JAARWISSELING WEER

Dit jaar beleven we een recordwarme Oudejaarsdag waarbij de temperatuur kan oplopen naar 14 tot 15 graden. We hebben zojuist al de warmste nacht van 31 december gehad met vrijwel overal temperaturen van boven de 10 graden. In De Bilt, Hupsel en Twenthe werd het zelfs niet kouder dan 13 graden. Oude record stond op 9,4°C uit 2006 en vond plaats in Hoek van Holland. En dan moet de dag nog beginnen en deze is meteen recordwarm van start gegaan. Want Westdorpe meldde al 14,6°C, waardoor het nu al de warmste Oudejaarsdag ooit is geworden. Oude record dateert uit 2017 met 14,5°C in Arcen. Met die warmte is het wel voor de rest van de dag droog en wisselen wolkenvelden en zon elkaar af, maar staat er wel een stevige wind. De jaarwisseling zelf verloopt met 12 graden boterzacht en neerslag valt er niet. Op Nieuwsjaardag blijft de warmte aanwezig en kan opnieuw de 15 graden worden aangetikt en dat betekent een nieuw warmterecord, want voor 1 januari staat dat op 14,2°C waargenomen in Vlissingen in 1916. Opnieuw is er een mix van zon en wolken en blijft het droog. 

Vorig jaar was de jaarwisseling kil, somber en koud. De zon hebben we op Oudejaarsdag niet gezien, maar het bleef droog bij een graad of 4. De jaarwisseling verliep met veel bewolking en kwikstanden rond het vriespunt. In de loop van de nacht ontstond mist die later weer verdween. Nieuwjaarsdag 2021 was een afwisseling van zon en wolken waar in de middag een uitviel. Warmer dan 5 graden werd het niet. Twee jaar geleden hadden we te maken met mistig weer dat op Oudejaarsdag al begon. Deze ging over in laaghangende bewolking, maar in de avond werd het opnieuw mistig. In combinatie met vuurwerk op middernacht werd op enkele plaatsen extreem dichte mist waargenomen. Nieuwjaarsdag bleef vervolgens de hele dag nevelig en mistig bij 3,5°C. In 2018 was de jaarwisseling naar 2019 zacht, somber en nat. Op het einde van Oudejaarsavond viel er namelijk buien bij een temperatuur van een graad of 8. Overdag was het droog en steeg het kwik nog bijna 10 graden onder een dikke wolkendeken. De zon hebben we niet kunnen zien. Nieuwjaarsdag 2019 was ook somber met soms een knipoog van de zon en wat lichte neerslag. Met 9 graden hield het zachte weer aan. 

Vier jaar geleden beleefden we toen een recordwarme Oudejaarsdag, maar die is dus inmiddels uit de boeken geschreven. De laatste twee dagen van die maand verliepen al boterzacht wat resulteerde in kwikstanden van 12,6°C en 14,2°C in Berkel-Enschot. De warmste 31 december noteerde Arcen met 14,5°C gevolgd door Gilze-Rijen met 14,3°C. Het was wel een herfstachtige en natte dag, waarbij er 13 mm werd opgevangen. Er stond veel wind en van tijd tot tijd viel er wat lichte motregen die in de middag overging in regen. De zon kwam er niet aan te pas. Op de eerste dag van 2018 zakte de temperatuur terug tot onder de 10 graden. De dag begon nog droog, maar in de loop van de middag begon het te regenen en dat hield aan tot in de nacht naar 2 januari. In 2016 verliep de overgang naar 2017 in een klein wereldje, net als twee jaar geleden. De hele Oudejaarsdag was het mistig en koud met maximaal 2 graden. Tijdens het vuurwerk zakte het kwik onder het vriespunt en was er nog steeds sprake van mist. Op Nieuwjaarsdag bleef het grijs en nevelig. In de middag loste het op, maar toen passeerde een dooifront wat resulteerde in ijzel op het einde van de middag. In de avond ging dat nog even door, gevolgd door sneeuwbuien overgaand in motregen. De zon hebben we tijdens deze twee dagen dan ook niet gezien. 

De jaarwisseling daarvoor was een stuk zachter met bijna 11 graden op Oudejaarsdag 2015 en 7 graden op Nieuwjaarsdag 2016. Het was prima weer met op beide dagen enkele uren zonneschijn en het bleef droog. De eerste dag begon met mist, maar die loste snel op. In de avond was het bewolkt geworden als voorbode voor de neerslag die de dagen erna zou vallen. In 2014-2015 hadden we een koude, maar droge jaarwisseling. Toen om middernacht het vuurwerk de lucht in ging lag de temperatuur net boven het vriespunt. Dat kwam vooral door de flinke opklaringen, waardoor het kon afkoelen. In de vroege ochtend van 1 januari 2015 vroor het uiteindelijk -0,9°C in Tilburg. Vervolgens kregen we een prachtige Nieuwjaarsdag voorgeschoteld, waarbij de zon de overhand had, maar met bewolking eindigde. Bij dit alles werd het zo’n 4 tot 5 graden en het bleef droog. Acht jaar geleden was het bewolkt en nat toen de jaarwisseling van 2013-2014 plaatsvond. Daarbij was het een graad of 5. In de ochtend klaarde het op en bleef het droog tot het einde van de middag. Tussendoor was er veel ruimte voor de zon en liep het kwik nog op tot 10,0°C op de eerste dag van 2014. Tegen de avond begon het te regenen die overging in buien. 

In 2013 liep het kwik op Nieuwjaarsdag naar 8 graden en was het tijdens de jaarwisseling licht wisselvallig. Op het einde van de middag klaarde het pas op en scheen de zon nog ruim een uur. De jaarwisseling van 2011-2012 gaf een nieuw neerslag- en warmterecord. Zowel op Oudejaarsdag als op Nieuwjaarsdag viel er geregeld wat motregen. Op de eerste dag van 2012 ging deze op het einde van de middag over in regen, regen en nog eens regen. Op vele weerstations werd het de natste Nieuwjaarsdag ooit. In Berkhout viel 35 mm en langs de kustgebieden viel meer dan 20 mm. Met deze neerslag werd ook zeer warme lucht aangevoerd, waardoor 1 januari 2012 in De Bilt de warmste Nieuwjaarsdag ooit werd sinds 1901. In De Bilt werd het 12,9°C en in Tilburg 13,2°C. Op veel plaatsen in Brabant werd het nog warmer, maar werd de 14 graden net niet gehaald. In Westdorpe (Zeeland) en Ell (Limburg) lukte dat wel met 14,1°C. Daarmee bleef het absolute warmterecord van 14,2°C waargenomen in 1916 in Vlissingen overeind. 

In 2011 kwam er een einde aan de eerste wintermaand en heel langzaam ook aan die bijzondere winter die niet meer terugkwam. Oudejaarsdag was echt een troosteloze dag met typisch dooiweer. De gehele dag was er sprake van motregen en in de avond gevolgd door mist met zicht tot 200 meter. Tijdens de jaarwisseling liep het zicht zelfs terug tot plaatselijk 50 meter. Het kwik schommelde rond het vriespunt en dat maakte het wel gevaarlijk op de wegen. De temperatuur liep overdag nog op naar een graad of 5. De jaarwisseling van 2009-2010 verliep wel in winterse sferen. De gehele dag van Oudjaar bleef het kwik onder het vriespunt en was er sprake van een ijsdag. Ook op Nieuwjaarsdag was daar in het midden van Brabant nog sprake van. De dag van 31 december 2009 was dan ook prachtig. De gehele dag scheen de zon. Zodra de zon op het einde van de middag onderging ontstond er mist en nevel. Dat hebben we de gehele avond en nacht gehouden zodat de jaarwisseling in wat nevelige sferen plaatsvond en dan heb ik het niet over de drank. Daarnaast was het ijskoud, want het kwik lag in de nacht tussen de -7 en -8 graden! Later nam de bewolking toe en viel er wat motsneeuw waar 2010 dan ook mee begon. 

Alhoewel er 13 jaar geleden geen records werden gebroken, was Oudejaarsdag in 2008 een van de koudste ooit. Vooral in delen van Drenthe vroor het overdag zelfs matig, met de hele dag temperaturen rond -6 graden. Maar ook in de Noordoostpolder en in Overijssel was het koud. Pas toen de mist later in de avond verscheen werd het op veel plaatsen ineens minder koud en steeg het kwik nog enkele graden. De laatste keer dat het zo koud was overdag in Nederland was begin januari in 2003. Het was toen nog een tikkeltje kouder met een 24-uurs gemiddelde van -9,6°C in het noordoosten van het land en -4,1°C op Texel. Ook in 1997, de laatste Elfstedenwinter, vroor het op een aantal dagen matig en bleef het soms midden op de dag nog 10 graden vriezen. 

In 2007 verliep Oudejaarsdag nat met in de ochtend en middag enkele buien. Door alle nattigheid was er zoveel vocht ontstaan dat in de avond nevel en mist ging ontstaan. Na het vuurwerk werd het zicht beperkt tot 100 meter en door smogvorming zelf beperkt tot 10 meter. Naast alle wind en neerslag werd er begin 2007 ook zeer zachte lucht aangevoerd. De thermometer liet op Oudejaarsdag 13,2°C en op Nieuwjaarsdag 12,7°C aanwijzen. 

In 2005 kregen we op Oudejaarsdag een heus Weeralarm doordat we precies in de overgangsfase zaten van koud naar zacht weer welke gepaard ging met sneeuw en ijzel. In 2003 hield de Nieuwjaarsnacht dezelfde weersomslag in. De wind ging steeds harder waaien en omdat het kwik in die nacht al onder het vriespunt dook voelde het extra koud aan. Zowel op Nieuwjaarsdag en de dagen erna kwam de temperatuur overdag niet meer boven het vriespunt uit en kregen we een reeks ijsdagen. Ook was de bewolking op 1 januari 2004 zo dik geworden dat daar sneeuw uitviel, vooral in het westen van Brabant. In 2000 en 2001 verliep de jaarwisseling eveneens met winterse trekjes. We begonnen in de Oudejaarsnacht met ijzel, maar deze ging vrij snel over in regen en dat bleef het ook doen de gehele Nieuwjaarsdag met 13 mm aan neerslag tot gevolg. Het jaar daarop (2001-2002) was het echt winters; op 30 december begon het al flink te sneeuwen en dat leverde een sneeuwdek op van 3 cm en dat witte tapijt bleef toen tot 6 januari liggen. Zowel op Oudejaarsavond als op Nieuwjaarsdag viel daarbij ook nog eens wat lichte sneeuw. Tijdens de jaarwisseling was het koud met –1,7°C en op 1 januari 2002 bleef het in Tilburg zelfs de gehele dag vriezen. 

De jaarwisseling is meestal kouder dan de kerstdagen: gemiddeld over een periode van meer dan vijftig jaar is de eerste januari ongeveer een graad kouder dan Eerste kerstdag. Maar in 2004 was dat anders: met de kerstdagen van 2003 werd het toen gemiddeld 4 graden in onze regio, maar op 1 januari 2004 zaten we in de zachte lucht met 8 tot 9 graden en werd het dus vier graden warmer! De jaarwisseling van vijftien jaar geleden was nog uitzonderlijker met hetzelfde principe: hogere kwikstanden met Nieuwjaar. Tijdens de kerstdagen van 2006 werd het namelijk gemiddeld een graad of 4 en toen werd het met Nieuwjaarsdag ruim 3x zoveel! Namelijk 12 tot 13 graden en zo’n groot verschil is toch bijzonder. Alhoewel het dit jaar waarschijnlijk nog erger wordt: 4 tot 5x warmer!!

