WINTER BEGINT OP 21 DECEMBER OM 10:20 UUR
Terwijl de meteorologische winter al op 1 december van start is gegaan begint de astronomische winter vandaag, 21 december, om precies 10:20 uur. Vorig jaar was dat op 22 december en de drie jaren daarvoor op de 21e. En soms gebeurt het zelfs nog een dag eerder, maar dan zullen we lang moeten wachten. Want pas in 2080, 2084, 2088, 2092 en 2096 begint het winterseizoen op 20 december.
De
verschillen in tijdstippen en soms ook data zijn het gevolg van het feit dat
het kalenderjaar geen geheel aantal dagen telt én door het invoeren van een
schrikkeldag. Zodra we het over astronomie hebben, hebben we over onze planeten
en het heelal. De astronomische winter begint altijd als de zon loodrecht boven de Steenbokskeerkring staat en
dus voor onze regio het laagst boven de horizon. De zon komt in
Midden-Nederland dan op om ongeveer 08:46 uur en gaat om 16:30 uur in de middag
weer onder. Deze astronomische winter zal overigens eindigen op 20 maart 2025
om 10:02 uur. Op dat moment staat de zon dan precies boven de evenaar en begint
in die tijd van het jaar voor ons de lente.
Het
begin van de winter betekent dus de kortste dag van het jaar, maar dat houdt
niet in dat de zon dan het laatst opkomt en het vroegst ondergaat. Al vanaf 13
december gaat de zon namelijk al later onder en pas op 30 december blijft het
's ochtends het langste donker. Dat komt doordat de aardbaan rond de zon niet
cirkelvormig is, waardoor de zon in de winter iets sneller beweegt dan in de
zomer. Het gevolg is dat de zon nu dagelijks iets later door het zuiden gaat.
Ook is de daglengte (het verschil in tijdstip van opkomst en ondergang van de
zon) afhankelijk van de geografische breedte. Zo heeft Zuid-Frankrijk al op 9
december de vroegste zonsondergang en de meest late zonsopkomst op 3 januari.
De seizoensverschillen vinden hun oorzaak in de schuine stand van de as waar de
aarde om draait. Hierdoor staat de zon op het Noordelijk Halfrond in de winter
lager boven de horizon dan in de zomer. De zon beschrijft 's winters een
kortere baan boven de horizon dan 's zomers en is vooral daardoor maar weinig
uren zichtbaar.
Hoe noordelijker, hoe korter de zon boven de horizon staat. In het gebied ten
noorden van de Poolcirkel is de zon in deze periode gedurende een paar maanden
in het geheel niet zichtbaar. Zelfs binnen de grenzen van ons eigen land is dat
verschil in daglengte al merkbaar: op de kortste dag van het jaar duurt de dag
in het uiterste noorden Nederland ongeveer 20 minuten korter dan in het
uiterste zuiden.
Om praktische redenen en volgens internationale afspraken gebruiken
weerkundigen voor het berekenen van klimatologische gemiddelden een andere
seizoensindeling. De Societas Meteorologica Palatina, een van de eerste internationale
weerorganisaties onder leiding van de Duitse keurvorst Karl Theodor besloot in
1780 om steeds drie opeenvolgende kalendermaanden als één seizoen te beschouwen
en dat is nog steeds zo. Zo kunnen de seizoenen over de jaren heen beter met
elkaar vergeleken worden. Volgens de klimatologische indeling is de
winter dus al op 1 december begonnen en duurt dit seizoen tot en met 28 februari
2025. We spreken hier dan ook van de meteorologische winter.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten