Weekendweersverwachting: 1-2 januari

 Zeer zacht begin van 2022 en nat op zondag 

Na een winters kerstweekeinde met sneeuw op 1^e kerstdag, als je tenminste heel vroeg opstond, en vorst op beide dagen zijn we ineens in de ‘tropen’ beland. Want wees de thermometer op 2^e kerstdag nog 3 graden aan met een gevoelstemperatuur van onder het vriespunt, vandaag en afgelopen nacht werd het ene na het andere warmterecord vermorzeld. Het werd zowel de warmste nacht als dag van 30 december ooit. De nachttemperatuur kwam namelijk uit op 13,1°C in Westdorpe en zo warm is het sinds 1901 nog nooit geweest. Alle weerstations braken hun eigen nachtrecord. Het vorige record stond op 30 december 1925 toen het in Maastricht 10,3°C werd. Maar dat is nog maar het begin van de dag, want de aanvoer van extreem zachte lucht kwam daarna pas flink op gang en ging door het dak. Er werden vanmiddag zelfs kwikstanden gemeten van 15 graden. Dat gebeurde in Eindhoven (15,5), Berkel-Enschot (15,4), Gilze-Rijen, Arcen en Volkel (ieder 15,3), Ell (15,1) en in Westdorpe waar het precies 15,0°C werd. Ook het record in De Bilt sneuvelde met 13,5°C en daarmee is het officieel ook de warmste 30 december ooit gemeten. Ook hier moeten we voor het oude record aldaar terug naar 1925 toen het bij het KNMI 13,0°C werd. Oorzaak van die warmte is een hogedrukgebied ten zuiden van ons, waarbij een krachtige stroming op gang kwam met aanvoer van oorspong subtropische lucht. En ook de komende 72 uur blijven we in die warmte zitten, want het hogedrukgebied weet van geen wijken. Daarom zullen we ook een zeer warme nacht gaan beleven, waarbij opnieuw warmterecords zullen sneuvelen. Dat record staat nu op 9,4°C waargenomen in 2006 in Hoek van Holland. Maar op vrijwel alle plaatsen komt de temperatuur de komende nacht niet onder de 10 graden uit. Tja, en dan de maximumtemperatuur van Oudjaarsdag. Deze komt uit op 13 tot 14 graden en plaatselijk kan het 15 graden worden. Vier jaar geleden werd het warmterecord al gebroken met o.a. 14,5°C in Arcen, 14,3°C in Gilze-Rijen en 13,7°C in De Bilt. Dit jaar zou dus opnieuw bijltjesdag kunnen worden op de laatste dag van 2021. 

Oudjaarsdag begint overigens met prachtig weer. De zon laat zich uitgebreid zien en is het met 12 graden in de ochtend zacht. In de loop van de ochtend komen hoge sluierwolken binnendrijven en deze wordt steeds dikker, waardoor de zon verdwijnt. Temperatuur loopt daarbij verder op tot een graad of 14 en plaatselijk 15 graden. Met een vrij matige tot krachtige zuidwestenwind waait het behoorlijk. Tijdens de jaarwisseling is het droog en is de temperatuur gezakt tot rond de 11 tot 12 graden. In het eerste weekeinde van 2022 verandert er weinig voor wat betreft de temperatuur. Het is aanhoudend te warm voor de tijd van het jaar, waarbij de thermometer waarden zullen laten zien van zo’n 13 graden. Nieuwjaarsdag ziet er daarbij prima uit met bewolking in de ochtend en opklaringen in de middag. Op zondag daarentegen is het wisselvallig en valt er af en toe wat regen. Na die neerslag beginnen de temperaturen eindelijk te dalen naar normale waarde op het einde van de week. Op maandag zitten we met 10 graden nog wel in de dubbele cijfers, maar op donderdag, Driekoningen, is het maximaal een graad of 5. Vanaf woensdag keert de vorst ook weer terug en dan met name aan de grond. Deze overgang naar normale temperaturen gaat wel gepaard met regen en buien. Vooral op dinsdag wordt veel neerslag verwacht. 