Van alle nieuwjaarsdagen sinds 1901 waren er in De Bilt 55 vorstdagen, wat betekent dat de laagste temperatuur van die dag onder nul ligt. De laatste keer dat dit gebeurde was dit jaar (2021) met -3,5°C en in 2020 toen het in De Bilt -0,2°C werd. Zes keer was er strenge vorst van meer dan 10 graden onder nul, waarvan de koudste op 1 januari 1979 was met een diepvriestemperatuur van -16,9°C. In Leeuwarden werd het toen -19,3°C. Op 20 nieuwjaarsdagen bleef het de hele dag vriezen, de zogenaamde ijsdagen en dat maakten De Bilt voor het laatst mee in 1997 toen de thermometer op 1 januari in de middag -7,3°C aanwees. Het bleek zelfs de koudste Nieuwjaarsdag sinds 1901 te zijn. Plaatselijk bleef het overdag streng vriezen; in Maastricht en Twenthe was de hoogste middagtemperatuur op deze nieuwjaarsdag respectievelijk -12,3°C en -11,5°C! 

Het bijzondere aan de jaarwisseling van 1996-1997 was de windchill ofwel de gevoelstemperatuur. Door de snijdende oostenwind werd voor het gevoel een temperatuur van –17 tot –20 graden gemeten in De Bilt en in het noordoosten van het land zelfs –25 graden. Heel uitzonderlijk was de jaarwisseling van 1978-1979. Op Oudejaarsdag blies een stormachtige wind, ijzig koude lucht naar ons land. Het koufront ging zuidwaarts vergezeld van een sneeuwstorm en een temperatuurdaling tot -10 à -15 graden in de middag. De eerste dag van het nieuwe jaar begon in het noorden met 19 graden vorst en de hele dag bleef het overal 5 tot 10 graden vriezen. Een ijskoud begin dus van 1979. De sneeuwstorm waarmee 1978 afsloot was de zwaarste sinds 30 december 1962, toen ook veel wegen onbegaanbaar waren door sneeuwduinen tot drie meter hoogte. Op Oudejaarsdag 1962 stak opnieuw een harde oostenwind op waardoor de sneeuw nog meer ging stuiven en wegen versperde. Op Nieuwjaarsdag 1963 kwam de temperatuur in de Bilt niet hoger dan –5°C, het begin van één van de koudste maanden van de eeuw. Oudejaarsdag was in De Bilt sinds 1901 het koudst in 1923 (-16,9°C) en in 1908 (-16,1°C). 

Sneeuw, ijzel, regen, mist of storm hebben met de jaarwisseling de laatste jaren steeds aanleiding gegeven tot grote problemen. Nieuwjaarsdag 1993 begon met zeer dichte mist, smog en spiegelgladde wegen door aanvriezende mist. Het jaar 1993 eindigde met zware regen, die enorme overstromingen veroorzaakte en 1995 begon bijzonder slecht met zware sneeuwbuien, hevige windstoten, onweer en gladde wegen waarop zich talrijke aanrijdingen voordeden. Ook het jaar daarop waren de wegen met de jaarwisseling spiegelglad door ijzel.

Tenslotte wens ik iedereen een weergaloze jaarwisseling en een wervelend gezond 2022! Let goed op elkaar en blijf gezond in deze 2^e corona-jaarwisseling.

Weerspreuk van de week: 31 december-6 januari

 Schijnt de zon op de dag van Nieuwjaar,

dan wordt het een goed appeljaar.

 

 Wie op St. Genoveva (3 januari) snoeit,

diens boomgaard heel prachtig bloeit.

Weekendweersverwachting: 1-2 januari

 Zeer zacht begin van 2022 en nat op zondag 

Na een winters kerstweekeinde met sneeuw op 1^e kerstdag, als je tenminste heel vroeg opstond, en vorst op beide dagen zijn we ineens in de ‘tropen’ beland. Want wees de thermometer op 2^e kerstdag nog 3 graden aan met een gevoelstemperatuur van onder het vriespunt, vandaag en afgelopen nacht werd het ene na het andere warmterecord vermorzeld. Het werd zowel de warmste nacht als dag van 30 december ooit. De nachttemperatuur kwam namelijk uit op 13,1°C in Westdorpe en zo warm is het sinds 1901 nog nooit geweest. Alle weerstations braken hun eigen nachtrecord. Het vorige record stond op 30 december 1925 toen het in Maastricht 10,3°C werd. Maar dat is nog maar het begin van de dag, want de aanvoer van extreem zachte lucht kwam daarna pas flink op gang en ging door het dak. Er werden vanmiddag zelfs kwikstanden gemeten van 15 graden. Dat gebeurde in Eindhoven (15,5), Berkel-Enschot (15,4), Gilze-Rijen, Arcen en Volkel (ieder 15,3), Ell (15,1) en in Westdorpe waar het precies 15,0°C werd. Ook het record in De Bilt sneuvelde met 13,5°C en daarmee is het officieel ook de warmste 30 december ooit gemeten. Ook hier moeten we voor het oude record aldaar terug naar 1925 toen het bij het KNMI 13,0°C werd. Oorzaak van die warmte is een hogedrukgebied ten zuiden van ons, waarbij een krachtige stroming op gang kwam met aanvoer van oorspong subtropische lucht. En ook de komende 72 uur blijven we in die warmte zitten, want het hogedrukgebied weet van geen wijken. Daarom zullen we ook een zeer warme nacht gaan beleven, waarbij opnieuw warmterecords zullen sneuvelen. Dat record staat nu op 9,4°C waargenomen in 2006 in Hoek van Holland. Maar op vrijwel alle plaatsen komt de temperatuur de komende nacht niet onder de 10 graden uit. Tja, en dan de maximumtemperatuur van Oudjaarsdag. Deze komt uit op 13 tot 14 graden en plaatselijk kan het 15 graden worden. Vier jaar geleden werd het warmterecord al gebroken met o.a. 14,5°C in Arcen, 14,3°C in Gilze-Rijen en 13,7°C in De Bilt. Dit jaar zou dus opnieuw bijltjesdag kunnen worden op de laatste dag van 2021. 

Oudjaarsdag begint overigens met prachtig weer. De zon laat zich uitgebreid zien en is het met 12 graden in de ochtend zacht. In de loop van de ochtend komen hoge sluierwolken binnendrijven en deze wordt steeds dikker, waardoor de zon verdwijnt. Temperatuur loopt daarbij verder op tot een graad of 14 en plaatselijk 15 graden. Met een vrij matige tot krachtige zuidwestenwind waait het behoorlijk. Tijdens de jaarwisseling is het droog en is de temperatuur gezakt tot rond de 11 tot 12 graden. In het eerste weekeinde van 2022 verandert er weinig voor wat betreft de temperatuur. Het is aanhoudend te warm voor de tijd van het jaar, waarbij de thermometer waarden zullen laten zien van zo’n 13 graden. Nieuwjaarsdag ziet er daarbij prima uit met bewolking in de ochtend en opklaringen in de middag. Op zondag daarentegen is het wisselvallig en valt er af en toe wat regen. Na die neerslag beginnen de temperaturen eindelijk te dalen naar normale waarde op het einde van de week. Op maandag zitten we met 10 graden nog wel in de dubbele cijfers, maar op donderdag, Driekoningen, is het maximaal een graad of 5. Vanaf woensdag keert de vorst ook weer terug en dan met name aan de grond. Deze overgang naar normale temperaturen gaat wel gepaard met regen en buien. Vooral op dinsdag wordt veel neerslag verwacht. 

Prettig weekend!

Weersverwachting deze week: 27-31 december

 Boterzacht en nat einde van 2021 

We hebben een koude week achter de rug, waarbij het op vijf nachten heeft gevroren met twee maal zelfs matige vorst en dat is beneden de -5 graden. Sinds 13 februari is het niet meer zo koud geweest. Op vrijdag kwam daar een dip in toen de vorst volledig verdween en de temperatuur opliep naar bijna 10 graden. En toen kwam kerstavond. Vanuit het noordoosten stroomde koude lucht ons land binnen die verder naar het zuiden zakte. Tegelijkertijd kwam een neerslaggebied van het westen opzetten met zachte lucht. In onze regio begon het dan ook te regenen. Totdat de koude lucht aan het begin van de ochtend van Eerste kerstdag tegen de zachte lucht aanbotste. De regen ging in onze regio over in natte sneeuw waar Eerste kerstdag dus mee begon. Een sneeuwdek leverde dat niet op en het was nog te donker om het allemaal te kunnen zien. Gelukkig liet ik op dat moment de honden uit en kon ik het allemaal waarnemen, want sneeuwval tijdens de kerstdagen blijft speciaal. Toen het neerslaggebied over was getrokken bleef het de hele dag droog, maar zaten we wel in de koude lucht. Overdag werd het niet warmer dan 1 tot 2 graden. De hoogste temperatuur werd op Eerste kerstdag echter niet overdag gemeten, maar al in de nacht: Berkel-Enschot noteerde 5,9°C. Daarna daalde de temperatuur alleen maar. In de avond dook de temperatuur onder het vriespunt en tegen middernacht werd de laagste temperatuur van 25 december gemeten: -1,9°C. Ondertussen nam de wind overdag flink toe, waardoor het ijs- en ijskoud werd. De gevoelstemperaturen lagen ’s avonds in Midden-Brabant op -6 graden, maar in het noordoosten waar het al matig vroor kwam deze op sommige plaatsen al uit op -12 graden. En in de nacht naar de Tweede kerstdag is het met die wind nog kouder geworden tot -15. Het KNMI gaf dan ook een weerwaarschuwing uit in die regio voor extreme kou. In de weerhut zakte de temperatuur in Nieuw-Beerta tot -8,7°C. En voor dat weerstation is het op twee na laagste minimumtemperatuur op 26 december ooit sinds 1950. In 2000 en 1996 werd het namelijk nog kouder met respectievelijk -8,8°C en -10,7°C. In Tilburg vroor het ook, maar tot maximaal -3 graden. Een ijskoud begin dus van deze Tweede kerstdag en helemaal in het noorden van het land. De Waddeneilanden meldden om 10 uur vanochtend een gevoelstemperatuur van -11 tot -12 graden. Brrrrrrr. Maar zachte lucht is onderweg en we zien dat het kwik al begint op te lopen en vanmiddag op een graad of 4 zal uitkomen. Met die zachte lucht komt ook neerslag mee, waardoor het in de loop van de middag wat gaat regenen. In het noorden vriest het dan nog en is de kans op ijzel groot. 

