November was op veel plaatsen en vrij zachte maand, maar niet in de driehoek Tilburg-Arnhem-Maastricht. Die beleefden juist een koude slachtmaand. Wel konden we de eerste officiële vorst van het seizoen noteren. Daarnaast viel er maar weinig neerslag. Deze ging op de 26e in het oosten van Brabant, Gelderland en Overijssel gepaard met de eerste sneeuwvlokken van het seizoen. Tenslotte scheen de zon deze maand het normale aantal zonuren.
TEMPERATUUR
Met een gemiddelde etmaaltemperatuur van 7,4°C tegen een langjarig gemiddelde van 7,0°C gaat november als vrij zacht de boeken in. De eerste dag van de maand lag de temperatuur nog rond normaal met een maximumtemperatuur van 12 tot 13 graden. Het warmst werd het daarbij in Ell en Arcen met respectievelijk 13,7°C en 13,4°C. De dagen erna viel vooral in de nachten de wind weg en meteen begon het af te koelen met kwikstanden tot onder het vriespunt. Zo noteerde Woensdrecht op 2, 3 en 4 november lichte vorst. En op dat weerstation werd het zo koud met achtereenvolgens -0,2°C, -1,3°C en -0,3°C, dat het voor al deze dagen bijna allemaal koude-dagrecords opleverde. In de rest van het land lag de temperatuur iets boven het vriespunt. Vanaf de 8e kregen we elke dag te maken met vorst aan de grond en vanaf de 10e begon het op neushoogte in Limburg en in het oosten van Brabant te vriezen. Daarbij noteerde Eindhoven -1,1°C en Arcen -1,8°C. Aan de grond vroor het op tien centimeter allemaal nog harder: Ell had -3,0°C, Eindhoven -3,1°C en Volkel had de laagste temperatuur met -3,8°C. In de nacht van 10 op 11 november was het in de weerhut in diezelfde regio opnieuw raak: -2,2°C in Ell tot -0,7°C in Eindhoven en aan de grond werd het daar respectievelijk -3,8°C en -3,0°C. Rondom Tilburg was van vorst geen sprake en bleef het kwik onder een pak bewolking steken op 5 graden in Berkel-Enschot tot 7 graden in Gilze-Rijen. Opvallend was dat het in het Limburgse Arcen tot aan de middag bleef vriezen. Overdag was het echter overal zacht en vanaf de 4e kwam de temperatuur een week lang zelfs in de dubbele cijfers terecht. Op 12 november lukte dat net niet, maar wel een dag later toen de warmste novemberdag werd geregistreerd. Den Helder (De Kooy) en Schiphol hadden ieder 14,4°C, Berkhout 14,1°C en op Terschelling werd de 14 graden ook bereikt. Dat is een groot verschil met de hoogste temperatuur van vorig jaar. Op 2 november 2020 werd het 19 graden in De Bilt en in Berkel-Enschot steeg het kwik net boven 20 graden. Vervolgens bleef het dit jaar aanhoudend zacht tot en met de 21e, behalve op 16 november die een koude dag voor ons in petto had. In Deelen werd het in de middag niet warmer dan een graad of 5 en in Tilburg werd het slechts 5,7°C. Vanaf 22 november kwamen we onder invloed van een noordelijke stroming en deed de temperatuur een duidelijke stap terug. En dan met name de nachten die op veel plaatsen met vorst gingen verlopen. In De Bilt zakte de temperatuur voor het eerst deze herfst onder het vriespunt (-0,8°C) en dat betekent dat de eerste officiële vorst kon worden genoteerd van na de zomer. Vorig jaar gebeurde dat op 29 november toen het kwik bij het KNMI zakte tot -3,6°C. In onze regio vroor het zo’n 2 graden en het koudst werd het in Eelde waar het -3,2°C werd. Aan de grond kwam het zelfs tot matige vorst: -5,1°C in Twente. Deelen had -4,8°C en Herwijnen -4,3°C. De daarop volgende nacht kregen we opnieuw te maken met lichte vorst, van Westdorpe tot aan Twenthe toe. Volkel en Eindhoven hadden de laagste temperaturen met ieder -2,6°C. In de nacht naar 24 november vroor het alleen nog in Maastricht en Volkel met beide -0,9°C. Op de 25e was het wederom muts en handschoenen aan toen de temperatuur voor de vierde nacht achtereen, ergens in ons land, onder het vriespunt dook. Deze keer gebeurde het alleen in het oosten van Brabant en in Limburg. Volkel werd opnieuw het koudst met een temperatuur van -3,6°C gevolgd door -2,5°C in Ell. Dit leidde aan de grond op tien centimeter hoogte tot matige vorst in Volkel: -5,7°C. De laagste minimumtemperatuur werd gemeten op de 27e waar het in Woensdrecht -4,2°C werd. Ook overdag werd het nu kouder, met slechts 4 tot 5 graden op 28 november. In Twenthe werd dat zelfs niet gehaald: 3,9°C als maximumtemperatuur. Pas op de laatste novemberdag werd de kou de das omgedaan en steeg het kwik in de avond tot wel 10 graden. In totaal telde De Bilt twee vorstdagen tegen vijf normaal. Aan de grond, op 10 cm, kwam de temperatuur op vier dagen onder het vriespunt, normaal zijn dat tien dagen.
