Het Weernieuws

 JAARWISSELING 2024-2025

Dit jaar verloopt Oudejaarsdag, net als de meeste voorgaande decemberdagen, somber. Het zou daarmee de 22e zonloze dag van deze maand worden, een record. Temperatuur ligt op een graad of 6, maar stijgt in de avond naar 9 graden. Het blijft de hele dag droog. Wat vooral op zal vallen is het aantrekken van de wind, waarbij windstoten kunnen voorkomen tot 60 km/uur. Op Nieuwjaarsdag trekt een regenzone over en gaat het nog harder waaien tot stormachtig aan de kust en de windstoten nemen verder toe tot 75 km/uur. Bij dit al dit onstuimige herfstweer wordt het zo’n 10 graden. 

Vorig jaar verliep de jaarwisseling van 2023 naar 2024 herfstachtig. Op Oudejaarsdag vielen enkele buien, waaide het matig tot vrij krachtig en werd het bijna 10 graden. Het weerbeeld op Nieuwsjaardag 2024 bleef hetzelfde met die buien al nam de wind wel wat af en werd het met ruim 8 graden wat minder zacht. 

Hoe de jaarwisselingen vanaf 2001 zijn geweest kun je hieronder lezen.

 Jaarwisseling 2022-2023: RECORDWARM en RECORDNAT

Twee jaar gelden werd het in het Limburgse Ell in de nacht naar 31 december 2022 al 15,2°C en werd het record van warmste Oudejaarsdag gebroken. Daarna zakte de temperatuur in de nacht niet verder terug dan 13 graden en dat leverde meteen een nieuw dagrecord op van hoogste minimumtemperatuur ooit gemeten. In Maastricht werd het namelijk niet kouder dan 13,4°C, Ell had 13,2°C en Arcen 12,7°C. Daarmee sneuvelde het record van 2022 toen Hupsel nog 12,4°C scoorde. Daarna steeg het kwik tot minstens 17 graden: 17,6°C in Ell en Arcen en 17,0°C in Maastricht. In Tilburg en Berkel-Enschot werd het 16,3°C. Het werd dan ook de warmste 31 december ooit gemeten. De warmte ging gepaard met veel neerslag in de nacht en ochtend, wat een Brabants record opleverde: Gilze-Rijen en Berkel-Enschot kregen ieder 27 mm in de regenmeter, waarmee het record uit 2017 werd gebroken toen op 31 december 15,1 mm werd afgetapt in Gilze-Rijen. Later op de dag vielen nog enkele buien, waarbij het steeds harder ging waaien. Op Vlieland werd het zelfs stormachtig, kracht 8, met windstoten tot 90 km/uur. Wat een dag om 2022 af te sluiten. Nieuwjaarsdag 2023 was ook wisselvallig met enkele buien en regen. De zon hebben we niet gezien, maar we zaten nog wel in de bizar warme lucht. De dag van 1 januari werd dan ook de warmste allertijden. Het record stond op 15,1°C uit 2022 wat in Maastricht werd geregistreerd. Maar vele weerstation gingen daar overheen. Het warmst werd het in Brabant: Eindhoven 16,9°C, Volkel 16,6°C en Tilburg 16,2°C. 

Jaarwisseling 2021-2022 t/m 2010-2011

Drie jaar beleefden we dus tot dan toe een recordwarme Oudejaarsdag, waarbij de temperaturen opliepen tot minstens 15 graden in Ell en Eindhoven. Berkel-Enschot had 14,4°C. Toen hadden we ook de warmste nacht van 31 december 2021 gehad met kwikstanden tot boven de 12 graden. Zoals in Hupsel met 12,4°C, Twenthe 12,3°C, Heino 12,1°C en Gilze-Rijen met 12,0°C. Daarnaast viel er op die dag wat druppels en lichte motregen. Nieuwjaarsdag 2022 leverde meteen al een nieuw dagrecord op, want de temperatuur steeg op zeven weerstations ruim over de 14 graden. Maastricht registreerde zelfs 15,1°C, waarmee toen het record uit 1916 met 14,2°C waargenomen in Vlissingen naar de achtste plaats werd gedreven. Het was wel een mooie Nieuwjaarsdag. Het bleef droog en zon en wolken wisselden elkaar af. 

In 2020 was de jaarwisseling kil, somber en koud. De zon hebben we op Oudejaarsdag niet gezien, maar het bleef droog bij een graad of 4. De jaarwisseling verliep met veel bewolking en kwikstanden rond het vriespunt. In de loop van de nacht ontstond mist die later weer verdween. Nieuwjaarsdag 2021 was een afwisseling van zon en wolken waar in de middag een uitviel. Warmer dan 5 graden werd het niet. Vijf jaar geleden hadden we te maken met mistig weer dat op Oudejaarsdag 2019 al begon. Deze ging over in laaghangende bewolking, maar in de avond werd het opnieuw mistig. In combinatie met vuurwerk op middernacht werd op enkele plaatsen extreem dichte mist waargenomen. Nieuwjaarsdag 2020 bleef nevelig en mistig bij 3,5°C. In 2018 was de jaarwisseling naar 2019 zacht, somber en nat. Op het einde van Oudejaarsavond viel er namelijk buien bij een temperatuur van een graad of 8. Overdag was het droog en steeg het kwik nog bijna 10 graden onder een dikke wolkendeken. De zon hebben we niet kunnen zien. Nieuwjaarsdag 2019 was ook somber met soms een knipoog van de zon en wat lichte neerslag. Met 9 graden hield het zachte weer aan. 

Zeven jaar geleden beleefden we destijds een recordwarme Oudejaarsdag 2017, maar die is dus inmiddels al 3x (!) uit de boeken geschreven. De laatste twee dagen van die maand verliepen al boterzacht wat resulteerde in kwikstanden van 12,6°C en 14,2°C in Berkel-Enschot. De warmste 31 december noteerde Arcen met 14,5°C gevolgd door Gilze-Rijen met 14,3°C. Het was wel een herfstachtige en natte dag, waarbij er 13 mm werd opgevangen. Er stond veel wind en van tijd tot tijd viel er wat lichte motregen die in de middag overging in regen. De zon kwam er niet aan te pas. Op de eerste dag van 2018 zakte de temperatuur terug tot onder de 10 graden. De dag begon nog droog, maar in de loop van de middag begon het te regenen en dat hield aan tot in de nacht naar 2 januari. In 2016 verliep de overgang naar 2017 in een klein wereldje, net als in 2021. De hele Oudejaarsdag was het mistig en koud met maximaal 2 graden. Tijdens het vuurwerk zakte het kwik onder het vriespunt en was er nog steeds sprake van mist. Op Nieuwjaarsdag bleef het grijs en nevelig. In de middag loste het op, maar toen passeerde een dooifront wat resulteerde in ijzel op het einde van de middag. In de avond ging dat nog even door, gevolgd door sneeuwbuien overgaand in motregen. De zon hebben we tijdens deze twee dagen dan ook niet gezien. 

De jaarwisseling daarvoor was een stuk zachter met bijna 11 graden op Oudejaarsdag 2015 en 7 graden op Nieuwjaarsdag 2016. Het was prima weer met op beide dagen enkele uren zonneschijn en het bleef droog. De eerste dag begon met mist, maar die loste snel op. In de avond was het bewolkt geworden als voorbode voor de neerslag die de dagen erna zou vallen. In 2014-2015 hadden we een koude, maar droge jaarwisseling. Toen om middernacht het vuurwerk de lucht in ging lag de temperatuur net boven het vriespunt. Dat kwam vooral door de flinke opklaringen, waardoor het kon afkoelen. In de vroege ochtend van 1 januari 2015 vroor het uiteindelijk -0,9°C in Tilburg. Vervolgens kregen we een prachtige Nieuwjaarsdag voorgeschoteld, waarbij de zon de overhand had, maar met bewolking eindigde. Bij dit alles werd het zo’n 4 tot 5 graden en het bleef droog. Elf jaar geleden was het bewolkt en nat toen de jaarwisseling van 2013-2014 plaatsvond. Daarbij was het een graad of 5. In de ochtend klaarde het op en bleef het droog tot het einde van de middag. Tussendoor was er veel ruimte voor de zon en liep het kwik nog op tot 10,0°C op de eerste dag van 2014. Tegen de avond begon het te regenen die overging in buien. In 2013 liep het kwik op Nieuwjaarsdag naar 8 graden en was het tijdens de jaarwisseling licht wisselvallig. Op het einde van de middag klaarde het pas op en scheen de zon nog ruim een uur. De jaarwisseling van 2011-2012 gaf destijds een nieuw neerslag- en warmterecord. Zowel op Oudejaarsdag als op Nieuwjaarsdag viel er geregeld wat motregen. Op de eerste dag van 2012 ging deze op het einde van de middag over in regen, regen en nog eens regen. Op vele weerstations werd het de natste Nieuwjaarsdag ooit. In Berkhout viel 35,5 mm en langs de kustgebieden viel meer dan 20 mm. Met deze neerslag werd ook zeer warme lucht aangevoerd, waardoor 1 januari 2012 in De Bilt toen de warmste Nieuwjaarsdag ooit werd sinds 1901. In De Bilt werd het 12,9°C en in Tilburg 13,2°C. Op veel plaatsen in Brabant werd het nog warmer, maar werd de 14 graden net niet gehaald. In Westdorpe (Zeeland) en Ell (Limburg) lukte dat wel met 14,1°C. Oudejaarsdag was echt een troosteloze dag met typisch dooiweer. De gehele dag was er sprake van motregen en in de avond gevolgd door mist met zicht tot 200 meter. Tijdens de jaarwisseling liep het zicht zelfs terug tot plaatselijk 50 meter. Het kwik schommelde rond het vriespunt en dat maakte het wel gevaarlijk op de wegen. De temperatuur liep overdag nog op naar een graad of 5. 

Jaarwisseling 2009-2010 t/m 2000-2001

De jaarwisseling van 2009-2010 verliep wel in winterse sferen. De gehele dag van Oudjaar bleef het kwik onder het vriespunt en was er sprake van een ijsdag. Ook op Nieuwjaarsdag was daar in het midden van Brabant nog sprake van. De dag van 31 december 2009 was dan ook prachtig. De gehele dag scheen de zon. Zodra de zon op het einde van de middag onderging ontstond er mist en nevel. Dat hebben we de gehele avond en nacht gehouden zodat de jaarwisseling in wat nevelige sferen plaatsvond en dan heb ik het niet over de drank. Daarnaast was het ijskoud, want het kwik lag in de nacht tussen de -7 en -8 graden! Later nam de bewolking toe en viel er wat motsneeuw waar 2010 dan ook mee begon. 

Alhoewel er 16 jaar geleden geen records werden gebroken, was Oudejaarsdag in 2008 een van de koudste ooit. Vooral in delen van Drenthe vroor het overdag zelfs matig, met de hele dag temperaturen rond -6 graden. Maar ook in de Noordoostpolder en in Overijssel was het koud. Pas toen de mist later in de avond verscheen werd het op veel plaatsen ineens minder koud en steeg het kwik nog enkele graden. De laatste keer dat het zo koud was overdag in Nederland was begin januari in 2003. Het was toen nog een tikkeltje kouder met een 24-uurs gemiddelde van -9,6°C in het noordoosten van het land en -4,1°C op Texel. Ook in 1997, de laatste Elfstedenwinter, vroor het op een aantal dagen matig en bleef het soms midden op de dag nog 10 graden vriezen. In 2007 verliep Oudejaarsdag nat met in de ochtend en middag enkele buien. Door alle nattigheid was er zoveel vocht ontstaan dat in de avond nevel en mist ging ontstaan. Na het vuurwerk werd het zicht beperkt tot 100 meter en door smogvorming zelf beperkt tot 10 meter. Naast alle wind en neerslag werd er begin 2007 ook zeer zachte lucht aangevoerd. De thermometer liet op Oudejaarsdag 13,2°C en op Nieuwjaarsdag 12,7°C aanwijzen. 