Als de kerstdagen voorbij zijn is het ook gedaan met het winterweer. We komen namelijk in zeer zachte lucht terecht, waarbij de temperatuur met Oudjaarsdag kan oplopen tot 15 graden. Oorzaak is de constante aanvoer van depressies vanaf de Atlantische Oceaan, waardoor we in een zuidwestelijke stroming terechtkomen. De zon zullen we dan ook deze week amper zien. Het is de bewolking die overheerst, waaruit van tijd tot tijd wat regen valt. Op maandag loopt het kwik al op naar zo’n 9 graden en valt uit het wolkendek in de ochtend wat lichte (mot)regen. In de middag is het droog. Dinsdag wordt een regenachtige dag en kan er meer dan 10 mm vallen. Inmiddels is de temperatuur dan verder gestegen naar een graad of 11. Vervolgens gaan die waarden elke omhoog tot de laatste dag van het jaar als de thermometer de 15 graden zal aanwijzen. Daarmee zou het de warmste Oudjaarsdag worden ooit sinds 1901. Want de hoogste temperatuur op 31 december staat op 14,5°C waargenomen in Arcen in 2017. Woensdag en donderdag zijn ook grijs, waarbij we de paraplu bij de hand moeten houden. Oudjaarsdag daarentegen wordt de mooiste en dus warmste dag van de week. Zon en wolken wisselen elkaar af en het blijft droog. Ook Nieuwjaarsdag ziet er droog uit met wat zon. Wel doet de temperatuur dan een stapje terug en gaan we naar de 10 graden. 

Prettige week!

Kerstweer

Het worden bijzondere kerstdagen dit jaar, want we krijgen eindelijk weer eens een winterse kerst. Op kerstavond valt namelijk de kou binnen, waarbij het in de nacht gaat vriezen. Tegelijkertijd trekken neerslaggebieden over, waardoor de neerslag in de vorm van sneeuw gaat vallen. Op Eerste kerstdag kan het in de ochtend dan wel eens wit worden. Overdag schommelt de temperatuur rond het vriespunt. Op Tweede kerstdag wordt het iets zachter, waardoor de winterse neerslag steeds meer overgaat in regen en dat allemaal bij een graad of 3. De zon zullen we op beide kerstdagen niet zien. 

Kerstweer 2011-2020

Vorig jaar kende kerst twee gezichten: een zonnige en droge Eerste kerstdag gevolgd door een sombere Tweede kerstdag met in de loop van de middag wat motregen overgaand in buien in de avond. Daarbij lagen de temperaturen op normale waarden voor de tijd van het jaar. Twee jaar geleden beleefden we een sombere en natte kerst. De zon hebben we niet gezien en op beide kerstdagen viel er neerslag. Op Eerste kerstdag viel er van tijd tot tijd buien. Hierdoor werd het zo vochtig dat in de nacht en ochtend van Tweede kerstdag mist ontstond. Deze ging over in laaghangende bewolking, gevolgd door regen in de avonduren wat in Berkel-Enschot nog 4 mm opleverde. Daarnaast verliepen de kerstdagen zacht met bijna 10 graden op de 25e. Een dag later was het met 6 graden wat frisser. In 2018 keerde tijdens de kerstdagen het droge en koude weer terug. Want de dagen ervoor was het behoorlijk zacht. In Brabant werd bij de start van de winter de op één na warmste 21e december ooit geregistreerd met 13 tot 14 graden. Nu moesten we het doen met kwikstanden van 7 graden op Eerste kerstdag en slechts 4 graden een dag later. Daarbij vroor het in de ochtend op beide kerstdagen licht. Het bleef droog en de zon zagen we alleen op 25 december. 

Kerst 2017 liet een wisselend weerbeeld zien. Van een overwegend droge, zachte Eerste kerstdag gingen we naar een onstuimige en frisse Tweede kerstdag. Net als in 2015 en 2016 verliep de kerst zacht, waarbij op 25 december het kwik naar de 9 graden ging. Maar van zonneschijn was geen sprake. Een dag later was het een graad of 7 en kwam de zon in de loop van de ochtend al door. Het was voor het gevoel echter wel fris als gevolg van de stevige wind die waaide. In 2016 waren de kerstdagen eveneens onstuimig, grijs, nat en zacht. Met een stevige wind uit het zuidwesten werd namelijk zeer warme en vochtige lucht aangevoerd. In De Bilt en Tilburg werd het zelfs de op twee na warmste kerst ooit waargenomen met op Eerste en Tweede kerstdag respectievelijk 11,7°C en 11,8°C. Heel bijzonder is dat deze kwikstanden niet overdag werden gemeten, maar die van 25 december op het einde van de avond en die van 26 december aan het begin van de nacht. 

Het jaar daarvoor, in 2015, hadden we de warmste kerst ooit sinds 1901. De Bilt noteerde op Eerste kerstdag een maximum van 14,0°C en op Tweede kerstdag 14,4°C. Op de tweede plaats staat 1997 met 12,8°C, gevolgde door 2016 met 11,7°C en 1974 toen het 11,5°C werd. December 2015 was al een lenteachtige maand en de warmste sinds 1706 en de kerstdagen deden daar ook aan mee. Het weerbeeld was verschillend op beide dagen. Op Eerste kerstdag was het somber en nat met wat lichte regen, maar een dag later was het droog en zonnig en scheen de zon 5 uur lang in Berkel-Enschot. Met temperaturen van 13,6°C en 14,6°C was het ook in onze regio de zachtste kerst ooit. 

In 2014 verliep Eerste kerstdag nat met een aantal buien in de middag. In de nacht naar de 26e vielen er opnieuw een paar, maar overdag bleef het droog. Met kwikstanden van 7 en een dag later van 5 graden was het een normale kerst. Op 27 december viel regen die in de nacht overging in sneeuw. Er viel zoveel sneeuw dat aan het begin van de avond in Berkel-Enschot een sneeuwdek van 11 cm werd gemeten. Net te laat dus om de kerstdagen van 2014 wit te laten verlopen. Vervolgens 2013, waarbij kerst precies tussen twee stormdepressies in viel. Daardoor was het zowel vóór als ná de kerstdagen onstuimig met veel regen en wind. We zagen het aan de barometer die in de nacht van 24 op 25 december daalde naar 983 hPa en dat is zeer laag. Maar tijdens de feestdagen zelf was het best aardig weer. Het werden zelfs de beste dagen van die week. Na de storm in de nacht van 23 op 24 december (IJmuiden meldde een zware storm, windkracht 10, en Vlieland had windstoten van orkaankracht met 119 km/u) was het uitwaaien richting kerstavond. Zowel op Eerste als Tweede kerstdag nam de wind steeds meer af en bleef het droog. Af en toe zagen we zon nog doorkomen en de temperaturen lagen tussen de 7 en 9 graden. Na de kerst kregen we de volgende storm over ons heen met veel regen en wind. In 2011 en 2012 overheerste de bewolking tijdens de kerstdagen, waaruit wat regen of een enkele bui viel en de temperaturen rond de 10 graden schommelden. De zon liet zich af en toe zien, maar het grijze weer had de overhand. In 2012 speelde de wind ook een rol en was matig tot vrij krachtig, vooral op Eerste kerstdag. Sinds 2010 zijn de kerstdagen allemaal normaal tot zacht verlopen, maar daarvoor was het koud. 

Witte Kerst 2009-2010

Wat een belevenis in 2010: een echte Witte Kerst en de mooiste ooit met 16 cm aan sneeuwdek bij een temperatuur van rond het vriespunt overdag. Die sneeuw viel overigens ruim een week van te voren. Berkel-Enschot registreerde in de avond van 19 december al 14 cm wat uitgroeide tot maximaal 16 in de ochtend van 24 december. Op 23 en 24 december sneeuwde het langdurig in vooral het zuidoostelijk deel van het land. Op veel plaatsen viel 5 tot soms ruim 10 cm sneeuw extra wat daar een sneeuwdek opleverde van 30 tot 40 cm! De stevige wind veroorzaakte plaatselijk stuifsneeuw en veel overlast. Kerst verliep in het grootste deel van het land wit. In De Bilt was het daarmee de 8e Witte Kerst sinds 1901. Nadeel was wel dat de grens tussen vorst en dooi tijdens de kerstdagen over het land pendelde wat leidde tot gladheid door ijzel en winterse buien. 

Net als in 2010 mocht 2009 ook een Witte Kerst bijschrijven alleen was deze zeer omstreden. Het was ontzettend spannend of het toen ging lukken. Dat kwam niet alleen door de invallende dooi, maar vooral door het criteria waarop gemeten moesten worden. De meesten gingen ervan uit dat de waarnemingsperiode voor een Witte Kerst ligt tussen 7.00 uur op Eerste kerstdag en 19.00 uur op Tweede kerstdag. Indien dit inderdaad aangehouden zou worden dan zou het niet gehaald zijn. In ieder geval zeker niet in Berkel-Enschot, waar op het einde van middag sprake was van een gebroken sneeuwdek. De officiële criteria van het KNMI die geldt voor een Witte Kerst is dat alleen op beide kerstochtenden er een gesloten sneeuwdek moet zijn. In de ochtend van Tweede kerstdag lag er in onze regio nog een gesloten sneeuwdek van 1,5 cm. Aangezien daar op Eerste kerstdag ook al 6 cm lag, kon ook Berkel-Enschot in 2009 toch een Witte Kerst bijschrijven. Een mooie kerst was het echter niet in 2009. In de kerstnacht trad vooral in de noordoostelijke helft van het land gladheid op door ijzel. Op de ochtend van Eerste kerstdag werd het in vrijwel het hele land glad door opvriezing en sneeuw. Een gebied met sneeuwval trok op de ochtend van Eerste kerstdag over het land zodat velen wakker werden met sneeuw. Dat leverde opnieuw een aantal centimeters op. De sneeuw ging over in regen waarna het in een groot deel van het land geruime tijd regende (Tilburg 11 mm). Op Tweede kerstdag was het zonnig, maar gladheid in de ochtend zorgde opnieuw voor problemen. 

Warm

Rond de kerst treedt normaal gesproken een stijging van de temperatuur op, wat ook wel kerstdooiweer wordt genoemd. Zo was in 1977 de vooravond van kerst voorjaarsachtig met in ons land temperaturen van 15 à 16 graden. Meestal ligt de temperatuur op deze dagen tussen 5 en 10 graden en sinds 1901 werd het in De Bilt op de Eerste kerstdag zeventien keer minstens 10 graden. Zoals in 2002 toen De Bilt op 25 december 11,1°C noteerde en een dag later werd het zelfs 11,2°C. In 2012 en 2011 was het respectievelijk 10,5°C en 10,6°C. De warmste Eerste kerstdag was die van 2015 toen het kwik naar de 14,0°C ging. De op één na warmste Eerste kerstdag beleefden we in 1997 toen in De Bilt een temperatuur van 12,8°C werd gemeten; in Woensdrecht en Oost-Maarland werd het zelfs 14,5°C. 

Koud

Kerstdagen met vorst zijn in de minderheid: negen keer bleef het in De Bilt sinds 1901 op Eerste kerstdag de hele dag vriezen (voor het laatst in 1994), terwijl Tweede kerstdag veertien maal een zogenaamde ijsdag was. Zeven keer waren allebei de kerstdagen ijsdagen, het laatst in 1970. Strenge vorst van minstens 10 graden vorst is in de laatste 56 jaar met kerst niet meer voorgekomen. De laatste keer gebeurde dat in 1964: in De Bilt werd op Eerste en Tweede kerstdag respectievelijk -11,4°C en -12,2°C gemeten, maar overdag kwam het kwik boven nul uit. Bovendien viel toen 10 tot 15 centimeter sneeuw en voor het vierde achtereenvolgende jaar kon er met kerst op natuurijs geschaatst worden. Voor schaatsers was vooral 1961 fraai: na strenge vorst in de nacht bleef het op beide kerstdagen enkele graden vriezen bij zonnig weer en met weinig wind. Het ijs lag er goed bij. In 1938 ging Nederland met kerst massaal op de schaats: het vroor matig tot streng, de zon scheen volop en er lag een dik pak sneeuw. De temperatuur kwam toen in De Bilt op Tweede kerstdag niet hoger dan -4,6°C, de laagste middagtemperatuur ooit met kerst gemeten. 