De gemiddelde etmaaltemperatuur in Gilze-Rijen kwam uit op 6,8°C (normaal 7,0°C) en in Berkel-Enschot op 7,0°C tegen normaal 7,4°C. Het is opvallend dat Gilze-Rijen een zachte november had en Berkel-Enschot juist een koude. En voor dat weerstation was het al de 7e koude maand van het jaar. De hoogste temperatuur werd op de 13e waargenomen met 13,9°C. Ook op 1 en 19 november werd de 13 graden bereikt. Koud was het op de 28e toen het in middag niet warmer werd dan 4,9°C. Daarnaast heeft deze maand op drie nachten gevroren en dat is normaal met -2,1°C op 27 november als laagste minimumtemperatuur.
NEERSLAG
Regen
Met gemiddeld over het land van 58 mm neerslag tegen een langjarig gemiddelde van 76 mm was november een droge maand. De verschillen in het land waren echter groot. Aan de kust viel juist meer neerslag dan gebruikelijk en dan vooral in Noord-Holland. Bergen had met 142 mm de meeste neerslag gevolgd door Wognum met 138, Haarlem 113, Vlaardingen 112 en Den Helder (De Kooij) had nog 111 mm afgetapt. Hoe verder naar het oosten hoe droger het werd, waarbij uiteindelijk in Heino slechts 23 mm in de regenmeter viel. Montfort ving nog 24 mm op, Maastricht 29 en Delfzijl 32. In Brabant waren de natste plaatsen Steenbergen en Prinsenbeek met respectievelijk 78 en 72 mm en de minste neerslag werd geregistreerd in Vierlingsbeek en Overloon met 39 en 43 mm. Berkel-Enschot ving nog 44 mm op in 19 dagen, waarvan 8 mm op zowel 27 als 30 november.
Op 4 november bleef een storing lang bij de kust hangen en veroorzaakte daar veel neerslag; in Hoek van Holland viel die dag 16 mm neerslag. In het noorden van het land viel die dag bij buien lokaal rond 10 mm neerslag en dat gebeurde ook op 6 november, waarbij Eelde 10 mm opving en Nieuw Beerta 7 mm. Vervolgens kreeg het midden en westen van het land op de 13e, lokaal 10 tot 20 mm. Zoals in Hoorn en Giessenburg waar ieder 17 mm werd afgetapt en in Uitgeest zelfs 22 mm. Daarna werd het weer wat rustiger, alleen op 21 november trok een gebied met buien over het land zuidoostwaarts. Op 26 en 27 november regende het langdurig met gemiddeld over het land 16 mm neerslag, met uitschieters in het midden en westen van het land met lokaal zelfs 30 tot 35 mm. In Wijk aan Zee werd in deze twee dagen 35 mm gemeten. Op 30 november trok een laatste storing over het land, met in het midden van het land zo’n 15 mm en plaatselijk 20 mm.
Sneeuw
En daar was ie dan, de eerste sneeuwvlokken van het seizoen. Dat gebeurde overigens niet rondom Tilburg, maar in het oosten van Brabant dat vervolgens naar de Veluwe trok en daar als het waar helemaal uitsneeuwde. Het leidde ook tot een sneeuwdek van wel 6 cm, zoals in Hoenderloo. Het begon allemaal in de avond van 26 november waar Eindhoven, Helmond, Veghel en Best te maken kregen met natte sneeuw. Doordat de temperatuur toen rond het vriespunt lag kon deze blijven liggen. Vervolgens trok dat gebied naar het noorden en toen was Gelderland aan de beurt en dan met name de Veluwe. Het leverde prachtige plaatjes op, waarbij het landschap op de 27e wit kleurde in het oosten van Brabant, Gelderland en Overijssel. In de nacht van zondag 28 november op maandag 29 november werd in vrijwel het hele land gestrooid in verband met gladheid door bevriezing en winterse neerslag die op bevroren wegen viel.
Mist
Door het rustige weer ontstond er in een groot deel van het land op 2 en 3 november dichte mist, die op sommige plaatsen lang bleef hangen. Rondom Tilburg werd op 3, 4, 23 en 27 november mist waargenomen, waarvan die van de 4e in de ochtend minder dan 100 meter zicht opleverde.
ZONNESCHIJN
De
zon scheen gemiddeld 68 uur over het land en dat is vrijwel gelijk aan het
langjarig gemiddelde van 70 uur. Bijna elke dag was de zon wel ergens in het
land even te zien, alleen op 15, 16 en 20 november liet de zon zich in het
geheel niet zien. Het zonnigst was het in Vlissingen met 76 zonuren
gevolgd door Maastricht met 75 zonuren en Lelystad en Ell met ieder 73 uren
zonneschijn. Opvallend dat tientallen kilometers verder op in Ell de somberste
plek werd geregistreerd: Arcen had maar 55 uren zon. In De Bilt en
Berkel-Enschot werd respectievelijk 58 en 71 zonuren waargenomen. Bij dat
laatste station werden over de hele maand zes zonloze dagen geregistreerd en
vier zeer zonnige dagen waarop de zon minstens 6 uur scheen. Op de 22e scheen
de zon de hele dag met ruim 7 uur zonneschijn.