvoor moet de zon de komende week nog minstens 20 uur schijnen en het ziet er naar uit dat dit gaat gebeuren. Het record staat namelijk op 222 zonuren uit 2003. Die zon zorgde er wel voor dat Midden-Brabant de eerste warme dag kon noteren. Op maandag steeg het kwik in Tilburg namelijk naar 20,4°C en sindsdien is het niet meer onder de 20 graden geweest. Met andere woorden: vier warme dagen achtereen. Wat een begin van de astronomische lente die op de 20e van start ging. De laatste keer dat we een warme dag hadden was op 27 september jl. toen Berkel-Enschot 20,5°C noteerde. Ook op een enkel KNMI-station zagen ze de 20 graden passeren. Dat vond overigens alleen plaats afgelopen dinsdag met in Westdorpe 20,1°C en in Eelde 20,0°C. In De Bilt werd het 19,6°C en daarmee werd het officieel de warmste 22e maart ooit gemeten sinds 1901. Het vorige record stamt uit 2012 toen het daar 19,2°C werd. Maar daar staat tegenover dat de nachten deze week koud verliepen met vrijwel elke keer lichte vorst. Zo zakte het kwik afgelopen maandag tot -2,6°C in Tilburg tot -3,9°C in Woensdrecht. Ook vanochtend had het licht gevroren, maar de zon warmde snel alles weer op. Op het einde van de middag zagen we wat kleine stapelwolkjes binnenschuiven, maar veel stelde het niet voor. Inmiddels zijn alle wolken verdwenen en gaat het afkoelen tot een graad of 3 morgenochtend. 

De vrijdag begint en eindigt met de zon, zoals zo vaak deze maand. Daarbij laat de thermometer een waarde zien van zo’n 17 graden. Inmiddels zijn we in een noordoostelijke stroming terecht gekomen en dat houden we tot midden volgende week. Een hogedrukgebied boven de Britse Eilanden zorgt hiervoor. Deze blijft daar vervolgens het hele weekeinde hangen, waardoor het zonnige en droge weer aanhoudt. Op zondag zouden we wat wolkjes kunnen zien, maar voor de rest is het vrijwel onbewolkt. Met temperaturen van 18 graden op zaterdag en 17 op zondag is het gewoon een heerlijk weekeinde. Bij dit alles staat er een matige wind, kracht 3. Na het weekeinde krijgen we te maken met een kou-inval die vanaf dinsdag inzet. Is het op maandag nog een graad of 17 op donderdag halen we zelfs de 10 graden niet meer. Daarbij neemt de bewolking in de loop van de week ook steeds meer toe en ook de kans op neerslag. In combinatie met de steeds lager wordende temperaturen krijgt de neerslag ook steeds meer een winters karakter. We noemen dat in deze tijd van het jaar maartse buien en daar kan hagel en natte sneeuw bij zitten. Een enkel weermodel geeft voor vrijdag 1 april zelfs een sneeuwdek aan van een aantal centimeters. Zo koud zou het dus kunnen worden. Of dit een grap is zullen we de komende week zien. 

Prettig weekend!