Neerslag

Slecht weer was het op Eerste kerstdag 1947, toen viel in De Bilt 29 mm en een dag later nog eens 13. Tweede kerstdag 1985 viel totaal in het water met 36 mm regen in 17 uur tijd. Vanaf 1906 zijn in De Bilt 28 Eerste kerstdagen droog verlopen. 

IJzel

In 1994 was kerst voor het eerst in bijna tien jaar winters met 's ochtends matige vorst. Die kerst is de geschiedenis ingegaan als Gladde Kerst. Vooral op de avond van Eerste kerstdag viel regen op een bevroren ondergrond (ijzel) waardoor de wegen ijsbanen werden. Zo'n spekgladde kerst hadden we ook in 1933, maar toen waren de gevolgen natuurlijk minder ernstig door weinig verkeer: uit de drie grote steden werden honderd ongevallen gemeld. Met kerst 1994 was het aantal ongevallen niet te tellen en vielen er twaalf doden en tientallen gewonden. De weinige sneeuw die met kerst 1995 viel gaf ook aanleiding tot verschillende ongevallen. 

Onweer en luchtdruk

In 1999 werden we in de kerstnacht wakker geschud door onweer met in totaal 12 donderslagen, waarbij de luchtdruk bijzonder laag was: 987 hPa. In de loop van Eerste kerstdag zakte deze nog verder weg tot 982 hPa. 

Sneeuw

In het jaar 2000 hadden we een perfect weerscenario voor de kerst: op kerstavond ging het lichtjes sneeuwen en dat ging bijna de gehele nacht door wat in de ochtend op Eerste kerstdag leidde tot een dun sneeuwlaagje van een halve centimeter. Daarna smolt de sneeuw op veel plaatsen weg, waardoor er tijdens die kerstdagen geen aaneengesloten sneeuwdek ontstond en dan mochten we ook niet spreken van een Witte Kerst. In 2001 viel op 24 december ook sneeuw; helaas was deze ’s avonds weer snel verdwenen. Maar twee dagen later, op Tweede kerstdag, was het raak: het sneeuwde de gehele dag wat resulteerde in een sneeuwdek van 4 cm! De laatste Witte Kerst, met op beide dagen een aaneengesloten sneeuwdek in De Bilt, maakten we in 2009 en 2010 mee; het was de zevende en achtste Witte Kerst sinds 1901. In 1985, 1986, 1993, 1995, 2000, 2001 en 2005 viel slechts op één van beide feestdagen sneeuw, die snel weer verdween. 

Storm

Net als een Witte Kerst, is ook een kerststorm vrij bijzonder. Sinds het begin van de metingen is het slechts 6 keer tot een kerststorm gekomen, dat is minder vaak dan een Witte Kerst. In 1999 stormde het Eerste kerstdag op de Wadden en langs de westkust. Daarbij werden zeer zware windstoten gemeten van 115 km/u. De zwaarste kerststorm ooit hadden we in 1913. Op Tweede kerstdag werd in Vlissingen een volle windkracht 10 gemeten. In 2016 kwam het net niet tot storm. Wel stond op de Wadden een stormachtige wind (windkracht 8) en kwamen zware windstoten voor van 97 km/u. 

Tenslotte wens ik iedereen weergaloze kerstdagen toe!!

Weerspreuk van de week: 24-30 december

 

Met Kerstmis sneeuw,

belooft met Pasen klaver.

 

Een donkere december betekent een goed jaar,

een natte maakt het onvruchtbaar.

 

Kerstweekendweersverwachting: 25-26 december

 Winters kerstweekeinde met sneeuw op 1^e kerstdag 

Koning Winter liet zich meteen gelden toen hij op de 21e zijn intrede deed. Het begon al op maandagavond toen het begon te vriezen en dat zetten in de nacht naar dinsdag verder door. En hoe. In De Bilt dook de temperatuur in de vroege ochtend naar -5,5°C en dat betekent de eerste officiële matige vorst van het winterseizoen. Overigens werd op 11 december dit plaatselijk al gehaald: Eelde noteerde als enige toen -6,6°C. Nu gebeurde dat twee dagen geleden op veel meer plaatsen. De koudste plaats was Eelde met -6,8°C gevolgd door Twenthe en Hupsel met respectievelijk -6,5°C en -6,0°C. In onze regio werd met -5,1°C in Berkel-Enschot en -5,9°C in Gilze-Rijen ook matige vorst geregistreerd. De laatste keer dat dit onze regio plaatsvond was in de ochtend van Valentijnsdag toen Berkel-Enschot -8,4°C noteerde. Aan de grond vroor het afgelopen dinsdag op 10 cm hoogte nog harder tot -9,4°C in Hupsel en -9,3°C in Eelde. Overdag werd het op de eerste astronomische winterdag niet warmer dan 3 tot 4 graden. En toen volgde de koudste nacht van deze week, waarbij het vrijwel overal had gevroren tot op de Waddeneilanden toe. Arcen had met -7,0°C de laagste temperatuur. Maar ook in Twenthe en Woensdrecht was het met -6,9°C bitterkoud. Tilburg had nog -5,7°C en Gilze-Rijen en Volkel -6,7°C. Aan de grond vroren de keien uit de grond, want in Eelde vroor het op 10 cm hoogte zelfs streng: -10,2°C. Daar bleef de kou de hele woensdag hangen en kwam het kwik niet boven het vriespunt uit. We spreken dan van een ijsdag en dat gebeurde op zes weerstations, waarbij Eelde het koudst was met een maxima van -0,8°C. De laatste keer dat we een ijsdag konden noteren was op 13 februari toen het in vrijwel het hele land bleef vriezen tot -2,7°C in Hoogeveen. In het midden van Brabant steeg het kwik gisteren naar +1,2°C en zo koud overdag hebben we sinds die 13e februari niet meer gehad, want toen registreerde Tilburg -0,7°C. Afgelopen nacht stroomde vanuit het westen een neerslaggebied over het midden en noorden van het land. En aangezien het daar nog steeds vroor ontstond op veel plaatsen ijzel en viel de neerslag in de vorm van ijsregen en lichte (mot)sneeuw. Het gevolg was spekgladde wegen en het KNMI gaf in de vroege ochtenduren meteen code oranje uit voor boven de rivieren. In onze regio was daar geen sprake van omdat er geen neerslag viel. Daarvoor in de plaats bleef het bewolkt, waarbij in de middag een aantal opklaringen verscheen. De temperatuur liep daarbij op naar zo’n 4 graden. En het wordt de komende uren nog zachter en kan in de nacht verder stijgen naar 7 tot 8 graden. In Den Helder was het om 19:00 uur al 8,7°C. Uit de bewolking valt af en toe wat lichte regen of motregen. Oorzaak is een depressie bij Denemarken die naar het oosten trekt en zachte lucht aanvoert. 

Vrijdag wordt een bewolkte en druilerige dag met van tijd tot tijd wat regen. Met zo’n 9 graden is het zacht voor de tijd van het jaar. Wat een verschil met de afgelopen dagen. Maar de kou laat zich zo maar wegjagen en zet vanuit het noorden op kerstavond de aanval in. Daar gaat het op het einde van de avond al vriezen en die koude lucht zakt langzaam naar het zuiden. In onze regio gaat het in de nacht vriezen en tegelijkertijd trekken neerslaggebieden over. De regen gaat dan steeds verder over in sneeuw die wel eens zou kunnen blijven liggen. Kortom, als we de gordijnen op zaterdag, eerste kerstdag, opendoen zou het wel eens een witte wereld kunnen zijn of worden. Want de hele ochtend blijft het sneeuwen. In de middag valt er nog een enkele sneeuwbui en schommelt de temperatuur overdag rond het vriespunt. Deze neerslag hangt samen met een aanval van zachte lucht vanuit het zuiden. Op 2e kerstdag drukt deze verder door en langzaam beginnen de temperaturen te stijgen. De buien die vallen gaan dan langzaam over van natte sneeuw in regen. Daarbij wordt het een graad of 3 bij een matige oostenwind. 

Na het kerstweekeinde gaan we over op zacht en nat winterweer. Dinsdag lijkt daarbij een uitzondering te zijn. Het blijft dan droog en we zien af toe de zon. Maar voor alle andere dagen is het somber en valt er elke dag wel regen. Het kwik stijgt daarbij naar 10 tot 11 graden, waarmee 2021 zal eindigen. 

Prettig weekend!

Winter begint

Terwijl de meteorologische winter al op 1 december van start is gegaan begint de astronomische winter pas morgen om 16:59 uur. En 21 december is ook de datum dat het winterseizoen meestal aanvangt. Maar het kan ook een dag later, zoals twee jaar geleden en in 2010, 2011, 2014 en 2015. En soms gebeurt het zelfs een dag eerder, maar dan zullen we lang moeten wachten. Want pas in 2080, 2084, 2088, 2092 en 2096 begint het winterseizoen al op 20 december. 

De verschillen in tijdstippen en soms ook data zijn het gevolg van het feit dat het kalenderjaar geen geheel aantal dagen telt én van het invoeren van een schrikkeldag. Zodra we het over astronomie hebben, hebben we over onze planeten en het heelal. De astronomische winter begint altijd als de zon loodrecht boven de Steenbokskeerkring staat en dus voor onze regio het laagst boven de horizon. De zon komt in Midden-Nederland dan op om ongeveer 08:46 uur en gaat om 16:30 uur in de middag weer onder. Deze astronomische winter zal overigens eindigen op 20 maart 2022 om 16:33 uur. Op dat moment staat de zon dan precies boven de evenaar en begint in die tijd van het jaar voor ons de lente.

Het begin van de winter betekent dus de kortste dag van het jaar, maar dat houdt niet in dat de zon dan het laatst opkomt en het vroegst ondergaat. Al vanaf 13 december gaat de zon namelijk al later onder en pas op 30 december blijft het 's ochtends het langste donker. Dat komt doordat de aardbaan rond de zon niet cirkelvormig is, waardoor de zon in de winter iets sneller beweegt dan in de zomer. Het gevolg is dat de zon nu dagelijks iets later door het zuiden gaat. Ook is de daglengte (het verschil in tijdstip van opkomst en ondergang van de zon) afhankelijk van de geografische breedte. Zo heeft Zuid-Frankrijk al op 9 december de vroegste zonsondergang en de meest late zonsopkomst op 3 januari.

De seizoensverschillen vinden hun oorzaak in de schuine stand van de as waar de aarde om draait. Hierdoor staat de zon op het Noordelijk Halfrond in de winter lager boven de horizon dan in de zomer. De zon beschrijft 's winters een kortere baan boven de horizon dan 's zomers en is vooral daardoor maar weinig uren zichtbaar. Hoe noordelijker, hoe korter de zon boven de horizon staat. In het gebied ten noorden van de Poolcirkel is de zon in deze periode gedurende een paar maanden in het geheel niet zichtbaar. Zelfs binnen de grenzen van ons eigen land is dat verschil in daglengte al merkbaar: op de kortste dag van het jaar duurt de dag in het uiterste noorden Nederland ongeveer 20 minuten korter dan in het uiterste zuiden.