In 2005 kregen we op Oudejaarsdag een heus Weeralarm doordat we precies in de overgangsfase zaten van koud naar zacht weer welke gepaard ging met sneeuw en ijzel. In 2003 hield de Nieuwjaarsnacht dezelfde weersomslag in. Het ging steeds harder waaien en omdat het kwik in die nacht al onder het vriespunt dook voelde het extra koud aan. Zowel op Nieuwjaarsdag en de dagen erna kwam de temperatuur overdag niet meer boven het vriespunt uit en kregen we een reeks ijsdagen. Ook was de bewolking op 1 januari 2004 zo dik geworden dat daar sneeuw uitviel, vooral in het westen van Brabant. In 2000 en 2001 verliep de jaarwisseling eveneens met winterse trekjes. We begonnen in de Oudejaarsnacht met ijzel, maar deze ging vrij snel over in regen en dat bleef het ook doen de gehele Nieuwjaarsdag met 13 mm aan neerslag tot gevolg. Het jaar daarop (2001-2002) was het echt winters; op 30 december begon het al flink te sneeuwen en dat leverde een sneeuwdek op van 3 cm en dat witte tapijt bleef toen tot 6 januari liggen. Zowel op Oudejaarsavond als op Nieuwjaarsdag viel daarbij ook nog eens wat lichte sneeuw. Tijdens de jaarwisseling was het koud met –1,7°C en op 1 januari 2002 bleef het in Tilburg zelfs de gehele dag vriezen. 

De jaarwisseling is meestal kouder dan de kerstdagen: gemiddeld over een periode van meer dan vijftig jaar is de eerste januari ongeveer een graad kouder dan Eerste kerstdag. Maar in 2004 was dat anders: met de kerstdagen van 2003 werd het toen gemiddeld 4 graden in onze regio, maar op 1 januari 2004 zaten we in de zachte lucht met 8 tot 9 graden en werd het dus vier graden warmer! De jaarwisseling van achttien jaar geleden was nog uitzonderlijker met hetzelfde principe: hogere kwikstanden met Nieuwjaar. Tijdens de kerstdagen van 2006 werd het namelijk gemiddeld een graad of 4 en toen werd het met Nieuwjaarsdag ruim 3x zoveel! Namelijk 12 tot 13 graden en zo’n groot verschil is toch bijzonder. Alhoewel het in 2021 nog erger was: 4 tot 5x warmer. 

KOUD
Van alle nieuwjaarsdagen sinds 1901 waren er in De Bilt 55 vorstdagen, wat betekent dat de laagste temperatuur van die dag onder nul ligt. De laatste keer dat dit gebeurde was in 2021 met -3,5°C en in 2020 toen het in De Bilt -0,2°C werd. Zes keer was er strenge vorst van meer dan 10 graden onder nul, waarvan de koudste op 1 januari 1979 was met een diepvriestemperatuur van -16,9°C. In Leeuwarden werd het toen -19,3°C. Op 20 nieuwjaarsdagen bleef het de hele dag vriezen, de zogenaamde ijsdagen en dat maakten De Bilt voor het laatst mee in 1997 toen de thermometer op 1 januari in de middag -7,3°C aanwees. Het bleek zelfs de koudste Nieuwjaarsdag sinds 1901 te zijn. Plaatselijk bleef het overdag streng vriezen; in Maastricht en Twenthe was de hoogste middagtemperatuur op deze nieuwjaarsdag respectievelijk -12,3°C en -11,5°C! 

Het bijzondere aan de jaarwisseling van 1996-1997 was de windchill ofwel de gevoelstemperatuur. Door de snijdende oostenwind werd voor het gevoel een temperatuur van –17 tot –20 graden gemeten in De Bilt en in het noordoosten van het land zelfs –25 graden. Heel uitzonderlijk was de jaarwisseling van 1978-1979. Op Oudejaarsdag blies een stormachtige wind, ijzig koude lucht naar ons land. Het koufront ging zuidwaarts vergezeld van een sneeuwstorm en een temperatuurdaling tot -10 à -15 graden in de middag. De eerste dag van het nieuwe jaar begon in het noorden met 19 graden vorst en de hele dag bleef het overal 5 tot 10 graden vriezen. Een ijskoud begin dus van 1979. De sneeuwstorm waarmee 1978 afsloot was de zwaarste sinds 30 december 1962, toen ook veel wegen onbegaanbaar waren door sneeuwduinen tot drie meter hoogte. Op Oudejaarsdag 1962 stak opnieuw een harde oostenwind op, waardoor de sneeuw nog meer ging stuiven en wegen versperde. Op Nieuwjaarsdag 1963 kwam de temperatuur in de Bilt niet hoger dan –5°C, het begin van één van de koudste maanden van de eeuw. Oudejaarsdag was in De Bilt sinds 1901 het koudst in 1923 (-16,9°C) en in 1908 (-16,1°C). 

Sneeuw, ijzel, regen, mist of storm hebben met de jaarwisseling de laatste jaren steeds aanleiding gegeven tot grote problemen. Nieuwjaarsdag 1993 begon met zeer dichte mist, smog en spiegelgladde wegen door aanvriezende mist. Het jaar 1993 eindigde met zware regen, die enorme overstromingen veroorzaakte en 1995 begon bijzonder slecht met zware sneeuwbuien, hevige windstoten, onweer en gladde wegen waarop zich talrijke aanrijdingen voordeden. Ook het jaar daarop waren de wegen met de jaarwisseling spiegelglad door ijzel.

Tenslotte wens ik iedereen een weergaloze jaarwisseling en een wervelend gezond 2025! Let goed op elkaar en blijf gezond en denk vooral aan onze huisdieren bij het afsteken van het vuurwerk. Ook al hebben Berkel-Enschot, Udenhout, Biezenmortel en Tilburg een vuurwerkverbod.

Weersverwachting deze week: 30 december 2024-3 januari 2025

 Het jaar eindigt rustig en droog, maar 2025 begint onstuimig en nat

 Vorige week had ik nog een hoopvol weerbericht geschreven dat na de kerstdagen de zon zich steeds meer zou laten zien. Integendeel, hij liet zich helemaal niet meer zien en het werd zelfs erger. Daarvoor in de plaats kregen we namelijk te maken met een kleine wereld in de vorm van mist en soms ook dichte mist. Daarbij werd het ook steeds kouder. De mist ontstond tijdens de kerstdagen en heeft tot en met afgelopen nacht geduurd. Overdag loste die vaak op, maar tegen de avond kwam de mist alweer terug. Temperaturen lagen op 25 en 26 december hoog met respectievelijk 9 en 8 graden. Inmiddels zijn we in kouder weer beland. In de nacht naar vrijdag begon het in het oosten al te vriezen tot -2,5°C in Maastricht en -2,7°C in Deelen. Overdag bleef de temperatuur steken op een graad of 4. Gisteren beleefden we de koudste dag van deze maand tot nu toe. In Berkel-Enschot werd het maximaal 1,2°C en op enkele stations werd zelfs een ijsdag genoteerd. Dat betekent dat het de hele dag heeft gevroren. Dit vond plaats in Wijster waar het niet warmer werd dan -0,9°C, Hoogeveen had -0,3°C en ook in Heino bleef de temperatuur de hele dag onder het vriespunt met -0,1°C. Nu kwam het die zaterdag op veel meer plaatsen tot vorst in de vroege ochtend. Alleen vanaf Zuid-Holland tot aan Friesland werd geen vorst op neushoogte geregistreerd. Het koudst was het daarbij in Limburg: -3,2°C in Maastricht en -3,1°C in Ell. In onze regio werd het -0,4°C. 

Op deze laatste zondag van het jaar hebben we te maken met een langgerekt hogedrukgebied vanaf de Azoren, op de Atlantische Oceaan, tot aan Rusland toe. Deze zorgt bij ons voor rustig en grijs weer, waaruit soms wat motregen valt. Met maximaal 3 tot 4 graden is het wederom koud. Op maandag komt er boven Scandinavië een depressie te liggen afkomstig vanaf de Noordpool en deze probeert het hogedrukgebied te verdringen. Op maandag lukt dat nog niet en houden we het grijze weer. Het blijft droog en met een zuidwestelijke wind wordt het een graad of 6. Dat de depressie dichterbij komt merken we aan de wind die toeneemt en matig wordt, kracht 3. Met Oudejaarsdag krijgen we te maken met een tweede lagedrukgebied die boven de Britse Eilanden komt te liggen. In de loop van de dag maakt deze een verbinding met de Scandinavische depressie en dat zullen we op Oudejaarsavond merken. De wind neemt verder toe en de eerste druppels kunnen gaan vallen. Meteen erachteraan staat de volgende depressie voor de deur. En wederom ligt deze boven Groot-Brittannië en koerst naar de Noordzee. Hierdoor zal het een onstuimige Nieuwjaarsdag worden dat gepaard gaat met enkele buien. Temperatuur stijgt daarbij naar zo’n 9 graden. Tevens zien we boven Groenland een hogedrukgebied liggen dat langzaam onze kant op komt en gevuld is met koude lucht. Hierdoor krijgen we op donderdag, tussen de buien door, opklaringen te zien. Wel waait het nog steeds vrij krachtig, kracht 5. En omdat het overdag 6 graden wordt zal het waterkoud aanvoelen. Vrijdag wordt een overgangsdag naar het winterweer wat we in het eerste weekeinde van 2025 kunnen verwachten. Het blijft nog droog, waarbij zon en wolken elkaar afwisselen. In het weekeinde wordt het kouder. In de nachten gaat het vriezen en komt de temperatuur overdag op een graad of 3 te liggen. Maar van de depressies zijn we nog niet af en dat betekent een komen en gaan van buien die nu een winters karakter krijgen bestaande uit natte sneeuw en wellicht ook gewone sneeuw die blijft liggen. Of de kou daarna verder doorzet is nu nog niet te zeggen. 

Prettige week!

Weerspreuk van de week: 27 december 2024-2 januari 2025

 

Hebben de Onnozele Kinderen (28 december) het koud,

dan gebruikt de winter nog zeer veel hout.

 

Wind in de Silvesternacht (31 december),

heeft zelden veel goeds gebracht.

Weekendweersverwachting; 28-29 december 2024

 Grijs en koud

 We beleven dit jaar een sombere kerst, waarbij we de zon helemaal niet gezien hebben. De laatste keer dat dit in onze regio plaatvond was in 2019 en daarvoor in 2011, 2006, 2003 en 2000. Gemiddeld komt dit eens in de vier jaar voor. Daarnaast ontstond tijdens deze kerst mist in de nacht en ochtend dat steeds overging in laaghangende bewolking, waar af en toe wat lichte motregen uitviel. In De Bilt moeten we voor deze zonloze feestdagen teruggaan naar 2006 gevolgd door 2003, 1994, 1992 en 1990. Voor De Bilt is het al de 18e zonloze dag van deze maand en voor Tilburg en Berkel-Enschot staat de teller op 17 dagen dat de zon niet heeft geschenen. Daarnaast waren zowel Eerste als Tweede kerstdag zacht met respectievelijk 8 tot 9 graden. En dat betekent dus een groene kerst en dat is al veertien jaar zo. In 2010 hadden we de laatste Witte Kerst. In de Alpenlanden was het dit jaar wel sprake van. Daar viel in de avond van 24 december een bak met sneeuw gevolgd door dalende temperaturen van rond de -15 graden. Bij ons is winterweer ver weg en zal tot het einde van dit jaar niet meer plaatsvinden. 