Weersverwachting deze week: 21-25 maart

 Schitterend voorjaarsweer 

Afgelopen vrijdag en zaterdag scheen de zon in het midden van Brabant het maximaal aantal uren en hierdoor is het aantal zonuren deze maand al op 154 gekomen. Gemiddeld genomen mogen we voor maart op 150 zonuren rekenen en dat betekent dat nu al deze eerste lentemaand als zonnig de boeken in wordt geschreven, terwijl de astronomische lente officieel nog niet is begonnen. Want de lente begint namelijk vandaag om precies 16:33 uur als de zon dan boven de evenaar staat. Hogedrukgebieden zorgden allemaal voor dit zonnige en lenteachtige weer en het wordt de komende week allemaal nog mooier. De luchtdruk was zelfs de afgelopen dagen zo hoog dat er niet alleen dagrecords, maar ook maandrecords sneuvelden. Zo liet de barometer in De Bilt op zowel 18 als 19 maart een waarde zien van 1045,0 hPa, waarmee het record van maart uit 2003 met 1043,8 hPa sneuvelde. Ook het landelijk record van hoogste luchtdruk ooit voor maart vloog de weerboeken uit. Dat stond op 1045,5 hPa van 1 maart 1929 in Eelde en staat nu op 1047,5 hPa waargenomen op 18 maart jl. in Leeuwarden. Uiteraard is dit meteen een nieuw dagrecord, maar ook het dagrecord van 19 maart ging er aan. Twee weerstations hebben dit bereikt: zowel Terschelling en Leeuwarden zagen het kwik in de barometer gisteren stijgen tot 1047,2 hPa. Voorheen stond het dagrecord op 1042,5 hPa en dat werd geregistreerd in 1966 in Eelde. Inmiddels is de barometer flink aan het zakken en dat komt doordat er een lagedrukgebied vanuit Duitsland dichterbij is gekomen. De afgelopen nacht was nog helder en zagen we vanochtend nog de zon opkomen. Maar al snel nam de bewolking toe gevolgd door neerslag en dat was in de vorm van natte sneeuw. Boxtel, Bergeijk en Luijksgestel kregen de eerste sneeuwvlokken. Daarna volgde Tilburg, Etten-Leur, Barendrecht, Rotterdam en Vlaardingen. Ook vanmiddag kan er nog een enkele bui vallen, maar dat zal dan regen zijn, en wordt het een graad of 13 en dat komt omdat de bewolking overheerst. 

Maat dat gaat veranderen als de lente volgens sterrenkundigen van start gaat en het weerbeeld zich daar meteen aan gaat houden. De komende week is er één om door een ringetje te halen. Er is veel zonneschijn, het blijft droog en de temperaturen liggen vrijwel elke dag rond de 17 tot 18 graden met op dinsdag mogelijk een uitschieter naar de 20 graden. Het hogedrukgebied boven Scandinavië, waar we de afgelopen dagen van geprofiteerd hebben, schuift op maandag op naar de Baltische staten. De wind draait naar het zuiden en dan stroomt de warme lucht onze regio binnen. In de middag wijst de thermometer een waarde aan van een graad of 17 en bij dit alles wisselen zon en wolken elkaar af. Op dinsdag draait de wind naar het oosten en krijgen we naast warmte ook aanvoer van droge lucht. De wolken verdwijnen en alleen de zon blijft dan over. Hierdoor kan het kwik oplopen tot 19 á 20 graden. Woensdag geeft hetzelfde weerbeeld en geeft voor het gevoel ook dezelfde temperatuur aan omdat er vrijwel geen wind staat. Op donderdag zien boven onze omgeving een centrum van een hogedrukgebied ontstaan en dat betekent grote kans op nevel en mist in de ochtend. De zon zal snel al het grijs wegbranden, waardoor de donderdag zonnig zal eindigen. Het centrum van het hogedrukgebied zet vervolgens koers naar de Noordzee en dan komt er wat vochtige lucht mee. Op vrijdag zien we dan ook wat sluierwolken verschijnen. In het weekeinde verdwijnen deze weer omdat de oostelijke stroming weer op gang komt. Wat een begin van de lente, ondanks dat de start vandaag meteen de slechtste dag van de week is. 

Prettige week!

LENTE BEGINT OP 20 MAART

Net als de afgelopen tien jaar is de start van de astronomische lente dit jaar ook op 20 maart, en deze gaat morgen in om 16:33 uur. En dat is eigenlijk de juiste datum in maart en niet de 21e zoals velen geleerd hebben. In 2011 was dit wel het geval en hoe gek het ook klinkt, dat was uniek. Het was namelijk de tweede keer in deze eeuw dat de lente op die datum begon en meteen ook de laatste. We moeten nu helemaal wachten tot het jaar 2102 (!) als dit seizoen pas weer op de 21 maart begint. 