Om praktische redenen en volgens internationale afspraken gebruiken weerkundigen voor het berekenen van klimatologische gemiddelden een andere seizoensindeling. De Societas Meteorologica Palatina, een van de eerste internationale weerorganisaties onder leiding van de Duitse keurvorst Karl Theodor besloot in 1780 om steeds drie opeenvolgende kalendermaanden als één seizoen te beschouwen en dat is nog steeds zo. Zo kunnen de seizoenen over de jaren heen beter met elkaar vergeleken worden. Volgens de klimatologische indeling is de winter dus al op 1 december begonnen en duurt dit seizoen tot en met 28 februari 2022. We spreken hier dan ook van de meteorologische winter.

Weersverwachting deze week:20-24 december

Koud met mist en opklaringen. Vanaf donderdag overgang naar …

Het is maar een troosteloze bende deze maand. Van de 18 dagen liet de zon zich in Berkel-Enschot maar op acht dagen zien, waarbij 7 en 16 december nog de zonnigste waren met ieder zo’n 5 zonuren. Dat betekent dat we tot nu toe 10 zonloze dagen hebben gehad en daarmee wordt nu al het stationsrecord geëvenaard van 2008. In totaal heeft de zon nu 25 uur geschenen. Over de hele decembermaand mogen we in onze regio op 59 uren zonneschijn rekenen. Het zijn hogedrukgebieden die dit allemaal veroorzaken. Normaal gesproken zou dat mooi en zonnig weer opleveren, maar dat krijg je alleen als er droge lucht wordt aangevoerd. En dat zien we als het hogedrukgebied bijvoorbeeld boven Scandinavië komt te liggen. Deze keer is het omgekeerd en dat heeft te maken met de ligging van het hogedrukgebied die zich boven de Britse Eilanden bevindt. Nu wordt er namelijk vochtige lucht aangevoerd vanaf de Noordzee en ontstaat er mist overgaand in laaghangende bewolking, waaruit wat motregen valt. Die bewolking kan zich niet oplossen omdat het hogedrukgebied dit tegenhoudt en als een soort deksel fungeert. In de weerkunde noemen we dat inversie. Ook op deze zondag hebben we daar veel last van en loopt de temperatuur op naar 9 graden. Door alle bewolking zijn we ook in zacht weer beland, waarbij we de afgelopen week al vier dagen hebben gehad met dubbele cijfers. De nachten zijn daarbij allemaal vorstvrij verlopen. 

Maar het weer gaat veranderen. Het hogedrukgebied schuift namelijk op naar het noorden, waardoor er een oostelijke stroming ontstaat met aanvoer van droge lucht. De maandag begint nog grijs met wat motregen, maar al snel begint het op te klaren. Het wordt droog en langzaam stroomt koude lucht Brabant binnen. Overdag wordt het nog een graad of 7, maar in de loop van de avond worden de opklaringen breder en tegen middernacht kan het al gaan vriezen. Vervolgens ontstaat in de nacht naar dinsdag dichte mist die dus kan aanvriezen. En dan is het oppassen geblazen. De dinsdag kan dan met gladheid beginnen en in een nevelige wereld. En of de mist ook gaat oplossen is nog maar de vraag. De zon probeert er alles aan te doen om het weg te branden. Blijft de mist hangen dan kan er plaatselijk sprake zijn van een ijsdag, ofwel de hele dag komt de temperatuur niet boven het vriespunt uit. Maar komt de zon erdoor dan wordt het een graad of 2. Het zal dan echt als winter aanvoelen. En dat komt mooi uit omdat de zon op 21 december dan precies boven de Steenbokskeerkring staat en dat betekent dat de astronomische winter dan van start gaat. Op woensdag gaat het hogedrukgebied aan de wandel en zet koers naar het zuidoosten van Europa. De wind draait naar het zuiden, maar we zitten nog steeds in de koude lucht. In de ochtend vriest het dat gepaard kan gaan met mist en overdag ligt het kwik rond het vriespunt. Inmiddels ligt boven de Atlantische Oceaan een depressie en het lijkt de bekende kerstdepressie te worden waar we vrijwel elk jaar mee te maken krijgen. Op donderdag raken de randen van dit lagedrukgebied al onze regio. De neerslag die er in de loop van de dag dan gaat vallen krijgen dan een winters karakter omdat het niet warmer dan 3 graden zal worden. 

En dan lopen de weermodellen richting de kerstdagen flink uit elkaar en passen zich zelfs om de paar uur aan. Dat komt omdat er rond deze feestdagen een gevecht gaat plaatsvinden tussen de kerstdepressie en een hogedrukgebied in het oosten. Het kan echt alle kanten op met kans op zowel een zachte als koude kerst. Het Amerikaanse model geef duidelijk aanvoer van zachte lucht aan met hoge temperaturen voor de kerstdagen. Maar andere modellen wisselen constant met hun verwachtingen. Sommige geven zelfs een tweedeling aan met koud weer in het noorden van het land en zacht weer in het zuiden. Kortom, we zien het wel. De komende dagen zal het wel wat duidelijker worden. Wat wel zeker is dat Koning Winter vanaf dinsdag komt binnenlopen. En of hij dan blijft is onzeker. 

Prettige week! 

Weerspreuk van de week: 17-23 december

 

December vol mist,

geeft goud in de kist.

 

Als met St. Thomas (21dec.) de dagen gaan lengen,

beginnen de nachten te strengen.

 

Weekendweersverwachting: 18-19 december

 Zacht en grijs met op zondag wat lichte neerslag 

Deze week stond in het teken van de donkere dagen voor kerst. De zon hebben we alleen op deze donderdag gezien en gisteren heel even een knipoog. Maar vanaf afgelopen zondag tot en met woensdag was het grijs en bewolkt en dat betekent dus vier zonloze dagen achtereen. Hiermee komt het totaal zonloze dagen deze maand al op 8. Normaal mogen we voor december op 12 van zulke dag rekenen. De laatste keer dat het zo somber was gebeurde begin dit jaar. Van 2 tot en met 8 januari zagen we namelijk geen enkele zonnestraaltje, waarmee 2021 troosteloos begon. Ondanks dat er de afgelopen dagen geen zonneschijn te zien was bleef het zacht voor de tijd van het jaar. Vorst had geen kans doordat er in de nacht veel bewolking hing en overdag werd het 10 tot 11 graden. Vandaag kregen we totaal ander weer en was het genieten geblazen. Na het optrekken van de mist scheen de zon volop, afgewisseld met wat wolken, en liet daarbij het kwik stijgen naar een graad of 12. Overigens leverde dat geen dagrecord op, want de warmste 16e december ooit is uit 1989 toen de temperatuur in onze regio naar de 15 graden ging. Het komt wel op de 4e plaats van warmste 16e december ooit sinds 1951. In het oosten en noordoosten werd het vandaag slechts 8 tot 9 graden en soms onder een dikke laag mist. Inmiddels is deze mist zich aan het uitbreiden tot over het midden van het land en in Zeeland. Ook onze regio zal de komende uren aan de beurt komen. Daarbij wordt de mist dikker en dikker en daarom heeft het KNMI voor Tilburg en omstreken code geel afgekondigd. Pas in de loop van vrijdagochtend verdwijnt de mist. Temperatuur zakt de komende nacht tot zo’n 5 graden. 

De vrijdag begint dus in een kleine wereld, waarbij sprake kan zijn van dichte mist. Let erop als je morgenvroeg de deur uitgaat. In de middag is de mist verdwenen, maar wat er dan overblijft is alleen maar bewolking Bij dit alles wordt het een graad of 9. Oorzaak van dit troosteloze weer is een hogedrukgebied waar het centrum vlakbij in onze buurt ligt en zachte lucht aanvoert. Kijk maar eens naar de barometer die bijzonder hoog staat. Hierdoor valt de wind weg en dan kan er gemakkelijk nevel en mist ontstaan. Op vrijdag ligt het hogedrukgebied boven de Britse Eilanden en daar blijft daar tot en met zaterdag hangen. Dat betekent we ook op zaterdag rekening moeten houden met dichte mist in de ochtend, bewolking in de middag en dat allemaal bij 9 graden. Daarna wordt het hogedrukgebied naar het noorden geduwd als gevolg van een tweetal depressies: een op de Atlantische Oceaan en een boven Rusland. Dit gaat op zondag gepaard met veel bewolking waar wat motregen uit kan vallen. Opnieuw zal de barometer 9 graden aanwijzen. 

Na het weekeinde is het tijd voor winterjas, handschoenen en muts want we gaan de winter in. Precies in de week dat op 21 december de astronomische winter van start gaat, en het weer houdt zich daar dus aan. Op maandag overdag is het nog maar een graad of 5 en op het einde van de week liggen deze rond het vriespunt. We zullen ook wat vaker de zon zien. Vervolgens verlopen de nachten vanaf dinsdag met lichte vorst. Tot en met donderdag lijkt het droog te blijven, maar vanaf Kerstavond komen storingen steeds dichterbij. Op eerste Kerstdag ligt een depressie precies boven onze regio en gaat er winterse neerslag vallen. Op tweede Kerstdag koerst een nieuwe depressie onder ons door en dan komt een noordoostelijke stroming op gang met aanvoer van  ijskoude lucht. IJsdagen liggen na de kerstdagen dan in het verschiet en ook matige vorst en wellicht strenge vorst in de nachten. Het is nog ver weg, dus er kan nog van alles gebeuren. Maar dat het kouder wordt is wel zeker. Eerst maar eens door het zachte en grijze weekeinde doorkomen.

 

Prettig weekend!

Herfst 2021: zeer zacht, vrij droog en zonnig

Van heerlijk nazomeren in september tot ruitenkrabben in november. De herfst liet zich als overgangsseizoen van verschillende kanten zien. Over het algemeen was het een zeer zachte herfst die in de top-10 kwam van warmste herfstseizoenen ooit. We konden de eerste officiële vorst aan de grond noteren en later ook in de weerhut. Daarnaast was het een droog herfstseizoen. Maar als er buien vielen dan was er soms sprake van noodweer dat gepaard ging met hagel, onweer en windstoten. Er werden zelfs twee tornado’s geregistreerd. Ook viel in deze herfst de eerste sneeuw van het seizoen. Tenslotte beleefden we een zonnige herfst.

 

TEMPERATUUR

Met een gemiddelde etmaaltemperatuur van 11,6°C tegen een langjarig gemiddelde van 10,9°C was de herfst zeer zacht. Het komt zelfs op de zesde plek van zachtste herfstseizoenen ooit sinds 1901. Alle drie de herfstmaanden waren in De Bilt warm. Uitschieter daarbij was de uitzonderlijk warme september die meer dan één graad warmer was normaal (15,9°C tegen een langjarig gemiddelde van 14,7°C). Ook oktober was zachter dan normaal met een gemiddelde van 11,6°C tegen 10,9°C. November was iets zachter met 7,4°C tegen 7,0°C normaal. In totaal werden er bij het KNMI 22 warme dagen van minstens 20 graden geteld, waarvan er drie de zomerse grens van 25 graden bereikte. Normaal mogen ze daar maar op 14 warme dagen rekenen, waarvan er 2 zomers zijn. Daarnaast had het ook op twee dagen gevroren, tegen normaal 6 vorstdagen. 

