ZACHT, RECORDDROOG en RECORDZONNIG
Maart
was een echte lentemaand, waarbij diverse records sneuvelden. Zo scheen de zon
uitbundig, was het recorddroog en stegen de temperaturen op enkele dagen zo
hard dat er nieuwe datum-warmterecords gevestigd werden. Maar er werden ook
enkele kouderecords gevestigd en dat gebeurde aan de grond. Heel bijzonder
allemaal.
TEMPERATUUR
Met
in De Bilt een gemiddelde etmaaltemperatuur van 7,1°C tegen 6,5°C normaal was
maart een zachte maand. De middagen waren met 13,6°C tegen 10,6°C duidelijk te
zacht, maar de nachten waren juister kouder dan normaal: 0,9°C tegenover het
langjarig gemiddeld van 2,3°C. Alleen in 2014 was de gemiddelde
middagtemperatuur met 13,8°C wat hoger. Aan de kust en in Maastricht was het
met een graad of 8 wat zachter en het noordoosten met gemiddeld 6 graden wat
kouder. Berkel-Enschot noteerde een gemiddelde etmaaltemperatuur van 8,3°C
(normaal 7,3°C). Deze was verdeeld over een gemiddelde temperatuur overdag van
14,8°C tegen normaal 11,7°C. In de nachten bleef het kwik steken op gemiddeld 1,8°C,
terwijl we rondom Tilburg op 3,1°C mogen rekenen.
Dat
de nachten kouder waren komt door de vele nachten waarop het heeft gevroren. De
temperatuur daalde in De Bilt in dertien nachten tot onder nul tegen acht
normaal. De laagste temperatuur in De Bilt was -4,3°C en werd gemeten op 3
maart. Op 16 maart werd de landelijk laagste temperatuur genoteerd, waarbij het
kwik in Eelde daalde naar -6,7°C. De meeste vorstnachten waren ook voor deze
plaats: maar liefst 18 in totaal, waarvan vier nachten met matige vorst. Een
record is dat zeker niet, want in maart 1969 vroor het daar maar liefst 29
maartdagen. In Heino, Nieuw-Beerta en Deelen kwam het tot 16 vorstnachten. In
Berkel-Enschot werden 12 nachten met vorst waargenomen, waarbij die van 3 maart
de laagste temperatuur had van -3,4°C.
De
start van de meteorologische lente op 1 maart, en dit jaar ook carnaval, begon
al meteen koud. Op neushoogte kwam het in Eelde en Twenthe tot matige vorst.
Maar aan de grond was het bibberen geblazen. Zo noteerde Eelde -9,9°C, Hupsel
-9,6°C en Twenthe -8,8°C. In Brabant werd het in Eindhoven -8,7°C, Gilze-Rijen
-8,6°C en Volkel had nog -8,2°C. In de nacht naar 2 maart werd het op neushoogte
in Gilze-Rijen -4,5°C, Volkel -4,8°C, Woensdrecht -4,9°C en de koudste
Brabantse plaats was Lampengat ofwel Eindhoven met -5,0°C. Nog kouder werd het
in Twenthe en Wijk aan Zee met ieder een temperatuur van -5,1°C. Aan de grond kwam
het op heel veel plaatsen tot matige vorst met Eindhoven en Gilze-Rijen als
koude plaatsen met respectievelijk -8,0°C en -8,2°. Op 4 maart ging het op tien
centimeter hoogte gewoon door met keihard vriezen. Gilze-Rijen en Eindhoven
waren wederom de koudste stations met respectievelijk -8,8°C en -8,6°C. Een dag
later vrijwel overal lichte vorst en aan de grond had Gilze-Rijen de laagste
kwikstand: -8,3°C. Tenslotte de nacht van 5 op 6 maart, waarbij deze keer Eelde
met -7,9°C het koudst was aan de grond. Van 6 tot en met 8 maart werd het
echter lenteachtig en steeg de temperatuur tot recordhoogte en werden enkele datum-warmterecords