Deze Tweede kerstdag is met wat mist en lichte motregen van start gegaan. In de middag werd het droog, maar daarna kwam ineens mist opzetten waar we hele avond en nacht last van zullen hebben. Daarbij zakt de temperatuur naar een graad of 4. De vrijdag begint in een klein wereldje met mist en nevel. In de loop van de dag verdwijnt alle neveligheid, maar blijft het wel grijs. Warmer dan 5 tot 6 graden zal het niet worden. Oorzaak is een hogedrukgebied boven Polen dat zich uitbreid tot over onze regio. Hierdoor stroomt die koude lucht binnen. In het weekeinde hebben we daar nog behoorlijk last van, vooral op zaterdag. In de ochtend liggen de temperaturen in de mist rond het vriespunt en overdag wordt het amper 4 graden. Op zondag zijn we van de mist en nevel af, maar overheerst nog wel de bewolking. Het blijft droog en temperatuur stijgt naar zo’n 6 graden bij een matige wind uit het zuidwesten. 

Na het weekeinde wordt het langzaam herfstachtig. De wind neemt toe en rond de jaarwisseling wordt het wisselvallig. Op maandag is het nog droog en grijs en laat de thermometer maximaal 8 graden zien. In de loop van dinsdag komt vanaf Ierland met grote stappen een depressie dichterbij die met Oudejaarsavond al boven de Noordzee ligt. De wind neemt steeds verder toe en in de loop van de avond gaat het regenen. Dit zet op Nieuwjaarsdag door, ondanks dat het lagedrukgebied dan boven Scandinavië ligt. Maar de depressie wordt steeds krachtiger en heeft zich tot over België uitgebreid. Vandaar dat de eerste dag van 2025 herfstachtig zal verlopen met veel wind en neerslag. Dat geldt ook voor de donderdag met een komen en gaan van buien. Tempraturen liggen dan rond een graad of 7. In het eerste weekeinde van het nieuwe jaar gaan de buien gewoon door. Maar omdat de bovenlucht flink afkoelt tot wel -35 graden kunnen deze een winters karakter krijgen met hagel en/of natte sneeuw. 

Prettig weekend!

Het Weernieuws:

KERSTWEER 

Dit jaar krijgen we een sombere kerst voorgeschoteld. Op beide dagen overheerst de bewolking, waarbij de zon op Tweede kerstdag door de bewolking probeert heen te breken. Het blijft droog bij temperaturen van rond de 10 graden en dat is veel te zacht voor deze feestdagen waar een graad of 6 normaal is. 

KERSTWEER 2023 - recordwarm

Vorig jaar werden warmterecords gebroken met kerst. Het begon al met de warmste Eerste kerstdag ooit waargenomen. Daarbij kijken we naar de gemiddelde etmaaltemperatuur en dus niet naar de hoogste maximumtemperatuur. Gemiddeld over 24 uur kwamen we uit op 12,0°C en deze werd waargenomen in Westdorpe. Hiermee werd het record uit 1983, met op 25 december een gemiddelde van 11,4°C en geregistreerd in Volkel, naar de tweede plaats verdreven. Het was overal zeer zacht, want op maar liefst negen stations werd dit record gebroken. Ook in onze regio, want Gilze-Rijen, Tilburg en Berkel-Enschot kwamen allemaal uit op gemiddeld 11,6°C. Maar dat is nog niet alles, want kijken we naar zowel Eerste als Tweede kerstdag samen dan werd kerst 2023 zelfs de op één na warmste ooit waargenomen. De Bilt zag het op de 25e namelijk 12,5°C worden en een dag later 11,3°C. Gemiddeld over die kerstdagen is dat 11,9°C.

Eerste kerstdag was in Berkel-Enschot regenachtig bij 12,8°C, maar Tweede kerstdag gaf opklaringen in de ochtend en was het de hele dag droog bij 11,1°C. Laat op de avond ging de temperatuur van Tweede kerstdag flink onderuit en begon het zelfs te vriezen. Zoals in Eelde (-0,5°C) en in Deelen (-0,2°C). Oorzaak waren de opklaringen die we in onze regio in de ochtend hadden gekregen en die langzaam naar het noorden trokken. 

KERSTWEER 2011-2022

Ook twee jaar geleden was het een groene kerst. Temperaturen lagen op beide dagen in 2022 zo rond de 10 graden en van vorst was geen sprake. Daarbij verliep Eerste kerstdag nat en regende het tot in de avond wat bijna 9 mm opleverde. Een dag later bleef, het op een enkel buitje na, droog. Daarbij zagen we in de middag zelfs nog opklaringen verschijnen en scheen de zon in totaal bijna twee uur. In 2021 was de kerst winters. Precies tijdens de kerstdagen stroomde vanuit het noordoosten namelijk koude lucht het land binnen. De hoogste temperatuur werd op Eerste kerstdag dan ook niet overdag gemeten, maar al in de kerstnacht: Berkel-Enschot noteerde 5,9°C en zakte overdag op 25 december naar 1 tot 2 graden. Daarna daalde de temperatuur alleen maar. In de avond dook de temperatuur zelfs onder het vriespunt en tegen middernacht werd de laagste temperatuur van die dag gemeten en dat was -1,9°C. Ondertussen nam de wind overdag flink toe, waardoor het ijs en ijskoud werd. De gevoelstemperaturen lagen ’s avonds in Midden-Brabant op -6 graden, maar in het noordoosten waar het al matig vroor kwam deze op sommige plaatsen al op -12 graden uit. En in de nacht naar Tweede kerstdag werd het met die wind nog kouder tot -15 graden! Het KNMI gaf dan ook een weerwaarschuwing uit in die regio voor extreme kou. In de weerhut zakte de temperatuur in Nieuw-Beerta tot -8,7°C en daarmee was het de laagste temperatuur van december 2021. En voor dat weerstation is het op twee na laagste minimumtemperatuur op 26 december ooit gemeten sinds 1950. In Tilburg vroor het ook, maar tot maximaal -3 graden. Een ijskoud begin dus van Tweede kerstdag en vooral in het noorden van het land. De Waddeneilanden meldden op Tweede kerstdag om 10:00 uur nog een gevoelstemperatuur van -11 tot -12 graden. Zowel op Eerste als Tweede kerstdag bleef het in grote delen van Groningen, Drenthe en Friesland dan ook de hele dag vriezen. Daarbij was Eelde op 25 december de koudste plaats, waarbij het overdag niet warmer werd dan -1,8°C en een dag later bleef het kwik steken in Nieuw Beerta en Lauwersoog met ieder -1,0°C. Kortom, ijsdagen met kerst. 

Vier jaar geleden kende kerst 2020 twee gezichten: een zonnige en droge Eerste kerstdag gevolgd door een sombere Tweede kerstdag met motregen overgaand in buien. Daarbij lagen de temperaturen op normale waarden voor de tijd van het jaar. In 2019 waren beide dagen somber en nat. De zon hadden we niet gezien en er viel neerslag. Op Eerste kerstdag viel er van tijd tot tijd buien. Hierdoor werd het zo vochtig dat in de nacht en ochtend van Tweede kerstdag mist ontstond. Deze ging over in laaghangende bewolking, gevolgd door regen in de avonduren wat in Berkel-Enschot nog 4 mm opleverde. Daarnaast was het zacht met bijna 10 graden op de 25e. Een dag later was het met 6 graden wat frisser. In 2018 keerde tijdens de kerstdagen het droge en koude weer terug. Want de dagen ervoor was het behoorlijk zacht. In Brabant werd bij de start van de winter de op één na warmste 21e december ooit geregistreerd met 13 tot 14 graden. Nu moesten we het doen met kwikstanden van 7 graden op Eerste kerstdag en slechts 4 graden een dag later. Daarbij vroor het in de ochtend op beide kerstdagen licht. Het bleef droog en de zon zagen we alleen op 25 december. Kerst 2017 liet een wisselend weerbeeld zien. Van een overwegend droge, zachte Eerste kerstdag gingen we naar een onstuimige en frisse Tweede kerstdag. Net als in 2015 en 2016 verliep de kerst zacht, waarbij op 25 december het kwik naar de 9 graden ging. Maar van zonneschijn was geen sprake. Een dag later was het een graad of 7 en kwam de zon in de loop van de ochtend al door. Het was voor het gevoel echter wel fris als gevolg van de stevige wind die waaide. In 2016 waren de kerstdagen eveneens onstuimig, grijs, nat en zacht. Met een stevige wind uit het zuidwesten werd namelijk zeer warme en vochtige lucht aangevoerd. In De Bilt en Tilburg werd het zelfs de op twee na warmste kerst ooit waargenomen met op Eerste en Tweede kerstdag respectievelijk 11,7°C en 11,8°C. Heel bijzonder is dat deze kwikstanden niet overdag werden gemeten, maar die van 25 december op het einde van de avond en die van 26 december aan het begin van de nacht. 

Het jaar daarvoor, in 2015, werd op 25 december de hoogste maximumtemperatuur gemeten ooit sinds 1901. De Bilt noteerde op Eerste kerstdag een maximum van 14,0°C en op Tweede kerstdag 14,4°C. Op de tweede plaats staat 1997 met 12,8°C, gevolgd door 2023 met 12,5°C, 2016 met 11,7°C en 1974 toen het 11,5°C werd. December 2015 was al een lenteachtige maand en de warmste sinds 1706 en de kerstdagen deden daar ook aan mee. Het weerbeeld was verschillend op beide dagen. Op Eerste kerstdag was het somber en nat met wat lichte regen, maar een dag later was het droog en zonnig en scheen de zon 5 uur lang in Berkel-Enschot. Met temperaturen van 13,6°C en 14,6°C was het ook in onze regio de zachtste kerst ooit. 

In 2014 verliep Eerste kerstdag nat met een aantal buien in de middag. In de nacht naar de 26e vielen er opnieuw een paar, maar overdag bleef het droog. Met kwikstanden van 7 en een dag later van 5 graden was het een normale kerst. Op 27 december viel regen die in de nacht overging in sneeuw. Er viel zoveel sneeuw dat aan het begin van de avond in Berkel-Enschot een sneeuwdek van 11 cm werd gemeten. Net te laat dus om de kerstdagen van 2014 wit te laten verlopen. Vervolgens 2013, waarbij kerst precies tussen twee stormdepressies in viel. Daardoor was het zowel vóór als ná de kerstdagen onstuimig met veel regen en wind. We zagen het aan de barometer die in de nacht van 24 op 25 december daalde naar 983 hPa en dat is zeer laag. Maar tijdens de feestdagen zelf was het best aardig weer. Het werden zelfs de beste dagen van die week. Na de storm in de nacht van 23 op 24 december (IJmuiden meldde een zware storm, windkracht 10, en Vlieland had windstoten van orkaankracht met 119 km/u) was het uitwaaien richting kerstavond. Zowel op Eerste als Tweede kerstdag nam de wind steeds meer af en bleef het droog. Af en toe zagen we zon nog doorkomen en de temperaturen lagen tussen de 7 en 9 graden. Na de kerst kregen we de volgende storm over ons heen met veel regen en wind. In 2011 en 2012 overheerste de bewolking tijdens de kerstdagen, waaruit wat regen of een enkele bui viel en de temperaturen rond de 10 graden schommelden. De zon liet zich af en toe zien, maar het grijze weer had de overhand. In 2012 speelde de wind ook een rol en was matig tot vrij krachtig, vooral op Eerste kerstdag. Sinds 2010 zijn de kerstdagen allemaal normaal tot zacht verlopen, maar daarvoor was het koud. 

WITTE KERST

Wat een belevenis in 2010: een echte Witte Kerst en de mooiste ooit met 16 cm aan sneeuwdek bij een temperatuur van rond het vriespunt overdag. Die sneeuw viel overigens ruim een week van te voren. Berkel-Enschot registreerde in de avond van 19 december al 14 cm wat uitgroeide tot maximaal 16 in de ochtend van 24 december. Op 23 en 24 december sneeuwde het langdurig in vooral het zuidoostelijk deel van het land. Op veel plaatsen viel 5 tot soms ruim 10 cm sneeuw extra wat daar een sneeuwdek opleverde van 30 tot 40 cm! De stevige wind veroorzaakte plaatselijk stuifsneeuw en veel overlast. Kerst verliep in het grootste deel van het land wit. In De Bilt was het daarmee de 8e Witte Kerst sinds 1901. Nadeel was wel dat de grens tussen vorst en dooi tijdens de kerstdagen over het land pendelde wat leidde tot gladheid door ijzel en winterse buien. 