In Berkel-Enschot kwam de gemiddelde etmaaltemperatuur uit op 12,1°C tegen 11,9°C normaal over de periode 1998-2020. Overdag werd het gemiddeld 16,3°C en in de nachten was dat 7,8°C gemiddeld. De warmste herfstdag was die van 8 september toen het kwik naar de 29,3°C ging. In totaal werden 25 warme dagen geteld en 6 zomerse dagen. Maar deze herfst kende ook koude periodes en dan vooral eind november. Zo werd op 28 november de koudste herfstdag genoteerd met 4,9°C en de koudste nacht was die nacht ervoor van 26 op 27 november toen de temperatuur zakte tot -2,1°C. 

De herfst begon meteen warm en kregen we vanaf 2 september te maken met temperaturen die steeds de 20 en soms ook de 25 graden overschreden. Pas op de 20e dook de temperatuur er weer onder. Op 3 september werd het gelijk al zomers met in Tilburg 26 graden. Dat gebeurde daar ook van 5 tot en met 9 september ofwel vijf dagen achtereen en dat noemen we een nazomerse periode. In De Bilt bleef het beperkt tot drie zomerse dagen achtereen en dat vond plaats van 7 tot en met 9 september. In oktober en november werden geen zomerse dagen meer gemeten. In die periode werd op de 8e de warmste herfstdag van het seizoen geregistreerd: Nieuw-Beerta registreerde 28,5°C. De dagen erna deed de temperatuur een stapje terug, maar de warmte met minstens 20 graden hield aan tot en met de 27e. Alleen op 20 september werd het flink wat koeler: Hupsel en Twenthe noteerde respectievelijk 15,4°C en 15,5°C. Dat betekent dat de kou in de lucht zat en als het dan ’s nachts helder werd koelde het nog verder af. Het koudst werd het op 21 september met plaatselijk maar een graad of 3. Op 10 cm hoogte dook het kwik in Woensdrecht net onder het vriespunt met -0,2°C. En daarmee was het de ‘eerste vorst aan de grond’ van het seizoen. September eindigde overdag koud met temperaturen die rondom Tilburg op slechts 14 tot 15 graden lagen. Daarbij waaide het behoorlijk wat de gevoelstemperatuur op 12 graden bracht en dat scheelde een jas. Het is ook niet zo gek dat veel mensen voor het eerst na de zomer de verwarming weer aandeden. Maar nog kouder was het in Hoogeveen, Heino en Eelde waar het 12,5°C werd en met die wind was het voor het gevoel daar een graad of 10. Brrrr. 

De maand oktober begon prima met in de eerste vijf dagen hoge temperaturen van 17 tot 18 graden. Op de 6e werd het koeler en niet warmer dan 13,3°C in Berkel-Enschot. Door al het vocht kregen we een aantal dagen met mist te maken die op 7 oktober in het oosten heel hardnekkig was. De zon brandde in Brabant alles heel snel weg en liet de temperatuur flink stijgen, waarbij het op 8 en 9 oktober zo’n 18 graden werd. De nachten werden helder en daardoor ook steeds kouder tot 0,6°C in Eelde op de 10e. De dagen erna werd er tijdelijk koude lucht aangevoerd met middagtemperaturen van een graad of 14, gevolgd door een week met zachte lucht. Hierbij werd het op de 19e nog 18,7°C in Tilburg. In het zuidwesten van het land werd zelfs een warme dag geregistreerd: Rotterdam noteerde 20,0°C, Wilhelminadorp 20,1°C en Westdorpe had nog 20,2°C. In die periode werden de nachten door felle opklaringen wel kouder. In de vroege ochtend van 16 oktober dook het kwik in Twenthe en Ell tot onder het vriespunt met respectievelijk -0,5°C en -0,6°C en daarmee was het de eerste vorst van na de zomer. Vanaf de 21e werd het wat frisser en daalde het kwik op 22 oktober tot 11,7°C in Tilburg overdag. In Twenthe en Hupsel werd de 10 graden zelfs niet gehaald. Aan de grond had het in de nacht van 22 op 23 oktober in De Bilt voor het eerst gevroren (-0,9°C) en dan spreken we van de eerste officiële vorst aan de grond na de zomer. Daarna steeg de temperatuur tot het einde van de maand weer, waarbij overdag op de 29e in Berkel-Enschot een waarde werd gemeten van 19,1°C en Eindhoven had nog 19,0°C. 

November begon met normale kwikstanden van 12 tot 13 graden. De dagen erna viel vooral in de nachten de wind weg en meteen begon het af te koelen met kwikstanden tot onder het vriespunt. Zo noteerde Woensdrecht op 2, 3 en 4 november lichte vorst wat voor dat weerstation bijna allemaal koude-dagrecords opleverde. Vanaf de 8e kregen we elke dag te maken met vorst aan de grond en vanaf de 10e begon het op neushoogte in Limburg en in het oosten van Brabant te vriezen. Overdag was het echter overal zacht en vanaf de 4e kwam de temperatuur een week lang zelfs in de dubbele cijfers terecht. Op 12 november lukte dat net niet, maar wel een dag later toen Den Helder (De Kooy) en Schiphol ieder 14,4°C registreerde, Berkhout had 14,1°C en op Terschelling werd de 14 graden ook bereikt. Vervolgens bleef het tot en met de 21^e zacht, behalve op 16 november die een koude dag voor ons in petto had. In Deelen werd het in de middag niet warmer dan een graad of 5. Vanaf 22 november deed de temperatuur een duidelijke stap achteruit en kwam de vorst terug. In De Bilt zakte de temperatuur voor het eerst deze herfst onder het vriespunt (-0,8°C) en dat betekent dat de eerste officiële vorst kon worden genoteerd van na de zomer. Aan de grond kwam het zelfs tot matige vorst: -5,1°C in Twente. Deelen had -4,8°C en Herwijnen -4,3°C. De daarop volgende nacht kregen we opnieuw te maken met lichte vorst, van Westdorpe tot aan Twenthe toe. Op de 25e was het wederom muts en handschoenen aan toen de temperatuur voor de vierde nacht achtereen, ergens in ons land, onder het vriespunt dook. Dit leidde aan de grond op tien centimeter hoogte tot matige vorst in Volkel: -5,7°C. De laagste minimumtemperatuur van deze herfst werd gemeten op de 27e waar het in Woensdrecht -4,2°C werd. Ook overdag werd het nu kouder, met slechts 4 tot 5 graden op 28 november. In Twenthe werd dat zelfs niet gehaald: 3,9°C als maximumtemperatuur. Pas op de laatste novemberdag werd de kou de das omgedaan en steeg het kwik in de avond tot wel 10 graden.

 

NEERSLAG

Met gemiddeld over het land 193 mm tegen normaal 222 mm was de herfst vrij droog. September was al zeer droog, vooral langs de kust. Oktober daarentegen was juist nat, en dan met name in de kustprovincies. November was opnieuw een droge maand, maar langs de kust viel ook deze maand meer neerslag dan gebruikelijk. Het natst was het deze herfst dan ook in Vlaardingen met 343 mm, gevolgd door Wognum 342, Leiden 313, Kapelle 312 en in Haarlem werd nog 310 mm opgevangen. Het natste KNMI-station was Wijk aan Zee met 290 mm. Het droogst was het in het Limburg met in Maastricht slechts 81 mm, Beek had 84, Montfort 102 en in Vijlen werd nog 108 mm afgetapt. In Brabant waren de natste plaatsen Prinsenbeek met 262 mm en Hank met 27 mm. Minder neerslag viel in Vierlingsbeek en Overloon met respectievelijk 155 en 158 mm. In De Bilt viel 249 mm tegen 239 mm normaal en in Berkel-Enschot was dat 202 mm tegen 220 normaal. Daarbij was de natste herfstdag die van 6 oktober met 27 mm. In totaal viel er op 30 dagen minstens één millimeter, waarvan op zes dagen minstens 10 mm. Naast regen werd op 3 dagen onweer (normaal 3) waargenomen en 13 dagen met mist (normaal 8). 

De herfst begon tot en met 8 september met droog weer. Maar op de 10e viel er neerslag die plaatselijk met bakken uit de hemel kwam. In Zundert, Oirschot en Chaam werd respectievelijk 21, 23 en 29 mm afgetapt. In Uden, Drunen en Vlijmen kwamen de straten blank te staan. Elders in het land meldde Deventer ondergelopen tunnels en in Nijmegen, waar in korte tijd 36 mm naar beneden kwam, moest een collegezaal van de Universiteit worden ontruimd. Op 15 en 16 september viel er in Arcen 28 mm. Daarna was het opnieuw in het hele land vrijwel droog tot en met de 26e. Vervolgens trok op een dag later een regenzone van west naar oost over het land die in het noordoosten nog 5 á 10 millimeter achterliet. De dag van 29 september was een onstuimige dag met veel regen, talrijke onweersbuien en veel wind. In het centrum van Tilburg viel in de middag hagelbuien en onweer in de avond in Berkel-Enschot. In totaal viel daar 8 mm. Op Terschelling en in Rotterdam viel 24 mm. 

De eerste week van oktober was kletsnat met op enkele dagen neerslaghoeveelheden van 20 tot 30 mm per dag. Op 6 oktober viel er zelfs 40 tot 60 mm in het zuidwesten en westen van het land. Zoetermeer was de natste plaats waar 64 mm werd opgevangen, Leidschendam had 49, Meerkerk 48, Kesteren 46 en Boskoop 40 mm. Daarna bleven grote neerslaghoeveelheden uit totdat het golvende front op 21 en 22 oktober in de noordwestelijke helft een bak water achterliet tot wel 70 mm en zorgde plaatselijk voor noodweer. Heemskerk tapte 69 mm af, Uitgeest 56, IJlst en Wijk aan Zee ieder 55, Krommenie 54,  Landmeer 51 mm, Purmerend 47, Zuiderwoude 44 en Oostzaan had nog 42 mm. Ook de laatste twee dagen van de maand waren nat, met dagelijks 10 tot 15 mm. Door de hoge neerslagintensiteiten ontstond er in het oosten plaatselijk wateroverlast. 

Op 4 november viel veel neerslag met in Hoek van Holland 16 mm. In het noorden van het land viel lokaal rond 10 mm en dat gebeurde ook op 6 november, waarbij Eelde 10 mm opving en Nieuw Beerta 7 mm. Vervolgens kreeg het midden en westen van het land op de 13e, lokaal 10 tot 20 mm. Zoals in Hoorn en Giessenburg waar ieder 17 mm werd afgetapt en in Uitgeest zelfs 22 mm. Daarna werd het weer wat rustiger, alleen op 21 november trok een gebied met buien over het land zuidoostwaarts. Op 26 en 27 november regende het langdurig met gemiddeld over het land 16 mm neerslag, met uitschieters in het midden en westen van het land met lokaal zelfs 30 tot 35 mm. In Wijk aan Zee werd in deze twee dagen 35 mm gemeten. Op 30 november trok een laatste storing van de herfst over het land, met in het midden van het land zo’n 15 mm en plaatselijk 20 mm. 