genoteerd. Zo werd in De Bilt het record van 6 maart 1989 geëvenaard, want ook
dit jaar werd het op die datum 17,8°C. Rondom Tilburg werd de 18 graden ruim
overschreden met 18,7°C in Berkel-Enschot. Eindhoven en Arcen registreerde nog
iets warmer met 18,8°C, Ell had 18,5°C en Maastricht 18,1°C. Een dag later werd het in De Bilt 18,1°C en
werd het officieel de warmste 7 maart ooit waargenomen. Daarmee werd het record
van 17,7°C uit 1991 naar de tweede plaats gedreven. Landelijk werd het nog
warmer. Zo steeg de temperatuur in Berkel-Enschot naar 19,4°C, gevolgd door
Arcen (19,2°C), Wijk aan Zee (19,1°C) en ook in Twenthe werd de 19 graden
gehaald. Op maar liefst negen stations ging het vorige landelijke record uit
1991, waargenomen in Soesterberg met 18,5°C, eraan. Op 8 maart steeg de
temperatuur in Deelen zelfs naar de 20,0°C en daarmee was het de eerste lokale warme dag van het jaar. In De Bilt
werd het 19,6°C en werd opnieuw een datum-warmterecord gebroken. Je kunt beter
zeggen verpulverd, want het vorig record stond op 16,0°C uit 2014. Met die 19,6°C
was ook het temperatuurrecord over de eerste tien dagen (decade) van maart
gebroken. Het oude record stond namelijk op 19,5°C, gemeten op 9 maart 2014. Daarnaast
is het in De Bilt niet eerder zo warm geweest zo vroeg in het jaar. Tot de
eerste helft van maart zijn temperaturen van 19 graden of meer in De Bilt écht
een zeldzaamheid. Dat gebeurde slechts één keer eerder en wel op die 9 maart uit
2014. Tenslotte kwam de gemiddelde temperatuur over de eerste tien dagen in De
Bilt overdag uit op 14,7°C tegen 9,1°C normaal. Het vorige record stond op
13,3°C waargenomen van 1 t/m 10 maart in 1997. Na 10 maart daalden de
temperaturen en begon het licht te vriezen. Zo dook de temperatuur op 12 maart
aan de grond naar -8,8°C in Gilze-Rijen en Eindhoven had nog -7,1°C. In de
nacht van 13 maart werd het wat kouder tot -9,0°C in Twenthe. In Brabant waren
de koudste plaatsen Eindhoven (-8,7°C) en Gilze-Rijen (-7,7°C). Op de 14e kwam
het in Deelen en Gilze-Rijen in de weerhut tot matige vorst met respectievelijk
-6,4°C en -6,0°C. Aan de grond werd het allemaal nog kouder en werd Brabant de
koudste provincie bij zonsopkomst. In Gilze-Rijen vroor het zelfs streng tot
-10,7°C, Eindhoven noteerde -9,1°C en Volkel -9,0°C. Dit is voor 14 maart de op
één na laagste temperatuur op tien centimeter hoogte ooit gemeten. In 2013 werd
het in Heino namelijk nog kouder: -11,0°C. Ook in de nacht naar 15 en in de
nacht naar 16 maart doken de temperaturen op neushoogte onder het vriespunt.
Het noordoosten was het koudst op de 15e met -3,9°C in Nieuw Beerta en -3,7°C
in Leeuwarden. Een dag later voor het een stuk harder, waarbij op vier stations
matige vorst werd geregistreerd. Zoals in Eelde (-6,7°C) en zelfs aan de kust
in Wijk aan Zee (-6,4°C). Aan de grond was het ijkoud en konden we zelfs een
nieuw koude-dagrecord noteren. Ofwel de koudste 16e maart ooit waargenomen op
die hoogte. Het record stond op -8,2°C waargenomen in 2003 in Twenthe. Maar
Wijk aan Zee, Leeuwarden en Eelde gingen er onderdoor met respectievelijk
-8,8°C, -9,1°C en -10,7°C!