De eerste lentedag, morgen, zal een afwisseling geven van zon en wolkenvelden. Of het echt droog blijft is nog maar de vraag omdat de atmosfeer wat onstabiel is en dan kan er wat neerslag vallen. Bij dit alles waait het behoorlijk en stijgt de temperatuur naar zo’n 14 graden. In de ochtend is het nog maar een graad of 2. Vorig jaar was het een prachtig, maar koud begin van de lente. Na lichte vorst in de ochtend, met -4,8°C in Twenthe (aan de grond -8,3°C) en -4,5°C in zowel Eelde als Hupsel, werd het met ruim 10 zonuren een zonnige lentedag. Tegen de avond werd het pas bewolkt en liep het kwik overdag in Berkel-Enschot op naar 10,8°C. In de loop van de avond viel uit die bewolking wat motregen. In 2020 zagen we op de eerste lentedag met 9 graden helemaal geen zon. Het bleef bewolkt waar in de middag en avond wat lichte regen uitviel. In 2019 waren er op deze dag verkiezingen van de Provinciale Staten en Waterschappen en toen eveneens een bewolkte hemel waar rond het middaguur wat lichte regen uitviel. Maar met 13 graden was het wel zacht. In 2018 was het op 20 maart winters. In de ochtenduren lag er op veel plaatsen een dun laagje sneeuw, nadat de temperaturen op enkele plaatsen al flink onderuit waren gegaan. In het oosten van het land werd het in Twenthe en Arcen respectievelijk -5,5°C en -5,0°C. In Brabant waren Gilze-Rijen en Eindhoven het koudst met ieder -4,4°C. Nadat de ochtend nog met bewolking begon werd het daarna een stralende voorjaarsdag met maximaal 9 graden. Vijf jaar geleden hadden we opnieuw een sombere start van de lente. De gehele dag viel er motregen en daarbij was het zo’n 11 graden en de zon zagen we niet. In 2016 was het een fris begin van het lenteseizoen. Er verschenen in de ochtend opklaringen die de temperatuur in Berkel-Enschot deed oplopen naar 10 graden rond het middaguur. In de middag nam de bewolking steeds meer toe gevolgd door wat druppels en motregen in de avond. Het kwik zakte vervolgens terug naar 8 tot 9 graden. In 2015 hadden we een valse start van de lente. De dag begon mistig en nevelig die ook nog eens de gehele dag bleef hangen. Hierdoor konden we geen glimp opvangen van de gedeeltelijke zonsverduistering die in de ochtend plaatsvond. De mist maakte het koud, want op deze eerste lentedag werd het maximaal 5,4°C in Berkel-Enschot en in het Limburgse Arcen werd het niet warmer dan 4,4°C. Toen vervolgens de astronomische lente om 23:45 uur begon passeerde een uur later een regengebied onze regio. 

Wat een contrast met acht jaar geleden die op 20 maart 2014 fantastisch verliep met volop zon en temperaturen die naar de 22 tot 23 graden gingen. Een heerlijk warm begin van de astronomische lente. Maar dat was in 2013 wel anders toen het gewoon winterweer was. Er viel van tijd tot tijd sneeuw en warmer dan 2,0°C werd het niet. De dagen erna werd het kouder en kouder. Tot en met het einde van de maand ging het elke nacht vriezen en overdag was het een graad of 5. Maar door de stevige wind lag de gevoelstemperatuur ver onder het vriespunt. Er werden zelfs waarden gemeten van -10 tot -12 graden in de ochtend. Ongelooflijk! In de jaren ervoor begon de lente zowel in 2011 als 2012 prachtig. De zon scheen volop en deze liet de temperatuur in 2012 naar de 15 graden gaan en in het jaar daarvoor was het nog een graadje warmer. De start was wel koud met in 2012 vorst aan de grond. In 2011 was het nog kouder waar in Twenthe op 21 maart, toen op deze dag de lente begon, net geen matige vorst werd waargenomen en op een kwikstand van -5,0°C bleef steken; aan de grond vroor het zelfs een graad of 8. In 2010 werd de lente ingeluid met regen- en onweersbuien. Dat hadden we vooral te danken aan de hoge temperatuur op die dag: op 20 maart werd het namelijk 18 graden in Berkel-Enschot. 