Prettig weekend!

Weersverwachting deze week: 27-31 december

 Boterzacht en nat einde van 2021 

We hebben een koude week achter de rug, waarbij het op vijf nachten heeft gevroren met twee maal zelfs matige vorst en dat is beneden de -5 graden. Sinds 13 februari is het niet meer zo koud geweest. Op vrijdag kwam daar een dip in toen de vorst volledig verdween en de temperatuur opliep naar bijna 10 graden. En toen kwam kerstavond. Vanuit het noordoosten stroomde koude lucht ons land binnen die verder naar het zuiden zakte. Tegelijkertijd kwam een neerslaggebied van het westen opzetten met zachte lucht. In onze regio begon het dan ook te regenen. Totdat de koude lucht aan het begin van de ochtend van Eerste kerstdag tegen de zachte lucht aanbotste. De regen ging in onze regio over in natte sneeuw waar Eerste kerstdag dus mee begon. Een sneeuwdek leverde dat niet op en het was nog te donker om het allemaal te kunnen zien. Gelukkig liet ik op dat moment de honden uit en kon ik het allemaal waarnemen, want sneeuwval tijdens de kerstdagen blijft speciaal. Toen het neerslaggebied over was getrokken bleef het de hele dag droog, maar zaten we wel in de koude lucht. Overdag werd het niet warmer dan 1 tot 2 graden. De hoogste temperatuur werd op Eerste kerstdag echter niet overdag gemeten, maar al in de nacht: Berkel-Enschot noteerde 5,9°C. Daarna daalde de temperatuur alleen maar. In de avond dook de temperatuur onder het vriespunt en tegen middernacht werd de laagste temperatuur van 25 december gemeten: -1,9°C. Ondertussen nam de wind overdag flink toe, waardoor het ijs- en ijskoud werd. De gevoelstemperaturen lagen ’s avonds in Midden-Brabant op -6 graden, maar in het noordoosten waar het al matig vroor kwam deze op sommige plaatsen al uit op -12 graden. En in de nacht naar de Tweede kerstdag is het met die wind nog kouder geworden tot -15. Het KNMI gaf dan ook een weerwaarschuwing uit in die regio voor extreme kou. In de weerhut zakte de temperatuur in Nieuw-Beerta tot -8,7°C. En voor dat weerstation is het op twee na laagste minimumtemperatuur op 26 december ooit sinds 1950. In 2000 en 1996 werd het namelijk nog kouder met respectievelijk -8,8°C en -10,7°C. In Tilburg vroor het ook, maar tot maximaal -3 graden. Een ijskoud begin dus van deze Tweede kerstdag en helemaal in het noorden van het land. De Waddeneilanden meldden om 10 uur vanochtend een gevoelstemperatuur van -11 tot -12 graden. Brrrrrrr. Maar zachte lucht is onderweg en we zien dat het kwik al begint op te lopen en vanmiddag op een graad of 4 zal uitkomen. Met die zachte lucht komt ook neerslag mee, waardoor het in de loop van de middag wat gaat regenen. In het noorden vriest het dan nog en is de kans op ijzel groot. 

Als de kerstdagen voorbij zijn is het ook gedaan met het winterweer. We komen namelijk in zeer zachte lucht terecht, waarbij de temperatuur met Oudjaarsdag kan oplopen tot 15 graden. Oorzaak is de constante aanvoer van depressies vanaf de Atlantische Oceaan, waardoor we in een zuidwestelijke stroming terechtkomen. De zon zullen we dan ook deze week amper zien. Het is de bewolking die overheerst, waaruit van tijd tot tijd wat regen valt. Op maandag loopt het kwik al op naar zo’n 9 graden en valt uit het wolkendek in de ochtend wat lichte (mot)regen. In de middag is het droog. Dinsdag wordt een regenachtige dag en kan er meer dan 10 mm vallen. Inmiddels is de temperatuur dan verder gestegen naar een graad of 11. Vervolgens gaan die waarden elke omhoog tot de laatste dag van het jaar als de thermometer de 15 graden zal aanwijzen. Daarmee zou het de warmste Oudjaarsdag worden ooit sinds 1901. Want de hoogste temperatuur op 31 december staat op 14,5°C waargenomen in Arcen in 2017. Woensdag en donderdag zijn ook grijs, waarbij we de paraplu bij de hand moeten houden. Oudjaarsdag daarentegen wordt de mooiste en dus warmste dag van de week. Zon en wolken wisselen elkaar af en het blijft droog. Ook Nieuwjaarsdag ziet er droog uit met wat zon. Wel doet de temperatuur dan een stapje terug en gaan we naar de 10 graden. 