In
de laatste dagen van de astronomische winter liet deze nog even flink haar
tanden zien en dan vooral ’s nachts. Overdag lagen de temperaturen rond 16
maart op normaal niveau met 11 tot 12 graden. Maar in vrijwel alle nachten had
het gevroren en niet zo’n klein beetje ook. Het leverden zelfs twee
koude-dagrecords op bij temperaturen aan de grond en dat is op tien centimeter
hoogte. Zo daalde het kwik in de nacht van 18 maart in Hupsel naar -11,1°C en
Eelde had nog -10,5°C. We spreken dan ook van strenge vorst en dat heeft op
deze dag nog nooit plaatsgevonden. Het vorige kouderecord van 18 maart was in
1989 in Eindhoven met -7,7°C. In De Bilt werd het in dat jaar -6,9°C en dat
record werd niet gebroken, want het kwik bleef dit jaar steken op -6,5°C. De
daarop volgende nacht brak De Bilt wél het kouderecord aan de grond. De
thermometer liet namelijk een waarde zien van -8,1°C, waardoor het oude record
uit 2001 met -7,3°C naar de tweede plaats werd gedreven. Hiermee werd het
officieel de koudste 19 maart sinds 1901 op tien centimeter hoogte. Landelijk
was er geen sprake van een nieuw record ondanks dat het met -9,1°C in Hupsel
nog behoorlijk koud werd. In 2018 werd het namelijk nog kouder: -10,1°C in
Twenthe.
Nadat
de astronomische lente op de 20e was ingegaan konden we op 21 maart opnieuw een datum-warmterecord noteren.
In De Bilt werd het maar liefst 21,9°C en daarmee was het meteen de eerste officiële warme dag van het jaar. En
zo’n hoge kwikstand hebben we op deze dag nog nooit gehad en dus werd het officieel
de warmste 21 maart ooit sinds 1901. Oude record stond op 20,3°C uit 1938. En
dat is behoorlijk vroeg, want gebruikelijk stijgt het kwik vanaf 20 graden pas
op 12 april in De Bilt. Overigens was de meest vroege warme dag in De Bilt op
17 maart en dat vond zowel in 1961 als in 1990 plaats. Met die 21,9°C komt deze
op de derde plaats van warmst maartdagen ooit gemeten sinds 1901. Bovenaan
staat 29 maart 1968 toen het 23,9°C werd en op plaats twee staat 31 maart 2021
met 23,8°C. De landelijk hoogste temperatuur van maart 2025 werd ook op deze
dag genoteerd. Het was zo’n warme dag dat maar liefst 23 (!) weerstations het
record braken. In Tilburg werd het maar liefst 23,1°C, Maastricht 22,8° gevolgd
door Eindhoven (22,5°C), Arcen (22,4°C) en Volkel met 22,2°C. Daarna begonnen
de temperaturen weer te dalen tot een graad of 12 op de 26e. Vervolgens kregen
we op de 27e een koude nacht voorgeschoteld en begon het vrijwel overal licht
te vriezen tot -3,4°C in Deelen. Aan de grond was er zelfs sprake van matige
vorst. Dit vond plaats in Volkel (-5,5°C), Gilze-Rijen (-6,3°C), Eindhoven
(-6,6°C), Twenthe (-6,8°C), Eelde (-7,6°C) en het koudst werd het in Hupsel
waar het kwik op tien centimeter zakte tot maar liefst -8,2°C. Overigens
leverde dat geen kouderecord op, want dat staat voor 27 maart op die hoogte op
-11,0°C waargenomen in 1993 in Gilze-Rijen.
Er
werden bij het KNMI in De Bilt in totaal twaalf lentedagen van minstens 15
graden genoteerd tegen vier normaal en dat is een nieuw record. Daarvan was dus
één warme dag van minstens 20 graden. In 2022 en in 2014 steeg de temperatuur
op elf dagen naar 15 graden en meer en dat was toen het record. In
Berkel-Enschot werden zes warme dagen geteld, tegen één normaal. Daarbij was 21
maart met 23,1°C de warmste dag van de maand.
