Van
een zeer warm begin tot een koud eind. Zo gaat september 2022 de weerboeken in.
Ofwel de overgang van de zomer naar de herfst was in deze maand duidelijk
zichtbaar en dat ging gepaard met veel neerslag. De neerslagmeters werden dan
ook goed gevuld en daarbij scheen de zon meer dan normaal.
TEMPERATUUR
Met
een gemiddelde etmaaltemperatuur van 14,6°C week de maand in De Bilt niet veel
af van het langjarig gemiddelde (1991-2020) van 14,7°C. In Berkel-Enschot kwam
het gemiddelde uit op 15,7°C tegen 16,2°C normaal (1998-2020). En daar gaat de
maand als koud de boeken in.
De
maand begon schitterend met nazomerweer en temperaturen die overdag op minstens
25 graden uitkwamen. Rondom Tilburg werden maar liefst zeven zomerdagen op rij
geteld en dat is daar nog niet eerder gebeurd. Pas op de 8e dook het kwik onder
de 25 graden. De dag van 5 september was in de eerste week de warmste dag met
33,3°C in Berkel-Enschot. Op heel veel plaatsen werd toen de tropische grens
van 30 graden overschreden. Vanaf Wijk aan Zee tot aan Eelde en Maastricht toe.
Gilze-Rijen en Eindhoven noteerden de hoogste temperaturen op een KNMI-station
van deze maand met ieder 32,0°C. In De Bilt werd het net niet tropisch en bleef
het kwik steken op 29,7°C. Ook op 6 september werd het nog warm, met alleen nog
tropische temperaturen in Hupsel en Arcen, zijnde 30,1°C en 31,0°C. Vanaf de 8e
was het tijdelijk gedaan met het zomerweer, maar kwam op 12 september nog wel
even terug. In die tussentijd zakte de temperatuur op de 9e ineens terug tot
onder de 20. Alleen in Eindhoven en in het uiterste noordoosten van het land
werd nog een warme dag geregistreerd. Daarna begonnen de temperaturen weer te
stijgen en leverde in Berkel-Enschot nog twee zomerse dagen op. Dat gebeurde
zowel op de 12e als 13e met respectievelijk 26,2°C en 25,3°C. Tevens waren dat
de laatste stuiptrekkingen van zomerse waarden in deze maand, want daarna werd
het duidelijk koeler. Op 16 september dook het kwik onder de 16 graden en twee
dagen later zelfs onder de 15. Dit zorgde voor een nieuw kouderecord op 18
september en dat hebben we sinds 2019 niet meer gehaald in De Bilt. Het kwik
zakte daar namelijk tot 13,3°C, waarmee het record uit 1962 van 13,5°C werd
gebroken. Vervolgens werd het wat zachter, waarbij de thermometer in Tilburg op
21 en 22 september nog de 20 graden aantikte. De nachten werden helder en toen
kelderde de temperatuur naar beneden wat leidde tot de eerste vorst aan de
grond van na de zomer. In Eelde daalde het kwik op klomphoogte op de 21e tot
-1,8°C en Twenthe zag men het -1,0°C worden. Ook de 22e begon koud en vroor het
opnieuw op tien centimeter hoogte: Eelde (-1,4°C), Twenthe (-1,1°C) en Heino -0,2°C.
In Brabant had het nergens gevroren, maar het scheelde niet veel want in
Eindhoven zakte de temperatuur tot 0,2°C. Daarna werd het overdag ook steeds kouder
met als dieptepunt de dagen van 26 en 27 september. Berkel-Enschot zag het op
de 26e niet warmer worden dan 12,2°C en een dag later werd de laagste
maximumtemperatuur van de maand genoteerd: 11,1°C. Deelen kwam zelfs niet
verder dan 10,8°C, De Bilt en het Limburgse Ell hadden ieder 11,2°C en Volkel
11,3°C. Brrrrr. Ook de nachten begonnen nu flink af te koelen tot zelfs 1,2°C
in zowel Eelde als Twenthe en dat zijn de laagste minimumtemperaturen van
september 2022.
De
maand telde in De Bilt in totaal 13 warme dagen, waarvan er 5 zomers waren,
tegen normaal 12 en 2 dagen. De maand telde geen enkele dag waarop het heeft
gevroren en dat is normaal voor deze herfstmaand. In Berkel-Enschot was het een
stuk warmer met in totaal 15 dagen van minstens 20 graden, waarvan er 9 de zomerse
grens van 25 graden haalden en één de tropische waarde.
NEERSLAG
Met
landelijk gemiddeld een hoeveelheid neerslag van 127 mm, tegen 73 mm
normaal, was september nat. De verschillen over het land waren echter zeer groot.
Extreem nat was het in het zuidwesten van het land, met in Zeeland, het zuiden
van Zuid-Holland en het westen van Noord-Brabant plaatselijk 200 tot 250 mm.
Het KNMI-station met de meeste neerslag was Vlissingen met 205 mm. Daarmee
was het daar de op één na natste septembermaand sinds 1906. Alleen 2001
was natter met 211 mm. Maar op andere neerslagstations viel in deze
maand veel meer. Zo kreeg Dirksland 279 mm in de regenmeter, Lisse 262,
Kerkwerve 258, ’s Heerenhoek 255, Brielle en Kapelle ieder 248, Kapellebrug 245
en Brouwershaven 242. In Brabant waren Steenbergen en Chaam de natste plaatsen
met respectievelijk 228 en 205 mm. Meeuwen had 191 mm en Berkel-Enschot ving
nog 146 mm op. Voor Berkel-Enschot geldt dat het daarmee op de 3e
plaats komt van natste septembermaanden ooit voor dat station sinds het begin
van de metingen in 1878. Aan kop gaat 2001 met 190 mm gevolgd door 1957 toen er
171 mm werd afgetapt. Daar viel in deze maand op 19 dagen neerslag, waarbij op
zes dagen minstens 10 millimeter werd afgetapt. De natste dag was 27 september
met 23 mm. Tijdens buien werd op zeven dagen onweer geregistreerd (waarvan zes
dagen achtereen van 5 t/m 10 september) en op één dag hagel (16 september).
Tevens kwamen er twee mistdagen voor: op 11 en 25 september. Een
stuk minder neerslag viel er in de oostelijke helft van Overijssel en het
zuiden en oosten van Drenthe, met in Nijverdal 68 mm, Losser had 66, Twenthe 65
en Hengelo had de minste neerslag met 57 mm. In De Bilt viel deze maand
108 mm tegen 78 mm normaal.
De
eerste dagen van de maand waren droog, maar daar kwam op de 5e een einde aan
toen onweersbuien in het zuidwesten plaatselijk 20 tot 30 mm achterlieten. In
de avond arriveerde twee onweerscomplexen het midden van Brabant. Daarbij
werden in totaal 62 donderslagen geregistreerd en volop bliksem. De neerslag
viel met 4 mm rondom Tilburg wat tegen, maar in Gilze-Rijen viel 20 mm en in
Westdorpe en Rotterdam ieder 24 mm. En toen kwam de neerslag in de nacht en
deze was opnieuw plaatselijk. Tilburg kreeg 6 mm in de regenmeter,
Berkel-Enschot 10, Chaam 35 en Sprang-Capelle ving 37 mm op. In de nacht van 6
op 7 september trok een nieuwe strook met onweersbuien van zuidwest naar
noordoost over het land met dezelfde neerslaghoeveelheden. Langs het
Haringvliet was sprake van zwaar onweer met 100 ontladingen per minuut! Ook de
dagen erna waren nat. In nacht van 7 op 8 september en de vroege ochtend
regende het lange tijd en deze trok naar het noorden weg waar het verder
intensiveerde. Rondom Tilburg viel 8 mm, maar Leeuwarden tapte 41 mm af, Terschelling
42, Noordbergum 49 en in Grou kwam zelfs 66 mm in de regenmeter terecht. Twee
dagen later gingen in Zeeland de hemelsluizen open.
In Middelburg viel op de 10e 72 mm, Kerkwerve en Stavenisse hadden ieder 58 mm,
’s Heerenhoek 57 en tenslotte kreeg Kapellebrug nog 56 mm te verwerken. En dat
is bijna de hele maandsom die dus in een dag is gevallen. Lokaal kwam
daar meer dan 100 millimeter (!) neerslag omlaag binnen een etmaal. Daarna was
het even een paar dagen wat rustiger, maar op 13 en 14 september begon het in
het zuiden weer te regenen. Boven de lijn Amsterdam-Twenthe bleef het droog. De
regenmeters werden daarbij goed gevuld met 28 mm in het Limburgse Ell, 22 mm in
het Zeeuws Westdorpe en 19 mm in het Brabantse Woensdrecht. In Berkel-Enschot
werd 15 mm afgetapt. Van 16 tot en met 18 september trokken er in een
noordwestelijk stroming veel buien en regen over het land. Opnieuw viel de
meeste neerslag in het zuidwesten tot wel 50 mm en in de rest van het
land 30 á 40 mm. Alleen in het uiterste oosten viel de hoeveelheid
neerslag, met 10 tot 20 mm, mee. Daarna was het een paar dagen op een enkel
buitje na droog, totdat op 24 september opnieuw een storing heel langzaam van
west naar oost over het land trok met veel regen. Ook de 26e en 27e waren
onstuimige dagen met veel buien. In Zeeland, Zuid-Holland en Noord-Brabant viel
ongeveer 50 tot 60 mm, in Noord-Holland zo’n 30 mm.
ZONNESCHIJN
Met
gemiddeld over het land van 178 zonuren tegen 159 uur normaal was de maand
vrij zonnig. Vooral aan het begin van de maand was het zonnig. In de tweede
helft van de maand week de hoeveelheid zonneschijn niet veel af en sombere
dagen waren er vrijwel niet; elke dag scheen de zon wel ergens even. Het
zonnigst was het in Stavoren met 213 uren zon, gevolgd door Den Helder (De
Kooy), Lauwersoog en Leeuwarden met ieder 204 zonuren. Het somberst was het in
Zeeland waar in Westdorpe de zon maar 153 uur scheen en daarna volgen
Maastricht met 161 zonuren en Eindhoven en Vlissingen met ieder 166 uur. In De Bilt
scheen de zon 189 uur tegen 153 uur normaal en in Berkel-Enschot
waren het 175 uren met zonneschijn. Daar werd nog wel één zonloze dag geteld en
dat vond plaats op 24 september. Maar daar staat tegenover dat op acht dagen de
zon minstens 9 uur scheen. De zonnigst dag was 1 september met precies 12 uur
zon.