Prettige week!

Kerstweer

Het worden bijzondere kerstdagen dit jaar, want we krijgen eindelijk weer eens een winterse kerst. Op kerstavond valt namelijk de kou binnen, waarbij het in de nacht gaat vriezen. Tegelijkertijd trekken neerslaggebieden over, waardoor de neerslag in de vorm van sneeuw gaat vallen. Op Eerste kerstdag kan het in de ochtend dan wel eens wit worden. Overdag schommelt de temperatuur rond het vriespunt. Op Tweede kerstdag wordt het iets zachter, waardoor de winterse neerslag steeds meer overgaat in regen en dat allemaal bij een graad of 3. De zon zullen we op beide kerstdagen niet zien. 

Kerstweer 2011-2020

Vorig jaar kende kerst twee gezichten: een zonnige en droge Eerste kerstdag gevolgd door een sombere Tweede kerstdag met in de loop van de middag wat motregen overgaand in buien in de avond. Daarbij lagen de temperaturen op normale waarden voor de tijd van het jaar. Twee jaar geleden beleefden we een sombere en natte kerst. De zon hebben we niet gezien en op beide kerstdagen viel er neerslag. Op Eerste kerstdag viel er van tijd tot tijd buien. Hierdoor werd het zo vochtig dat in de nacht en ochtend van Tweede kerstdag mist ontstond. Deze ging over in laaghangende bewolking, gevolgd door regen in de avonduren wat in Berkel-Enschot nog 4 mm opleverde. Daarnaast verliepen de kerstdagen zacht met bijna 10 graden op de 25e. Een dag later was het met 6 graden wat frisser. In 2018 keerde tijdens de kerstdagen het droge en koude weer terug. Want de dagen ervoor was het behoorlijk zacht. In Brabant werd bij de start van de winter de op één na warmste 21e december ooit geregistreerd met 13 tot 14 graden. Nu moesten we het doen met kwikstanden van 7 graden op Eerste kerstdag en slechts 4 graden een dag later. Daarbij vroor het in de ochtend op beide kerstdagen licht. Het bleef droog en de zon zagen we alleen op 25 december. 

Kerst 2017 liet een wisselend weerbeeld zien. Van een overwegend droge, zachte Eerste kerstdag gingen we naar een onstuimige en frisse Tweede kerstdag. Net als in 2015 en 2016 verliep de kerst zacht, waarbij op 25 december het kwik naar de 9 graden ging. Maar van zonneschijn was geen sprake. Een dag later was het een graad of 7 en kwam de zon in de loop van de ochtend al door. Het was voor het gevoel echter wel fris als gevolg van de stevige wind die waaide. In 2016 waren de kerstdagen eveneens onstuimig, grijs, nat en zacht. Met een stevige wind uit het zuidwesten werd namelijk zeer warme en vochtige lucht aangevoerd. In De Bilt en Tilburg werd het zelfs de op twee na warmste kerst ooit waargenomen met op Eerste en Tweede kerstdag respectievelijk 11,7°C en 11,8°C. Heel bijzonder is dat deze kwikstanden niet overdag werden gemeten, maar die van 25 december op het einde van de avond en die van 26 december aan het begin van de nacht. 