De lente van dit jaar zal overigens eindigen op 21 juni om 11:14 uur, want dan begint de astronomische zomer. De lente volgens sterrenkundigen begint pas als de zon loodrecht boven de evenaar staat. Voor deze eeuw gebeurde het op de ‘normale’ datum van 21 maart slechts twee keer: namelijk in 2007 en in 2011. Na deze datum kunnen we dus pas in het jaar 2102 de start van de lente op de 21e verwelkomen. Dat betekent dat de lente de komende jaren vrijwel altijd op 20 maart zal aanvangen en in 2048 begint deze zelfs al een dag eerder op de 19e. 

Sterrenkundigen rekenen in tropische jaren. Dat staat voor de tijd die verloopt tussen twee opeenvolgende zogenaamde equinoxen (begindatum van de lente of begindatum van de herfst). De lengte van een tropisch jaar is om precies te zijn 365 dagen, 5 uur en 49 minuten. Daardoor valt bijvoorbeeld de astronomische lente jaar na een jaar bijna zes uur later. In 2015 begon de lente om 23:45 uur en dan zou je denken dat zes uur later het in 2016 de dag van 21 maart zou moeten zijn. Maar in dat jaar was 20 maart echter de opening van het lenteseizoen enwel om 05:30 uur. Dat kwam omdat we in dat jaar een schrikkeldag hadden en dan zal de lente een sprong naar achteren maken van één dag. Aangezien vier tropische jaren iets korter duren dan vier jaren van 365,25 dagen zal na iedere vier jaar de lente tevens zo’n drie kwartier vroeger beginnen. 

Dag en nacht duren bij het begin van de lente overal op de wereld even lang en dat betekent dat de zon dan precies boven de evenaar staat. Vandaar ook dat de astronomische lente tussen 19 en 23 maart kan beginnen, maar niet exact. In ons land duurt de dag waarop de lente begint alweer ongeveer 10 minuten langer dan de nacht. Verschillen die het gevolg zijn van het feit dat de tijdstippen van opkomst en ondergang van de zon betrekking hebben op de bovenrand van de zon. Bovendien is de zon door breking van stralen in de atmosfeer nog kort zichtbaar terwijl zij in werkelijkheid al onder is.

De seizoensindeling is gebaseerd op de positie van de aarde ten opzichte van de zon. De seizoensverschillen vinden hun oorzaak in de schuine stand van de as waar de aarde om draait. Hierdoor komt de zon op het noordelijk halfrond (waar ook Nederland ligt) in de zomer hoger boven de horizon dan in de winter en schijnt daardoor in de zomer langer dan in de winter.

Als de luchttemperatuur direct en alleen op de zon zou reageren dan zou 21 juni, de langste dag van het jaar, ook de warmste dag moeten zijn en precies midden in de zomer moeten vallen. In werkelijkheid loopt de temperatuur langzamer op vooral onder invloed van oceanen en zeeën. De opwarming van zeewater door de zon gaat langzamer dan de opwarming van landoppervlak. Onder invloed van het nog koude water van de Noordzee begint aan de Nederlandse kust het warmere seizoen later dan in het binnenland. Als we de seizoensindeling volledig zouden laten afhangen van de gemiddelde temperatuur op verschillende plaatsen in het land, kunnen we uitrekenen dat de lente in Zuid-Limburg gemiddeld eigenlijk al op 9 maart begint en op Terschelling pas op 23 maart.

Om praktische redenen en volgens internationale afspraak gebruiken weerkundigen voor het berekenen van klimatologische gemiddelden een andere seizoensindeling en worden steeds drie opeenvolgende kalendermaanden als één seizoen beschouwt. Volgens de klimatologische indeling is de lente dus al begonnen op 1 maart en duurt dit seizoen tot en met 31 mei.

Jean-Paul Korst, weerstation Berkel-Enschot

Weerspreuk van de week: 18-24 maart

 

20 Maart, dit jaar het begin van de lente,

dan is het niet altijd rijst met krenten.

 

Met zuidenwind op Sint Benooi (21 maart),

neemt het weer een goede plooi.