TORNADO’S

In de loop van 20 oktober nam de wind flink toe en trokken er van tijd tot tijd buien over. In het oosten van het land trok in ’s-Heerenberg een tornado over en een paar uur later was er in Berkel-Enschot sprake van onweer. Toen dat voorbij was werd het windstil. Letterlijk stilte voor de storm, want in de nacht naar 21 oktober gingen alle remmen los. Felle buien kwamen opzetten die rond middernacht al gepaard gingen met onweer en windstoten. Vervolgens nam de wind steeds verder toe en werden de buien nog heviger. Het hoogtepunt vond plaats in Barendrecht waar om precies 02:18 uur een tornado werd geregistreerd, waarbij vier gewonden vielen. Ook elders in de provincie Zuid-Holland en in Utrecht, Gelderland en Overijssel werd die nacht (natuur)schade gemeld door valwinden of mogelijke tornado’s. In Brabant werd enige tijd zelfs windkracht 6 tot 7 gemeten en dat is behoorlijk. De buien bleven maar komen en aan het begin van de ochtend begon het rondom Gilze-Rijen en Breda nog harder te waaien tot zelfs windkracht 8 met windstoten tot 89 km/uur. Overlast en schade konden dan ook niet uitblijven. Omgevallen bomen werden gemeld in o.a. Breda, Dommelen, Boxtel, Cuijk, Helvoirt en Oisterwijk. In Oosterhout kwamen gevelplaten van een flatgebouw naar beneden. In Zeeland en Zuid-Holland ging het nog harder te keer met windstoten van 102 km/uur in Wilhelminadorp en Hoek van Holland tot 106 km/uur in Westdorpe. Een 24-uur om nooit te vergeten, waarbij twee officiële tornado’s werden geregistreerd.

BLIKSEM

Op 10 september werd het broeierig en in de avond kwamen vanuit het zuidwesten buien opzetten, waarvan enkele met onweer gepaard gingen. Dat leverde prachtige bliksemschichten op, waardoor de hemel helemaal verlicht werd. In Berkel-Enschot werden tussen 22:00 en 22:30 uur 19 donderslagen geteld. Maar het kan ook levensgevaarlijk zijn. In Enschede sloeg de bliksem in een lichtmast op een voetbalveld, terwijl daar getraind werd. Daarbij werden enkele voetballers indirect geraakt door de bliksem en vielen er slachtoffers. 

SNEEUW

Het oosten van Brabant, Overijssel en Gelderland waren de eerste regio’s waar dit seizoen sneeuw viel wat leidde tot een sneeuwdek van wel 6 cm in Hoenderloo. Het begon allemaal in de avond van 26 november waar Eindhoven, Helmond, Veghel en Best te maken kregen met natte sneeuw. Doordat de temperatuur toen rond het vriespunt lag kon deze blijven liggen. Vervolgens trok dat gebied naar het noorden en toen was Gelderland aan de beurt en dan met name de Veluwe. Het leverde prachtige plaatjes op, waarbij het landschap op de 27e wit kleurde in het oosten van Brabant, Gelderland en Overijssel. In de nacht van 28 op 29 november werd in vrijwel het hele land gestrooid in verband met gladheid door bevriezing en natte sneeuw die op bevroren wegen viel.  

 

ZONNESCHIJN

Met een landelijk gemiddelde van 370 uur zon tegen normaal 349 uur was de herfst een zonnig seizoen. In september konden we genieten van een periode met zonnig en zacht nazomerweer. De zon scheen met een totaal van 178 uur zo’n 20 uur langer dan gebruikelijk. Naarmate de herfst vorderde kreeg de zon het steeds moeilijker. In oktober lag het aantal zonuren nog maar een paar uur boven het gemiddelde en in november was de zon net een paar uur minder dan gemiddeld te zien. Mist, nevel en laaghangende bewolking zorgden voor een aantal grijze en kille dagen, waarbij de zon slechts tijdens spaarzame opklaringen te zien was. Het zonnigst deze herfst was het dan ook in Maastricht (Beek) met 419 uur zonneschijn tegen 349 uur normaal. Het somberst was het in Eelde met 316 uur zon tegen 327 normaal. In De Bilt scheen de zon 359 uur tegen 340 uur normaal. In Berkel-Enschot werden 389 zonuren waargenomen tegen 365 normaal. Daarbij werden in deze herfst 9 zonloze dagen geteld (normaal 15) en 14 zeer zonnige dagen (normaal 15).

Weersverwachting deze week: 13-17 december

 De donkere dagen voor kerst 

Het weer leek afgelopen week net een jojo: dan weer koud en dan weer zacht. Zo werd in de loop van donderdag koude lucht aangevoerd, waardoor het op vrijdag niet warmer werd dan een graad of 4 in Berkel-Enschot en Tilburg. Het voelde ook waterkoud aan. Vervolgens kregen we, in de nacht naar zaterdag, de koudste nacht in ons land tot nu toe. Terwijl het in onze regio het kwik ruim boven nul kwam, vroor het in het noorden en oosten de keien uit de grond. Dat kwam doordat het daar ging opklaren. Voor het eerst werd dit seizoen matige vorst waargenomen en dat gebeurde in Eelde, waar de temperatuur zakte tot -6,6°C. In Twenthe en Leeuwarden werd het nog -5,0°C, maar dat mag dan net geen matige vorst worden genoemd. De laatste keer dat er sprake was van temperaturen onder de -5 graden was op 7 maart van dit jaar. Maar dat gebeurde toen op meerdere plaatsen: Deelen -6,6°C, Woensdrecht -5,7°C, Eindhoven -5,5°C en Herwijnen en Hupsel hadden ieder -5,3°C. Maar dat is nog niet alles, want er was in de vroege ochtenduren van 11 december ook sprake van ijzel. Dat kwam omdat in Gelderland een gebied met regen overtrok, terwijl de ondergrond compleet bevroren was. Het KNMI gaf meteen code oranje uit voor spekgladde wegen. Vervolgens kwamen we vanuit het westen langzaam in zachte lucht terecht, terwijl het oosten en noordoosten nog in de kou zat. Zo noteerde Wijk aan Zee een temperatuur van 9,3°C, maar in Hupsel liet de thermometer geen grotere waarde zien dan 3,1°C. Op deze zondag zaten we compleet in de zachte lucht en werd bijna overal de 10 graden aangetikt; in Goes werd het zelfs 12,4°C. Wat een verschil met de vrijdag. Daarbij was het wel druilerig weer met de hele dag motregen. Pas op het einde van de middag werd het droog. De zon hebben we vandaag niet gezien en dat is in Berkel-Enschot al de vijfde zonloze dag van deze maand. En dat troosteloze weer zal het kenmerk zijn voor de komende week. Het worden letterlijk de donkere dagen voor kerst. 

Oorzaak zijn hogedrukgebieden die onze deze keer geen zonnig weer geven, maar veel bewolking. En als de wind in de nacht en ochtend wegvalt is er grote kans op nevel en mist. We zien nu al dat de barometers aan het stijgen zijn. Ondanks dat we de zon deze week nauwelijks zullen zien loopt de temperatuur in de middag nog op tot een graad of 10. De hogedrukgebieden voeren namelijk zachte lucht aan. Van vorst in de nacht is dan ook geen sprake. Op maandag komen we onder invloed van een hogedrukgebied dat zich uitstrekt vanaf Tunesië tot aan Polen. De wind draait hierdoor naar het zuiden en is zwak tot matig. Daarbij is het bewolkt, waaruit op dinsdag wat lichte regen kan vallen. Het zal de enige neerslag zijn van deze week, want daarna blijft het tot in het weekeinde droog. Maar mooi weer kunnen we wel op onze buik schrijven. Vanaf woensdag wordt een hogedrukgebied boven Centraal-Europa voor ons belangrijk. Deze gaat namelijk de dagen erna aan de wandel, waarvan het centrum ervan steeds in onze buurt komt te liggen. De wind valt hierdoor vrijwel en dat betekent dat in de nachten nevel en mist kan ontstaan. Deze gaat in de loop van de dag over in laaghangende bewolking. Pas op zondag verdwijnt het centrum van het hogedrukgebied en ligt dan inmiddels boven de Britse Eilanden. De mist verdwijnt, maar de wind neemt toe en draait naar het noorden tot noordwesten waarmee wat frissere lucht onze kant op komt. Het ziet er naar uit dat we richting de kerst de temperaturen verder dalen naar normale temperaturen voor de tijd van het jaar. 

Prettige week!

Weerspreuk van de week: 10-16 december

 

Als St. Lucia (13 december) komt,

lengen de dagen met een vlooiensprong.

 

Brengt december veel regen en slijk,

dan worden de doktoren rijk.

Weekendweersverwachting: 11-12 december

 Zaterdag droog, zondag motregen bij oplopende temperaturen 

Toen Sint en Piet op 6 december naar het warme Spanje vertrokken werd het bij ons ineens een stuk kouder. Overdag werd het niet namelijk warmer dan 3,9°C. In het Groningse Nieuw-Beerta werd het zelfs maar 3,0°C. De dag begon overigens met dichte mist die overging in laaghangende bewolking. En toen kwam de neerslag. Aan het begin van de avond begon het te regenen die een aantal uren later in Berkel-Enschot overging in sneeuw. Deze viel daar tot over middernacht die op auto’s en grasvelden bleef liggen. Het kwik zakte dan ook tot rond het vriespunt. Op andere plaatsen had het nog gevroren tot -1,1°C in Volkel. Zelfs in Zeeland gebeurde dat met -0,2°C in Wilhelminadorp en -0,1°C in Westdorpe. En dat komt in die provincie niet vaak voor, want slechts vier keer sinds 1950 heeft het in Wilhelminadorp gevroren op de 6^e december. Opvallend is dat in Tilburg de neerslag alleen maar in de vorm van wat regen en natte sneeuw viel, waardoor het vrijwel nergens wit werd. Toen deze neerslag voorbij was begonnen de temperaturen tijdelijk te stijgen met 6 graden op dinsdag en 7 op de woensdag. Gisteravond passeerde een regenzone en daarachter stroomde weer koude lucht onze regio binnen, waardoor het vandaag niet warmer werd dan een graad of 5. Opnieuw was Nieuw-Beerta het koudst met 3,7°C als maximumtemperatuur. En doordat op veel plaatsen wegen nat waren was het vanochtend op veel plaatsen glad door opvriezing van natte weggedeelten. Gelukkig verdween dat snel en kregen we nog een knipoog van de zon te zien, terwijl de bewolking overheerste. Daar viel in de loop van de middag wat motregen uit. 

Op dit moment hebben we nog te maken met storm Barra die boven Schotland ligt, waarvan de randen van dit lagedrukgebied ons net raken. Op vrijdag ontstaat een nieuwe depressie boven de Noordzee en daar zullen we de hele dag last van hebben. Van tijd tot tijd gaat het regenen en kan er meer dan 10 millimeter vallen. De wind neemt toe tot matig en de thermometer zal die dag maar 4 graden aanwijzen. Die combinatie leidt tot een gevoelstemperatuur van rond het vriespunt. Ook in de avond houden we het niet droog en zakt het kwik richting het vriespunt. 