Net als in 2010 mocht 2009 ook een Witte Kerst bijschrijven, alleen was deze zeer omstreden. Het was ontzettend spannend of het toen ging lukken. Dat kwam niet alleen door de invallende dooi, maar vooral door het criteria waarop gemeten moesten worden. De meesten gingen ervan uit dat de waarnemingsperiode voor een Witte Kerst ligt tussen 7.00 uur op Eerste kerstdag en 19.00 uur op Tweede kerstdag. Indien dit inderdaad aangehouden zou worden dan zou het niet gehaald zijn. In ieder geval zeker niet in Berkel-Enschot, waar op het einde van middag sprake was van een gebroken sneeuwdek. De officiële criteria van het KNMI die geldt voor een Witte Kerst is dat alleen op beide kerstochtenden er een gesloten sneeuwdek moet zijn. In de ochtend van Tweede kerstdag lag er in onze regio nog een gesloten sneeuwdek van 1,5 cm. Aangezien daar op Eerste kerstdag ook al 6 cm lag, kon ook Berkel-Enschot in 2009 toch een Witte Kerst bijschrijven. Een mooie kerst was het echter niet in 2009. In de kerstnacht trad vooral in de noordoostelijke helft van het land gladheid op door ijzel. Op de ochtend van Eerste kerstdag werd het in vrijwel het hele land glad door opvriezing en sneeuw. Een gebied met sneeuwval trok op de ochtend van Eerste kerstdag over het land zodat velen wakker werden met sneeuw. Dat leverde opnieuw een aantal centimeters op. De sneeuw ging over in regen waarna het in een groot deel van het land geruime tijd regende (Tilburg 11 mm). Op Tweede kerstdag was het zonnig, maar gladheid in de ochtend zorgde opnieuw voor problemen. 

WARM

Rond de kerst treedt normaal gesproken een stijging van de temperatuur op, wat ook wel kerstdooiweer wordt genoemd. Zo was in 1977 de vooravond van kerst voorjaarsachtig met in ons land temperaturen van 15 à 16 graden. Meestal ligt de temperatuur op deze dagen tussen 5 en 10 graden en sinds 1901 werd het in De Bilt op de Eerste kerstdag achttien keer minstens 10 graden. Zoals in 2002 toen De Bilt op 25 december 11,1°C noteerde en een dag later werd het zelfs 11,2°C. In 2012 en 2011 was het respectievelijk 10,5°C en 10,6°C. De warmste Eerste kerstdag was die van 2015 toen het kwik naar de 14,0°C ging. De laatste keer was vorig jaar: 12,5°C. De op één na warmste Eerste kerstdag beleefden we in 1997 toen in De Bilt een temperatuur van 12,8°C werd gemeten; in Woensdrecht en Oost-Maarland werd het zelfs 14,5°C. Maar 2023 spande dus de kroon en werd kerstmis de allerwarmste ooit waargenomen met een gemiddelde over 24 uur van 12,0°C en deze werd waargenomen in Westdorpe. Hiermee werd het record uit 1983, met op 25 december een gemiddelde van 11,4°C en geregistreerd in Volkel, naar de tweede plaats verdreven. Het was overal zeer zacht, want op maar liefst negen stations werd dit record gebroken. Ook in onze regio, want Gilze-Rijen, Tilburg en Berkel-Enschot kwamen allemaal uit op gemiddeld 11,6°C. Maar dat is nog niet alles, want kijken we naar zowel Eerste als Tweede kerstdag samen dan werd kerst 2023 zelfs de op één na warmste ooit waargenomen. De Bilt zag het op de 25e namelijk 12,5°C worden en een dag later 11,3°C. Gemiddeld over die kerstdagen is dat 11,9°C. 

KOUD

Kerstdagen met vorst zijn in de minderheid: negen keer bleef het in De Bilt sinds 1901 op Eerste kerstdag de hele dag vriezen (voor het laatst in 1994), terwijl Tweede kerstdag veertien maal een zogenaamde ijsdag was. Zeven keer waren allebei de kerstdagen ijsdagen en dat gebeurde voor het laatst in 1970. Strenge vorst van minstens 10 graden vorst is in 60 jaar met kerst niet meer voorgekomen. De laatste keer gebeurde in 1964: in De Bilt werd het op Eerste en Tweede kerstdag respectievelijk -11,4°C en -12,2°C gemeten, maar overdag kwam het kwik boven nul uit. Bovendien viel toen 10 tot 15 centimeter sneeuw en voor het vierde achtereenvolgende jaar kon er met kerst op natuurijs geschaatst worden. Voor schaatsers was vooral 1961 fraai: na strenge vorst in de nacht bleef het op beide kerstdagen enkele graden vriezen bij zonnig weer en met weinig wind. Het ijs lag er goed bij. In 1938 ging Nederland met kerst massaal op de schaats: het vroor matig tot streng, de zon scheen volop en er lag een dik pak sneeuw. De temperatuur kwam toen in De Bilt op Tweede kerstdag niet hoger dan -4,6°C, de laagste middagtemperatuur ooit met kerst gemeten. In 2021 had De Bilt met -4,6°C de koudste nacht van Eerste kerstdag sinds 1996 toen het kwik zakte naar -6,7°C. 

NEERSLAG

Slecht weer was het op Eerste kerstdag 1947, toen viel in De Bilt 29 mm en een dag later nog eens 13. Tweede kerstdag 1985 viel totaal in het water met 36 mm regen in 17 uur tijd. Ook in 2022 en 2023 hadden we natte voeten. Vanaf het middaguur begon het twee jaar geleden te regenen en duurde tot in de avond. Dit leverde De Bilt nog 9 mm op. Vorig jaar was het helemaal kletsnat wat de hele dag gepaard ging met lichte (mot)regen. Dit leverde in De Bilt nog 17 mm, Berkel-Enschot had 21,5 mm. Vanaf 1906 zijn in De Bilt slechts 30 Eerste kerstdagen droog verlopen. 

IJZEL

In 1994 was kerst voor het eerst in bijna tien jaar winters met 's ochtends matige vorst. Die kerst is de geschiedenis ingegaan als Gladde Kerst. Vooral op de avond van Eerste kerstdag viel regen op een bevroren ondergrond (ijzel) waardoor de wegen ijsbanen werden. Zo'n spekgladde kerst hadden we ook in 1933, maar toen waren de gevolgen natuurlijk minder ernstig door weinig verkeer: uit de drie grote steden werden honderd ongevallen gemeld. Met kerst 1994 was het aantal ongevallen niet te tellen en vielen er twaalf doden en tientallen gewonden. De weinige sneeuw die met kerst 1995 viel gaf ook aanleiding tot verschillende ongevallen. 

ONWEER en LUCHTDRUK

In 1999 werden we in de kerstnacht wakker geschud door onweer met in totaal 12 donderslagen, waarbij de luchtdruk bijzonder laag was: 987 hPa. In de loop van Eerste kerstdag zakte deze nog verder weg tot 982 hPa. 

SNEEUW

In het jaar 2000 hadden we een perfect weerscenario voor de kerst: op kerstavond ging het lichtjes sneeuwen en dat ging bijna de gehele nacht door wat in de ochtend op Eerste kerstdag leidde tot een dun sneeuwlaagje van een halve centimeter. Daarna smolt de sneeuw op veel plaatsen weg, waardoor er tijdens die kerstdagen geen aaneengesloten sneeuwdek ontstond en dan mochten we ook niet spreken van een Witte Kerst. In 2001 viel op 24 december ook sneeuw; helaas was deze ’s avonds weer snel verdwenen. Maar twee dagen later, op Tweede kerstdag, was het raak: het sneeuwde de gehele dag wat resulteerde in een sneeuwdek van 4 cm! De laatste Witte Kerst, met op beide dagen een aaneengesloten sneeuwdek in De Bilt, maakten we in 2009 en 2010 mee; het was de zevende en achtste Witte Kerst sinds 1901. In 1985, 1986, 1993, 1995, 2000, 2001 en 2005 viel slechts op één van beide feestdagen sneeuw, die snel weer verdween. Drie jaar geleden viel er rondom Tilburg in de vroege ochtend van 25 december 2021 natte sneeuw wat geen sneeuwdek opleverde. Gelukkig liet ik op dat moment de honden uit en kon ik het allemaal waarnemen, want sneeuwval tijdens de kerstdagen blijft speciaal. In het oosten van Brabant en Limburg zorgde de sneeuwval nog wel voor een wit waasje op auto’s en gras. 

STORM

Net als een Witte Kerst, is ook een kerststorm vrij bijzonder. Sinds het begin van de metingen is het slechts 6 keer tot een kerststorm gekomen, dat is minder vaak dan een Witte Kerst. In 1999 stormde het Eerste kerstdag op de Wadden en langs de westkust. Daarbij werden zeer zware windstoten gemeten van 115 km/u. De zwaarste kerststorm ooit hadden we in 1913. Op Tweede kerstdag werd in Vlissingen een volle windkracht 10 gemeten. In 2016 kwam het net niet tot storm. Wel stond op de Wadden een stormachtige wind (windkracht 8) en kwamen zware windstoten voor van 97 km/u. 

Tenslotte wens ik iedereen weergaloze kerstdagen toe!!

Weersverwachting deze week: 23-27 december 2024

 Vanaf dinsdag rustig en droog en

na Tweede kerstdag steeds meer zonneschijn

Na een recordlange reeks van 12 zonloze dagen achtereen in onze regio, kwam afgelopen vrijdag eindelijk de zon te voorschijn. De hele ochtend heeft ie geschenen, maar daarna nam de bewolking toe. Het bleef droog en met slechts 6 graden was het waterkoud. Dan te bedenken dat de woensdag en donderdag ervoor de thermometer nog 13 graden aanwees. In totaal heeft de zon deze maand tot nu toe 19 uur geschenen, waarbij we de zon op 14 dagen helemaal niet zagen. Ook gisteren, zaterdag, was een sombere dag. Toen kregen we in de loop van dag te maken met neerslaggebieden die overtrokken bestaande uit (mot)regen en die overging in buien. Temperatuur liep daarbij op naar een graad of 10. Oorzaak is een enorme depressie voor de kust van Noorwegen die zich heeft uitgebreid tot over het noorden van Frankrijk. Deze depressie is gevuld met ijskoude lucht met op 5 kilometer hoogte temperaturen van -35 graden. En aangezien afgelopen nacht de optocht van de buien voorzette kregen deze een winters karakter bestaande uit hagel en natte sneeuw. Dat laatste werd in Roermond gemeld. In het Limburgse Ysselsteyn werd zelfs onweer geregistreerd en rond 9:00 uur was dat ook het geval in het midden van het land. Dit alles ging ook nog eens gepaard met veel wind. Texel en IJmuiden meldde een stormachtige wind, kracht 8, en Hoek van Holland tikte zelfs even windkracht 9 aan. Daarbij werden windstoten gemeten van zo’n 90 km/uur. In Brabant bleef het beperkt tot een vrij krachtige wind, kracht 5, met windstoten tot 60 km/uur. Inmiddels hebben we het ergste gehad en is het allemaal wat rustiger geworden. Wel blijven we de hele dag last houden van die buien afgewisseld met opklaringen bij maximaal zo’n 7 graden. In de avond en nacht wordt het wederom onstuimig en nat als de depressie naar Denemarken koerst. Vooral in de noordelijke kustgebieden en op de Waddeneilanden zal het stormachtig worden en zijn windstoten mogelijk tot 100 km/uur. Het KNMI heeft daarvoor code geel afgekondigd. 