Het jaar daarvoor, in 2015, hadden we de warmste kerst ooit sinds 1901. De Bilt noteerde op Eerste kerstdag een maximum van 14,0°C en op Tweede kerstdag 14,4°C. Op de tweede plaats staat 1997 met 12,8°C, gevolgde door 2016 met 11,7°C en 1974 toen het 11,5°C werd. December 2015 was al een lenteachtige maand en de warmste sinds 1706 en de kerstdagen deden daar ook aan mee. Het weerbeeld was verschillend op beide dagen. Op Eerste kerstdag was het somber en nat met wat lichte regen, maar een dag later was het droog en zonnig en scheen de zon 5 uur lang in Berkel-Enschot. Met temperaturen van 13,6°C en 14,6°C was het ook in onze regio de zachtste kerst ooit. 

In 2014 verliep Eerste kerstdag nat met een aantal buien in de middag. In de nacht naar de 26e vielen er opnieuw een paar, maar overdag bleef het droog. Met kwikstanden van 7 en een dag later van 5 graden was het een normale kerst. Op 27 december viel regen die in de nacht overging in sneeuw. Er viel zoveel sneeuw dat aan het begin van de avond in Berkel-Enschot een sneeuwdek van 11 cm werd gemeten. Net te laat dus om de kerstdagen van 2014 wit te laten verlopen. Vervolgens 2013, waarbij kerst precies tussen twee stormdepressies in viel. Daardoor was het zowel vóór als ná de kerstdagen onstuimig met veel regen en wind. We zagen het aan de barometer die in de nacht van 24 op 25 december daalde naar 983 hPa en dat is zeer laag. Maar tijdens de feestdagen zelf was het best aardig weer. Het werden zelfs de beste dagen van die week. Na de storm in de nacht van 23 op 24 december (IJmuiden meldde een zware storm, windkracht 10, en Vlieland had windstoten van orkaankracht met 119 km/u) was het uitwaaien richting kerstavond. Zowel op Eerste als Tweede kerstdag nam de wind steeds meer af en bleef het droog. Af en toe zagen we zon nog doorkomen en de temperaturen lagen tussen de 7 en 9 graden. Na de kerst kregen we de volgende storm over ons heen met veel regen en wind. In 2011 en 2012 overheerste de bewolking tijdens de kerstdagen, waaruit wat regen of een enkele bui viel en de temperaturen rond de 10 graden schommelden. De zon liet zich af en toe zien, maar het grijze weer had de overhand. In 2012 speelde de wind ook een rol en was matig tot vrij krachtig, vooral op Eerste kerstdag. Sinds 2010 zijn de kerstdagen allemaal normaal tot zacht verlopen, maar daarvoor was het koud. 

Witte Kerst 2009-2010

Wat een belevenis in 2010: een echte Witte Kerst en de mooiste ooit met 16 cm aan sneeuwdek bij een temperatuur van rond het vriespunt overdag. Die sneeuw viel overigens ruim een week van te voren. Berkel-Enschot registreerde in de avond van 19 december al 14 cm wat uitgroeide tot maximaal 16 in de ochtend van 24 december. Op 23 en 24 december sneeuwde het langdurig in vooral het zuidoostelijk deel van het land. Op veel plaatsen viel 5 tot soms ruim 10 cm sneeuw extra wat daar een sneeuwdek opleverde van 30 tot 40 cm! De stevige wind veroorzaakte plaatselijk stuifsneeuw en veel overlast. Kerst verliep in het grootste deel van het land wit. In De Bilt was het daarmee de 8e Witte Kerst sinds 1901. Nadeel was wel dat de grens tussen vorst en dooi tijdens de kerstdagen over het land pendelde wat leidde tot gladheid door ijzel en winterse buien. 