NEERSLAG
Maart
was recorddroog. Er viel gemiddeld over het land slechts 6 mm, terwijl het
langjarig gemiddelde 53 mm bedraagt. Het vorige record was 9 mm en werd gemeten
in 1993. Het was niet overal een kurkdroge maand. In het Friese Leeuwarden viel
op 23 maart maar liefst 33 mm, Texel tapte 16 mm af en Den Helder 12 mm. Mede
hierdoor werd Leeuwarden de natste plaats van de maand met in totaal 45 mm. Daarna
volgen St. Annaparochie die 20 mm registreerde, Elburg en Schiermonnikoog met ieder
19 mm en IJsselmuiden met 18 mm. Op zeven stations viel slechts 1 millimeter en
dat was verspreid over het land. Arcen had met 1,3 mm de minste neerslag op een
KNMI-station. In De Bilt viel 1,5 mm en daarmee was het officieel ook de
droogste maart sinds 1901. In 1929 viel nog 7,1 mm en dat was het oude
droogterecord voor maart. In Brabant viel de meeste neerslag in Steenbergen
waar 8 mm werd afgetapt en daarna komt St. Anthonis met 7 mm. Megen en Oss
waren één van de droogste plaatsen in het land met dus die ene millimeter. De
eerste tien dagen waren in het hele land droog. Dus ook in De Bilt, waardoor
het droogterecord geëvenaard werd met die van maart 1976. Daarna trokken lichte
buien met name over het noorden en langs de kust. Rondom Tilburg vielen er wat
druppels op 12, 13 en 23 maart. Neerslag die te meten was zagen we pas op de
25e toen Berkel-Enschot 1,9 mm opving.
ZONNESCHIJN
Met
gemiddeld over het land van 247 zonuren, tegen normaal 146, was maart
recordzonnig. Het vorige record was 245 uur en werd gemeten in 2022. De meeste
zonuren waren voor het noordwesten van het land met op Terschelling 273 uur
gevolgd door Stavoren met 269 zonuren en Den Helder waar de zon 264 uur scheen.
Het ‘somberst’ was het in het zuidoosten van het land met in Eindhoven 224 en
Maastricht met 225 zonuren. De zon scheen al vanaf de eerste maartdag
veelvuldig. Landelijk scheen de zon gemiddeld
over de eerste tien dagen van maart 92 uur. Het record was 89 uur en
werd in maart 2022 gemeten. Het zonnigste meetpunt was Hoek van Holland met
96,5 zonuren. Het zonrecord over alle individuele weerstations was 94,3 uur en
werd over de eerste tien dagen van maart 2022 genoteerd in Deelen. Hoek van
Holland heeft nu het record in handen. De tweede decade, periode 11 tot en met
20 maart, was landelijk goed voor een derde plaats van zonnigste ooit. De zon
scheen gemiddeld 79 uur en het record was een uurtje meer. De laatste periode
van de maand, sinds 21 maart, was minder zonnig. Ook het officiële zonrecord
over de eerste tien dagen van maart in De Bilt was gebroken. De zon scheen 93,2
uur. Het record voor de eerste decade van maart in De Bilt was 91,7 uur en werd
ook in 2022 genoteerd. Vervolgens ging in De Bilt ook het record van de tweede
decade eraan: 85 zonuren tegenover het record van 83 zonuren uit 1972. In
totaal kwam De Bilt uit op 252 uren zonneschijn. Goed voor een tweede plaats
van zonnigste maartmaanden ooit. Hierdoor blijft het record van drie jaar geleden,
met in totaal 259 zonuren, staan. Berkel-Enschot noteerde nog 231 zonuren tegen
154 zonuren normaal. Goed voor een tweede plaats van zonnigste maartmaanden
ooit, want in 2022 werden hier 254 zonuren gemeten. Dit jaar zagen we elke dag
de zon, terwijl vier zonloze dagen normaal is. Daar tegenover staan maar liefst
15 dagen, waarop de zon minstens 10 uur heeft geschenen (normaal 7 dagen).