Op maandag ligt de depressie inmiddels boven de Oostzee en lost helemaal op. Inmiddels zien we boven de Azoren een hogedrukgebied liggen. Wij komen dan op de grens liggen tussen deze twee weersystemen en dat uit zich in enkele buien met tussendoor flinke opklaringen. Bij dit alles staat er op maandag een stevige wind uit het noordwesten bij een graad of 7. Vanaf dinsdag komen we onder invloed van hogedrukgebieden en dat houden we tot in het laatste weekeinde van dit jaar. Op dinsdag en woensdag is het nog bewolkt en kan er wat motregen uitvallen, maar vanaf Tweede kerstdag breekt de bewolking en laat de zon zich vaker zien. Op vrijdag worden de opklaringen breder en breder wat leidt tot een zeer zonnig weekeinde. Van neerslag is geen sprake meer. Temperaturen lopen op van 7 graden op maandag tot 9 á 10 graden met de kerstdagen. Daarna zakt het kwik terug naar een graad of 5 tot 6 in de loop van het weekeinde en dat is normaal voor eind december. 

Prettige week!

Het Weernieuws

 WINTER BEGINT OP 21 DECEMBER OM 10:20 UUR

Terwijl de meteorologische winter al op 1 december van start is gegaan begint de astronomische winter vandaag, 21 december, om precies 10:20 uur. Vorig jaar was dat op 22 december en de drie jaren daarvoor op de 21e. En soms gebeurt het zelfs nog een dag eerder, maar dan zullen we lang moeten wachten. Want pas in 2080, 2084, 2088, 2092 en 2096 begint het winterseizoen op 20 december. 

De verschillen in tijdstippen en soms ook data zijn het gevolg van het feit dat het kalenderjaar geen geheel aantal dagen telt én door het invoeren van een schrikkeldag. Zodra we het over astronomie hebben, hebben we over onze planeten en het heelal. De astronomische winter begint altijd als de zon loodrecht boven de Steenbokskeerkring staat en dus voor onze regio het laagst boven de horizon. De zon komt in Midden-Nederland dan op om ongeveer 08:46 uur en gaat om 16:30 uur in de middag weer onder. Deze astronomische winter zal overigens eindigen op 20 maart 2025 om 10:02 uur. Op dat moment staat de zon dan precies boven de evenaar en begint in die tijd van het jaar voor ons de lente.

Het begin van de winter betekent dus de kortste dag van het jaar, maar dat houdt niet in dat de zon dan het laatst opkomt en het vroegst ondergaat. Al vanaf 13 december gaat de zon namelijk al later onder en pas op 30 december blijft het 's ochtends het langste donker. Dat komt doordat de aardbaan rond de zon niet cirkelvormig is, waardoor de zon in de winter iets sneller beweegt dan in de zomer. Het gevolg is dat de zon nu dagelijks iets later door het zuiden gaat. Ook is de daglengte (het verschil in tijdstip van opkomst en ondergang van de zon) afhankelijk van de geografische breedte. Zo heeft Zuid-Frankrijk al op 9 december de vroegste zonsondergang en de meest late zonsopkomst op 3 januari.

De seizoensverschillen vinden hun oorzaak in de schuine stand van de as waar de aarde om draait. Hierdoor staat de zon op het Noordelijk Halfrond in de winter lager boven de horizon dan in de zomer. De zon beschrijft 's winters een kortere baan boven de horizon dan 's zomers en is vooral daardoor maar weinig uren zichtbaar.

Hoe noordelijker, hoe korter de zon boven de horizon staat. In het gebied ten noorden van de Poolcirkel is de zon in deze periode gedurende een paar maanden in het geheel niet zichtbaar. Zelfs binnen de grenzen van ons eigen land is dat verschil in daglengte al merkbaar: op de kortste dag van het jaar duurt de dag in het uiterste noorden Nederland ongeveer 20 minuten korter dan in het uiterste zuiden.

Om praktische redenen en volgens internationale afspraken gebruiken weerkundigen voor het berekenen van klimatologische gemiddelden een andere seizoensindeling. De Societas Meteorologica Palatina, een van de eerste internationale weerorganisaties onder leiding van de Duitse keurvorst Karl Theodor besloot in 1780 om steeds drie opeenvolgende kalendermaanden als één seizoen te beschouwen en dat is nog steeds zo. Zo kunnen de seizoenen over de jaren heen beter met elkaar vergeleken worden. Volgens de klimatologische indeling is de winter dus al op 1 december begonnen en duurt dit seizoen tot en met 28 februari 2025. We spreken hier dan ook van de meteorologische winter.

Weerspreuk van de week: 20-26 december 2024

 

Zit met Kerstmis in het gras de spreeuw,

met Pasen zit die vogel in de sneeuw.

 

Als met St. Thomas (21 dec.) de dagen gaan lengen,

beginnen de nachten te strengen.

Weekendweersverwachting: 21-22 december 2024

 Herfstachtig en onstuimig

 Ja, echt. Ik heb de zon gezien! Op woensdagochtend kwam in het centrum van Tilburg heel even de zon te voorschijn. Maar omdat het slechts enkele seconden duurde wordt in de weerkunde toch een zonloze dag geregistreerd. Ook deze donderdag zagen we geen zon en dat betekent de 12e zonloze dag achtereen. Niet normaal. In De Bilt is het vandaag de 11e dag. Sinds 1993 heeft het hoofdstation van het KNMI nog nooit zo lang de zon niet gezien en dat vond plaats van 2 tot en met 11 februari. Het record staat op 14 dagen geen zon en dat gebeurde in 1959. Ondanks dat we die goudgele rakker aan de hemel niet zagen was het deze week nog behoorlijk warm voor de tijd van het jaar met temperaturen van rond de 10 graden of meer. Gisteren werd het 13,3°C en afgelopen nacht 13,6°C! Daarna begonnen de temperaturen te dalen rond een graad of 5 op dit moment. In De Bilt werd vanochtend de 10 graden aangetikt en daarmee werd een nieuw record gevestigd. Het aantal dagen van minstens 10 graden in dit jaar is namelijk opgelopen tot 289, waarmee het record uit 2020 met 287 dagen werd gebroken. Vorig jaar hadden we overigens 284 van zulke dagen. Het record zal nog worden aangescherpt omdat rond de kerstdagen de temperatuur in de dubbele cijfers gaat lopen. Dat het afgelopen nacht zo warm kon worden komt door de aanvoer van subtropische lucht. Rond 04:00 uur noteerde Westdorpe 14,0°C, Woensdrecht 13,9°C en Ell 13,8°C. Dit alles ging gepaard met neerslag die afgelopen nacht en op deze donderdag verder doorzette. In Berkel-Enschot is al 9 mm gevallen net als in Eindhoven. Op andere plaatsen werden de regenmeters meer gevuld: Voorschoten 28 mm, Kijkduin 24, Maastricht 20 en Purmerend 19 mm. En van de buien zijn we vanavond nog niet af die vanuit noordwesten komen aanzetten. Deze zijn gevuld met koude lucht waar hagel en onweer bij kan zitten. 

In de nacht is alles voorbij en krijgen we een mooie vrijdag voorgeschoteld, waarbij zon en wolken elkaar zullen afwisselen. Hoe uniek zal dat zijn. Daarbij blijft het droog en loopt de temperatuur op naar zo’n 6 graden. De matige zuidwestenwind maakt het wel waterkoud. Maar uit de wind en in de zon kunnen we eindelijk wat vitamine D opdoen en dat na dertien dagen! Het mooie weer hebben we te danken aan een hogedrukgebied boven de Azoren die zich helemaal uitstrekt tot over Frankrijk. Geniet er meteen maar van, want in de loop van het weekeinde gaat het helemaal mis. Een depressie tussen IJsland en Schotland trekt naar Noorwegen waar het zondag aankomt. De zaterdag begint nog droog, maar wel met veel bewolking. In de loop van de dag gaat het regenen en trekt de wind aan. Dit zet zich door op de zondag, waardoor we een herfstachtig weekeinde krijgen. En dat terwijl de astronomische winter op de 21e van start is gegaan. Temperaturen dalen daarbij van 8 graden op zaterdag tot een graad of 5 op zondag. Goed aankleden, want de gevoelstemperaturen liggen een aantal graden lager en dan voelt het toch wat winters aan. 

Na het weekeinde gaan we richting de kerst. De kou zet echter niet door. Het wordt zelfs wat zachter met zo’n 10 graden rond de kerstdagen. Op maandag hebben we nog steeds last van de depressie. De wind draait naar het noordwesten en daarbij gaat het nog harder waaien van matig tot vrij krachtig. Met slechts 7 graden op de thermometer zal het als 3 graden aanvoelen. Vanaf dinsdag dringt eindelijk het hogedrukgebied tot over onze regio en duwen neerslaggebieden het land uit. In de ochtend kan er nog wat regen vallen, maar daarna wordt het droog en dat houden we voor de rest van de week. Met kerstmis ligt het centrum vlak bij onze omgeving en dan er gemakkelijk mist en nevel ontstaan. Op eerste kerstdag gaat deze over in laaghangende bewolking en op tweede kerstdag lijkt het grijs wat eerder te verdwijnen en verschijnen er opklaringen. 

Prettig weekend!

Het Weernieuws: Herfst 2024

 WARM, VRIJ NAT en VRIJ ZONNIG

Het was een warme herfstmaand, waarbij koele en warme periodes elkaar afwisselden en enkele dagrecords werden gebroken. Tevens was het vrij nat en ook dat leverde een aantal dagrecords op. Daarbij kwam alles voorbij van onstuimig herfstweer tot winterweer met: sneeuw, onweer, hagel en mist. Tenslotte kunnen we spreken van een vrij zonnige maand. Dit alles ging gepaard met twee herfststormen. 

TEMPERATUUR

Met in De Bilt een gemiddelde etmaaltemperatuur van 11,6°C tegen een langjarig gemiddelde van 10,9°C was de herfst zacht. Daarmee komt het op de 8e plaats van warmste herfstseizoenen ooit waargenomen sinds 1901. Op de eerste plaats staat de herfst van 2006 toen het gemiddeld 13,6°C. September en oktober waren dit jaar zacht met een gemiddelde temperatuur van respectievelijk 15,8°C tegen een langjarig gemiddelde van 14,7°C en 12,1°C tegen een langjarig gemiddelde van 10,9°C. In november week de temperatuur met 6,9°C niet veel af van het langjarig gemiddelde van 7,0°C. Berkel-Enschot had een etmaalgemiddelde van 12,1°C, tegen normaal 12,0°C. Deze was verdeeld over een gemiddelde middagtemperatuur van 16,0°C (normaal 15,9°C) en in de nachten werd het 8,1°C gemiddeld en dat is precies wat normaal is over de periode 1998-2023. 

De herfst begon zeer warm, met zelfs twee tropische dagen achtereen in het midden van Brabant en oosten van het land. Zo werd het respectievelijk 31,9°C en 30,8°C in Berkel-Enschot. De eerst septemberdag gaf ook meteen de hoogste temperatuur van deze herfst: Maastricht (Beek) registreerde 32,3°C. En dat niet alleen, het werd zowel landelijk als officieel de warmste 1e september ooit gemeten. Voor wat betreft ‘officieel’ kijken we naar De Bilt. Daar steeg het kwik naar 29,8°C. Daarna volgde deze maand tot en met de 7e alleen maar zomerweer. Op 5 en 7 september werd het zelfs zomers met 28 tot 29 graden. Dit leverde ook uitzonderlijk warme nachten op met plaatselijk 18 tot 20 graden. In de nacht naar 2 september werd het in Vlissingen niet kouder dan 19,5°C en in Berkel-Enschot 19,0°C. Dit zorgde meteen voor nieuwe dagrecords, want nog nooit werd landelijk zo’n hoge minimumtemperatuur gemeten op 2 september. Vanaf 10 september kwamen de temperaturen onder de normale waarde voor de tijd van het jaar te liggen, met middagtemperaturen van ongeveer 15 tot 16 graden. Ook ’s nachts koelde het flink af. Op de 13e daalde de temperatuur voor het eerst na de zomer aan de grond tot onder nul: in Twente werd het -0,3°C. Vanaf de 17e keerde de nazomer terug dat een week aanhield. Temperaturen kwamen dagelijks ruim boven de 20 graden uit, waarbij op 21 en 22 september het in Tilburg zelfs nog zomers werd met minstens een graad of 25. Daarna begonnen de temperaturen te dalen en daalden verder tot 14 á 15 graden op het einde van de maand. Ook de nachten koelden flink af tot 1,5°C op 29 september in Woensdrecht. Aan de grond dook op twee weerstations de temperatuur ook nog tot onder het vriespunt: Twenthe registreerde -0,3°C en het Limburgse Ell -0,5°C. 