Net als in 2010 mocht 2009 ook een Witte Kerst bijschrijven alleen was deze zeer omstreden. Het was ontzettend spannend of het toen ging lukken. Dat kwam niet alleen door de invallende dooi, maar vooral door het criteria waarop gemeten moesten worden. De meesten gingen ervan uit dat de waarnemingsperiode voor een Witte Kerst ligt tussen 7.00 uur op Eerste kerstdag en 19.00 uur op Tweede kerstdag. Indien dit inderdaad aangehouden zou worden dan zou het niet gehaald zijn. In ieder geval zeker niet in Berkel-Enschot, waar op het einde van middag sprake was van een gebroken sneeuwdek. De officiële criteria van het KNMI die geldt voor een Witte Kerst is dat alleen op beide kerstochtenden er een gesloten sneeuwdek moet zijn. In de ochtend van Tweede kerstdag lag er in onze regio nog een gesloten sneeuwdek van 1,5 cm. Aangezien daar op Eerste kerstdag ook al 6 cm lag, kon ook Berkel-Enschot in 2009 toch een Witte Kerst bijschrijven. Een mooie kerst was het echter niet in 2009. In de kerstnacht trad vooral in de noordoostelijke helft van het land gladheid op door ijzel. Op de ochtend van Eerste kerstdag werd het in vrijwel het hele land glad door opvriezing en sneeuw. Een gebied met sneeuwval trok op de ochtend van Eerste kerstdag over het land zodat velen wakker werden met sneeuw. Dat leverde opnieuw een aantal centimeters op. De sneeuw ging over in regen waarna het in een groot deel van het land geruime tijd regende (Tilburg 11 mm). Op Tweede kerstdag was het zonnig, maar gladheid in de ochtend zorgde opnieuw voor problemen. 

Warm

Rond de kerst treedt normaal gesproken een stijging van de temperatuur op, wat ook wel kerstdooiweer wordt genoemd. Zo was in 1977 de vooravond van kerst voorjaarsachtig met in ons land temperaturen van 15 à 16 graden. Meestal ligt de temperatuur op deze dagen tussen 5 en 10 graden en sinds 1901 werd het in De Bilt op de Eerste kerstdag zeventien keer minstens 10 graden. Zoals in 2002 toen De Bilt op 25 december 11,1°C noteerde en een dag later werd het zelfs 11,2°C. In 2012 en 2011 was het respectievelijk 10,5°C en 10,6°C. De warmste Eerste kerstdag was die van 2015 toen het kwik naar de 14,0°C ging. De op één na warmste Eerste kerstdag beleefden we in 1997 toen in De Bilt een temperatuur van 12,8°C werd gemeten; in Woensdrecht en Oost-Maarland werd het zelfs 14,5°C. 

Koud

Kerstdagen met vorst zijn in de minderheid: negen keer bleef het in De Bilt sinds 1901 op Eerste kerstdag de hele dag vriezen (voor het laatst in 1994), terwijl Tweede kerstdag veertien maal een zogenaamde ijsdag was. Zeven keer waren allebei de kerstdagen ijsdagen, het laatst in 1970. Strenge vorst van minstens 10 graden vorst is in de laatste 56 jaar met kerst niet meer voorgekomen. De laatste keer gebeurde dat in 1964: in De Bilt werd op Eerste en Tweede kerstdag respectievelijk -11,4°C en -12,2°C gemeten, maar overdag kwam het kwik boven nul uit. Bovendien viel toen 10 tot 15 centimeter sneeuw en voor het vierde achtereenvolgende jaar kon er met kerst op natuurijs geschaatst worden. Voor schaatsers was vooral 1961 fraai: na strenge vorst in de nacht bleef het op beide kerstdagen enkele graden vriezen bij zonnig weer en met weinig wind. Het ijs lag er goed bij. In 1938 ging Nederland met kerst massaal op de schaats: het vroor matig tot streng, de zon scheen volop en er lag een dik pak sneeuw. De temperatuur kwam toen in De Bilt op Tweede kerstdag niet hoger dan -4,6°C, de laagste middagtemperatuur ooit met kerst gemeten. 

Neerslag

Slecht weer was het op Eerste kerstdag 1947, toen viel in De Bilt 29 mm en een dag later nog eens 13. Tweede kerstdag 1985 viel totaal in het water met 36 mm regen in 17 uur tijd. Vanaf 1906 zijn in De Bilt 28 Eerste kerstdagen droog verlopen. 

IJzel

In 1994 was kerst voor het eerst in bijna tien jaar winters met 's ochtends matige vorst. Die kerst is de geschiedenis ingegaan als Gladde Kerst. Vooral op de avond van Eerste kerstdag viel regen op een bevroren ondergrond (ijzel) waardoor de wegen ijsbanen werden. Zo'n spekgladde kerst hadden we ook in 1933, maar toen waren de gevolgen natuurlijk minder ernstig door weinig verkeer: uit de drie grote steden werden honderd ongevallen gemeld. Met kerst 1994 was het aantal ongevallen niet te tellen en vielen er twaalf doden en tientallen gewonden. De weinige sneeuw die met kerst 1995 viel gaf ook aanleiding tot verschillende ongevallen. 

Onweer en luchtdruk

In 1999 werden we in de kerstnacht wakker geschud door onweer met in totaal 12 donderslagen, waarbij de luchtdruk bijzonder laag was: 987 hPa. In de loop van Eerste kerstdag zakte deze nog verder weg tot 982 hPa. 

Sneeuw

In het jaar 2000 hadden we een perfect weerscenario voor de kerst: op kerstavond ging het lichtjes sneeuwen en dat ging bijna de gehele nacht door wat in de ochtend op Eerste kerstdag leidde tot een dun sneeuwlaagje van een halve centimeter. Daarna smolt de sneeuw op veel plaatsen weg, waardoor er tijdens die kerstdagen geen aaneengesloten sneeuwdek ontstond en dan mochten we ook niet spreken van een Witte Kerst. In 2001 viel op 24 december ook sneeuw; helaas was deze ’s avonds weer snel verdwenen. Maar twee dagen later, op Tweede kerstdag, was het raak: het sneeuwde de gehele dag wat resulteerde in een sneeuwdek van 4 cm! De laatste Witte Kerst, met op beide dagen een aaneengesloten sneeuwdek in De Bilt, maakten we in 2009 en 2010 mee; het was de zevende en achtste Witte Kerst sinds 1901. In 1985, 1986, 1993, 1995, 2000, 2001 en 2005 viel slechts op één van beide feestdagen sneeuw, die snel weer verdween. 

Storm

Net als een Witte Kerst, is ook een kerststorm vrij bijzonder. Sinds het begin van de metingen is het slechts 6 keer tot een kerststorm gekomen, dat is minder vaak dan een Witte Kerst. In 1999 stormde het Eerste kerstdag op de Wadden en langs de westkust. Daarbij werden zeer zware windstoten gemeten van 115 km/u. De zwaarste kerststorm ooit hadden we in 1913. Op Tweede kerstdag werd in Vlissingen een volle windkracht 10 gemeten. In 2016 kwam het net niet tot storm. Wel stond op de Wadden een stormachtige wind (windkracht 8) en kwamen zware windstoten voor van 97 km/u. 

Tenslotte wens ik iedereen weergaloze kerstdagen toe!!

Weerspreuk van de week: 24-30 december

 

Met Kerstmis sneeuw,

belooft met Pasen klaver.

 

Een donkere december betekent een goed jaar,

een natte maakt het onvruchtbaar.

 