In het weekeinde trekt de depressie weg en komt op zaterdag aan in Denemarken. Bij ons wordt het dan een stuk beter dan op de vrijdag. Het blijft namelijk droog en in de ochtend kunnen er opklaringen verschijnen. Met 8 graden wordt het meteen ook een stuk zachter. Op zondag komt daar nog een graadje bij, maar droog houden we het niet. Een warmtefront trekt namelijk over en dat gaat vrijwel altijd gepaard gaat met lichte regen of motregen. Daarna stroomt langzaam de zachte lucht onze regio binnen en dat merken vooral de eerste dagen na het weekeinde. Op maandag en dinsdag komen we namelijk in de dubbele cijfers terecht met respectievelijk 11 en 10 graden. Op dit moment lijkt maandag de mooiste dag van de week te worden. Zon en wolken wisselen elkaar af en het blijft droog. Voor alle andere dagen is het somber en heeft de zon het moeilijk om door al het grijs van de bewolking heen te breken. Vanaf woensdag beginnen de temperaturen weer te dalen tot zo’n 6 graden op het einde van de week en blijft het vooralsnog droog. 

Prettig weekend!

November 2021: vrij zacht en droog

November was op veel plaatsen en vrij zachte maand, maar niet in de driehoek Tilburg-Arnhem-Maastricht. Die beleefden juist een koude slachtmaand. Wel konden we de eerste officiële vorst van het seizoen noteren. Daarnaast viel er maar weinig neerslag. Deze ging op de 26e in het oosten van Brabant, Gelderland en Overijssel gepaard met de eerste sneeuwvlokken van het seizoen. Tenslotte scheen de zon deze maand het normale aantal zonuren. 

TEMPERATUUR

Met een gemiddelde etmaaltemperatuur van 7,4°C tegen een langjarig gemiddelde van 7,0°C gaat november als vrij zacht de boeken in. De eerste dag van de maand lag de temperatuur nog rond normaal met een maximumtemperatuur van 12 tot 13 graden. Het warmst werd het daarbij in Ell en Arcen met respectievelijk 13,7°C en 13,4°C. De dagen erna viel vooral in de nachten de wind weg en meteen begon het af te koelen met kwikstanden tot onder het vriespunt. Zo noteerde Woensdrecht op 2, 3 en 4 november lichte vorst. En op dat weerstation werd het zo koud met achtereenvolgens -0,2°C, -1,3°C en -0,3°C, dat het voor al deze dagen bijna allemaal koude-dagrecords opleverde. In de rest van het land lag de temperatuur iets boven het vriespunt. Vanaf de 8e kregen we elke dag te maken met vorst aan de grond en vanaf de 10e begon het op neushoogte in Limburg en in het oosten van Brabant te vriezen. Daarbij noteerde Eindhoven -1,1°C en Arcen -1,8°C. Aan de grond vroor het op tien centimeter allemaal nog harder: Ell had -3,0°C, Eindhoven -3,1°C en Volkel had de laagste temperatuur met -3,8°C. In de nacht van 10 op 11 november was het in de weerhut in diezelfde regio opnieuw raak: -2,2°C in Ell tot -0,7°C in Eindhoven en aan de grond werd het daar respectievelijk -3,8°C en -3,0°C. Rondom Tilburg was van vorst geen sprake en bleef het kwik onder een pak bewolking steken op 5 graden in Berkel-Enschot tot 7 graden in Gilze-Rijen. Opvallend was dat het in het Limburgse Arcen tot aan de middag bleef vriezen. Overdag was het echter overal zacht en vanaf de 4e kwam de temperatuur een week lang zelfs in de dubbele cijfers terecht. Op 12 november lukte dat net niet, maar wel een dag later toen de warmste novemberdag werd geregistreerd. Den Helder (De Kooy) en Schiphol hadden ieder 14,4°C, Berkhout 14,1°C en op Terschelling werd de 14 graden ook bereikt. Dat is een groot verschil met de hoogste temperatuur van vorig jaar. Op 2 november 2020 werd het 19 graden in De Bilt en in Berkel-Enschot steeg het kwik net boven 20 graden. Vervolgens bleef het dit jaar aanhoudend zacht tot en met de 21e, behalve op 16 november die een koude dag voor ons in petto had. In Deelen werd het in de middag niet warmer dan een graad of 5 en in Tilburg werd het slechts 5,7°C. Vanaf 22 november kwamen we onder invloed van een noordelijke stroming en deed de temperatuur een duidelijke stap terug. En dan met name de nachten die op veel plaatsen met vorst gingen verlopen. In De Bilt zakte de temperatuur voor het eerst deze herfst onder het vriespunt (-0,8°C) en dat betekent dat de eerste officiële vorst kon worden genoteerd van na de zomer. Vorig jaar gebeurde dat op 29 november toen het kwik bij het KNMI zakte tot -3,6°C. In onze regio vroor het zo’n 2 graden en het koudst werd het in Eelde waar het -3,2°C werd. Aan de grond kwam het zelfs tot matige vorst: -5,1°C in Twente. Deelen had -4,8°C en Herwijnen -4,3°C. De daarop volgende nacht kregen we opnieuw te maken met lichte vorst, van Westdorpe tot aan Twenthe toe. Volkel en Eindhoven hadden de laagste temperaturen met ieder -2,6°C. In de nacht naar 24 november vroor het alleen nog in Maastricht en Volkel met beide -0,9°C. Op de 25e was het wederom muts en handschoenen aan toen de temperatuur voor de vierde nacht achtereen, ergens in ons land, onder het vriespunt dook. Deze keer gebeurde het alleen in het oosten van Brabant en in Limburg. Volkel werd opnieuw het koudst met een temperatuur van -3,6°C gevolgd door -2,5°C in Ell. Dit leidde aan de grond op tien centimeter hoogte tot matige vorst in Volkel: -5,7°C. De laagste minimumtemperatuur werd gemeten op de 27e waar het in Woensdrecht -4,2°C werd. Ook overdag werd het nu kouder, met slechts 4 tot 5 graden op 28 november. In Twenthe werd dat zelfs niet gehaald: 3,9°C als maximumtemperatuur. Pas op de laatste novemberdag werd de kou de das omgedaan en steeg het kwik in de avond tot wel 10 graden. In totaal telde De Bilt twee vorstdagen tegen vijf normaal. Aan de grond, op 10 cm, kwam de temperatuur op vier dagen onder het vriespunt, normaal zijn dat tien dagen. 

De gemiddelde etmaaltemperatuur in Gilze-Rijen kwam uit op 6,8°C (normaal 7,0°C) en in Berkel-Enschot op 7,0°C tegen normaal 7,4°C. Het is opvallend dat Gilze-Rijen een zachte november had en Berkel-Enschot juist een koude. En voor dat weerstation was het al de 7e koude maand van het jaar. De hoogste temperatuur werd op de 13e waargenomen met 13,9°C. Ook op 1 en 19 november werd de 13 graden bereikt. Koud was het op de 28e toen het in middag niet warmer werd dan 4,9°C. Daarnaast heeft deze maand op drie nachten gevroren en dat is normaal met -2,1°C op 27 november als laagste minimumtemperatuur. 

NEERSLAG

Regen

Met gemiddeld over het land van 58 mm neerslag tegen een langjarig gemiddelde van 76 mm was november een droge maand. De verschillen in het land waren echter groot. Aan de kust viel juist meer neerslag dan gebruikelijk en dan vooral in Noord-Holland. Bergen had met 142 mm de meeste neerslag gevolgd door Wognum met 138, Haarlem 113, Vlaardingen 112 en Den Helder (De Kooij) had nog 111 mm afgetapt. Hoe verder naar het oosten hoe droger het werd, waarbij uiteindelijk in Heino slechts 23 mm in de regenmeter viel. Montfort ving nog 24 mm op, Maastricht 29 en Delfzijl 32. In Brabant waren de natste plaatsen Steenbergen en Prinsenbeek met respectievelijk 78 en 72 mm en de minste neerslag werd geregistreerd in Vierlingsbeek en Overloon met 39 en 43 mm. Berkel-Enschot ving nog 44 mm op in 19 dagen, waarvan 8 mm op zowel 27 als 30 november. 

Op 4 november bleef een storing lang bij de kust hangen en veroorzaakte daar veel neerslag; in Hoek van Holland viel die dag 16 mm neerslag. In het noorden van het land viel die dag bij buien lokaal rond 10 mm neerslag en dat gebeurde ook op 6 november, waarbij Eelde 10 mm opving en Nieuw Beerta 7 mm. Vervolgens kreeg het midden en westen van het land op de 13e, lokaal 10 tot 20 mm. Zoals in Hoorn en Giessenburg waar ieder 17 mm werd afgetapt en in Uitgeest zelfs 22 mm. Daarna werd het weer wat rustiger, alleen op 21 november trok een gebied met buien over het land zuidoostwaarts. Op 26 en 27 november regende het langdurig met gemiddeld over het land 16 mm neerslag, met uitschieters in het midden en westen van het land met lokaal zelfs 30 tot 35 mm. In Wijk aan Zee werd in deze twee dagen 35 mm gemeten. Op 30 november trok een laatste storing over het land, met in het midden van het land zo’n 15 mm en plaatselijk 20 mm. 

Sneeuw

En daar was ie dan, de eerste sneeuwvlokken van het seizoen. Dat gebeurde overigens niet rondom Tilburg, maar in het oosten van Brabant dat vervolgens naar de Veluwe trok en daar als het waar helemaal uitsneeuwde. Het leidde ook tot een sneeuwdek van wel 6 cm, zoals in Hoenderloo. Het begon allemaal in de avond van 26 november waar Eindhoven, Helmond, Veghel en Best te maken kregen met natte sneeuw. Doordat de temperatuur toen rond het vriespunt lag kon deze blijven liggen. Vervolgens trok dat gebied naar het noorden en toen was Gelderland aan de beurt en dan met name de Veluwe. Het leverde prachtige plaatjes op, waarbij het landschap op de 27e wit kleurde in het oosten van Brabant, Gelderland en Overijssel. In de nacht van zondag 28 november op maandag 29 november werd in vrijwel het hele land gestrooid in verband met gladheid door bevriezing en winterse neerslag die op bevroren wegen viel. 

Mist

Door het rustige weer ontstond er in een groot deel van het land op 2 en 3 november dichte mist, die op sommige plaatsen lang bleef hangen. Rondom Tilburg werd op 3, 4, 23 en 27 november mist waargenomen, waarvan die van de 4e in de ochtend minder dan 100 meter zicht opleverde. 

ZONNESCHIJN

De zon scheen gemiddeld 68 uur over het land en dat is vrijwel gelijk aan het langjarig gemiddelde van 70 uur. Bijna elke dag was de zon wel ergens in het land even te zien, alleen op 15, 16 en 20 november liet de zon zich in het geheel niet zien. Het zonnigst was het in Vlissingen met 76 zonuren gevolgd door Maastricht met 75 zonuren en Lelystad en Ell met ieder 73 uren zonneschijn. Opvallend dat tientallen kilometers verder op in Ell de somberste plek werd geregistreerd: Arcen had maar 55 uren zon. In De Bilt en Berkel-Enschot werd respectievelijk 58 en 71 zonuren waargenomen. Bij dat laatste station werden over de hele maand zes zonloze dagen geregistreerd en vier zeer zonnige dagen waarop de zon minstens 6 uur scheen. Op de 22e scheen de zon de hele dag met ruim 7 uur zonneschijn.