Daarna volgde een afwisseling van koelere en zachtere periodes in oktober. Op 11 oktober bleef de temperatuur voor het eerst sinds 26 april overal in het land onder de 15 graden. Daarmee kwam een eind aan een periode van 167 dagen met minstens op één van de officiële meetpunten een temperatuur van 15 graden en meer. In de nacht naar 15 oktober brak de hemel verder open. En omdat we nog steeds in koude lucht zaten kon de temperatuur voor het eerst dit najaar onder het vriespunt duiken: Eelde registreerde -0,8°C. Aan de grond kwam het op veel plaatsen tot vorst. Daarbij had Eelde met -2,6°C de laagste temperatuur. De tweede maandhelft begon meteen warm. Een zuidoostenwind voerde vanaf het vaste land tropische lucht aan waarin het landinwaarts tot een drietal warme dagen kwam. Het begon op de 16e met 22,6°C in Westdorpe, een dag later 21,4°C in Eindhoven en op 18 oktober hadden Twenthe en Hoogeveen de hoogste temperatuur van die dag met ieder 22,3°C. De 25e en 26e waren ook bijzonder zacht. Dat leverde op 25 oktober een datum-warmterecord op: in De Bilt werd het 18,8°C. Ook het landelijk record over alle stations is die dag gebroken. Het werd in Westdorpe 20,3°C, Woensdrecht en Eindhoven 20,2°C en in Voorschoten 20,0°C. Op 26 oktober kwam het bijna tot een landelijk warmterecord. In Maastricht werd het 23,0°C. Vervolgens daalde de temperatuur daarna tot gemiddeld een graad of 15. 

Ook de maand november kende een afwisseling van koude en iets zachtere periodes. De eerste twee dagen waren zacht met kwikstanden die overal in de dubbele cijfers liepen. Op de eerste novemberdag liepen deze uiteen van 14,8°C in Wijk aan Zee tot 10,4°C in Maastricht. Een dag later had Hoek van Holland de hoogste temperatuur met 14,2°C en in Arcen werd het 11,8°C. Vanaf de 6e t/m de 9e deed de temperatuur een duidelijke stap terug. Met maximumtemperaturen tussen de 5 en 9 graden. Zo bleef op 6 november de temperatuur in De Bilt voor het eerst sinds 17 april onder de 10 graden. Daarna werd het even weer wat zacht tot 13,6°C op 11 november in De Bilt en ook in heel Brabant werd het minstens 13 graden. Vervolgens kregen we een week, waarbij het kwik steeds rond de 10 graden schommelden. Vanaf de 17e sloeg het weer om. Na de 19e daalden de temperaturen in het hele land tot onder de gebruikelijke waarde voor de tijd van het jaar met maximumtemperaturen tussen de 2 en 7 graden. In de nachten begon het plaatselijk licht te vriezen en dat vond vanaf 17 november al plaats en dat duurde tot en met de 23e. In die periode was de ochtend van 21 november het koudst: -3,7°C in Eindhoven. In deze koudere fase werd ook de eerste officiële vorstdag genoteerd. Op 21 november daalde de temperatuur in De Bilt in de avond met -2,8°C voor het eerst onder het vriespunt dit najaar. En toen sloeg het weer opnieuw om. Op 24 november zorgde storm Bert voor een zuidelijke wind die zeer zachte lucht aanvoerde. In Ell werd het 19,1°C en tevens was dat de warmste 24 november ooit gemeten. Op vrijwel alle stations werd het dagrecord gebroken, waarbij Berkel-Enschot nog 17,9°C registreerde als hoogste temperatuur van deze slachtmaand. Sterker nog: het was niet eerder zo laat in het jaar zo warm. Ook 25 november bleef nog zeer zacht met 16 tot 17 graden in Brabant. Den Helder (De Kooy) had met 17,5°C de hoogste temperatuur van die dag. Vervolgens begonnen de temperaturen elke dag wel te dalen tot een graad of 8 op het einde van de maand. De laatste drie dagen koelde het op meerdere plaatsen ‘s nachts af tot temperaturen onder het vriespunt. Op 29 november werd het in Woensdrecht -4,1°C en daarmee werd het de laagste temperatuur van deze herfst. 

De herfst telde in De Bilt vijf zomerse dagen van minstens 25 graden en die vielen allemaal in september. Normaal telt dit seizoen twee van zulke dagen. In totaal waren er 18 warme dagen van minstens 20 graden, tegen normaal 14 warme dagen. In totaal telde de herfst twee vorstdagen. Normaal telt de herfst zes vorstdagen. Berkel-Enschot noteerde 22 warme dagen, waarvan er 6 zomers waren en 2 tropisch. De koudste herfstdag was op 21 november toen het overdag niet warmer werd dan 2,4°C. De koudste nacht een week later toen het op de 29e de temperatuur daalde tot -2,2°C. Tenslotte werden hier nog vijf dagen met vorst geteld. 

NEERSLAG

Met gemiddeld over het land 246 mm tegen normaal 222 mm was de herfst vrij nat. September was nat met landelijk gemiddeld een hoeveelheid neerslag van 103 mm tegen 73 mm. Oktober was daarentegen droog met gemiddeld 52 mm neerslag tegen een langjarig gemiddelde van 75 mm en ovember was daarna weer vrij nat met 92 mm tegen 72 mm normaal. 

Over de gehele herfst gezien waren de KNMI-stations het natst in Noord- en Zuid-Holland, met in Hoek van Holland en Berkhout  ieder 311 mm neerslag. Maar op andere neerslagstations viel meer neerslag. Zo tapte Leiderdorp 368 mm af, Wognum 350, Braamt 345, Hengelo 338, Stoutenberg 331 en Roderesch ving nog 330 mm op. De minste neerslag viel in het Groningse Kloosterburen met 156 mm, gevolgd door het Brabantse Vierlingsbeek 166, Steenbergen 180, Meeuwen 185 en Vredepeel waar 189 mm naar beneden kwam. Het droogste KNMI-station was Herwijnen met 201 mm. In De Bilt viel 284 mm tegen 239 mm normaal. In Brabant was dus Vierlingsbeek de droogste plaats. Berkel-Enschot had daarentegen met 236 mm juist de meeste neerslag. Daar viel op 36 dagen minstens één millimeter, waarvan vijf dagen met minstens tien millimeter. De natste herfstdag was 20 november toen 30 mm werd opgevangen. Naast regen werd één hageldag waargenomen (11 september, waarbij het zelfs even wit werd), drie onweersdagen en elf dagen met mist. 

Op 1 september was in Eindhoven sprake van een wolkbreuk met ondergelopen straten als gevolg. Naast al dat onweer kwam de regen met bakken naar beneden met in Doetichem 68 mm. En zoveel neerslag is op 2 september sinds 1901 nog nooit gevallen. Op 6 september waren er in het midden en noordwesten enkele stevige onweersbuien die plaatselijk ongeveer 30 mm achterlieten. Op de 10e ontstonden in de loop van de dag buien die tot in de nacht naar 11 september doorgingen. Op enkele plaatsen gingen de hemelsluizen daarbij volledig open. Zo kreeg Montfoort 80 mm in de regenmeter. Op de 10e zelf werd in De Bilt 53 mm afgetapt en daarmee was het officieel de natste 10e september ooit waargenomen. Op de 27e kregen we te maken met storm Aitor die heel wat neerslag achterliet in Noord- en Zuid-Holland: Berkhout ving 46 mm op. In Drenthe arriveerde in de avond van 1 oktober een stevig neerslaggebied en lieten de regenmeters daar flink vullen: Diever 24 mm. Op de 9e raakten neerslaggebieden van ex-hurricane Krik nog net Limburg en dat merkte waar Kerkrade 52 mm opving. In de avond van 12 oktober en nacht naar 13 oktober arriveerde een stormdepressie op de Noordzee die de Duitse weerdienst de naam Helma had gegeven. Dit ging gepaard met een actief koufront dat vooral in het noorden en noordwesten voor veel neerslag zorgden met in Purmerend 14 mm. De dag van 11 november was een natte dag. In het noordoosten en zuidwesten viel die dag plaatselijk 10 tot 15 millimeter. De dagen van 19 en 20 november waren kletsnat, met gemiddeld over het land respectievelijk 13 en 14 mm. De hoogste neerslagsommen waren die dagen voor het zuiden weggelegd, met op 19 november in Beek 30 mm en op 20 november in Berkel-Enschot eveneens 30 mm. Dat laatste leverde een landelijk nieuw dag-neerslagrecord op. Op de 27e kregen we te maken met storm Cornall, waarbij het in het noorden 25 tot 35 mm viel. 

SNEEUW

Op 19 november ontwaakten Drenthe en Groningen in een winters landschap waar de eerste sneeuw viel van het seizoen. Op 20 november viel op meer plaatsen sneeuw, waarbij in Berkel-Enschot in de ochtend ruim twee uur lang sneeuwde en op een gegeven moment een sneeuwdekje van 0,5 cm ontstond. In de avond en nacht trokken opnieuw sneeuwbuien over. Op 21 november kwam het in de noordelijke helft van het land tot sneeuwbuien en in Groningen viel regionaal 5 tot 10 cm sneeuw. Daarvoor gold code oranje. Na een avond en nacht met sneeuwbuien werden vrijdagochtend 22 november ook Gelderland en Overijssel wakker in een witte wereld. 

WIND

In de ochtenduren van 27 september registreerde IJmuiden minstens een uur lang windkracht 9 en dan spreken we van een storm. En deze kreeg de naam Aitor en werd eerder gegeven door de Spaanse weerdienst. Het was daarmee de eerste herfststorm. Dit ging gepaard met zware windstoten tot 101 km/uur op de Houtribdijk, Lauwersoog en IJmuiden, Terschelling en Vlieland hadden ieder nog 94 km/uur. Rondom Tilburg werd maximaal 58 km/uur gemeten bij windkracht 5. Een zware storm, Cornall geheten, trok op 27 november over het noorden van het land. Dat betekent dat er minstens een uur lang windkracht 10 werd gemeten en dat gebeurde alleen in Vlieland. Bij dit alles werden windstoten van orkaankracht gemeten. Zo had Vlieland een windstoot van 128 km/uur, Stavoren 121 km/uur en Den Helder (De Kooy) kreeg er nog een van 120 km/uur te verwerken. Dit ging gepaard met stormschade bestaande uit omgevallen bomen en gekantelde vrachtwagens. In Lochem kwam een fietster om het leven door een omgevallen boom. Zowel langs de westkust als noordkust werd een gewone storm gemeten van windkracht 9 met windstoten tot meer dan 100 km/uur. Rondom Tilburg bleef het beperkt tot een stoot van 60 km/uur en kracht 5. 

ZONNESCHIJN

Met gemiddeld over het land 374 uur zon tegen normaal 349 uur was de herfst vrij zonnig. Dit kwam vooral door de zonnige september, met gemiddeld over het land 182 uur zon tegen 159 uur normaal. In oktober en november week de hoeveelheid zonneschijn niet veel af van het langjarige gemiddelde, met in oktober 128 uur zon (normaal 120) en in november 63 uur zon (normaal 70 uur). Het zonnigst was het deze herfst in Den Helder (De Kooij) met 403 uur zonneschijn. Het somberst was het in Westdorpe met 336 uur zon. In De Bilt en Berkel-Enschot scheen de zon respectievelijk 383 uur en 349 uur tegen respectievelijk 340 uur en 371 normaal. Bij dat laatste station werden in dit seizoen 23 zonloze dagen geteld en dat is bijna het dubbele van 14 dagen zonder zonneschijn als langjarig gemiddelde. Daartegenover staan 15 zeer zonnige dagen en dat is normaal. 