Kerstweekendweersverwachting: 25-26 december

 Winters kerstweekeinde met sneeuw op 1^e kerstdag 

Koning Winter liet zich meteen gelden toen hij op de 21e zijn intrede deed. Het begon al op maandagavond toen het begon te vriezen en dat zetten in de nacht naar dinsdag verder door. En hoe. In De Bilt dook de temperatuur in de vroege ochtend naar -5,5°C en dat betekent de eerste officiële matige vorst van het winterseizoen. Overigens werd op 11 december dit plaatselijk al gehaald: Eelde noteerde als enige toen -6,6°C. Nu gebeurde dat twee dagen geleden op veel meer plaatsen. De koudste plaats was Eelde met -6,8°C gevolgd door Twenthe en Hupsel met respectievelijk -6,5°C en -6,0°C. In onze regio werd met -5,1°C in Berkel-Enschot en -5,9°C in Gilze-Rijen ook matige vorst geregistreerd. De laatste keer dat dit onze regio plaatsvond was in de ochtend van Valentijnsdag toen Berkel-Enschot -8,4°C noteerde. Aan de grond vroor het afgelopen dinsdag op 10 cm hoogte nog harder tot -9,4°C in Hupsel en -9,3°C in Eelde. Overdag werd het op de eerste astronomische winterdag niet warmer dan 3 tot 4 graden. En toen volgde de koudste nacht van deze week, waarbij het vrijwel overal had gevroren tot op de Waddeneilanden toe. Arcen had met -7,0°C de laagste temperatuur. Maar ook in Twenthe en Woensdrecht was het met -6,9°C bitterkoud. Tilburg had nog -5,7°C en Gilze-Rijen en Volkel -6,7°C. Aan de grond vroren de keien uit de grond, want in Eelde vroor het op 10 cm hoogte zelfs streng: -10,2°C. Daar bleef de kou de hele woensdag hangen en kwam het kwik niet boven het vriespunt uit. We spreken dan van een ijsdag en dat gebeurde op zes weerstations, waarbij Eelde het koudst was met een maxima van -0,8°C. De laatste keer dat we een ijsdag konden noteren was op 13 februari toen het in vrijwel het hele land bleef vriezen tot -2,7°C in Hoogeveen. In het midden van Brabant steeg het kwik gisteren naar +1,2°C en zo koud overdag hebben we sinds die 13e februari niet meer gehad, want toen registreerde Tilburg -0,7°C. Afgelopen nacht stroomde vanuit het westen een neerslaggebied over het midden en noorden van het land. En aangezien het daar nog steeds vroor ontstond op veel plaatsen ijzel en viel de neerslag in de vorm van ijsregen en lichte (mot)sneeuw. Het gevolg was spekgladde wegen en het KNMI gaf in de vroege ochtenduren meteen code oranje uit voor boven de rivieren. In onze regio was daar geen sprake van omdat er geen neerslag viel. Daarvoor in de plaats bleef het bewolkt, waarbij in de middag een aantal opklaringen verscheen. De temperatuur liep daarbij op naar zo’n 4 graden. En het wordt de komende uren nog zachter en kan in de nacht verder stijgen naar 7 tot 8 graden. In Den Helder was het om 19:00 uur al 8,7°C. Uit de bewolking valt af en toe wat lichte regen of motregen. Oorzaak is een depressie bij Denemarken die naar het oosten trekt en zachte lucht aanvoert. 

Vrijdag wordt een bewolkte en druilerige dag met van tijd tot tijd wat regen. Met zo’n 9 graden is het zacht voor de tijd van het jaar. Wat een verschil met de afgelopen dagen. Maar de kou laat zich zo maar wegjagen en zet vanuit het noorden op kerstavond de aanval in. Daar gaat het op het einde van de avond al vriezen en die koude lucht zakt langzaam naar het zuiden. In onze regio gaat het in de nacht vriezen en tegelijkertijd trekken neerslaggebieden over. De regen gaat dan steeds verder over in sneeuw die wel eens zou kunnen blijven liggen. Kortom, als we de gordijnen op zaterdag, eerste kerstdag, opendoen zou het wel eens een witte wereld kunnen zijn of worden. Want de hele ochtend blijft het sneeuwen. In de middag valt er nog een enkele sneeuwbui en schommelt de temperatuur overdag rond het vriespunt. Deze neerslag hangt samen met een aanval van zachte lucht vanuit het zuiden. Op 2e kerstdag drukt deze verder door en langzaam beginnen de temperaturen te stijgen. De buien die vallen gaan dan langzaam over van natte sneeuw in regen. Daarbij wordt het een graad of 3 bij een matige oostenwind. 