OPTISCHE VERSCHIJNSELEN

Tijdens de nachtelijke uren van 13 september was op verschillende plaatsen het noorderlicht te zien. In de nacht van woensdag 18 september was een gedeeltelijke maansverduistering zichtbaar. Om 02:40 uur begon de verduistering en om 06:50 uur was het voorbij. Het maximum van de supermaansverduistering was om 04:45 uur en was in grote delen van Nederland goed te zien. In oktober was zowel het noorderlicht als een komeet zichtbaar. Aanvankelijk stond komeet Tsuchinshan-ATLAS vlak boven de horizon en gooide bewolking vaak roet in het eten, maar op 14 en 15 oktober was deze zichtbaar. Ook was op 10 oktober in het noorden en oosten het noorderlicht te zien.

Weersverwachting deze week: 16-20 december 2024

 Somber en zacht met 10 tot 12 graden tot vrijdag

Vanaf donderdag wisselvallig en daarna koeler

Afgelopen vrijdag zouden we eindelijk de zon weer eens zien, maar niets was minder waar. Het bleef grijs en werd het zelfs, met 3,2°C als maximum, de koudste dag van de week en tevens van deze maand tot nu toe. De gevoelstemperaturen lagen op die dag rond het vriespunt. Kortom, een waterkoude winterdag in december. Maar waar blijft in hemelsnaam (letterlijk) de zon? De laatste keer dat we deze zagen was op 7 december en scheen bijna drie uur in onze regio. Dat betekent dat we nu al een serie van acht zonloze dagen achtereen hebben! Daar wordt je wel erg somber van. De laatste keer dat het zolang grijs werd zonder enige zonnestraal was in 2006. Berkel-Enschot registreerde vanaf 20 t/m 28 december negen dagen zonder zonneschijn. En dat waren echt letterlijk de donkere dagen voor kerst. Overigens komen zonloze dagen in het winterseizoen vaker voor en dat heeft alles te maken met het maximum aantal dagelijkse zonuren. Dat staat in de winter op 7 tot 8 uur en in de zomer op 14 tot iets meer dan 15 uur. 

Na vier dagen zonder meetbare neerslag werd de regenmeter op het einde van de zatermiddag en in de avond weer gevuld. Gilze-Rijen ving gisteren 3 mm op en de rest van Brabant 2 mm. Inmiddels zijn de temperaturen langzaam aan het stijgen. Op zaterdag werd het 5,5°C en op deze zondag wordt het met zo’n 10 graden bijna verdubbeld. De aanvoer van deze zachte lucht heeft te maken met de komst van een hogedrukgebied boven Frankrijk en Spanje. Dit gaat wel gepaard met af en toe wat lichte regen of motregen. Opvallend is dat vanavond en de komende nacht de temperatuur steeds verder omhoog gaat. Het kwik komt gewoon niet onder de 10 graden uit! Oorzaak is dat het hogedrukgebied op haar plaats blijft. Op maandag verandert ook niet veel. Opnieuw kunnen we een zonloze dag bijschrijven en de thermometer kan daarbij de 11 graden aantikken. Wel neemt de wind toe en wordt matig, kracht 3 tot 4. Op dinsdag zien we voor de kust van Ierland een depressie liggen en deze zet koers naar Scandinavië waar het donderdag arriveert. In de reis er naar toe hebben we op dinsdag weinig last van. Het blijft droog en de temperatuur blijft in de dubbele cijfers. In de loop van woensdag kunnen de eerste neerslaggebieden van het lagedrukgebied echter ons bereiken en kan het gaan regenen. Inmiddels zijn we dan in een zuidwestelijke stroming terechtgekomen die het nog wat zachter maakt. Op donderdag hebben we de regenjas en paraplu echt nodig. De kern van depressie ligt dan voor de kust van Noorwegen, maar heeft zich helemaal uitgebreid tot aan het midden van Europa. Voor ons betekent dat van tijd tot tijd regen. En met 12 graden koelt het dan ook niet echt af. Op vrijdag trekt de depressie naar het oosten weg en probeert een uitloper van een hogedrukgebied boven de Atlantische Oceaan ons te bereiken. Dit vergroot de kans op opklaringen die afgewisseld worden met buien. Zouden we dan toch de zon weer kunnen zien….? We zijn dan wel in koelere lucht beland, want warmer dan een graad of 7 zal op het vrijdag niet worden. Vervolgens vindt er een gevecht plaats tussen hoge- en lagedrukgebieden. Het weekeinde staat dan in het teken van veel bewolking waar af en toe wat neerslag uit gaat vallen. Op die zaterdag, 21 december, is het de start van de astronomische winter maar van echt winterweer is geen sprake. En dat zal het ook niet zijn rond de kerstdagen en dat betekent dat we ons kunnen gaan opmaken voor een groene kerst. 

Prettige week!

Weerspreuk van de week: 13-19 december 2024

 Brengt december veel regen en slijk,

dan worden de doktoren rijk.

 

Ziet ge om de volle maan (15 december) een rand,

dan houdt mooi weer niet lang meer stand.

Weekendweersverwachting: 14-15 december 2024

 Overgang naar zacht weer met op zaterdag regen

 Deze week hebben we geen enkel straaltje zonneschijn kunnen waarnemen. Sinds zondag kijken we tegen een grijs wolkendek aan waar af toe wat lichte motregen uitvalt wat geen naam mag hebben. Dat betekent dat het vijf dagen achtereen zonloos is. Nog niet zo lang geleden kregen we zelfs zes dagen achter elkaar dat we de zon niet zagen en dat was van 29 oktober tot en met 3 november. De afgelopen dagen werden met een noordoostenwind ook nog eens lagere temperaturen aangevoerd, waardoor het waterkoud aanvoelde. Temperaturen daalde van 7 graden naar een graad of 4 op deze donderdag. De gevoelstemperaturen lagen op woensdag en donderdag rond de 1 graden. Dan te bedenken dat we onder een hogedrukgebied zitten. Kijk maar eens naar je barometer die een hoge stand aangeeft en eigenlijk zou dat ook zonnig weer moeten geven. Het lijkt erop dat morgen, vrijdag, daar eindelijk verandering in komt en het gele gevaarte aan de hemel zich weer even laat zien. In de weerkunde noemen we dit fenomeen rond het begin van de astronomische winter ook de donkere dagen voor kerst, waarbij het sombere weertype de hoofdrol speelt. Vandaag was het helemaal somber. Er viel af en toe wat motregen gevolgd door mist in de loop van de middag. 

Op vrijdag trekt het hogedrukgebied richting de Balkan, waardoor de wind naar het oosten draait en wat drogere lucht onze kant opkomt. Hierdoor ontstaan opklaringen en die kunnen de komend nacht Limburg bereiken en daar duikt het kwik meteen onder het vriespunt. In de loop van vrijdag breiden die opklaringen zich steeds verder uit tot in Brabant toe. Bij dit alles staat er een zwakke wind en blijft de temperatuur op een graad of 4 steken. Deze opklaringen zetten vervolgens door en dan kan de zaterdag met lichte vorst van start gaan. Maar het is maar van korte duur, want al snel neemt de bewolking toe door de nadering van een regengebied dat ’s middags overtrekt. Daarin zit ook wat minder koude lucht en klimt de temperatuur naar zo’n 6 graden. Op zondag krijgen we te maken met een nieuw hogedrukgebied voor de kust van Frankrijk die vervolgens naar het midden van Europa trekt. Hierdoor komen we in een zuidwestelijke stroming terecht met aanvoer van vochtige en vooral zachte lucht. Dat betekent dat de bewolking weer gaat overheersen en de temperaturen omhoog gaan. Op zondag is het al een graad of 8 en na het weekeinde komen we in de dubbele cijfers terecht van rond de 10 graden. In de loop van donderdag verandert het weerbeeld als een depressie boven de Noordzee komt te liggen. Neerslaggebieden komen op bezoek en brengen ons van tijd tot tijd wat regen. In het weekeinde volgt de ene na de andere depressie ons op en dat betekent dat het wisselvallige weer aanhoudt met hoge kwikstanden voor de tijd van het jaar. 

Prettig weekend!

Weersverwachting deze week: 9-13 december 2024

 Rustig, droog en koud

 Dachten we dat november al extreem opleverde kregen we afgelopen vrijdag de eerste winterstorm en tevens zevende storm van het jaar om te verwerken. Vlieland en Lauwersoog noteerde minstens een uur lang windkracht 9. Den Helder (De Kooy) had als maximale wind ook kracht 9, maar dat duurde geen zestig minuten en dan mag het geen storm heten. Onze regio kreeg windracht 6 te verwerken oftewel een krachtige wind. De storm ging gepaard met zeer ware windstoten. Texel en Vlieland kregen 108 km/uur om de oren, Lauwersoog 102, Terschelling 97 en het Friese Stavoren 96 km/uur. In het midden van Brabant bleef het beperkt tot 63 km/uur. Dit alles ging gepaard met veel neerslag dat op Pakjesavond begon. Vanaf dat moment totdat de Sint op 6 december was vertrokken viel in Twenthe 24 mm en Hoogeveen 23 mm. Berkel-Enschot had nog 14 mm in de regenmeter opgevangen. Met die storm werd zachte lucht aangevoerd en werd het op zaterdag 10 tot 11 graden, terwijl we normaal voor begin december op een graad of 7 moeten zitten. Daarbij hielden we het niet droog en vielen er buien die tot afgelopen nacht aanhielden. En dat had te maken met een nieuwe storm, met de naam Darragh, die vooral de Britse Eilanden teisterde en vannacht in België is aangekomen. Daaromheen draaien allemaal neerslaggebieden die met name over de kustgebieden trekken. Bij ons valt er hier daar nog wat motregen waar deze zondag mee van start is gegaan. In de loop van de dag wordt het droog en probeert de zon door het wolkendek heen te breken en stijgt de temperatuur naar een graad of 7. 

Van storm Darragh is de komende uren nog maar weinig over en trekt naar de Middellandse Zee waar het opgenomen wordt in een depressie boven Italië. Voor de kust van Ierland zien we tegelijkertijd een enorm hogedrukgebied liggen dat zich uitstrekt vanaf Spanje tot aan IJsland en Scandinavië. Op maandag heeft deze zich uitgebreid tot over onze regio. Maar echt zonnig zal het nog niet worden. Integendeel, het is bewolkt waar in de middag buien uit gaan vallen. Warmer dan zo’n 6 graden zal het niet worden en omdat er een matige wind uit het noordoosten staat, kracht 3 tot 4, zal het kil aanvoelen. Op dinsdag heeft het hogedrukgebied vrijwel geheel Europa veroverd. Dat betekent dat neerslaggebieden op afstand worden gehouden en het droog blijft. Het centrum van het hogedrukgebied bevindt zich op dat moment boven Ierland, waardoor de noordoostelijke stroming in stand wordt gehouden. Dat betekent aanvoer van vochtige lucht vanaf de Noordzee, waardoor het een grijze dinsdag zal worden met wederom 6 graden als maximum. Op woensdag verandert er niet veel aan het weerbeeld, maar zien we wel steeds koudere lucht onze kant op komen. In de ochtend liggen de temperaturen dicht bij het vriespunt en overdag zal het niet warmer worden dan een graad of 4. Op donderdag draait de wind naar het oosten en dan wordt eindelijk ook wat droge lucht aangevoerd en dat betekent opklaringen. De nachten gaan dan met lichte vorst verlopen en in de middag moeten we het met 3 tot 4 graden doen. Vrijdag wordt een mooie winterdag, waarbij zon en wolken elkaar afwisselen bij een zwakke oostenwind. 

In het weekeinde zien we vanuit het noorden een lagedrukgebied onze kant opkomen. De wind draait hierdoor in de loop van zaterdag naar het zuidwesten. Vanaf zondag hebben de randen van de depressie ons bereikt. Van tijd tot tijd valt er regen of buien en de wind neemt toe. Temperaturen gaan daarbij omhoog naar 7 tot 8 graden, maar andere weermodellen laten het maximaal een graad of 5 worden. 

Prettige week!

Het Weernieuws: November 2024

NAT en SOMBER bij NORMALE TEMPERATUREN

November kende meerdere seizoenen in één maand. Er kwamen klassieke herfstdagen voor met een (zware)storm en regen, maar het kwam ook tot vorst en sneeuw en het was laat in november nog extreem zacht. Er werden dagrecords gebroken van hoogste temperatuur en neerslag. Heel bijzonder allemaal. 

TEMPERATUUR

Met een gemiddelde etmaaltemperatuur van 6,9°C in De Bilt week november niet veel af van het langjarig gemiddelde van 7,0°C. Langs de kust waren de warmste plekken met gemiddeld 8,5°C in Vlissingen en op Vlieland, gevolgd door Hoek van Holland met 8,4°C en Wijk aan Zee met 8,3°C. Veel koeler was het in het oosten: 6,2°C in Twenthe en 6,3°C op vijf stations aldaar. Berkel-Enschot had net als De Bilt  een gemiddelde van 6,9°C en deze is verdeeld over een gemiddelde middagtemperatuur van 10,0°C (normaal 10,4°C) en in de nachten was het 3,7°C gemiddeld tegen 4,7°C normaal. 

De eerste twee dagen waren zacht met kwikstanden die overal in de dubbele cijfers liepen. Op de eerste novemberdag liepen deze uiteen van 14,8°C in Wijk aan Zee tot 10,4°C in Maastricht. Een dag later had Hoek van Holland de hoogste temperatuur met 14,2°C en in Arcen werd het 11,8°C. De nachten werden vanaf 2 november plaatselijk helder en koelde dan ook flink af. Twenthe noteerde als enige met -0,5°C op neushoogte meteen een vorstdag. De daarop volgende nacht sloten Hoogeveen, Eelde, Nieuw Beerta, Lelystad en Heino zich daarbij aan. Aan de grond was het helemaal bibberen geblazen. Op tien centimeter hoogte vroor het vrijwel in heel het land met uitzondering van Zeeland en Limburg. In Hupsel daalde de temperatuur tot -3,0°C en op vliegveld Twenthe tot -4,0°C. En in de nacht naar 4 november vroor het deze keer ook in Brabant op neushoogte met in Woensdrecht een temperatuur van -0,2°C. Heino en Eelde hadden ieder -0,3°C. Vanaf de 6e t/m de 9e deed de temperatuur een duidelijke stap terug. Met maximumtemperaturen tussen de 5 en 9 graden was het kouder dan gebruikelijk voor de tijd van het jaar waar 12 graden normaal is. Zo bleef op 6 november de temperatuur in De Bilt voor het eerst sinds 17 april onder de 10 graden. Daarna werd het even weer wat zacht tot 13,6°C op 11 november in De Bilt en ook in heel Brabant werd het minstens 13 graden. Vervolgens kregen we een week waarbij het kwik steeds rond de 10 graden schommelden. 

Vanaf de 17e sloeg het weer om. De wind draaide naar het noordwesten en voerde koude lucht aan dat langzaam over het land trok. Op veel plaatsen werd de 10 graden niet meer gehaald en op 18 november was dat vrijwel overal het geval. Een dag later kregen we een scheiding te zien van warme en koude lucht en lag precies rond de grote rivieren. Zo werd het ten zuiden daarvan 11 tot 13 graden (12,7°C in Vlissingen), terwijl ten noorden ervan de temperatuur op 3 tot 6 graden uitkwam (3,6°C in Nieuw Beerta). Na de 19e daalden de temperaturen in het hele land tot onder de gebruikelijke waarde voor de tijd van het jaar met maximumtemperaturen tussen de 2 en 7 graden. In de nachten begon het plaatselijk licht te vriezen en dat vond vanaf 17 november al plaats en dat duurde tot en met de 23e. In die periode was de ochtend van 21 november het koudst: -3,7°C in Eindhoven, -3,6°C in Volkel, -3,4°C in Deelen en -3,2°C in Gilze-Rijen. In deze koudere fase werd ook de eerste officiële vorstdag genoteerd. Op 21 november daalde de temperatuur in De Bilt in de avond tot onder nul. En toen sloeg het weer opnieuw om. Op 24 november zorgde storm Bert voor een zuidelijke wind die zeer zachte lucht aanvoerde. In Ell werd het 19,1°C, de hoogste temperatuur deze maand en tevens de warmste 24 november ooit gemeten. Op vrijwel alle stations werd het dagrecord gebroken, waarbij Berkel-Enschot nog 17,9°C registreerde als hoogste temperatuur van deze slachtmaand. Sterker nog: het was niet eerder zo laat in het jaar zo warm. In De Bilt werd het 17,1°C. Dat was net geen record voor eind november, want op 25 november 2006 werd het op het hoofdstation 17,2°C. Ook 25 november bleef nog zeer zacht met 16 tot 17 graden in Brabant. Den Helder (De Kooy) had met 17,5°C de hoogste temperatuur van die dag. Vervolgens begonnen de temperaturen elke dag wel te dalen tot een graad of 8 op het einde van de maand. De laatste drie dagen zorgde nog voor drie koude nachten en werd de laagste temperatuur van deze maand gemeten: op 29 november werd het in Woensdrecht -4,1°C. Berkel-Enschot had nog -2,2°C als laagste kwikstand van november. 

In De Bilt kwam het op twee dagen, 21 en 29 november tot vorst. Normaal zijn er vijf dagen waarop het vriest. Het (noord)oosten en zuiden telde in november plaatselijk vijf tot zeven vorstdagen. Zoals in Berkel-Enschot met vijf vorstdagen tegen normaal drie en Twenthe had nog zeven van zulke nachten onder het vriespunt. 

NEERSLAG

Met gemiddeld over het land viel 92 mm neerslag tegen een langjarig gemiddelde van 72 mm en daarmee was de maand vrij nat. De eerste helft van de maand viel er echter nauwelijks neerslag. Alleen 11 november was een natte dag. In het noordoosten en zuidwesten viel die dag plaatselijk 10 tot 15 millimeter. De tweede helft van de maand was daarentegen zeer nat, vooral in het noorden van het land. Vanaf 17 november trokken in een noordwestelijke stroming talrijke, soms winterse, buien over het land. De dagen van 19 en 20 november waren kletsnat, met gemiddeld over het land respectievelijk 13 en 14 mm. De hoogste neerslagsommen waren die dagen voor het zuiden weggelegd, met op 19 november in Beek 30 mm en op 20 november in Berkel-Enschot eveneens 30 mm. Dat laatste leverde een landelijk nieuw dag-neerslagrecord op. De sneeuw werd namelijk in de nacht voorafgegaan door flink wat regen. Eindhoven noteerde 29 mm, Wilhelminadorp 27 en Herwijnen had 23 mm in de regenmeter. Het vorige neerslagrecord van 20 november stond op 21 mm waargenomen in Rotterdam in 1990. Op de 27e kregen we te maken met storm Cornall, waarbij het in het noorden 25 tot 35 mm viel. 

Zowel in het noorden van Noord-Holland, in Friesland en in Groningen viel in deze slachtmaand meer dan 125 mm. In het Groningse Roodeschool viel 158, in het Friese Sneek 153 en in het Noord-Hollandse Bergen 140 mm. Ook elders in het land was het nat en op veruit de meeste plaatsen viel 80 tot 105 mm. Het droogst was het in het oosten van Overijssel met in Denekamp 58 mm. Het natste KNMI-station was deze maand Lauwersoog met 144 mm en het droogst was het in Arcen met 63 mm. In Brabant waren de natste stations Gilze-Rijen met 189 mm, gevolgd door Zundert (108) en Eersel met 107 mm. De minste neerslag viel in Oss waar slechts 67 werd opgevangen gevolgd door het nabij gelegen Nuland met 75 mm. In De Bilt viel 85 millimeter, tegen 80 millimeter normaal en in Berkel-Enschot werd 89 mm afgetapt. Daar viel op 13 dagen minstens één millimeter, waarvan op twee dagen minstens tien millimeter. En dat waren die 19 en 20 november met respectievelijk 17 en 30 mm. Naast regen en sneeuw werd ook mist waargenomen. Dat gebeurde op maar liefst zeven dagen. In de eerste vijf dagen van deze maand werd al mist waargenomen en dat gebeurde daarna ook nog op 7 en 13 november. De laatste keer dat mist minstens vijf dagen achtereen plaatsvond in het midden van Brabant was in 2017 van 23 t/m 27 september. 

SNEEUW

Op 19 november ontwaakten Drenthe en Groningen in een winters landschap waar de eerste sneeuw viel van het seizoen. Normaal gesproken krijgen we pas op 7 december met een sneeuwdag te maken. Op 20 november viel op meer plaatsen sneeuw, waarbij in Berkel-Enschot in de ochtend ruim twee uur lang sneeuwde en op een gegeven moment een sneeuwdekje van 0,5 cm ontstond. En dat bij temperaturen van rond het vriespunt. Vervolgens stopte de sneeuwval, steeg het kwik en meteen smolt het witte goed van de straat. In de avond en nacht trokken opnieuw sneeuwbuien over. Op 21 november kwam het in de noordelijke helft van het land tot sneeuwbuien en in Groningen viel regionaal 5 tot 10 cm. sneeuw. Daarvoor gold code oranje. Na een avond en nacht met sneeuwbuien werden op 22 november ook Gelderland en Overijssel wakker in een witte wereld. 

WIND

Een zware storm, Cornall geheten, trok op de 27e over het noorden van het land. Dat betekent dat er minstens een uur lang windkracht 10 werd gemeten en dat gebeurde alleen in Vlieland. Ook het Friese Stavoren en op de Houtribdijk werd kracht 10 aangetikt, maar dat duurde geen zestig minuten achtereen. Bij dit alles werden windstoten van orkaankracht gemeten. Zo had Vlieland een windstoot van 128 km/uur, Stavoren 121 km/uur en Den Helder (De Kooy) kreeg er nog een van 120 km/uur te verwerken. Dit ging gepaard met stormschade bestaande uit omgevallen bomen en gekantelde vrachtwagens. In Lochem kwam een fietster om het leven door een omgevallen boom. Zowel langs de westkust als noordkust werd een gewone storm gemeten van windkracht 9 met windstoten tot meer dan 100 km/uur. Rondom Tilburg bleef het beperkt tot een stoot van 60 km/uur en kracht 5. 

ZONNESCHIJN

Met gemiddeld over het land scheen de zon 63 uur tegen 70 normaal en daarmee was het een iets sombere maand. Van 6 tot en met 9 november liet de zon zich in het gehele land niet zien, net als op 27 november. Somber was het in het noorden van het land, met op Lauwersoog slechts 44 uren zon, gevolgd door Nieuw Beerta met 45 zonuren en Eelde waar de zon 49 uren scheen. Het zonnigst was het in het midden van het land, met in Lelystad 83 zonuren. In De Bilt en Herwijnen scheen de zon 80 uur en op Schiphol en in Berkhout was dat 79 uur. Berkel-Enschot en Gilze-Rijen hadden beide 58 uren zonneschijn waargenomen, tegen normaal 73 zonuren. Daar was het dus een zeer sombere maand net als in Zeeland en Limburg. In totaal werden in Berkel-Enschot nog 13 zonloze dagen geteld (normaal 8) en drie zeer zonnige dagen waarop de zon minstens 6 uur scheen (normaal vier).