Na het kerstweekeinde gaan we over op zacht en nat winterweer. Dinsdag lijkt daarbij een uitzondering te zijn. Het blijft dan droog en we zien af toe de zon. Maar voor alle andere dagen is het somber en valt er elke dag wel regen. Het kwik stijgt daarbij naar 10 tot 11 graden, waarmee 2021 zal eindigen. 

Prettig weekend!

Winter begint

Terwijl de meteorologische winter al op 1 december van start is gegaan begint de astronomische winter pas morgen om 16:59 uur. En 21 december is ook de datum dat het winterseizoen meestal aanvangt. Maar het kan ook een dag later, zoals twee jaar geleden en in 2010, 2011, 2014 en 2015. En soms gebeurt het zelfs een dag eerder, maar dan zullen we lang moeten wachten. Want pas in 2080, 2084, 2088, 2092 en 2096 begint het winterseizoen al op 20 december. 

De verschillen in tijdstippen en soms ook data zijn het gevolg van het feit dat het kalenderjaar geen geheel aantal dagen telt én van het invoeren van een schrikkeldag. Zodra we het over astronomie hebben, hebben we over onze planeten en het heelal. De astronomische winter begint altijd als de zon loodrecht boven de Steenbokskeerkring staat en dus voor onze regio het laagst boven de horizon. De zon komt in Midden-Nederland dan op om ongeveer 08:46 uur en gaat om 16:30 uur in de middag weer onder. Deze astronomische winter zal overigens eindigen op 20 maart 2022 om 16:33 uur. Op dat moment staat de zon dan precies boven de evenaar en begint in die tijd van het jaar voor ons de lente.

Het begin van de winter betekent dus de kortste dag van het jaar, maar dat houdt niet in dat de zon dan het laatst opkomt en het vroegst ondergaat. Al vanaf 13 december gaat de zon namelijk al later onder en pas op 30 december blijft het 's ochtends het langste donker. Dat komt doordat de aardbaan rond de zon niet cirkelvormig is, waardoor de zon in de winter iets sneller beweegt dan in de zomer. Het gevolg is dat de zon nu dagelijks iets later door het zuiden gaat. Ook is de daglengte (het verschil in tijdstip van opkomst en ondergang van de zon) afhankelijk van de geografische breedte. Zo heeft Zuid-Frankrijk al op 9 december de vroegste zonsondergang en de meest late zonsopkomst op 3 januari.

De seizoensverschillen vinden hun oorzaak in de schuine stand van de as waar de aarde om draait. Hierdoor staat de zon op het Noordelijk Halfrond in de winter lager boven de horizon dan in de zomer. De zon beschrijft 's winters een kortere baan boven de horizon dan 's zomers en is vooral daardoor maar weinig uren zichtbaar. Hoe noordelijker, hoe korter de zon boven de horizon staat. In het gebied ten noorden van de Poolcirkel is de zon in deze periode gedurende een paar maanden in het geheel niet zichtbaar. Zelfs binnen de grenzen van ons eigen land is dat verschil in daglengte al merkbaar: op de kortste dag van het jaar duurt de dag in het uiterste noorden Nederland ongeveer 20 minuten korter dan in het uiterste zuiden.

Om praktische redenen en volgens internationale afspraken gebruiken weerkundigen voor het berekenen van klimatologische gemiddelden een andere seizoensindeling. De Societas Meteorologica Palatina, een van de eerste internationale weerorganisaties onder leiding van de Duitse keurvorst Karl Theodor besloot in 1780 om steeds drie opeenvolgende kalendermaanden als één seizoen te beschouwen en dat is nog steeds zo. Zo kunnen de seizoenen over de jaren heen beter met elkaar vergeleken worden. Volgens de klimatologische indeling is de winter dus al op 1 december begonnen en duurt dit seizoen tot en met 28 februari 2022. We spreken hier dan ook van de meteorologische winter.